Ыбырай бастаған баспа
Ғ.Қ.Бижанованың жарияланған ғылыми мақалаларының тізімі.
1-Мақаланың аты тақырыбы ,2-Шыққан жылы,3- Баспасы, ЖАК журналдары,4-
Авторлық,біріккен-,+ .,5- Беті
№ 1 2 3 4 5
1. Бала тәрбиесіндегі №5 Қазақстан мектебі - 3 бет,
негізгі тірек 1999ж 55-57
2. Нашақорлықпен күрес №9 Қазақстан мектебі + 2 бет,
жолдарын 2000ж 10-11
студенттерге үйрету
әдістері
3. Сөзі райлының-жаны 2000ж Арқалық (әдістемелік +
шырайлы құрал)
4. Жоғары оқу орындарында 18-19 Мектептегі білім берудің - 3 бет,
студенттерге май сапасы:қазіргі жағдайы,даму 15-17
нашақорлықтың 2000ж үрдісі және болашағы
алдын-алудың кейбір (халықаралық
әдістерін үйрету ғылыми-практикалық
конференция)
Алматы
5. Халықтық педагогикамен 2001 ХХІ-ғасырдың тоғысындағы - 5 бет,
ғылыми педагогиканың білім мен ғылым 52-56
арасындағы кейбір бірлігі.(ҚР тәуелсіздігінің
қайшылықтар 10 жылдығына арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция) Арқалық
6. Ыбырай бастаған 2006 Мұғалім мамандарын + 5 бет,
Ланкастер әдісінің шағын16-17 дайындау: мәселелері, 175-179
кешенді мектептегі қазан болашағы және шешу жолдары
бүгінгі жалғасы (Ы.Алтынсариннің 165
жылдығына арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция) Арқалық
7. Әлеуметтік –мәдени №10 Қазақстан мектебі + 4 бет,
орта-бейімделу 2007 74-77
медиаторы
8. Тастанды балалардың 12 Торғай өңірінің бас + 5 бет,
өмірге шілде қаласы:құрылуы және даму 187-191
бейімсіздіктерінің 2006 болашағы (Облыстық
себептері(зерттеу ғылыми-практикалық
обьектісі-Арқалық қала конференция) Арқалық
сындағы балалар үйі)
9. Қазақстандық ұлттық 2007. Білім + 3 бет,
қоғам-тәрбиенің нәтижесі№6 60-62
10.Ыбырай мұраларын дамыта №5 Қазақстан мектебі + 5 бет,
оқыту 2006 52-56
11.Белль-Ланкастер әдісі №3 Қазақстан мектебі + 3 бет
2007 31-33
12.Шағын кешенді мектеп пен2007 Шағын кешенді мектеп + 4 бет,
жанұяның бірлестігі №6 33-36
. Ыбырай мектебіне 145
жыл
2.Ыбырай оқулықтарының
оқу жүйесіндегі орны
Ы.Алтынсарин еңбектерін 16-18 Сырдарияуниверситетінің 3 бет,
қоғамға бейімдеуге мамыр,210 жылдығына арналған Жаңа 64-66
қолдану жолдары 008 әлемдегі Қазақстан және
Ұлттық білім беру
проблемаларыхалықаралық
ғылыми-практикалық
конференция,1 том
(педагогика және тіл
проблемалары),Жетісай,
Шымкент,2008
Баланы 26 ноя Проблемы социализации 6 бет,
әлеуметтендірудегі-қоғамбрь, учащихся 52-57
ға бейімдеудегі Ыбырай 2008 г общеобразовательных школ
шығармаларының ролі Казахстана-материалы
республиканской
научно-практической
конференции
Аркалык
Ыбырай шығармалары 2008 Ы.Алтынсарин 6 бет,
арқылы баланы шығармашылығындағы 242-247
әлеуметтендірудің гуманистік,отансүйгіштік
жолдары идеяларатты облыстық
педагогикалық оқулардың
материалдары Арқалық,
Ғ.Қ.Бижанованың жарияланған ғылыми мақалаларының тізімі.
№ Мақаланың аты Шыққан Баспасы, ЖАК журналдары Автор Беті
тақырыбы жылы лық,
бірік
кен
-,+
1.Бала тәрбиесіндегі №5 Қазақстан мектебі - 55-57
негізгі тірек 1999 ж.
2.Сөзі райлының-жаны 2000ж Арқалық (әдістемелік құрал) +
шырайлы
3.Халықтық 2001 ХХІ-ғасырдың тоғысындағы білім - 52-56
педагогикамен ғылыми мен ғылым бірлігі.(ҚР
педагогиканың тәуелсіздігінің 10 жылдығына
арасындағы кейбір арналған республикалық
қайшылықтар ғылыми-практикалық конференция)
Арқалық
4.Ыбырай бастаған 2006 Мұғалім мамандарын дайындау: + 175-179
Ланкастер әдісінің 16-17 мәселелері, болашағы және шешу
шағын кешенді қазан жолдары (Ы.Алтынсариннің 165
мектептегі бүгінгі жылдығына арналған
жалғасы республикалық
ғылыми-практикалық конференция)
Арқалық
5.Қазақстандық ұлттық 2007.6№Білім + 60-62
қоғам-тәрбиенің 6
нәтижесі
6.Ыбырай мұраларын №5 Қазақстан мектебі + 52-56
дамыта оқыту 2006
7.Белль-Ланкастер әдісі №3 Қазақстан мектебі + 31-33
2007
8 Шағын кешенді мектеп 2007 Шағын кешенді мектеп + 33-37
пен жанұяның №8-9
бірлестігі
Тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин мектептеріндегі ұлттық-қоғамға бейімделу
проблемалары
(Проблемы национально-общественной адаптации в школах Ы.Алтынсарина)
Өзектілігі: Қоғамда болып жатқан өзгерістер, қарыштап өскен дәуір,
халқымыздың бойындағы асыл қасиеттердің жандануын, ежелгі қазақ
даласындағы ой-пікір, көзқарастардың көреген, тапқыр, зерделіліктерін
көрсетуде.Оған Қазақстандағы алғашқы мектеп ашқан Ыбырайдың, оның қызметі
мен еңбектерінің маңызы зор.Себебі, Ыбырай мектептерінің шәкірттері: Ахмет
Байтұрсынов, Қорғанбек Бірімжанов, Батырбек Бірімжанов , Назипа Құлжанова
т.б. білім беру мен тәрбиелеу саласына үлес қосып, елге еңбегі сіңген
қоғам қайраткерлері.Дегенмен осындай ертеңді болжаған, сол қоғамға бейім
азаматтар тәрбиелеген Ыбырай туралы пікірлер екі ұшты, қарама-қайшылыққа
толы(шоқынды атануы, атеист болуы, т.б.). Сондықтан, Ыбырайдың
көрегендігін, зиялылығын, қазақтың жанына қабыстыра отырып, сол кездегі ел
басылары мен халықтың көңілінен шығып, салт-дәстүрлерден ауытқымай немесе
оны ерекше бұра тартпай бала тәрбиелеу мен болашаққа қадам басқан
ғұламаның еңбектері мен қызметінің дұрыстығын көрсету - бүгінгі күнде осы
Ыбырай мектептерінің ұлттық қоғамға бейімделуінің өзектілігін
туындатады.Қазіргі жастар тәрбиесіне халықтың ұлттық санасын дамыта
отырып, сапалы білімді бойларына сіңіру үшін, өткенге көз жүгіртіп, ғұлама
( Ы.Алтынсариннің ) зейінділеріміздің еңбектерін саралап, талдасақ, соны
пікірге келіп, қоғамға, оның саясатына сәйкес бейімделер ұрпақтың
кәдесіне жарар мәселелерді қозғаудан туындайды.
Зерттеу нысаны: Ыбырай мектептеріндегі (ауылдық, болыстық, уездік, қолөнер,
қыздар мұғалімдер даярлайтын училищелер т.б.) білім беру мен тәрбие ісінің
мазмұны.
Зерттеу пәні: Ыбырай мектептерінде жүргізілген пәндердің құрылымы, ашқан
мектептердің түрлерінің сипаттамаларындағы , еңбектеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу құралдары мен мазмұны
Мақсаты: Ыбырай мектептеріндегі ұлттық қоғамға бейімделу проблемаларын
зерттеу арқылы сонау алғашқы қазақ мектебінің ірге тасын қалаған Ыбырай
мектептеріндегі білім беру мазмұнын (пән атауларының алынуы, мектептерінің
әртүрлілігі, олардың сол қоғамның саясатына сәйкестенуі т.б.), еңбектерін
зерттей отырып, сол кездегі ғалым көзқарастарымен пікірлерінің дұрыстығын
дәлелдеу, одан бүгінгі ұрпақтың қоғамға бейімделу мәселелеріне сай
толғантатын, іске асыруға жарамды шешім табу.
Міндеттері:
1.Ыбырай шығармаларын, Ыбырай туралы жазылған еңбектерді жинақтап, зерттеу;
2.Ыбырай қызметі мен еңбектеріндегі мектеп ісінде іске асырған асқан
көрегендік пен алдағы болашақты болжауға арналған мәселелерді айқындап,
зерделеу;
3.Айқындалған пікірлердің кәзіргі қоғамға сәйкестілігін анықтау;
4.Зерттеу бағдарламасын жасау,соның негізінде әдістемелік құрал жасау.
Ыбырай Алтынсарин еңбектері мен қызметтері аясында жасалған істердің
түпкі ойын , ашып көрсете отырып, кәзіргі қоғамға сәйкес ұлттық бейімделуді
жетілдіруге мүмкіндік бар ма деген болжам
( гипотеза) жасаймыз.
Теориялық негізі: Ыбырай еңбектері мен қызметін сипаттайтын материалдар:
С.Сытдықовтың, Т.Тәжібаевтің, А.Құдиярованың, Ә.Ламашевтің, т. б.
еңбектері.
Практикалық маңызы: зерттеу жұмысының болжамы іске асса, Ыбырай
мектептерінде ұлттық қоғамға бейімделу мәселелерінің шешімінің, қазіргі
мектеп мұғалімдері мен оқу ағарту саласындағы зерттеулерге негіз
болатындығында.
Ғылыми зерттеу әдістері: талдау, қорыту, салыстыру,әдебиеттермен жұмыс
істеу т.б.
Зерттеу базасы: Ыбырай музейлері, архив материалдары
Бижанова Ғалия Қоянбаевна
Ғ.Қ.Бижанованың ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектерінің
ТІЗІМІ
№ Атауы Баспа Баспа, журнал Баспа Қосалқы авторлардың
немесе (атауы,№, жылы, па аты-жөні
қолжаз беттері) рақтар
ба немесе
ретінде беттер
саны
Кандидаттық диссертация қорғауға дейін басылған ғылыми және ғылыми -
әдістемелік еңбектері
№ Атауы Баспа Баспа, журнал Баспа паҚосалқы авторлардың
немесе (атауы,№, жылы, рақтар аты-жөні
қолжаз беттері) немесе
ба беттер
ретінде саны
1. Бала тәрбиесіндегі баспа Қазақстан мектебі3 бет
негізгі тірек
№5, 1999 ж. 55-57
2. Нашақорлықпен күрес баспа Қазақстан мектебі Аға оқытушы
жолдарын Нұраханова Р.Қ.
студенттерге үйрету №9
әдістері 2000ж
3. Сөзі райлының-жаны баспа Арқалық Аға оқытушы
шырайлы (әдістемелік Ахметова П.Ә.
құрал )2000ж
4. Жоғары оқу орындарында баспа Мектептегі білім 3 бет
студенттерге берудің
нашақорлықтың сапасы:қазіргі
алдын-алудың кейбір жағдайы,даму үрдісі
әдістерін үйрету және бола шағы
(халықара лық
ғылыми-прак тикалық
конфе
ренция).,Алматы.
18-19 май
2000ж.,15-17 бет
5. Халықтық педагогикамен баспа ХХІ-ғасырдың 5 бет
ғылыми педагогиканың тоғысындағы білім
арасындағы кейбір мен ғылым бірлігі.
қайшылықтар (ҚР тәуелсіздігінің
10 жылдығына ар
налған республи
калық
ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.
2001 ж.,52-56 бет
6. Педагогика баспа Арқалық Аға оқытушы
(таблицалар жинағында) (әдістемелік Ахметова П.Ә.
құрал)2003
7. Ыбырай бастаған баспа Мұғалім мамандарын 5 бет Оқытушы Тәуекелова
Ланкастер әдісінің шағын дайындау: А.Е.
кешенді мектептегі мәселелері,
бүгінгі жалғасы болашағы және шешу
жолдары
(Ы.Алтынсариннің
165 жылдығына
арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.,2006.
16-17 қазан.,
175-179 беттер
8. Әлеуметтік –мәдени баспа Қазақстан мектебі4 бет Аға оқытушы
орта-оралманныңбейімдел Ахметова П.Ә.
уінің медиаторы №10
2007.,74-77 беттер
9. Тастанды балалардың баспа Торғай өңірінің бас 5 бет Оқытушы
өмірге бейімсіздіктерінің қаласы:құрылуы және Шаумен Г.С.
себептері(зерттеу даму болашағы
обьектісі-Арқалық (Облыстық
қаласындағы балалар үйі) ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.,2006 ж.,
12 шілде.,
187-191 бет
10. Қазақстандық ұлттық терілудБілім 3 бет Аға оқытушы
қоғам-тәрбиенің нәтижесі е 2007.№6., Ахметова П.Ә.
60-62 беттер
11. Ыбырай мұраларын дамыта баспа Қазақстан мектебі5 бет Оқытушы
оқыту Тәуекелова А.Е.
№5., 2006ж.,
52-56 беттер.
12. Белль-Ланкастер әдісі баспа Қазақстан мектебі3 бет Оқытушы
Тәуекелова А.Е.
№3.,2007 ж.,
31-33 беттер.
13. Шағын кешенді мектеп пен терілудШағын кешенді 3 бет Оқытушы
жанұяның бірлестігі е мектеп Тәуекелова А.Е.
2007
№8-9.,33-37 беттер
Ізденуші :
Тізімі дұрыс:
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ – дің
кафедрасының меңгерушісі:
Ғылыми хатшы:
Ж.Т.Ермекова
Ыбырай Алтынсарин мектептеріндегі ұлттық-
қоғамға бейімделу проблемалары
(Проблемы национально-общественной адаптации в школах Ы.Алтынсарина)
Қоғамда болып жатқан өзгерістер, қарыштап өскен дәуір, халқымыздың
бойындағы асыл қасиеттердің жандануын, ежелгі қазақ даласындағы ой-пікір,
көзқарастардың көреген, тапқыр, зерделіліктерін көрсетуде.Оған
Қазақстандағы алғашқы мектеп ашқан Ыбырайдың, оның қызметі мен еңбектерінің
маңызы зор.Себебі, Ыбырай мектептерінің шәкірттері: Ахмет Байтұрсынов,
Қорғанбек Бірімжанов, Батырбек Бірімжанов , Назипа Құлжанова т.б. білім
беру мен тәрбиелеу саласына үлес қосып, елге еңбегі сіңген қоғам
қайраткерлері.Дегенмен осындай ертеңді болжаған, сол қоғамға бейім
азаматтар тәрбиелеген Ыбырай туралы пікірлер екі ұшты, қарама-қайшылыққа
толы(шоқынды атануы, атеист болуы, т.б.). Сондықтан, Ыбырайдың
көрегендігін, зиялылығын, қазақтың жанына қабыстыра отырып, сол кездегі ел
басылары мен халықтың көңілінен шығып, салт-дәстүрлерден ауытқымай немесе
оны ерекше бұра тартпай бала тәрбиелеу мен болашаққа қадам басқан
ғұламаның еңбектері мен қызметінің дұрыстығын көрсету - бүгінгі күнде осы
Ыбырай мектептерінің ұлттық қоғамға бейімделуінің өзектілігін туындатады.
Ұлы кемеңгер педагогтың ойлары мен аталы сөздерінің айтылғанына
ғасыр өтіп кетсе де, бүгінгі қоғамымыз білімді де білікті жастарды қалап
отырған шақта Ыбырай тәлімінің құндылығы күннен-күнге артып, мәртебесі
биіктей түсуде.Ағартушы мұрасының құндылықтары әр туындысының соңында
педагогикалық пайымдау түрінде беріліп отырады.Кәзір ұлы ұлы ұстаздың ой-
пікірлерін,көзқарастары мен шығармаларын өнегелі тұлға тәрбиелеу ісінде
әрекет арқылы өмірмен байланыста пайдалану, оқыту үрдісінде басшылыққа
алу қажет . Оқытушыларды бағалағанда, - деп жазды Ы.Алтынсарин , олардың
іске қатысы жоқ сөздеріне қарап емес, олардың егістіктерінің бетіне шыққан
жемістеріне, яғни оқушыларына қарай бағалау қажет (Ы.Алтынсарин.
Таңдамалы шығармалары.,Алматы,1955,118 – бет).
Салауатты болашақтың ұрпақтарына білім мен тәрбие беру ісінде
жауапкершілікті сезініп, оқыту әдістеріне жаңа көзқарасты қалыптастыруды
қажет етеді.
Қазіргі жастар тәрбиесіне халықтың ұлттық санасын дамыта отырып,
сапалы білімді бойларына сіңіру үшін, өткенге көз жүгіртіп, ғұлама (
Ы.Алтынсариннің ) зейінділеріміздің еңбектерін саралап, талдасақ, соны
пікірге келіп, қоғамға, оның саясатына сәйкес бейімделер ұрпақтың
кәдесіне жарар мәселелерді қозғаудан тақырыптың өзектілігі туындайды.
Тақырыпты зерттеу барысында нысанға-обьектіге Ыбырай мектептеріндегі
(ауылдық, болыстық, уездік, қолөнер, қыздар мұғалімдер даярлайтын
училищелер т.б.) білім беру мен тәрбие ісінің мазмұнын алып қарастырамыз.Ал
зерттеу пәніне Ыбырай мектептерінде жүргізілген пәндердің құрылымы, ашқан
мектептердің түрлерінің сипаттамаларындағы , еңбектеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу құралдары мен мазмұнын аламыз.
Алдағы біздің мақсатымыз Ыбырай мектептеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу проблемаларын зерттеу арқылы сонау алғашқы қазақ мектебінің ірге
тасын қалаған Ыбырай мектептеріндегі білім беру мазмұнын (пән атауларының
алынуы, мектептерінің әртүрлілігі, олардың сол қоғамның саясатына
сәйкестенуі т.б.), еңбектерін зерттей отырып, сол кездегі ғалым
көзқарастарымен пікірлерінің дұрыстығын дәлелдеу, одан бүгінгі ұрпақтың
қоғамға бейімделу мәселелеріне сай толғантатын, іске асыруға жарамды шешім
табу.
Оны мынадай міндеттермен шешеміз:
1.Ыбырай шығармаларын, Ыбырай туралы жазылған еңбектерді жинақтап, зерттеу;
2.Ыбырай қызметі мен еңбектеріндегі мектеп ісінде іске асырған асқан
көрегендік пен алдағы болашақты болжауға арналған мәселелерді айқындап,
зерделеу;
3.Айқындалған пікірлердің кәзіргі қоғамға сәйкестілігін анықтау;
4.Зерттеу бағдарламасын жасау,соның негізінде әдістемелік құрал жасау.
Ыбырай Алтынсарин еңбектері мен қызметтері аясында жасалған істердің
түпкі ойын , ашып көрсете отырып, кәзіргі қоғамға сәйкес ұлттық бейімделуді
жетілдіруге мүмкіндік бар ма деген болжам( гипотеза) жасаймыз.
Зерттеуімізге теориялық негіз болатын Ыбырай еңбектері мен қызметін
сипаттайтын материалдар: С.Сытдықовтың, Т.Тәжібаевтің, А.Құдиярованың,
Ә.Ламашевтің, т. б. еңбектері.
Тақырыбымыздың болжамы іске асса, Ыбырай мектептерінде ұлттық қоғамға
бейімделу мәселелерінің шешімінің, қазіргі мектеп мұғалімдері мен оқу
ағарту саласындағы зерттеулерге негіз болатындығы жұмыстың практикалық
маңыздылығын айқындайды.
Ғылыми зерттеу әдістеріне талдау, қорыту, салыстыру,әдебиеттермен жұмыс
істеу т.б.пайдаланамыз.
Ыбырай музейлері, архив материалдары зерттеу базасы болмақ .
Бижанова Ғалия Қоянбаевна
Педагогика, психология және БОӘ кафедрасының ұжымдық зерттеу тақырыбы
12 жылдық жүйеге көшудегі білім беру мен тәрбие үрдістерінде туындайтын
педагогикалық – психологиялық мәселелер мен қарама – қайшылықтар (Торғай
аймағындағы).
Зерттеу тақырыбы:
Зерттеудің көкейтестілігі:
Қазіргі қоғамдық өмірдегі күрделі өзгерістер, ғаламдану
үрдісіндегі ақпараттық технологиялардың дендеп енуі, нарықттық
қатынастардың қалыптасуы, демократиялық өзгерістердің білім мен тәрбие
жүйесінде реформалануы, оның дамуына жаңа серпін енгізуі, соның ішінде
жалпы педагогикалық- психологиялық, әдіснамалық және тұжырымдамалық
негіздері - педагогика- психология ғылымдарының парадигмасын қайта
қарастыруды талап етеді.
Тәуелсіздік алған он бес жыл ішінде елімізде білім – тәрбие
саласында реформалауда біршама істер атқарылды. Республикамыздың білім -
тәрбие беру ісінде демократияландыру, ізгілендіру , жаңартудың негізгі
принциптері ретінде анықталған орта, арнайы орта, жоғары білім жүйесін
дамытудың тұжырымдамасы мен стратегиясы, құқықтық негіздері, сапалы білім
берудің мемлекеттік стандарттары жасалып ,бекітілді.
Сонымен қатар, отандық ғалымдар:Н.Хмельдің, А. Абілқасымованың,
Ж.Абдилдиннің, Р.Қоянбаевтің, К. Қожахметованың, Қ. Жарықбаевтің,
А.Құдиярованың т.б. Қазақстандағы білім мен тәрбие үрдістерінің жүйелері
, ғылыми тұрғыдан кешенді зерттеулер жүргізілуімен, әлемдік кеңшарда
танымал болды .
Бірақ, қабылданған мемлекеттік заңдар, құжаттар, ғылыми
зерттеулер, тікелей өмір үрдісінде нәтижеге жетуге кепілдік бермейді.
Оған мысалы , Торғай аймағындағы 2005, 2006 жылдардағы ( ЕНТ) БҰТ–дің
нәтижелері, жалпы әлемдікбілім сапасының бәсекелестігіне дайын еместігін
көрсетті.
Зерттеу мақсаты:
-Торғай өнірінің білім беру жүйесіне педагогикалық, психологиялық
әдістемілік және ғылыми тұжырымдамалық негіз ... жалғасы
1-Мақаланың аты тақырыбы ,2-Шыққан жылы,3- Баспасы, ЖАК журналдары,4-
Авторлық,біріккен-,+ .,5- Беті
№ 1 2 3 4 5
1. Бала тәрбиесіндегі №5 Қазақстан мектебі - 3 бет,
негізгі тірек 1999ж 55-57
2. Нашақорлықпен күрес №9 Қазақстан мектебі + 2 бет,
жолдарын 2000ж 10-11
студенттерге үйрету
әдістері
3. Сөзі райлының-жаны 2000ж Арқалық (әдістемелік +
шырайлы құрал)
4. Жоғары оқу орындарында 18-19 Мектептегі білім берудің - 3 бет,
студенттерге май сапасы:қазіргі жағдайы,даму 15-17
нашақорлықтың 2000ж үрдісі және болашағы
алдын-алудың кейбір (халықаралық
әдістерін үйрету ғылыми-практикалық
конференция)
Алматы
5. Халықтық педагогикамен 2001 ХХІ-ғасырдың тоғысындағы - 5 бет,
ғылыми педагогиканың білім мен ғылым 52-56
арасындағы кейбір бірлігі.(ҚР тәуелсіздігінің
қайшылықтар 10 жылдығына арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция) Арқалық
6. Ыбырай бастаған 2006 Мұғалім мамандарын + 5 бет,
Ланкастер әдісінің шағын16-17 дайындау: мәселелері, 175-179
кешенді мектептегі қазан болашағы және шешу жолдары
бүгінгі жалғасы (Ы.Алтынсариннің 165
жылдығына арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция) Арқалық
7. Әлеуметтік –мәдени №10 Қазақстан мектебі + 4 бет,
орта-бейімделу 2007 74-77
медиаторы
8. Тастанды балалардың 12 Торғай өңірінің бас + 5 бет,
өмірге шілде қаласы:құрылуы және даму 187-191
бейімсіздіктерінің 2006 болашағы (Облыстық
себептері(зерттеу ғылыми-практикалық
обьектісі-Арқалық қала конференция) Арқалық
сындағы балалар үйі)
9. Қазақстандық ұлттық 2007. Білім + 3 бет,
қоғам-тәрбиенің нәтижесі№6 60-62
10.Ыбырай мұраларын дамыта №5 Қазақстан мектебі + 5 бет,
оқыту 2006 52-56
11.Белль-Ланкастер әдісі №3 Қазақстан мектебі + 3 бет
2007 31-33
12.Шағын кешенді мектеп пен2007 Шағын кешенді мектеп + 4 бет,
жанұяның бірлестігі №6 33-36
. Ыбырай мектебіне 145
жыл
2.Ыбырай оқулықтарының
оқу жүйесіндегі орны
Ы.Алтынсарин еңбектерін 16-18 Сырдарияуниверситетінің 3 бет,
қоғамға бейімдеуге мамыр,210 жылдығына арналған Жаңа 64-66
қолдану жолдары 008 әлемдегі Қазақстан және
Ұлттық білім беру
проблемаларыхалықаралық
ғылыми-практикалық
конференция,1 том
(педагогика және тіл
проблемалары),Жетісай,
Шымкент,2008
Баланы 26 ноя Проблемы социализации 6 бет,
әлеуметтендірудегі-қоғамбрь, учащихся 52-57
ға бейімдеудегі Ыбырай 2008 г общеобразовательных школ
шығармаларының ролі Казахстана-материалы
республиканской
научно-практической
конференции
Аркалык
Ыбырай шығармалары 2008 Ы.Алтынсарин 6 бет,
арқылы баланы шығармашылығындағы 242-247
әлеуметтендірудің гуманистік,отансүйгіштік
жолдары идеяларатты облыстық
педагогикалық оқулардың
материалдары Арқалық,
Ғ.Қ.Бижанованың жарияланған ғылыми мақалаларының тізімі.
№ Мақаланың аты Шыққан Баспасы, ЖАК журналдары Автор Беті
тақырыбы жылы лық,
бірік
кен
-,+
1.Бала тәрбиесіндегі №5 Қазақстан мектебі - 55-57
негізгі тірек 1999 ж.
2.Сөзі райлының-жаны 2000ж Арқалық (әдістемелік құрал) +
шырайлы
3.Халықтық 2001 ХХІ-ғасырдың тоғысындағы білім - 52-56
педагогикамен ғылыми мен ғылым бірлігі.(ҚР
педагогиканың тәуелсіздігінің 10 жылдығына
арасындағы кейбір арналған республикалық
қайшылықтар ғылыми-практикалық конференция)
Арқалық
4.Ыбырай бастаған 2006 Мұғалім мамандарын дайындау: + 175-179
Ланкастер әдісінің 16-17 мәселелері, болашағы және шешу
шағын кешенді қазан жолдары (Ы.Алтынсариннің 165
мектептегі бүгінгі жылдығына арналған
жалғасы республикалық
ғылыми-практикалық конференция)
Арқалық
5.Қазақстандық ұлттық 2007.6№Білім + 60-62
қоғам-тәрбиенің 6
нәтижесі
6.Ыбырай мұраларын №5 Қазақстан мектебі + 52-56
дамыта оқыту 2006
7.Белль-Ланкастер әдісі №3 Қазақстан мектебі + 31-33
2007
8 Шағын кешенді мектеп 2007 Шағын кешенді мектеп + 33-37
пен жанұяның №8-9
бірлестігі
Тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин мектептеріндегі ұлттық-қоғамға бейімделу
проблемалары
(Проблемы национально-общественной адаптации в школах Ы.Алтынсарина)
Өзектілігі: Қоғамда болып жатқан өзгерістер, қарыштап өскен дәуір,
халқымыздың бойындағы асыл қасиеттердің жандануын, ежелгі қазақ
даласындағы ой-пікір, көзқарастардың көреген, тапқыр, зерделіліктерін
көрсетуде.Оған Қазақстандағы алғашқы мектеп ашқан Ыбырайдың, оның қызметі
мен еңбектерінің маңызы зор.Себебі, Ыбырай мектептерінің шәкірттері: Ахмет
Байтұрсынов, Қорғанбек Бірімжанов, Батырбек Бірімжанов , Назипа Құлжанова
т.б. білім беру мен тәрбиелеу саласына үлес қосып, елге еңбегі сіңген
қоғам қайраткерлері.Дегенмен осындай ертеңді болжаған, сол қоғамға бейім
азаматтар тәрбиелеген Ыбырай туралы пікірлер екі ұшты, қарама-қайшылыққа
толы(шоқынды атануы, атеист болуы, т.б.). Сондықтан, Ыбырайдың
көрегендігін, зиялылығын, қазақтың жанына қабыстыра отырып, сол кездегі ел
басылары мен халықтың көңілінен шығып, салт-дәстүрлерден ауытқымай немесе
оны ерекше бұра тартпай бала тәрбиелеу мен болашаққа қадам басқан
ғұламаның еңбектері мен қызметінің дұрыстығын көрсету - бүгінгі күнде осы
Ыбырай мектептерінің ұлттық қоғамға бейімделуінің өзектілігін
туындатады.Қазіргі жастар тәрбиесіне халықтың ұлттық санасын дамыта
отырып, сапалы білімді бойларына сіңіру үшін, өткенге көз жүгіртіп, ғұлама
( Ы.Алтынсариннің ) зейінділеріміздің еңбектерін саралап, талдасақ, соны
пікірге келіп, қоғамға, оның саясатына сәйкес бейімделер ұрпақтың
кәдесіне жарар мәселелерді қозғаудан туындайды.
Зерттеу нысаны: Ыбырай мектептеріндегі (ауылдық, болыстық, уездік, қолөнер,
қыздар мұғалімдер даярлайтын училищелер т.б.) білім беру мен тәрбие ісінің
мазмұны.
Зерттеу пәні: Ыбырай мектептерінде жүргізілген пәндердің құрылымы, ашқан
мектептердің түрлерінің сипаттамаларындағы , еңбектеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу құралдары мен мазмұны
Мақсаты: Ыбырай мектептеріндегі ұлттық қоғамға бейімделу проблемаларын
зерттеу арқылы сонау алғашқы қазақ мектебінің ірге тасын қалаған Ыбырай
мектептеріндегі білім беру мазмұнын (пән атауларының алынуы, мектептерінің
әртүрлілігі, олардың сол қоғамның саясатына сәйкестенуі т.б.), еңбектерін
зерттей отырып, сол кездегі ғалым көзқарастарымен пікірлерінің дұрыстығын
дәлелдеу, одан бүгінгі ұрпақтың қоғамға бейімделу мәселелеріне сай
толғантатын, іске асыруға жарамды шешім табу.
Міндеттері:
1.Ыбырай шығармаларын, Ыбырай туралы жазылған еңбектерді жинақтап, зерттеу;
2.Ыбырай қызметі мен еңбектеріндегі мектеп ісінде іске асырған асқан
көрегендік пен алдағы болашақты болжауға арналған мәселелерді айқындап,
зерделеу;
3.Айқындалған пікірлердің кәзіргі қоғамға сәйкестілігін анықтау;
4.Зерттеу бағдарламасын жасау,соның негізінде әдістемелік құрал жасау.
Ыбырай Алтынсарин еңбектері мен қызметтері аясында жасалған істердің
түпкі ойын , ашып көрсете отырып, кәзіргі қоғамға сәйкес ұлттық бейімделуді
жетілдіруге мүмкіндік бар ма деген болжам
( гипотеза) жасаймыз.
Теориялық негізі: Ыбырай еңбектері мен қызметін сипаттайтын материалдар:
С.Сытдықовтың, Т.Тәжібаевтің, А.Құдиярованың, Ә.Ламашевтің, т. б.
еңбектері.
Практикалық маңызы: зерттеу жұмысының болжамы іске асса, Ыбырай
мектептерінде ұлттық қоғамға бейімделу мәселелерінің шешімінің, қазіргі
мектеп мұғалімдері мен оқу ағарту саласындағы зерттеулерге негіз
болатындығында.
Ғылыми зерттеу әдістері: талдау, қорыту, салыстыру,әдебиеттермен жұмыс
істеу т.б.
Зерттеу базасы: Ыбырай музейлері, архив материалдары
Бижанова Ғалия Қоянбаевна
Ғ.Қ.Бижанованың ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектерінің
ТІЗІМІ
№ Атауы Баспа Баспа, журнал Баспа Қосалқы авторлардың
немесе (атауы,№, жылы, па аты-жөні
қолжаз беттері) рақтар
ба немесе
ретінде беттер
саны
Кандидаттық диссертация қорғауға дейін басылған ғылыми және ғылыми -
әдістемелік еңбектері
№ Атауы Баспа Баспа, журнал Баспа паҚосалқы авторлардың
немесе (атауы,№, жылы, рақтар аты-жөні
қолжаз беттері) немесе
ба беттер
ретінде саны
1. Бала тәрбиесіндегі баспа Қазақстан мектебі3 бет
негізгі тірек
№5, 1999 ж. 55-57
2. Нашақорлықпен күрес баспа Қазақстан мектебі Аға оқытушы
жолдарын Нұраханова Р.Қ.
студенттерге үйрету №9
әдістері 2000ж
3. Сөзі райлының-жаны баспа Арқалық Аға оқытушы
шырайлы (әдістемелік Ахметова П.Ә.
құрал )2000ж
4. Жоғары оқу орындарында баспа Мектептегі білім 3 бет
студенттерге берудің
нашақорлықтың сапасы:қазіргі
алдын-алудың кейбір жағдайы,даму үрдісі
әдістерін үйрету және бола шағы
(халықара лық
ғылыми-прак тикалық
конфе
ренция).,Алматы.
18-19 май
2000ж.,15-17 бет
5. Халықтық педагогикамен баспа ХХІ-ғасырдың 5 бет
ғылыми педагогиканың тоғысындағы білім
арасындағы кейбір мен ғылым бірлігі.
қайшылықтар (ҚР тәуелсіздігінің
10 жылдығына ар
налған республи
калық
ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.
2001 ж.,52-56 бет
6. Педагогика баспа Арқалық Аға оқытушы
(таблицалар жинағында) (әдістемелік Ахметова П.Ә.
құрал)2003
7. Ыбырай бастаған баспа Мұғалім мамандарын 5 бет Оқытушы Тәуекелова
Ланкастер әдісінің шағын дайындау: А.Е.
кешенді мектептегі мәселелері,
бүгінгі жалғасы болашағы және шешу
жолдары
(Ы.Алтынсариннің
165 жылдығына
арналған
республикалық
ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.,2006.
16-17 қазан.,
175-179 беттер
8. Әлеуметтік –мәдени баспа Қазақстан мектебі4 бет Аға оқытушы
орта-оралманныңбейімдел Ахметова П.Ә.
уінің медиаторы №10
2007.,74-77 беттер
9. Тастанды балалардың баспа Торғай өңірінің бас 5 бет Оқытушы
өмірге бейімсіздіктерінің қаласы:құрылуы және Шаумен Г.С.
себептері(зерттеу даму болашағы
обьектісі-Арқалық (Облыстық
қаласындағы балалар үйі) ғылыми-практикалық
конференция).,
Арқалық.,2006 ж.,
12 шілде.,
187-191 бет
10. Қазақстандық ұлттық терілудБілім 3 бет Аға оқытушы
қоғам-тәрбиенің нәтижесі е 2007.№6., Ахметова П.Ә.
60-62 беттер
11. Ыбырай мұраларын дамыта баспа Қазақстан мектебі5 бет Оқытушы
оқыту Тәуекелова А.Е.
№5., 2006ж.,
52-56 беттер.
12. Белль-Ланкастер әдісі баспа Қазақстан мектебі3 бет Оқытушы
Тәуекелова А.Е.
№3.,2007 ж.,
31-33 беттер.
13. Шағын кешенді мектеп пен терілудШағын кешенді 3 бет Оқытушы
жанұяның бірлестігі е мектеп Тәуекелова А.Е.
2007
№8-9.,33-37 беттер
Ізденуші :
Тізімі дұрыс:
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ – дің
кафедрасының меңгерушісі:
Ғылыми хатшы:
Ж.Т.Ермекова
Ыбырай Алтынсарин мектептеріндегі ұлттық-
қоғамға бейімделу проблемалары
(Проблемы национально-общественной адаптации в школах Ы.Алтынсарина)
Қоғамда болып жатқан өзгерістер, қарыштап өскен дәуір, халқымыздың
бойындағы асыл қасиеттердің жандануын, ежелгі қазақ даласындағы ой-пікір,
көзқарастардың көреген, тапқыр, зерделіліктерін көрсетуде.Оған
Қазақстандағы алғашқы мектеп ашқан Ыбырайдың, оның қызметі мен еңбектерінің
маңызы зор.Себебі, Ыбырай мектептерінің шәкірттері: Ахмет Байтұрсынов,
Қорғанбек Бірімжанов, Батырбек Бірімжанов , Назипа Құлжанова т.б. білім
беру мен тәрбиелеу саласына үлес қосып, елге еңбегі сіңген қоғам
қайраткерлері.Дегенмен осындай ертеңді болжаған, сол қоғамға бейім
азаматтар тәрбиелеген Ыбырай туралы пікірлер екі ұшты, қарама-қайшылыққа
толы(шоқынды атануы, атеист болуы, т.б.). Сондықтан, Ыбырайдың
көрегендігін, зиялылығын, қазақтың жанына қабыстыра отырып, сол кездегі ел
басылары мен халықтың көңілінен шығып, салт-дәстүрлерден ауытқымай немесе
оны ерекше бұра тартпай бала тәрбиелеу мен болашаққа қадам басқан
ғұламаның еңбектері мен қызметінің дұрыстығын көрсету - бүгінгі күнде осы
Ыбырай мектептерінің ұлттық қоғамға бейімделуінің өзектілігін туындатады.
Ұлы кемеңгер педагогтың ойлары мен аталы сөздерінің айтылғанына
ғасыр өтіп кетсе де, бүгінгі қоғамымыз білімді де білікті жастарды қалап
отырған шақта Ыбырай тәлімінің құндылығы күннен-күнге артып, мәртебесі
биіктей түсуде.Ағартушы мұрасының құндылықтары әр туындысының соңында
педагогикалық пайымдау түрінде беріліп отырады.Кәзір ұлы ұлы ұстаздың ой-
пікірлерін,көзқарастары мен шығармаларын өнегелі тұлға тәрбиелеу ісінде
әрекет арқылы өмірмен байланыста пайдалану, оқыту үрдісінде басшылыққа
алу қажет . Оқытушыларды бағалағанда, - деп жазды Ы.Алтынсарин , олардың
іске қатысы жоқ сөздеріне қарап емес, олардың егістіктерінің бетіне шыққан
жемістеріне, яғни оқушыларына қарай бағалау қажет (Ы.Алтынсарин.
Таңдамалы шығармалары.,Алматы,1955,118 – бет).
Салауатты болашақтың ұрпақтарына білім мен тәрбие беру ісінде
жауапкершілікті сезініп, оқыту әдістеріне жаңа көзқарасты қалыптастыруды
қажет етеді.
Қазіргі жастар тәрбиесіне халықтың ұлттық санасын дамыта отырып,
сапалы білімді бойларына сіңіру үшін, өткенге көз жүгіртіп, ғұлама (
Ы.Алтынсариннің ) зейінділеріміздің еңбектерін саралап, талдасақ, соны
пікірге келіп, қоғамға, оның саясатына сәйкес бейімделер ұрпақтың
кәдесіне жарар мәселелерді қозғаудан тақырыптың өзектілігі туындайды.
Тақырыпты зерттеу барысында нысанға-обьектіге Ыбырай мектептеріндегі
(ауылдық, болыстық, уездік, қолөнер, қыздар мұғалімдер даярлайтын
училищелер т.б.) білім беру мен тәрбие ісінің мазмұнын алып қарастырамыз.Ал
зерттеу пәніне Ыбырай мектептерінде жүргізілген пәндердің құрылымы, ашқан
мектептердің түрлерінің сипаттамаларындағы , еңбектеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу құралдары мен мазмұнын аламыз.
Алдағы біздің мақсатымыз Ыбырай мектептеріндегі ұлттық қоғамға
бейімделу проблемаларын зерттеу арқылы сонау алғашқы қазақ мектебінің ірге
тасын қалаған Ыбырай мектептеріндегі білім беру мазмұнын (пән атауларының
алынуы, мектептерінің әртүрлілігі, олардың сол қоғамның саясатына
сәйкестенуі т.б.), еңбектерін зерттей отырып, сол кездегі ғалым
көзқарастарымен пікірлерінің дұрыстығын дәлелдеу, одан бүгінгі ұрпақтың
қоғамға бейімделу мәселелеріне сай толғантатын, іске асыруға жарамды шешім
табу.
Оны мынадай міндеттермен шешеміз:
1.Ыбырай шығармаларын, Ыбырай туралы жазылған еңбектерді жинақтап, зерттеу;
2.Ыбырай қызметі мен еңбектеріндегі мектеп ісінде іске асырған асқан
көрегендік пен алдағы болашақты болжауға арналған мәселелерді айқындап,
зерделеу;
3.Айқындалған пікірлердің кәзіргі қоғамға сәйкестілігін анықтау;
4.Зерттеу бағдарламасын жасау,соның негізінде әдістемелік құрал жасау.
Ыбырай Алтынсарин еңбектері мен қызметтері аясында жасалған істердің
түпкі ойын , ашып көрсете отырып, кәзіргі қоғамға сәйкес ұлттық бейімделуді
жетілдіруге мүмкіндік бар ма деген болжам( гипотеза) жасаймыз.
Зерттеуімізге теориялық негіз болатын Ыбырай еңбектері мен қызметін
сипаттайтын материалдар: С.Сытдықовтың, Т.Тәжібаевтің, А.Құдиярованың,
Ә.Ламашевтің, т. б. еңбектері.
Тақырыбымыздың болжамы іске асса, Ыбырай мектептерінде ұлттық қоғамға
бейімделу мәселелерінің шешімінің, қазіргі мектеп мұғалімдері мен оқу
ағарту саласындағы зерттеулерге негіз болатындығы жұмыстың практикалық
маңыздылығын айқындайды.
Ғылыми зерттеу әдістеріне талдау, қорыту, салыстыру,әдебиеттермен жұмыс
істеу т.б.пайдаланамыз.
Ыбырай музейлері, архив материалдары зерттеу базасы болмақ .
Бижанова Ғалия Қоянбаевна
Педагогика, психология және БОӘ кафедрасының ұжымдық зерттеу тақырыбы
12 жылдық жүйеге көшудегі білім беру мен тәрбие үрдістерінде туындайтын
педагогикалық – психологиялық мәселелер мен қарама – қайшылықтар (Торғай
аймағындағы).
Зерттеу тақырыбы:
Зерттеудің көкейтестілігі:
Қазіргі қоғамдық өмірдегі күрделі өзгерістер, ғаламдану
үрдісіндегі ақпараттық технологиялардың дендеп енуі, нарықттық
қатынастардың қалыптасуы, демократиялық өзгерістердің білім мен тәрбие
жүйесінде реформалануы, оның дамуына жаңа серпін енгізуі, соның ішінде
жалпы педагогикалық- психологиялық, әдіснамалық және тұжырымдамалық
негіздері - педагогика- психология ғылымдарының парадигмасын қайта
қарастыруды талап етеді.
Тәуелсіздік алған он бес жыл ішінде елімізде білім – тәрбие
саласында реформалауда біршама істер атқарылды. Республикамыздың білім -
тәрбие беру ісінде демократияландыру, ізгілендіру , жаңартудың негізгі
принциптері ретінде анықталған орта, арнайы орта, жоғары білім жүйесін
дамытудың тұжырымдамасы мен стратегиясы, құқықтық негіздері, сапалы білім
берудің мемлекеттік стандарттары жасалып ,бекітілді.
Сонымен қатар, отандық ғалымдар:Н.Хмельдің, А. Абілқасымованың,
Ж.Абдилдиннің, Р.Қоянбаевтің, К. Қожахметованың, Қ. Жарықбаевтің,
А.Құдиярованың т.б. Қазақстандағы білім мен тәрбие үрдістерінің жүйелері
, ғылыми тұрғыдан кешенді зерттеулер жүргізілуімен, әлемдік кеңшарда
танымал болды .
Бірақ, қабылданған мемлекеттік заңдар, құжаттар, ғылыми
зерттеулер, тікелей өмір үрдісінде нәтижеге жетуге кепілдік бермейді.
Оған мысалы , Торғай аймағындағы 2005, 2006 жылдардағы ( ЕНТ) БҰТ–дің
нәтижелері, жалпы әлемдікбілім сапасының бәсекелестігіне дайын еместігін
көрсетті.
Зерттеу мақсаты:
-Торғай өнірінің білім беру жүйесіне педагогикалық, психологиялық
әдістемілік және ғылыми тұжырымдамалық негіз ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz