Ығысу деформациясы
ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДЕ БОЛАТЫН ДЕФОРМАЦИЯ ТҮРЛЕРІ
Қатты денелер өздерінің пішінін сақтайды. Бірақ олар өздеріне түсірілген
күштердің әсерінен пішіндерін өзгертеді, яғни деформацияланады. Деформация
неге тәуелді? Олардың қандай түрлері бар?
Қатты дене деформациясы. Дене тшінінің немесе көлемінің өзгеруі
деформация деп аталады. Резеңке бауды ұштарынан тартып көріңдер. Сонда
баудың бөліктері бір-біріне қатысты орын ауыстырады; бау деформацияланған
күйге көшеді, яғни бау ұзарады және жіңішкереді.
Резеңке бауға күш әсері тоқтатылса, ол қайтадан бастапқы қалпына келеді.
Сырпғқы күштер әсері тоқталғаннан кейін толық жойылатын деформациялар
серпінді деформациялар делінеді. Резеңке баудан басқа, серіппе, соқтығысқан
болат шарлар және т.б.лар да деформацияға ұшырайды.
Енді пластилин кесегін алақанымызға салып қысайық. Қолымыздағы пластилин
оп-оңай кез келген пішінге келеді. Ал пластилиннің бастапқы пішінге келуі
жүзеге аспайтыны өзі-нен өзі түсінікті. Бұрын қандай пішінде болғаны
пластилиннің есінде де жоқ.
Сыртқы күштердің әсері тоқтағаннан кейін жойылмайтын деформациялар
пластикалық деформациялар деп аталады. Тіпті бір шамалы (бірақ қысқа
мерзімді емес) әсерлердің өзінде балауыз, пластилин, балшық, қорғасын
пластикалық дсформацияға ұшырайды.
Созылу деформациясы (сығылу). Егер бір ұшы бекітілген фртекті
стерженьге оның осі бойымен, өзінең тысқары бағытта Ғ күшімен әсер
етсек), онда стержень созылу деформациясына ұшырайды. Созылу
деформациясы абсолют ұзарумен және салыстырмалы ұзарумен сипатталады:
мұндағы о— бастапқы ұзындық, ал — стерженьнің соңғы ұзындығы.
Трос, арқан, көтеру құрылғыларындағы шынжыр, вагондар арасындағы тіркеме
т. б. созылу деформациясына ұшырайды. Аз ғана созылу деформациясында
көпшілік денелердің деформациясы серпінді болады.
Созылғанда немесе сығылғанда дененің көлденең қимасының ауданы өзгереді.
Мұны алдын ала металл сақина кигізілген резеңке түтікті созу арқылы
байқауға болады. Түтікті қаттырақ ... жалғасы
Қатты денелер өздерінің пішінін сақтайды. Бірақ олар өздеріне түсірілген
күштердің әсерінен пішіндерін өзгертеді, яғни деформацияланады. Деформация
неге тәуелді? Олардың қандай түрлері бар?
Қатты дене деформациясы. Дене тшінінің немесе көлемінің өзгеруі
деформация деп аталады. Резеңке бауды ұштарынан тартып көріңдер. Сонда
баудың бөліктері бір-біріне қатысты орын ауыстырады; бау деформацияланған
күйге көшеді, яғни бау ұзарады және жіңішкереді.
Резеңке бауға күш әсері тоқтатылса, ол қайтадан бастапқы қалпына келеді.
Сырпғқы күштер әсері тоқталғаннан кейін толық жойылатын деформациялар
серпінді деформациялар делінеді. Резеңке баудан басқа, серіппе, соқтығысқан
болат шарлар және т.б.лар да деформацияға ұшырайды.
Енді пластилин кесегін алақанымызға салып қысайық. Қолымыздағы пластилин
оп-оңай кез келген пішінге келеді. Ал пластилиннің бастапқы пішінге келуі
жүзеге аспайтыны өзі-нен өзі түсінікті. Бұрын қандай пішінде болғаны
пластилиннің есінде де жоқ.
Сыртқы күштердің әсері тоқтағаннан кейін жойылмайтын деформациялар
пластикалық деформациялар деп аталады. Тіпті бір шамалы (бірақ қысқа
мерзімді емес) әсерлердің өзінде балауыз, пластилин, балшық, қорғасын
пластикалық дсформацияға ұшырайды.
Созылу деформациясы (сығылу). Егер бір ұшы бекітілген фртекті
стерженьге оның осі бойымен, өзінең тысқары бағытта Ғ күшімен әсер
етсек), онда стержень созылу деформациясына ұшырайды. Созылу
деформациясы абсолют ұзарумен және салыстырмалы ұзарумен сипатталады:
мұндағы о— бастапқы ұзындық, ал — стерженьнің соңғы ұзындығы.
Трос, арқан, көтеру құрылғыларындағы шынжыр, вагондар арасындағы тіркеме
т. б. созылу деформациясына ұшырайды. Аз ғана созылу деформациясында
көпшілік денелердің деформациясы серпінді болады.
Созылғанда немесе сығылғанда дененің көлденең қимасының ауданы өзгереді.
Мұны алдын ала металл сақина кигізілген резеңке түтікті созу арқылы
байқауға болады. Түтікті қаттырақ ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz