Этнопедагогика - этнос педагогикасының дамуын зерттейтін педагогикалық білімдердің жаңа саласы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Модуль бойынша Лекциялардың қысқаша тезистері

№1

Этнопедагогика – этнос педагогикасының дамуын зерттейтін педагогикалық
білімдердің жаңа саласы.
Этнопедагогика курсы болашақ маманды төрбие жүйесіндегі этникалық
өзгешеліктер мен ұлттық даралық жайлы біліммен каруландырады, көпғасырлық
тәрбие әрекеті нөтижесінде жинақталған педагогикалық байлықты практикада
қолдана алу дағдысын игертуді көздейді.
Курс мазмұнында этнос педагогикасының пайда болуы, дамуы және казіргі
жағдайы, оның халық өміріндегі орны мен адамзат педагогикалық мөдениеті
дамуындағы ролі жайлы ашып көрсетілуі қажет. Этностың орнықты өлеуметтік
кауым ретінде тұлға, тарихи зерде калыптастыруы, әлеуметтік тәжірибе мен
этномәдени дәстүрлердің бірлігін камтамасыз етуде куатты фактор екендігін
көрсетудің мәні үлкен.
Мұның бәрі халыктық педагогика өзіне нақты этникалық қауьмға қатыссыз
эмпирикалық педагогикалық білімдер мен құралдарды кірістірсе,
этнопедагогика ұлттьң өзіндік ерекшелігі көрініс берген нақты этникалық
педагогикалық дәстурлермен байланысты екендігі жөнінде анық түсініктің
қалыптасуына ықпал етеді. Этникалық тәрбие дәстурлері адам әлеуметтенуінің
ықпалды құралы бола отыра, балалар мен жасөспірімдерді қогамда тіршілік
етудің түрлі тәртіптеріне дайындауға қабілеттілігі жайлы ұгымды
тереңдетеді.
Этностың педагогикалық мәдениетін коғам дамуьгаың бүкіл кезевдеріне тән
әлеуметтік тарихи кұбылыс ретінде калыптастыруды камтамасыз етеді.
Этнопедагогиканың зерттеу объектісі халықтың төлім-төрбие жөніндегі
ұғым-түсініктері, дәстүрлері, тәжірибесі болып табылады және ол калыптасу,
даму үстінде. Соңғы онжылдықтарда оның зерттеу пәні, әдістері, халықтың
педагогикалық идеяларын бүгінгі тербие теориясы мен практикасында жүзеге
асырудың жолдары мәселелерін карастырған біркатар зерттеулер жүргізілген.
Бұлардың ішінде халықтық педагогиканың пайда болуы, дамуы, казіргі жәйі
мөселелерін жан-жақты сөз етіп, оның теориялық-методикалық мөселелерін
анықтауға бағытталган Э.Д.Днепров, Г.К.Искаков, А.Ш.Гашимов, ажыратып,
зертгеу объектілерін анықгауға бағытталған Е.Л.Христова, Г.Н.Волков,
Я.И.Ханбиков, И.С.Кон, А.Э.Измайлов және басқалары еңбектерінің маңызы
айтарлықтай.
Этнопедагогика үғымын гылыми айналымға түңгыш енгізген чуваш ғалымы
Г.Н.Волков.

№2
Этнопедагогикалық зерттеулерге жасалған талдау халықтық тәрбие
мәселелері бұрынан-ақ ғалымдар назарын аударып келетінін байқатады.
Қоғамның алдынғы қатардағы өкілдері халықтық әдет-ғұрыптарды, өмір саллтары
мен тәрбие дәстүрлерін терең білді. Түрлі дәуірлерде ғалымдар тәрбиенің
халықтығы, табиғатқа сәйкестігі идеясын ілгері дамытты, халықтық педагогика
үлгілерін жаңа мазмұнмен толықтырып отырды. Мәселен, ұлы чех ғалымы
Я.А.Коменский (1592-1675) "Ана мектебі" идеясын отбасы тәжірибесіне сүйеніп
негіздесе, атақты педагог Г.Песталоцци (1746-1827) өзінің аналарға арналған
кітабында швед халқының педагогикалық тәжірибесін қортындылады. Халық
педагогикасының тәрбиелік күш-қуатын жоғары бағалаған ғалымдар қатарында
Әбу Нәсір аль Фараби, Әбу Әли Ибн Сина, Жұсіп Баласағұни, Махмұд Қашғари
және басқаларын атауға болады. Олардың еңбектері этностық педагогика жүріп
өткен көп ғасырлық жолды зерттеу үшін негіз бола алатындығымен құнды. Бұл
дәстүр кейінгі дәуірлерде қазақ ақын-жыраулары шығармаларында, қазақ
ғалымдары Ч.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев еңбектерінде жалғасын
тапты.
Халық педагогикасы проблемаларына кеңінен назар аударған ғалымдар
қатарында, сондай-ақ, орыс педагогтары К.Д.Ушинскийді, А.С.Макаренконы,
В.А.Сухомлинскийді атауға болады. Бұл зерттеушілер халық педагогикасының
ерекшеліктерін, өзгешілік сипатын олардың себептерін табуға ұмтылды.
Бала тәрбиесі, ондағы отбасының ролі, халықтық педагогикалық
мәдениеттің ерекшеліктері жайлы қызғылықты мәлметтерді ХХ ғасырдың
басындағы қазақ педагогтары мен ғалымдары А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев,
М.Дулатов, Ж.Аймауытов және басқалары еңбектерінен кездестіруге болады.
Кеңес дәуірінде халық педагогикасына назар аударған Г.С.Виноградов,
А.Ф.Хинтибидзе, Г.Н.Волков, Я.И.Ханбиков, К.Пирлиев және басқалар болды.
Қазіргі уақытта халық педагогикасы одан әрі тереңдей зерттелу үстінде.
Мәселең, Қазақстанда республикалық және ел аралық ғылыми-теориялық және
ғылыми-практикалық конференциялар ұдайы өткізіліп келеді. Бұл істе қазақтың
Әль Фараби атындағы ұлттық университеті жанынан ашылған "Этнопедагогика
және этнопсихология" ғылыми орталығының қосып жатқан үлесі үлкен.

№3
Халық педагогикасына ықпал етуші негізгі факторлар қатарына табиғат,
ойын, қарым-қатынас, дәстүр, тұрмыс, өнер және дінді атауға болады.
Табиғат халық педагогикасының қалыптасуында айрықша роль атқарған
факторлардың бірі. Табиғат пен мәдениеттің өзара ықпалы адам мен әлемнің
бірлігі жайлы көзқарастар наным-сенімдерде, әдет-ғұрыптарда, халық
даналықтарында сақталып қалған. Табиғат ол тек мекен ету ортасы ғана емес
сондай-ақ туған ел, Отан, бүкіл дәстүрлі өмір-салтпен, анықталады. Халық
және табиғат, халық және табиғилық ажыратылмайды. Олардың бірлігі жер
бетіндегі өмірдің жоғары үйлесімділігін білдіреді. Халық педагогикасында
табиғилық пен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.