Адамдар арасындағы өзара қарым - қатынастарда және адам қатынастарының тарихында этакалық релятивизм орын тепті

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Саясаттанудың қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны

Саясат мәдениет феномені бола отырып, экоиомикамен, құқықпен, моральмен
тығыз байланыста және өзара ықпалда болады.
Саясаттың экоиомикамен өзара тығыз байланысы экономиканы саясаттың
детерминанты (лат. determinare — анықтау айқындау, ) деп білген марксист
ғалымдардың ерекше назарында болды, ал саясаттың өзін экономиканың
шоғырланған көрінісі деп қарастырды. Олардың диалектикалық байланысын атап
көрсете отырып, марксистер экономикалық мүдде саяси құбылыстарды айқындайды
деп санап қана қойған жоқ, олар саясаттың салыстырмалы дербестігім және
экономиканың мемлекеіті басқаратынын тамыды. Көп нәрседе марксистердің
теориялық тиянағы намымды сипатта болды, алайда, адамзат қоғамы тарихының
дамуы бойына саясаттың экономикамен байланысын және оған тәуелділігін
көруге болады деген фактіні мойындауға болмайды. Кез келген экономикалық
дағдарыс саяси тұрақсыздықтан немесе әлеуметтік топтардың мүдделерімің
шиеленісінен де көрінеді.
Саясаттың экономикаға қызу араласуы әр түрлі әлеуметтік салдарларға
әкеледі. Мысалы, мемлекет индивидтерден жоғары қойылған, жеке адамдардың
мақсаттарынан бөлек өзіне тән мақсаттары бар қоғамдық жүйелерде жағдай
осындай. Мұндай қоғамда билік түпкі мақсатқа айналады, соның көмегімен
қоғам ұйымдастырылады және жоспар бойынша басқарылады. Мұнда билік аса
үлкен билікке айналады,өйткені ол бірнеше есе үлкейіп, мемлекеттің (немесе
топтың) қолына шоғырланып, өзінің шешімдері үшін ешқандай жауапкершілігі
жоқ шексіз билікке айналады. Мұндағы аса қатты шоғырланған биліктің мысалы
СОКП ОК-нің билігі болды, ол жоспарлы экономика жөніндегі идеяны басшылыққа
ала отырып, орталықтан тігінен басқару жүйесеін, шаруашылық-басқару
субординациясын және жоспарлы түрде реттелетін шаруашылықтың түрін құрды.
Құрылған экономиканы орталықтандырылған басқару принципі экономикалық
мақсаттар мен іс-әрскеттерді мемлекеттің мақсаттарына толық бағындыруға
әкелді. КСРО-да мемлекеттік және экономикалық. билікті біріктірудің
(біртұтас нәрсе болып қосылып кетуінің) негізі қаланды, бұл мақсаттарды
мәлімдеу, бірақ іске асырмау, биліктің шоғырлануы және оның бақыламбай
бетімен кетуі, өнеркәсіптік ауқымдардағы жемқорлық, индивидтердің саяси
және экономикалық бостандығына нұқсан келтіру және одан айыру,
тоталитаризмнің туындауы сияқты әлеуметтік салдарларға әкеп тіреді.
Тоталитаризм адамның идеологиялық принциптерге сәйкес өзгеруіне әкеледі,
индивидтің сапасын қатал бақылауды туғызады. Тоталитаризм Оруэллдің дәл
тауып айтқан мінездемесі бойынша, тиым салатын және сындарлы мақсаттар
көздей отырып, индивидтің санасына абсолюттік бақылау жасап отырады:
"Қайсыбір ойларды білдіруге тек тыйым салынып қана қоймайды, тіпті ойға
алуға да болмайды, оның есесіне, нені ойлау керек екенін нұсқалады, жеке
адамның қабылдауы тиіс идеология жасалады, оның эмоцияларын басқаруға бар
зейін салынды, ойлау және мінез-құлқының кейпі де таңып беріледі. Жасанды
ортада қамап ұстау үшін, салыстырып қарау мүмкіндігінен айырылып, ол
барынша оқшауланады".
Мемлекеттің экономикадағы рөлі саяси демократиямен қосылып экономикалық
бәсекелестік ұсыну есебінен азайтылғанда, бұл қоғамдық прогреске негіз
құруға тиіс деп саналады, өйткені экономикалық бостандық мақсат бола отырып
сонымен қатар саяси бостандықты жүзеге асырудың құралы болып табылады. Бұл
жағдайда мемлекеітің рөлі рынокты және жеке кәсіпкерлікті дамыту үшін
заңнамалық жағдайларды, мемлекеттің экономика мәселелеріне қол сұқпауын
қамтамасыз етуге келіп саяды.
Экономика мен саясаттың арақатынасы ылғи да құқықтық мәселелерді
шешуді қарастырады. Қазіргі жағдайларда саясаттың қоғамдық өмірдің көптеген
салаларына баса енуі көзге түседі. Егер саясаттың белсенділігі бақылаусыз
сипат алса, онда бұның салдарынан жағымсыз нәрселер туындауы мүмкін,
Сондықтан да қоғамда ылғи да индивид пен
қоғамның, әлеуметтік топтар мен саяси институттардың және
т.б. өз ара іс-әрекет жасау тәсілдерін қамтамасыз ететін нормативтік орган
болады. Әр мемлекетте азаматтарының құқықтары мен міндеттерін нормативтік
аспектіде бекітіп беретін, жекешілдік пен коллективизм арасындағы тиімді
баланс болып табылатын өзінің Конституциясы болады. Әйтпесе, мұндай баланс
болмайынша, Т Гоббс "барлығына қарсы соғыс" деп атаған іріткі күш іске
кіріскен болар еді. Сондықтан қоғамдық прогрестің ең басты жетістіктерінің
бірі халықтардың, этностардың әлеуметтік-саяси дамуға деген құқықтарын,
өзін өзі билеу құқығын таза экологиялық ортада өмір сұру құқығын жете ұғыну
және индивидтің құқықтарын - адам денсаулығын сақтау құқығын, оқу кұқығын,
саяси өмірге араласу құқығын және т.б. құқықтық нысанда бекіту болып
табылады. Иидивидуаизм мен коллектшшзмді осылайша құқықтық нысанда бекіту
мейлі жеткілікті дәрежеде бай тарихы бар мемлекет болсын, мейлі жаңа,
өзінің саяси сахнадағы жолын енді ғана бастаған мемлекет болсын, барлық
мемлекеттердің қалыпты әлеуметтік және саяси даму талаптарының бірі.
Мысалы, егемен мемлекет Қазақстаи Республикасы
өзілің саяси-экономикалық дамуын айқындай отырып,
индивидуализм мен коллективизмнің белгілі бір теңдігін
орнатты. Осы жөнімде қол жеткен жетістіктер жөнінде
республика президенті Н.Назарбаев Қазақстан
халқына жолдауында біз тарихымызда тұңғыш рет Шығыс
Азия мемлекеітерінің тәжірибесін және өзіміздің көпұлтты
әрі көп дінді қоғамымыздың ерекшелігін ескеріп, Батыыс
демократиясының қағидаларына сай келетін тәуелсіз
мемлекетімізді орнаттық: Біздің мемлекетіміз өз саяси
дамуының үлгісі жағынан Батыс демократиясына және
әлеуметтік ілгерішілдігі мен саналуандылығы бүкіл әлемге танылған
жаңа
Азиялық демократия дегенге дс жақын Индивидуализмнің тапшылығын
басшылыққа алынып 1995жылы Конституцияда орынды индивидуализм бекітілді.
Бірақ Конституцияда көрсетілген адам құқықтары мен бостандығының жүйесі
халықаралық стандарттарға сәйкес келетініне қарамастан, оны қорғаудың
заңдық тетіктері әлсіз дамыған және олар өзін бұдан әрі теориялық зерттеу
мен оларды өмірге енгізудің практикалық нысандарын қажет етеді.
Саясат пен құқықтың өзара қатынасының күрделілігі практика талап ететін
қоғамды және әлеуметтік субъектілерді дамыту үшін ғана маңыздылығын
көрсетіп қоймайды, сонымен қатар саяси және заң ғылымдарын оқытудың мәніне
айналады.
Саяси ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.