Тәрбиенің ғылыми принципі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Ізденіске ынтымақтастықпен
Ата заңымызда демократиялық,зайырлы,құқықтық әлеуметтік мемлекет құру
белгіленген. Зайырлы дегеніміз-адамгершілік, интелект, мәдениет және кәсіби
біліктілік деген төрт ұғымды қамтиды. Жыл санап гимназиямыз Ата Заңымызға,
өмір ағымына сай өзгеру,жаңа талаптарға байланысты жүйелі жаңару
үстінде.Әр ұстаз күш-жігерін білім сапасын көтеруге,әр тұлғаны өз ерік-
жігері мен қабілетіне байланысаты дамытуға,сабақ үстінде,сабақтан тыс
кезінде өзін-өзі басқарып,өз іс-әрекеттерін реттеп жеке-дара табысқа жетуге
өз өміріндегі мңызды істерін,рухани тілектерін өзге адамның тілектерімен
салыстырмалы шамалайтын ұрпақ етіп тәрбиелуге жұмсайды.Сондай-ақ
ұлтымыздың,бүкіл адамзаттың қол жеткен табыстарымен мәдениетін үйренуге
құштар жат қылықтарынан аулақ,туған елін,жерін,отансүйгіш,еңбек етуге
қабілетті,дені сау,болашақ мамандығын таңдай білетін,шаңырақ иесі бола
білетін тұлғаны тәрбиелеуде негізгі бағыт болып есептеледі.Шәкірт жүрегіне
жол тауып,оның білімге деген құштарлығын арттырып,өзін-өзі тәрбиелеуін
ғылыми деңгейде ұйымдастыру үшін әр оқушының дара ерекшеліктерін,білім
алуға қабілетін ,белсенділігін,еңбекке көзқарасын,тәрбиелік деңгейін
зерттей отырып,тұлғаның кеңінен ашылуына жол сілтейтін,әрине,ұстаз-
мұғалімнің кәсіби біліктілігінің деңгейін бағытты
жетілдіріп,ой,іс,демократиялық мүмкіндік беру үшін гимназияда барлық жағдай
жасалған.
Әдістемелік жұмыстар арқылы жүйе құрылып,барлық пән мұғалімдері тығыз
байланыста жұмыс жасайды.Стандарттық бағдарламаны игеруде,оқушыны
қалыптастырып,оны қызықтырудың оңай жолдарын ,тәсілін табу мұғалімнің
шеберлігіне байланысты.Саз пәнінде жылдар бойы оқулық болмай,тек
әдістемелік нұсқаулар менжоспарларға сай сабақ жүргізіліп келеді.
Саз сабағын тек сабақ ретінде емес,оны оқушының санасына “мен
өмірде қандай болуым керек,ол үшін неден аралап,неге ұмтылуым керек”,деген
сұрақтың жауабын тауып,баланы өз белгілеген межеге
жетелейтін,қызығушылығының арттырып,ішкі сезімін оятып,өзін танып-біліп
,өзін-өзі тәрбиелеуге кез-келген әрекетке жауапкершіліктің,шығармашылықпен
қарау керек.
Басты тұлға-оқушы,ал мұғалім жетелеуші,бағыттаушы.
Осы іс-әрекет ынтымақтастық болмайынша,жүзеге асуы мүмкін емес.Бұл орайда
мұғалім өзі үнемі кәсіби өсіп отырмаса,баланың деңгейінің дамуы
екіталай.Осының бәрі бір күннің іс-әрекеті емес,бұл жүйе-уақыт.Бірақ Жан
Жак Руссо “Ұстаздық ету –уақыт ұту емес,өзгененің бақытын аялау,өзінің
уақытын аямау”,дегендей мен жылдан-жылға
Мен өз жұмысымды талдай келе тқменднгідей жүйе құрып,жұмысымда мынадай
бағытты басшылыққа алдым.
Жүйнің шешімін табу барысында мұғаліммен бірге жұмыстанып,дамып
отыру арқылы ынтымақтастыққа жол ашады.Алғашында мұғалім өзі үйреніп,түрлі
әдістерді үйреніп,түрлі әдістерді игеріп,алдыңғы қатарлы педагогтардың
тәжірбиесінің теориясын меңгеруі тиіс.Содан кейін оқушыға бағыт беріп
үйретумен қатар, әріптестермен бөліседі,үйретеді.
Оқушылардың сабақта алған білімдерін пайдалана отырып,
өзінің шеберлігін дамытуда облыс көлемінде жаңалықтарды әріптестеріне
үйретіп,таратады.
Дағдыға айналған ,оқушылардың сабақта игерген ,білімдерін тек оқулық
көлемінде емес,қосымша әрекеттер арқылы т.б өз бетінше жұмыс істеуге
баулиды.Өзінің іс-тәжірбиесін түрлі педагогикалық
оқулар,конфереция,баспасөз арқылы жетілдіреді.
Осы сұрақтарға жауап тапқан кезде ғана оқушылар ізденіспен
шұғылданса,мұғалімнің іс-әрекеті ғылыми негізге бағыт ала бастайды.Осы
деңгейге жеткен кезде оқушы да мұғалім де жан-жақты ашылып,жеке тұлғаның іс-
әрекеттерін молынан пайдалануға жол ашылады.Өзжұмысын алдын-ала жаңаша
көзқараспен педагогикалық теорияны қайталай отырып,бірнеше әдіс-тәсілдерді
меңгеруге тура келеді.
Сабақ нәтижелі болу үшін,балаларды қызықтыру үшін дәстүрлі емес
сабақтардың тиімді екені сөзсіз.Мысал ретінде алсақ,2-сыныптағы “Жыл басы
кім болады?”музыкалық ертегісінде оқушылар алғаш опера деген мағынамен,оның
түрлі терминдерімен танысады.Екінші сынып оқушысына ,әрине,бірден ОПЕРАН
деген терминді жете түсіну мүмкін емес.Оны оңай меңгеру үшін мынадай жүее
құрдым:
А)”Жыл басы кім болады ?”деген не?
1.Ертегі
Б)Қандай ертегі?
2.Музыкалық ертегі.
В)Ертегі-опера неден басталады?
3.Кіріспе.
Г)Кіріспеде не туралы айтылған?
4.Орман, жануар туралы.
Д)Бәрі бірігіп не істейді?
5.Ән айтады,би билейді.
Бірлескен жұмысты ұйымдастыру
Халқымыз бала тәрбиесіне ерекше мән берген. өйткені бала біздің
болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан бүгінгі таңда балаларды қорғау
элеуметтік маңызы зор, халықтық іс болып табылады.
Балалардың өмірі мн денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз мемлекетіміздің
білімді, білікті, мәдениетті азамат етіп тәрбиелеу барысында жасалып жатқан
тың жұмыстар өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар осыны дәлелдейді.
“Бала тәрбиесі –бесіктен басталады.”деген ұлы қағидаға сүйенсек, бір
жарым жас және алты жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін
мекемелердің орны да,маңызы да ерекше.
Қазіргі заманда жас ұрпаққа сапалы білім мен саналы тәрбие беру
әлеуметтік құрылымның ең маңызды міндеттерінің біріне айналды.
Бала тәрбиесі отбасынан басталады десек те,ғылымға негізделген әдіс-
тәсілмен берілетін тәлім-тәрбие ісі көбінсе балабақшадан басталып,мектепте
жан-жақты педагогикалық өрісін табады.Әсіресе,балабақшадағы тәрбие бала
табиғатына ерекше әсер етіп,оған өмір бойы естен кетпестей із қалдырды.
Біздің қоғамымызда балабақшалардың тәрбиелік мәні,дүниетанымдық орны
жоғары бағаланады.Өйткені ата-анасы оқуда немесе жұмыста болатын баланы
тәрбиелеу,негізінен,балабақшаға,онд а арнайы тәрбие бағдарламасы бойынша
еңбек ететін кәсіби мамандарға жүктеледі.
Сондықтан да мектеп табалдырығын жаңа аттаған балалардың отбасынан
гөрі балабақшадан келгендерінің ой-өрісі ,білімге құлшынысы,қабылдағыштығы
арасында әжептуір айырмашылығы айқын аңғарылып тұрады.
Тәрбиенің негізіне жататын түпқазық принциптер ересектердің әр түрлі
жағдайлармен кезеңдердегі ісәрекетінің жүйелі де ,тұрақты болуын
қамтамасыз етеді.Тәрбие принциптері тәрбиенің мақсатын туындап,әлеуметтік
құбылыс ретіндегі мақсатпен астасып отырады. Мәселен,
Тәрбиенің мақсаты –ата-аналардың өз балаларын жетелеп жеткізгісі келетін
шын деп есептесек,онда тәрбие прициптері белгілі бір әлеуметтік
психологиялық жағдайда оны жүзеге асыру
мүмкіндіктерін белгілуші.Ендеше,тәрбие принциптері-тәрбие жұмысының іс-
әрекеттерін педагогигалық тұрғыда сауатты жүргізуге көмектесетін ,әрі кез-
келген уақытта,тіпті ,барлық жерде басшылыққа алуға қажетті өмірлік
қағидалар .
Соңғы кездерде қоғамның демократиялық тұрғыда жаңаруына байланысты
тәрбие принциптері де қайта ағы тәрбие процесінде бұрынғыдай тек ересектер
үстемдік жүргізіп,балалар оны құрметпен құрылып,кейбіреулері ішінара жаңа
мазмұнмен толықтырылуда.
Бүгінгі таңдағы тәрбие процесінде бұрынғыдай тек ересектер үстемдік
жүргізіп,балалар оны құрметпен тыңдайтын ,оның айтқанын бұлжытпай
орындауға негізделген монологизм принципі ендігі жерде ересектер мен
балалар тең құқылы тәрбие субъектісі ретінде танылатын диалогизм принципіне
жол ашып отыр.Бұл жерде әр халықтың ұлттық ерекшелігіне сәйкес бұрыннан
қалыптасқан тәрбие дағдысына көңіл бөлуі ескерілді ме,жоқ па,оған да ғылыми
түрде назар аудара керек.Соған орай,ата-аналар және де кәсіби мамандар
баларға Жоғарыдан төмен қарамай ,керісінше тең дәрежеде қарым-қатынас
жасауды үйренуі тиіс.
Қзіргі кезеңдегі отбасы тәрбиесінің маңызды принципіне
төмендегілерді жатқызуға болады.

Мақсаттылық принципі
Тәрбие педагогикалық құбылыс ретінде тәрбиелік мұрат пен көзделген
әлеуметтік-мәдени бағдардың болуымен сипатталады.
Отбасындағы тәрбие мақсатына субъективтік рең беретін нәрсе-ол әрбір
ата-ананың өз баласын қандай етіп өсіргісі келетіндігі жөніндегі
түсінігінің болуы.Мұнда баланың жеке ерекшеліктері және бейім қабілеттері
назарға алынады.Көбінесе ата-аналар жалпы өз өмірлері,алған білімдері
барысындағы кездескен кедергілермен жіберген кемшіліктерін есепке ала
отырып,балаларын басқаша тәрбиелеуге күш салады.

Тәрбиенің ғылыми принципі
Ғасырлар бойы отбасындағы тәрбие ұрпақтан-ұрпаққа ауызша беріліп келе
жатқан салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар негізінде жүзеге асып
келеді.Дегенмен,соңғы ғасырда педагогика ғылымы барлық ғылымдар сияқты
едәуір дамығаны белгілі.Балалардың даму заңдылықтары ,тәрбие процесін дұрыс
құру жөнінде көптеген ғылыми-зерттеулер жүргізіліп ,бай тәжірбие ,қомақты
мәліметтер жинақталды.

Баланың жеке басына құрмет,ізгілік принципі
Бұл принциптің мәні-ата-аналардың баланы тура сол қалпында ,оның сыртқы
бейнесі ,түр-сипаты,жеке мінез –құлқы,әдет-дағдысы қандай болса,сол күйінде
қабылдауы қажеттігімен түсіндіріледі.Бала өмірге өз бетімен келген
жоқ,оларды ата–аналар әкеледі.Егер бала ата-ана көңілінен шықпаса,ол менің
тілегімді ақтамады,оны мәпелеп өсірдім,бақтым-қақтым,соның жолында бүкіл
өмірімді сарп еттім деп
қапаланудың жөні жоқ.Бала бойындағы барлық жақсы-жаман ,мінез-құлық,қадір-
қасиеттің барлығы ата-анасынан ,қоршаған ортадан жұғып тарайды.Көпшілік ата-
аналар баланың бойындағы ерекшеліктерді басқалармен салыстыра отырып,елдің
көзінше оның кемшілігін бетіне басып айыптайды,мұқатады.Мұндай әдет баланың
ызасын тудырып, кектенуіне жол береді .Ерте бастан тәрбиеге жөнді мән
бермеудің нәтижесінде баланың бойында пайда болған қалыпқа симай тын теріс
қылық,әдет-қылықтарды түзету ,әрине,керек.

Жоспарлық,бірізділік және үздіксіздік принципі

Бұл принцип бойынша отбасындағы бала тәрбиесі көздеген мақсатқа сай болуға
тиіс.Педагогикалық ықпалдың біртіндеп жүргізілуі,яғни тәрбиенің
жоспарлығымен бірізділігі оның мазмұнында емес,баланың жеке
мүмкіндіктерімен жай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.