Будда дінінің қалыптасуы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Үнді-будда мәдениеті
2. Ведалар
3. Упанишадтар – үнді-арийлердің діни көзқарастарының дамуында басты
қадам
4. "Санкхья" ағымы
5. "Вайше Шика"
6. Будда дінінің қалыптасуы

Жер шарындага қасиетті де құдіретгі мәдениеттердің бірі - Үнді
мемлекетіңде қалыптасып өркендеген үнді-будда мәдениеті. Үңді елінің
ғасырлар бойғы медени дәстүрлері оның талантты халқының діни сана-сезімінің
қалыптасып, дамуымен тығыз байланысты болды.
Үнді жеріне келген арийлер өздерімен бірге б.з.б. 2000 жылы шыға бастаған
көне мәдени мұралардың бірі – Ведаларды ала келіп, оны жергілікті халықтың
арасына кеңінен тарата бастады. Ведалар дегеніміз — діни сарындағы
дұғалардың, құрандардың, құрбандық шалу кезіңде айтылатын суреттемелердің,
табиғаттың поэтикалық бейнесінен хабардар ететін өлеңдердің жиынтыты.
Үндінің атақты жазушысы Рабиндранат Тогор ведалық гимндерді Халықтың
қуаныш-шаттығы мен оның өмірге деген сүйіспеншілігі мен қорқынышының
поэтикалық куәгері" деп өте жоғары бағалаған болатын. Жаратушы әні
гимнінде бізді қоршаған дүние былай деп сипатталады: Ең алғашқы кезеңде
дүние хаос жағдайында болды. Бірақ , уақыт өткен сайын адамзат баласының
тіршілік етуге деген құлшынысы байқалды, соның нәтижесінде жарық, одан
кейін аспан мен су патшалығы пайда болды. Міне, дәл осы кезден бастап жер
бетінде тіршілік қалыптасып ал құдайлар дүние жаратылғаннан кейін барып
пайда болды".
Шамамен, б.з.б. 800 жылында қалыптасқан упанишадтар үнді-арийлердің діни
көзқарастарының дамуында басты қадам болып саналады, Өйткені, упанишадтар
адамның ішкі жан дүниесі, оның өмірінің мән-мағынасы, адамды ақиқат пен
шындықка апарар жолдар мен олардың бұл өмірдегі маңызы, өлім мен мәңгілік
ғұмыр жайындағы діни-философиялық толғауларға толы болып келеді. Ең бастысы
— упанишадтарда Брахман мен Атман идеялары кеңінен көрініс тапқан. Брахман
— абсолютті шындық, абсолютті руханилышық, бұл дүниеде одан тысқары ешнәрсе
де жоқ, олай болса бізді қоршаған ортаның мәні де осы Брахманда. Ол Атман
болса осы жағдайларды ескере отырып - жеке тұлғаны мойындау. Упанишадтар
діни философиялық ой-сананың дамуына түрткі болды, сөйтіп көп ұзамай-ақ
оның алты мектебі қалыптасты.
Үнді-будда мәдениетіне тән қасиет дін мен филрсофияның өзара тығыз
байланыста болып, ұштаса білуінде. Бұл туралы Гегель былай деп жазды: Үнді
мәдениеті — жоғары дамыған сан-салалы құдіретгі мәдениет, бірақ олардың
философиясы дінмен сабақтас, өзара тығыз байланыста болып келеді. Философия
ғылымы айналысатын меселелерді діннен де көптеп кездестіруге болады.
Сондықтан да болар, ведалар — діннің ғана негізі емес, сонымен қатар
философияның да негізі болып саналады " (Гегель. Соч. Л., 1972. Т. 9. С.
116).
Бір-бірімен өзара тығыз байланыста, ірі табиғи бірлікте болуына
қарамастан үнді философиясының, алты классикалық мектебі де адамның әлемге
дүниетанымдық қарым-қатынастарының сан саласын қамтып, танып-білудің түрлі
әдістерін қарастырады. Мысалы, "миманса" діни салт-жораларды түсіндірумен
айналысады және Діни құрбандықтар шалуды жақтайды. Құрбандық шалу адамның
құдай алдыңдағы өз парызын (дхарма) өтеуі болып саналады, онсыз "карманың"
құрсауынан адам еш уақытта да шыға алмайды. "Карма" бүкіл үнді мәдениетінде
айрықша орынға ие болған. Кең мағынада алғанда, карма дегеніміз - әрбір
адамның тіршілікте жасаған іс-әрекеттері мен оның салдарларының жиынтығы,
осы арқылы оның болашақтағы тағдыры анықталады, ал тар мағынасындағы карма
— адамның тіршілікгегі жасаған іс-әрекеттерінің қазіргі өмірі мен
болашағына әсері.
Кей жағдайларда, жоғарыда атап көрсеткен "миман-саны" атеистік ілімге де
жатқызады, өйткені ол дүниенің атомдардан тұратындығын мойындайды. Сөйтіп,
дүниені ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.