Қазақ газеті

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жүргізуіне пайдалы болып шығады. 2) Сауат ашу жүзінде араб әрпінің
қолайлылығы латын әрпінен артық. 3) Баспа ісі жағынан араб әрпінің ескісі
латын әрпінен төмен, жаңасы артық. 4) Машиналарға орнатуға араб әрпі
латындікінен анағұрлым тиімді. 5) Араб әліпбиінің әрпі қазақ тілінің
дыбыстарына толық жеткілікті, қандай емле жасауына да келеді. Қазақ емлесі
нағыз оңай, бұқараға қолайлы емле,- деп түсіндіреді.
А.Байтұрсыновтың замандастары араб әрпінің қолданылуына қарсы шығып,
латын әрпін өміршең деп дәлелдеуге тырысқан. А.Байдильдиннің О новом
алфавите деген еңбегі латын тілінде жарық көрген. Автор латынша жаңа
әліппенің өзіндік ерекшеліктерін: 1) Жаңа әліппеде аз дыбыс арнайы бір
таңба бар. 2) Жаңа әліппе араб алфавитіндегідей тек, алфавитінің үстінде
ғана ноқат бар. 3) Жаңа әліппе араб алфавиті сияқты сөйлемде 4 түрге
бөлінбейді. 4) Жаңа әліппе оңнан солға қарай жазылған. 5) Жаңа әліппе
үзілді-кесілді емес. 6) Жаңа әліппеде үлкен-кіші деген әріптер жоқ. 7) Жаңа
әліппе латын алфавитінің негізінде жазылған. Жаңа әліппенің пайдасы. а)
Жаңа әліппе үйренуге оңай. ә) Жаңа әліппенің жазылуы жеңіл. б) Жаңа
әліппенің тілін білген адам Европа елдерінің тілін жеңіл үйренеді. в) Жаңа
әліппе ескіліктің түбіріне балта шабады,-деп атап көрсетеді.
Бұл жөнінде М.Жұмабаевтың да көзқарасы жоғарыдағы пікірге ұқсас: Үш-
төрт жылдан бері газет беттерінде латын әрпіне көшу туралы тікелей айтыстар
болды. Сол айтыс өз жолын тауып елді латын әрпіне көшу туралы газеттерге
шықты. Латын әріпі араб әрәпінен анағұрлым жеңілдігі бар. Мысалы, араб
тіліндегі ( әріпі )-төрт түрлі орта, соңы, басты, оңаша болып бөлінеді.
Ал латын тіліндегі әрпі бір түрде беріледі,-деп жазған.
А.Байтұрсынов араб әліппесін қолдануда ең алдымен сурет арқылы
алфавитті танып оқудың мәні ерекше екенін: Таныс адамды көргенде мынау
пәленше, анау түгенше деген сияқты әр сөзді тұрпатына қарап тынып алады.
Неғұрлым сөз суретті көзге елеулірек болса, соғұрлым жылдам танып, шапшаң
оқымақшы. Әріп сөз суретінің көзге елеулі болуы, болмауына себеп болмақ,
сөздің бірінен-бірін айыруға көмегі тимек,-деген. Зерттеу жұмысымызда
кешегі өткен қазақ зиялы қауымының қандай емелені қолдайтын көзқарастарын
сынаудан аулақпыз, керісінше, тарихта сол кезеңдегі зиялы қауым ортасында
пайда болған көзқарастар, оқуға, оқулыққа деген өзіндік ойлары болғандығы,
қоғамдық-саяси, әлеуметтік жағдайлар ағымы әсер еткендігі бізге белгілі.
Ағарту ісінде көп мәселеде әлемдік тәжірибеден алға озуға
әрекеттенді. Көп халықтарда енді талқылана бастаған жәйттерге ол сонау
ғасыр басында-ақ өз тұжырымын айтты. Кейінгі тәжірибе оларды дұрысқа
шығарды. Білім беру саласындағы жасалынған реформалар, қазіргі кезде еліміз
егемендік алғаннан кейін білім беру реформасы қайта жасалынды. Оған дәлел
қазіргі кездегі білім беру саласында мектепке арналған жаңа буын төл
оқулықтары қайта ұлттық негізде жазылуы көрініс Ы.Алтынсарин, А.Байтұрсынов
негізін салған педагогикалық идеяларды бастауыш сынып оқулықтарындағы
негізгі ұлттық ерекшеліктерді басшылыққа алынған. Бұлай дейтін себебіміз,
бүгінде Әліппе кезеңі төрт бөлімге бөлінген. Оның ғылыми әдістемесіне
тоқталатын болсақ, оқушылардың сауатын ашу жолдары, дауысты дыбыстардан:
-ашық, қысаңға дейін.
-Дауыссыздар –ұяң, үнді, екі дыбыстан тұратын ашық, тұйық буын, үш
дыбыстан тұратын бітеу буын, екі, үш, төрт әріптен тұратын сөздер мен екі
сөзден құралған сөйлемді оқиды;
-Оқушылардың сауатын ашу қатаң дыбыстармен таныстыру арқылы жалғасады
және осы әріптерден тұратын жазу меңгертіледі. Оқушылар қысқа мәтіндерді
оқи бастайды және сюжетті суреттер арқылы әңгімелер құрастырады;
-Сауат ашу жұмысы оқушыларды жіңішке дауыстарды игерумен және сөздерді
к-г дыбыстарын сөздің түрлі позицияларынан айыра білу, осы әріптен тұратын
жазуды меңгеру, нәтижесінде сөздерді буын сандарын көбейтіп, күрделене
түсетін сөйлемге көшу.
Қорыта келгенде, жоғарыда аталып өткен алғашқы ана тіліндегі
оқулықтардың ғылыми-әдістемелік негізін жасауда бүгінгі таңдағы оқыту
процесіндегі жүргізіліп жатқан жұмыстардың алғашқы бастамасы болып
табылатынын педагогика тарихы дәылелдеп отыр.Әрбір пәнді нәтижелі оқыту
үшін айрықша еңбек пен ізденісқажет. Халқымыздың көне замандардан келе
жатқан тәрбие халқындағы ойларына шолу жасасақ ұстаздық еңбек қашан да
жеңіл-желпі саналмағандығын көреміз. А.Құнанбаевтың: Ұстаздық еткен
жалықпас,үйретуден балаға деуі әсте кездейсоқтық емес. Бұл арада әдіс
атаулының қаншалықты маңызды роль атқаратынын түсіну мен бағалау аса
қиындық келтірмейді. Өйткені, ұстаздық пен ұстаздық әдіс егіздің сыңарындай
бір-біріне өте жақын ұғымдар. Оқыту әдісі дайын күйінде жасалына
салмайды.Ол сан түрлі факторлардың қосындысы, тұтас жиынтығы. Сондай-ақ
белгілі ьір мұғалімнің жеке бір сабақ немесе пән жөніндегі өзіндік әдісін
де барлық уақытқа бірдей, барлық жұртқа бірдей өзгермес дайын әдіс деп тану
да мүмкін емес. Оқыту әдісі сайып келгенде мұғалімнің өзіне, біліміне,
оқытып отырған пәні мен сыныбына, олардың өзіндік ерекшеліктеріне тікелей
байланысты. Осылардың өзара ерекшеліктері мен тұтастықтарын ескере келіп
жүргізген оқыту әдісі ғана әрбір тәжірибелі ұстаздың осы салаға сіңірген
сапалы еңбегінің нәтижесінде байып, кеңейеді, белгілі бір ғылыми жүйеге
түседі.Сондықтан, қандай да болмасын тәжірибелі ұстаз күнделікті жұмысында
тек өз тәжірибесіне ғана сүйеніп қоймайды, өзіне дейінгі ағартушы ұстаз
педагогтардың және өзімен тұстас ұстаздардың да өнегелі әдістерін өз
еңбегіне арқау етеді. Мұның қайсысы да - өнегелі еңбектің кепілі.
Қазіргі кезеңде оқыту әдісінің алдына көп жауапкершілік жүктеледі.
Өйткені, ғылым мен техниканың жетілуі мейлінше мол, оқушылар білімі де
талғампаз болған кезеңде мұғалімнің өз пәнін терең білуі аз. Ұстаз алдымен
шәкірттеріне сүйене білуі қажет.Сонда ғана ол оқушыларды өзіне тартып өз
білімін оларға жеткізе алады. Осындай ұстаздық сүйіспеншілік қана мұғалімді
оқытудың пәрменді әдістерін іздеп табуға жетелейді.
Қазіргі заманда жеке бір пәнді және оның оқыту ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.