Заңды тұлғалардан ұсталатын салық

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе бөлім
Негізгі бөлім

І Тарау. Салық түсінігі
1. Салық түрлері
2. Салық элементтеріне сипаттама
3. Мемлекеттің салық жүйесі

ІІ Тарау. ҚР салық салу жүйесін реформалау
2.1 Қазақстандағы салық салу жүйесінің тарихи даму кезеңдері.
2.2 Қазақстан Республикасындағы салық салу жүйесінің типологиясы және
тарихи дамуы.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кiрiспе

Салық дегенiмiз - үкiметпен мiндеттi түрiнде алынатын төлемдердi
айтамыз.
Салықтар тiкелей және қосымша түрге бөлiнедi:
Тiкелей салықтарға жатады:
1. Корпорациялық табыс салығы
2. Заңды тұлғалардан ұсталатын салық
3. Әлеуметтiк салығы
4. Жер салығы
5. Мүлiк салығы
6. Көлiк құралдарының салығы
Қосымша салықтарға жатады:
1. Қосылған құн салығы
2. Акциздi жанама салығы
Қазақстан Республикасының Салық кодексiне сәйкес жеке және заңды
тұлғалардан алынатын салықтармен мемлекеттiк бюджеттi толтырады.
Әрбiр елде үкiметтiң шығындарына және салық салуына көп көңiл аударады.
Нарықтық экономикаға ауысқан кезде мемлекеттiк бюджеттiң құрастыруы өте
күрделi шарттарда болған, яғни сол уақытта экономикалық өсiмi төмендедi,
инфляция жоғары деңгейде болды, елдiң қаржы жағдайы крезистiк әрекетте
болды. Нарықтық экономикаға көшкен мемлекеттерде салық алудың үш нұсқасын
пайдалануға болады:
1. Пропорционалды салық-салықтың қосындысы жұмыскерлердiң табысына
пропорционалды бөледi
2. Регресивтi салық-жұмыскерлердiң табысы төмендесе де, салық процентпен
жоғарлатып алынады;
3. Прогрессивтi салық-жұмыскерлердiң табысы көбеюiне қарай салық ставкасы
өседi.
Қазақстан Республикасының салықтары екi түрге бөлiнедi:
1. Жалпы мемлекеттiк салықтар-мемлекеттiк бюджеттi реттейтiн көздерi
болады.Олардан түскен ақшалар әр түрлi бюджеттерге аударылады;
2. Жергiлiктi салықтар және жергiлiктi жинақтаулар бюджетiнiң табысының
көздерi болады.
Жалпы мемлекеттiк салықтарға жатады:
-Заңды және физикалық тұлғалардың табысына салынатын салық;
-Қосымша құн салығы, акциздер, бағалы қағаздарға жасалатын операцияға
салынатын салық, арнайы салықтар.
Жергiлiктi салықтарға жатады: жер салығы, заңды және физикалық
тұлғалардың мүлiгiне салынатын салық, транспорттық салық, физикалық
тұлғаларды мемлекеттiк төлемдердi өткiзу үшiн алынатын төлемдер, акционер
өткiзу төлемдерi және тағы басқалар жатады.
Салық салудың негiзгi принциптері мен функциялары.
Қазақстан Республикасының Салық жүйесiне сәйкес салық салудың мынадай
принциптері бар:
1. Әдiлеттiк принцпi;
2. Анықтылық принцпi;
3. Ыңғайлы принцпi;
4. Үнемдеу принцпi.
Әдiлеттiк принцпi-барлық тұрғындардан салық алынады және тұрғындардың
арасында салық арқылы төленетiн салықтар тепе-тең түрде бөледi.
Анықтылық принцпi-салық төлеушiге алдын-ала сомасы, уақыты ұсынылады.
Ыңғайлы принцпi-салық төлеушiге ыңғайлы уақытта салықтар алынады.
Үнемдеу принцпi-салық алынатын шығындарды азайтуға тырысады.
Салық салынатын агенттерге жатады: пайда, тауардың құны, қосымша құны,
физикалық және заңды тұлғалардың құны, мүлiктi беру, сату. Бағалы
қағаздардың операциясына салынатын салық. Объективтi тек қана бiр салықты
төлейдi. Бекiту әдiсi бойынша салықтар тiкелей және қосымша түрге
бөлiнедi.
Тiкелей салықтарға жатады: табысқа, пайдаға, мүлiкке салынатын салық және
ресурсты төлем т.б.
Қосымша салыққа жатады: қосымша құн салығы, акциз, кеден салықтары тағы
да басқа салықтар кiредi.
Салықтың функциялары:
1. Фиксалды функция;
2. Бақылау функция;
3. Тарату функция;
4. Ынталандыру функция.
Фиксалды функция-мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс жағы салық арқылы
құрастырылады. Фиксалды функция арқылы мемлекеттiк қаржы ресурстары
құралады.
Бақылау функциясы- әрбiр салық каналдың тиiмдiлiгi бағаланады. Салық
жүйесiне өзгерiстер енгiзудi анықтайды.
Тарату функциясы-салық арқылы жинақталған ақша қаражаттарын қайта бөлiп
таратуын анықтайды. Әскер, басқару органдары, бiлiм беру, денсаулық сақтау
тағы басқа сфераларға бөлiнедi.
Ынталандыру функциясы-жаңадан құрастыруға шағын фирмаларға әр түрлi
жеңілдiктердi жасайды: лъгот, преференция тағы басқалар берiледi.
Преференция дегенiмiз-бегiтiлген түрдегi инвестициялық салық кредитiн
айтамыз.
Салық салу объектiсiне бөлген кезде мынадай классификация жасауына болады:
1. Мүлiкке салынатын салық;
2. Ресурсты төлемдер (жер салығы);
3. Корпорация пайдалануына салынатын салық;
4. Әсер жасауға салынатын салық;
5. Басқа салықтар.

І Тарау. Салық түсінігі
1. Салық түрлері
Мемлекеттің бюджет жүйесінің аса маңызды құраушы негізі мемлекеттің
салықтық құқығының көмегімен мәжбүрлеу арқылы алынатын міндетті төлемдер-
салықтар, алымдар, баждар, төлемақылар және т.б., яғни жинақтап айтқанда
салықтық түсімдер болып есептелінеді. Салықтар мен бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдердің экономикалық-құқықтық маңызы олардың төленілуіне
байланысты туындайтын қаржылық-экономикалық және құқықтық қатынастарда,
яғни салық төлеушілердің мемлекетке салықтық төлемнің затын (сомасын)
берулері кезінде салық заңдарымен белгіленген салықтық құқықтық қатынасқа
қатысушы мемлекет пен салық төлеушілердің арасында туындайтын қатынастарда
жарқын көрініс табады.
Салықтар экономикалық және әлеуметтік-саяси қатынастарды өзінің
бойында жинақтаушы күрделі әрі қоғам өмірінің көп аспектілі қаржылық-
құқықтық құбылысы болып табылады. Сондықтан ол өзіне тән көптеген айрықша
белгілерімен ерекшеленеді.
Осы орайда салық:
- түсім көзі жалпы ұлттық табыстың белгіленген бөлігі болып табылатын
төлем;
- міндетті төлем;
- жекелей эквивалентсіз төлем;
- қайтарылмайтын төлем;
- мемлекет кірісін қалыптастыратын төлем;
- ұдайы төлем;
- мәжбүрлі төлем;
- заң жүзінде белгіленген төлем;
- құқыққа сай төлем;
- жүзеге асырылуы кезінде төленетін салық сомасының меншік нысанының әр
қашанда мемлекеттік меншік нысанына ауысуымен (өзгертілуімен) көрініс
табатын төлем;
- мөлшері алдын ала айқындалған төлем;
- қатаң белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын төлем;
- өте тұрақты салықтық міндеттемелер туындататын төлем;
- белгіленіп, бекітілуі кезінде нақты салық төлеушілердің төлем
қабілеттілігі есепке алынатын төлем;
- ақшаның төлем құралы ретіндегі функциясын (ақша нысанындағы құнның
біржақты козғалысын) көрсететін төлем;
- жүзеге асырылуы заңи жауапкершілік шараларымен қамтамасыз етілетін төлем;
- тек құқықтық нысанда болатын төлем;
- біржақты-өктем тәртіппен мемлекет белгілеген төлем;
- жүзеге асырылуы салық төлеушінің заңи міндеті болып табылатын төлем;
- жекелей-айқындалған сипаттағы төлем;
- материалдык-заттай төлем;
- әрдайым фискальдық нысанда болғандықтан салык әкімшілігін жүргізуге
қолайлы әмірлі сипаттағы төлем;
- мемлекет тарапынан заттандырылған объективті экономикалық категория,
яғни мемлекеттік қазынаны толықтыру мақсатында тиісті мемлекеттік билік
тармағы ұйымдастырып, қүқықтық негіздеген акша қаражаттарының арналы ағымы;
- әлеуметтік бағдарлы нарықтық экономиканың негізінде жасалынатын
демократиялық коғамның өнімі;
- табыстарға салынуына байланысты тікелей, ал түтынуға (шығынға) салынуына
қарай жанама болып бөлінетін төлем;
- салық төлеушінің экономикалық-қаржылық жай-күйіне қатысты функция;
- реттеуші сипаттағы экономикалық стимул және мемлекеттік бюджеттің
материалдық-заттай қаражаттарының көзі;
- қоғамдағы бөлу және кайта бөлу қатынастарын білдіретін экономикалық
категория;
- мемлекеттің салықтық қүқығына сай мәжбүрлеп алына отырып, бюджет
жүйссінің мызғымас материалдық негізін құрайтын төлем;
- бірыңғай салық жүйесін білдіретін мемлекеттік деңгейдегі және жергілікті
салық салу жүйелеріне байланысты мемлекеттік және жергілікті болып көрініс
табатын төлем болып саналады.
Сонымен салық мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың
негізінде, сол заңдарда айқындалған нақтылы мөлшерде және қатаң белгіленген
мерзімдерде, Республикалық немесе жергілікті бюджет кірісін қалыптастыру
мақсатында салықтық міндеттемелерін орындауға тиісті заңды және жеке
тұлғалардан жүйеленген әрі тұрақты түрде уәкілетті мемлекеттік органдар
алатын баламасыз, кайтарымсыз, ақшалай (кейде заттай) міндетті төлем болып
табылады.
Салық салу процесінде нақтылы салық төлеуші орындауға тиіс салықтық
міндеттемелер салықтық заң актілерінде белгіленген әрбір
салықтың құрамдас бөліктерінің жиынтығы — салык элементтері арқылы
айқындалады.
Салық төлеушінің (оған катысты заңи фактілерге сәйкес) салық төлеу
жөніндегі мемлекет алдындағы міндетін оның салықтық міндеттемелерінде
нақтыландыратын, республикалық немесе жергілікті бюджетке төленетін
салықтық төлем сомасына байланысты салықтық міндеттемені және оның
орындалуын айқындайтын, сондай-ақ мемлекеттің салық жүйесіндегі әрбір
салықтың әлеуметтік-экономикалық және заңи мән-жайының тектік белгілерін,
қолданылу тәртібін ашып көрсететін ҚР Салық кодексінде белгіленген әрбір
салықтың құрамдас бөліктерінің кешені-салық элементтері болып есептелінеді.

2. Салық элементтеріне сипаттама

Салық элементтері салықтық міндеттемелердің элементтерінде толық әрі
сапалы көрініс тапқан жағдайда салық жүйесінің фискальдық және реттеуші
қабілеті күшейе түседі.
Салық элементтеріне:
1) салық субъектісі;
2) салық объектісі;
3)салық базасы;
4) салық базасын есепке алу тәртібі;
5) салық ставкасы;
6) салық салу бірлігі;
7) салық заты;
8) салықтық кезең;
9) салықты есептеу тәртібі;
10) салықты төлеу мерзімі;
11) салықтық төлеу тәсілі мен тәртібі;
12) есеп беру кезеңі;
13) салық жеңілдіктері мен преференциялары;
14) салықтық қүқық бұзушылық үшін жауапкершілік жатады.
Салықтар-өте көп қырлы, мемлекеттің даму кезендері өзгерген сайын
нақтыландырылатын, ұдайы жүзеге асырылатын міндетті акшалай төлем болып
табылады.Салықтардың функциялары экономикалық табиғаты мен заңи мән-жайына
қарай мемлекет кірісін бөлу және қайта бөлу құралы сипатында мемлекеттің
салықтық қызметінің негізгі бағыттарында пайдаланылатын салықтардың тек
өзіне тән экономикалық-құқықтық қасиеттері ретінде көрініс табады.
Экономиканың қазіргі даму мүмкіндіктерін есепке ала отырып мемлекеттік
қажеттіліктерге сай айқындалған салықтардың функциялары мемлекет белгілеген
бағыт бойынша іске асырылады.
Экономикалық категория ретінде салықтың функцияларына:
1) фискальдық функцияны;
2) бөлуші функцияны;
3) реттеуші функцияны;
4) бақылаушы функцияны;
5) жеңілдік беруші функцияны жатқызуға болады.
Салықтарды топтастыру олардың айырмашылықтары мен
ұқсастықтарын белгілеуге септігін тигізеді, саны жағынан шамалы топтарға
бөлу аркылы олардың ғылыми зерделенілуін және практикада қолданылуын
жеңілдетуді көздейді.
Салықтарды топтастырудың кейбір негіздеріне:
1) алыну тәсілдері бойынша;
2) салық салу субъектілері бойынша;
3) салық салу объектілері бойынша;
4) кірісіне салықтық түсімдер (төлемдер) есептелінетін бюджет деңгейі
бойынша;
5) салықты енгізудің мақсат-бағдары бойынша;
6) салықтық түсімдерге деген салықтық күқықтарын пайдалану ауқымы бойынша;
7) салықтық төлемдерді төлеу көздері бойынша сияқты принциптер жатады.
Мәселен, салық салу субъектілері бойынша: занды түлғалардан
алынатын салықтар; жеке түлғалардан алынатын салықтар; салықтық
түсімдерге деген салықтык қүқықтарын пайдалану деңгейі бойынша:
өздеріне тұрақты берілген (бекітілген) салықтар; бөліктерге (сомаларға,
проценттерге) бөлу арқылы белгіленетін (берілетін) реттеуші салықтар болып
бөлінеді.
Салықтардың мән-жайларына байланысты: тікелей және жанама
салықтар; тұрақты бекітілген және реттеуші салықтар; мемлекеттік деңгейдегі
және жергілікті аумақтардағы салықтар; жалпы және мақсатты салықтар; ұдайы
алынатын және бір жолғы салықтар сияқты түрлері болады.
Қазақстан аумағында алынатын салықтардың түрлеріне
1) корпорациялық табыс салығы;
2) жекелей табыс салығы;
3) қосылған құн салығы;
4)акциздер;
4-1) экспортталатын шикі мүнайға, газ конденсатына рента
салығы;
5) жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері;
6) әлеуметтік салық;
7)жер салығы;
8) көлік құралдары салығы;
9) мүлік салығы жатады.
Салықтарға тән барлык функциялар мемлекеттік бюджеттің ақшалай
қаражаттарын негізінен корпоративтік шаруашылық аясы субъектілерінің
табыстары есебінен қалыптастыруға нысаналанған тұрақты байланыстың мемлекет
пен салық төлеушілер арасында туындауы және дамуы барысында жүзеге
асырылады. Өндіріс пен салық салу және мемлекеттік бюджет кірістерін
калыптастыру арасындағы тәуелділік ұтымды салық жүйесін құрудың және тиімді
салықтық заң актілерін кабылдаудың теориялық және практикалық негізін
құрайды.
Салық салу процесі әдетте, салықтын саны мен сапасы негізделген
нақтылы ақшалай ресурстар аяғынын, оның әлеуметтік-экономикалық мағынасы
мен бағытын салық жүйесіндегі фискальдық және реттеуші функцияларды
камтамасыз етуге бағдарлайды.
Мемлекеттік-өктем билік жүргізу аясы мен корпоративтік және жеке
меншік аялары субъектілерінің арасындағы салықтық төлемдер ағыны
корпоративтік және жеке меншік ақша қаражаттарына байланысты меншік
нысанының ауысуымен, сондай-ак меншік құқығының алмасуымен ерекшеленеді.
Салық салу заң жүзінде айқындалып, белгіленген салықтарды тиісті аялар
бойынша есептеу және нақтылы салықтық төлемдер сомасын республикалық немесе
жергілікті бюджеттерге алу процесін білдіреді.
Салықтар қоғамдағы экономикалық қатынастардың аса кажетті
звеносы, бюджет-қаржы жүйесінің маңызды кұраушысын әлеуметтік-саяси
қатынастардың басты элементі, мемлекеттік кірістің негізгі нысаны,
жалпымемлекеттік қаржылардың элементі, қоғамдык өндіріске мемлекет
тарапынан экономикалық ықпал ету үшін пайдаланылатын механизм, мемлекеттік
бюджет кірісін қамтамасыз ететін тетік, экономиканы реттеу және ынталандыру
құралы, дербес экономикалық категория, мемлекеттік бюджет кірісі мен
корпоративтік және жеке меншік шаруашылық аялардағы қаржылық қатынастарға
тікелей қатысы бар объективті-субъективті қаржылық-экономикалық және
құқықтық қоғамдық құбылыс болып табылады. Әлеуметтік-экономикалық
процестерді мемлекеттік реттеу
барысында қаржы-бюджет механизмі мен оның құрамдас бөлігі -салықтар
пайдаланылады.
Сонымен, салық объективті-субъективті қаржылық-экономикалық және
құқықтық құбылысты, ал салық салу мемлекеттік бюджеттің кіріс (салықтык
кірісін) базасын қалыптастыруға байланысты қарқынды салықтық қатынастарды
көрсетеді. Демек, салық салу ұйымдастыру-құқықтық категориясы ретінде
көрініс табады.
Салық салу жүйесінің ұғымын мемлекеттің салық жүйесінің
экономикалық-қаржылық негізін (ірге тасын) құрайтын, Қазақстан
Республикасы Салық кодексінің нақтылы баптарында белгіленіп, бекітілген
салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің объективті жиынтығы деп
айқындауға болады.
Салық салу жүйесі мемлекеттің салықтық құзырының ауқымында жұмыс
істейді. Мемлекеттің салықтық құзыры Қазақстан Республикасының
Кокституциясында айқындалып, Салық кодексінің ережелерінде зандық көрініс
тапқан тиісті мемлекеттік билік органдарының салықтар мен баска да міндетті
төлемдерді белгілеу және алу жөніндегі мемлекеттік өктем өкілеттіліктері
қамтитын сала болып табылады, сондай-ақ ол экономикалық кеңістіктегі
мемлекеттің салық салу жүйесінің стратегиялық әлеуметін білдіреді.
Салық салу жүйесі мемлекеттік билік тармақтарының объективті-
субъективтік қызметтерін материалдық түсім көзімен қамтамасыз ететін
императивтік (әмірлі) нысан болып табылады.
Дүниежүзілік салық салу практикасында әр түрлі салықтар атқаратын
рөлдерге қарай:
1) англосаксондық модель;
2) еуроконтинентальдық модель;
3) латынамерикалық модель;
4) аралас модель сияқты базистік салық салу жүйесіне бөлінген.
Англосаксондық салық салу жүйесі негізінен жеке түлғалардан
алынатын тікелей салықтарға сүйенеді.
Еуроконтинентальдық салық салу жүйесі жанама салықтарға
бағдарланған.
Латынамерикалық салық салу жүйесі көбінесе жанама салыктардың алынуын
көздейді.
Аралас салық салу жүйесі занды тұлғалардан алынатын тікелей және
жанама салықтарға, жеке тұлғалардың салықтарына, сондай-ақ тек жанама
салықтарға, яғни мемлекеттің нақтылы даму кезеңіне орай құрылымдаған салық
жүйесіндегі салық түрлеріне байланысты жұмыс істейді.
Салық салу барысында туындайтын салықтық қатынастар негізінен
азаматтық-құқықтық қатынастары басым қоғам өмірінің экономикалық ауқымында
калыптасады. Алайда кәсіпкерлік қызмет пен корпорациялық және жеке меншік
мәселелері салықтық құқық реттейтін объектілер қатарына мүлдем жатпайды.
Дегенмен кәсіпкерлік қызметтің тиімділігі мемлекеттік бюджет кірісіне
түсетін салықтардың көрсеткіштеріне тікелей ықпалын тигізетіндіктен салық
органдары бухгалтерлік баланс пен бухгалтерлік есепке алу мәліметтеріне
жүгінеді.
Бухгалтерлік есепке алу Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке
алу және қаржылық есептеме туралы заң актілерімен, бухгалтерлік есепке алу
стандарттарымен, сондай-ақ ұйымдардың есепке алу саясатымен
регламенттелген, кәсіпкерлердің және ұйымдардың операциялары мен жағдайлары
(мән-жайлары) жөніндегі ақпараттарды жинау, тіркеу және қорытындылау
жүйесін көрсетеді.
Кәсіпкерлер мен ұйымдарға қатысты қаржылық сипаттағы барлық мәмілелер
мен жағдайлар осы аталған жүйеде Қазақстан валютасымен тіркеледі.
Бухгалтерлік есеп ақпараттарын пайдаланушылар қатарына нақтылы кәсіпкерлер
мен ұйымдардың өзі, олардың инвесторлары мен кредиторлары, мемлекеттің
экономикалық және статистикалық органдары, салық органдары және т.б.
жатады.
Бұл ретте ескеретін маңызды жәйт, салық органдары тарапынан салық салу
мақсатында жүргізілетін есепте - салық есебінде тиісті кәсіпорынның немесе
ұйымдардың бухгалтерлік есебінің кейбір мәліметтері ғана пайдаланылады.
Салықтық төлемнің сомасын есептеуге қатысты салық салу базасы қандай болсын
үйымның бухгалтерлік есеп мәліметтеріндегі қаржылық нәтижелеріне қарамастан
айқындалады.
Әйтсе де салық салу процесінің бухгалтерлік есеп деректерінің
негізінде жүргізілетінін білу қажет. Өйткені бухгалтерлік есеп мәліметтері
салық салу мән-жайларына бейімделінеді. Демек, салық салудың бухгалтерлік
есепте көрсетілетін кәсіпорынның шаруашылық қызметінің қаржылық нәтижесіне
бағдарланатынын жоққа шығаруға болмайды.

Қазақстан Республикасындағы салық салу айқындылығы нақтылы салық
төлеушіге қатысты салықтық міндеттемелердің туындауының, орындалуының және
тоқтатылуының барлык негіздері мен тәртібін салық заң актілерінде белгілеу
мүмкіндігін білдіреді. Бүгінде Қазақстан Республикасының салық жүйесі
өзінің кұрылу және жұмыс істеу негізіндегі экономикалық-құқықтық
принциптерінде көзделген әлеуметтік-экономикалық басымдылықтарға орай
салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді мемлекеттік бюджет шығысының
әлеуметтік бағдарына байланысты бөледі. Осындай мән-жайлар тұрғысынан салық
жүйесіндегі іс-қимылдарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттері,
орталықта және жергілікті аумақтарда жүргізілетін салық әкімшілігінің
негізгі бағыттары, республикалық және жергілікті фискальдық мүдделерді
нақтыландыруға қажетті ақпараттар базасы, мемлекеттік бюджет кірістері мен
шығыстарын теңдестірудің кешенді принциптері айқындалады.
Салықтық құқық негізінде жүргізілетін мемлекеттік салық әкімшілігі
салық жүйесінің тактикалық және стратегиялық салықтық әлеуметін, мақсатты
әлеуметтік-экономикалық ұстанымдарды, ішкі және сыртқы салық саясатының
принциптерін, салықтық қүқықтық қатынастар жүйесін мемлекеттік басқаруды
ұйымдастыру процесін қамтиды.
Қазіргі заманғы Қазақстан Республикасының салық жүйесін басқару
негізінде нарықтық түрлендірулерге айтарлықтай бейімделген мемлекеттік
салықтық жоспарлау (болжамдау), мемлекеттік салықтық реттеу және
мемлекеттік салықтық бақылау сияқты салық механизмінің элементтері жатады.

3. Мемлекеттің салық жүйесі

Бүгінде Қазақстан Республикасының салық жүйесі мен салықтары ұдайы
және айтарлықтай реформалану үстінде. Бұл процестердің өтпелі кезең
талаптары мен өмір тынысына, сондай-ақ мемлекет пен коғамның мүдделері мен
қажеттіліктеріне, республикалық бюджет пен жергілікті бюджеттердің
кірістері мен шығыстарын қалыптастыру принциптерін жаңалауға, салықтар
жүйесін өзгертуге, салық салу базаларын тандау және қалыптастыру
әдістемелеріне орай жүзеге асырылып жатқаны белгілі.
Салық жүйесі мемлекеттік билік органдары мен салық төлеушілердің
өзара қарым-қатынастарын ұйымдастыратын императивтік құрылым болып табылады
және ол мемлекеттің экономикалық саясатының заңи күші бар құралы ретінде
пайдаланылады.
Мемлекеттің салық жүйесі салық салу стратегиясын айкындауға ат
салысады және осы орайда мынадай жағдаяттарды:
1) салық салу принциптерін;
2) салықтарды белгілеу және аумақта заңи күшіне енгізу тәртібін;
3) салықтар (жекелеген салықтар мен өзге де міндетті төлемдердің түрлері
мен тізбесін) жүйесін;
4) салықтан түсетін түсімдерді әр деңгейдегі бюджеттер арасында бөлу
тәртібін;
5) салықтық қатынастарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттерін;
6) мемлекеттік салықтық бақылауды;
7) салықтық катынасқа қатысушылардың жауапкершіліктерін;
8) салықтық қатынасқа қатысушылардың кұқықтары мен тиісті мүдделерін
корғау тәсілдерін қамтиды.
Мемлекеттің салық жүйесінің жүмыс істеуінің және салық салудың
негізінде мына:
1) салықсалу аясындағы тұрақтылық пен орнықтылықты сақтау мақсатында
белгілі бір баланстарды бұзатын салык зандарын қолдануға тыйым салу;
2) салық әкімшілігін жүргізу жөніндегі іс-әрекеттердің мәжбүрлеу-жазалау
сипатында болуына жол бермеу;
3) экономикалық-қаржылық мүдделердің біршама тендігін қамтамасыз етуге
талпыныс жасау;

4) табыстарды тек салықтар арқылы қайта бөлу;
5) салық функцияларының арасындағы біршама теңдікке қол жеткізу;
6) салық салудың бейтараптылығын, ашықтығын, айқындығын және әмбебаптығын
қамтамасыз ету;
7) салықтардың (өзге де тиісті міндетті төлемдердің) салық жылында бірнеше
мәрте алынуына және салықты тең құқықтылықтың болмауына (дискриминациясына)
жол бермеу тәрізді және т.б. принциптердің жатқаны дұрыс болады.
Мемлекеттің салық жүйесінің:
1) трансферттік және индикативтік қасиеттері;
2) императивтік сипаты;
3) ақшалай нысандағы құнды бөлудің қаржылық-құқықтық кұралы;
4) фискальдық өзара қарым-қатынастардың принциптерін іске асыру негізі;
5) қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының әр қилы жағдайларына қарай
салық әкімшілігін жүрпзу жолдары;
6) корпорациялық және мемлекеттік қаржылар аясына мүделерін теңдестіру
элементі;
7) әлеуметтік аяларға зиянын тигізбейтін, экономиканы тікелей немесе жанама
түрде басқарудың тәсілі сияқты өзіне тән ерекшеліктері мен белгілері
болады.
Жоғарыда баяндалған жәйттерді ескерсек, мемлекеттін салық жүйесі
деп ҚР аумағы мен мемлекеттің салықтық юрис-дикциясының (құзырының)
ауқымында қалыптасқан қазіргі заманғы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.