Қиын жасөспірімдерді жеке қайта тәрбиелеу ісінде ұжымға жүктелетін міндеттер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
1. Қиын жасөспірімдерді жеке қайта тәрбиелеу ісінде ұжымға
жүктелетін міндеттер.
2. Қиын баланың мінез-құлқындағы оңды өзгерістер.

Ұжым жеке тұлғаны қалыптастыру факторы екенін философиялық және
әлеуметтік-психологиялық әдебиеттердің авторлары (Л. П. Буева, Ж.
Әбділдин, Н. Елікбаев) бұған дейін-ақ дәлелдеген болатын. Балалар ұжым
дейтін ұғымға кезінде А. С. Макаренко орынды анықтама берген еді.
Шындығында, ұжым — жеке тұлғаны қалыптастырумен қатар, оның жақсы
қасиеттерін жетілдіретін-әлеуметтік орта, ол жеке тұлға мен қоғам арасын
байланыстыратын және оны жан-жақты дамытатын объективті жағдай. Ұжымның
тәрбиелік деңгейін қиын жасөспірімнің болашаққа ұстанар бағытын
қалыптастыруға сай болуы тиіс. Өйткені жеке баланы қайта тәрбиелеу жоспары
іске асырылса ғана оның жан-жақты қалыптасуына мүмкіндік туады. Кейде
ұжымның даму деңгейі тұлғаның жас шамасы мен тәрбие дәрежесіне сәйкес келе
бермейді. Егерде ұжымның даму деңгейі жоғары немесе төмен болса, жеке
тұлғаны өз ортасынан шығарып тастайды. Ал жеке тұлғаның даму дәрежесі
ұжымнан жоғары болса, оның ілгерілеу ырғағын тежейді. Сондықтан жеке
тұлғаны қалыптастыру үшін ұйымдастырылмақ ұжымды ондағы жекелеген
балалардың өткен өмір жолдарын, болашақ мақсат-мүдделерін анықтап алып құру
керек.

Ілгерілеп келе жатқап ұжымды одан әрі дамыту үшін ондағы
әрбір баланың іс-әрекетін ұжымға, қоғамға пайдалы жұмыстарға көбірек
қатыстыру керек және педагогикалық ықпалды күшейте беру қажет.
Себебі, мұндай жұмыс тәсілі ұжъмның қалыптасу құралы болумен бірге
жасөспірімдердің мұң-мұқтажын, талап-тілегін, өзара қарым-қатынастарын,
бірін-бірі дұрыс танып, түсінісуге, өзара жолдастық, достық сезімдерін
оятуға ұйтқы болады. Ұжымның мақсаты жасөспірімнің мақсатымен —қуаныш-
сүйінішімен, ынта-ықыласымен, арман-тілегімен ұштасып жатуға тиіс.
Сонда ғана әрбір жасөспірім ұжым ұсынған тапсырмаларды орындауға және
өз бейім-қабілеттерін дамытуға, жаман мінезінің зиянды екенін сезінуге
әрі оны түзеуге ынталы болады. Демек, ұжымның ең басты қызметі — қиын
жасөспірімнің дербестігіне ешбір нұқсан келтірмей, бейім-қабілетін
дамыту. Бұл жұмыс өзінің, бағыт-бағдарына, атқарар міндетінің
ауқымына қарай бірнеше тармаққа жіктеледі.
1. Ұйымдасқан ұжым әрбір қиын баланың жеке даралығын ескеріп, оған
әлеуметтік бағдар беріп, оның мақсат-мұратына бағыт сілтеп, жеке
өзіне және басқа адамдарға -деген қарым-қатынасын жаңа негізде құруға
мүмкіндік тудырады. Сонымен бірге ұжымдық өзара қарым-
қатынастар, бірлесіп атқарған істер, ұжымдық мінез-құлық пен әдеп
нормалары қиын жасөспірімдердің ішкі жан дүниесін жаңартуға жетелейді.
2. Ұжым қиын жасөспірімдердің жекелік сипатын жетілдіріп, жаңа мазмұнда
дамытумен қатар, олардың ұжымдары бірлесіп атқарған іс-әрекеттері арқылы
бірін-бірі тәрбиелеуге (жүріс-тұрысы, мінез-құлқы) жеткізеді.
3. Ұжым қиын жасөспірімнің жеке өзіндік сипаттарын жинақтап, оның
сапалық деңгейін жоғары көтеруге жағдай туғызып, өзін-өзі басқара
білуге, айналасындағы адамдармен кісілікті қарым-қатынаста болуға
баулиды.
Сонымен, ұжым өзінің осындай жүйелі жұмысының барысында басқа
ұжымдармен қоян-қолтық араласып, қиын да күрделі істі бірлесе атқаруға
тырысады.
Ұйымдаспақ сынып ұжымының алдына мынадай шарттар (талаптар)
қойған дұрыс:
1) сынып ұжымында бір-біріне қол ұшын беру, сый-құрмет көрсету
әдет-дағдылары қалыптасқан болса, кез-келген қиын бала қатар-
құрбыларына ұқсауға тырысады әрі өз орнын табуға талаптанады;
2) қиын баланың ұстанған бағытын, ішкі жан-дүниесін; рухани
байлықтарын жаңа мазмұнда қайта құрып, оның бейім-қабілетін ескере отырып
тапсырмалар жүктелсе, бұл оқушының өз жауапкершілігін сезінуіне оң ықпалын
тигізеді;
3) қиын жас өспірім жақсы жағынан ғана көрінуге, қатар-құрбылары,
педагогтер мен үлкендер алдында көзге түсіп, өзінің теріс
қылықтарына іштей қарсылық туғызатындай жағдайлар жасалса, былайша
айтқанда, ұжымның алғашқы қызметі белгілі бір нақты мақсатпен
ұйымдастырылса, ол қиын жасөспірімдердің әлеуметтік, өмірлік
тәжірибелері мен кісілікті мінез-құлықтарының берік тірегіне айналады.
Біз қиын жасөспірімдердің бейім-қабілеттеріне сай қоғамдық тапсырмалар
ұсынып, оны орындауға күнделікті оқу-тәрбие процесінде мүмкіндіктер
туғызып, қажет болған жағдайда тапсырма шартына түзетулер енгізіп отырдық.
Мұндай тапсырмалар баланың ұйымдастыру қабілетін арттыруға, жоқтан бар
жасайтын тапқырлыққа баулу үшін қажет.
Оқушылардың қоғамдық жұмыстардағы белсенділіктерінің деңгейін зерттеп,
жинақталған қорытындысын төмендегі кестеде көрсетіп отырмыз.

Ұжымның әр мүшесіне қоғамдық тапсырмалар бергенде, олардың бейім-
қабілетін ескереміз. Балалардың бір тобы жүктелген тапсырманы тез қарқынмен
орындаса, екіншісі— тапсырманың мазмұндық ерекшелігіне қарай, (оқу, еңбек,
эстетикалық, спорттық т. б.) жүйелі тыңғылықты, жан-жақты ойластырып
орындайды, Қоғамдық тапсырмалар оларды белгілі мақсатпен тәрбиелейді.
Қоғамдық тапсырмаларды орындауда әр оқушының табиғи ерекшеліктері әр түрлі:
белсенді, құбылмалы, таңдамалы, енжар, теріс бағытты т. б.
Қиын жасөспірімдерді тәрбиелеу барысында ұстаздар тарапынан жүргізілген
педагогикалық ықпалдардың нәтижесі әрқандай болды. Өйткені қиын бала бұл
ықпалдарды үнемі қабылдай бермейді. Сонымен бірге ықпал-әсерлер оқушының
жаң-дүниесін, дербестік қасиетіне дөп келмейтін де кезі болады.
Сыртқы себебтер адамның ішкі-жан дүниесінің тікелей қатысуымен
көрінеді. Демек, тұлғаның ішкі жағдайы сыртқы әсерлерге көбірек тәуелді
деген сөз. Олай болса, жеке қайта тәрбиелеу жұмысының тәрбие ісі қиын
жасөспірімнің ішкі дүниесіне (санасына) қалай әсер еткеніне байланысты
болмақ.

Қиын баланың жан-дүниесін өзгерте білген педагог оның жағымсыз
қылықтарын жою мүмкіндігіне ие болады.

Қиын жасөспірімдердің мінез-құлқындағы жағымсыз қылықтарды жою, яғни,
адамгершілікке тәрбиелеу үшін олардың ұнамды психикалық күйін яғни қуаныш-
сүйінішін пайдалана отырып, мектептегі қызықты да тартымды қоғамдық
жұмыстарға белсенді қатыстырамыз. Осы сәтте баланың мінез-құлқындағы кейбір
теріс қылығын өзіне сездіріп, бұл қасиетінің дұрыс еместігіне көзін
жеткізіп, одан саналы түрде бойын аулақ ұстауға ақыл-кеңес береміз.
Өздеріне жүктелген міндеттерін жүзеге асыруына мол мүмкіндік тудыру жағын
кеңірек ойластырамыз. Сөйтіп, педагогикалық жағдай туғыза отырып, мінез-
құлықтарына адамгершілік қасиет дарытып, оқушыны өзін-өзі тәрбиелеудің
алғашқы кезеңін бастадаймыз.
Мектепте қиын балалармен жүргізілетін жеке қайта тәрбиелеу жұмысындағы
көңіл аударарлық әдіс-тәсілдер көп-ақ. Солардың бірі — баланың
адамгершілік қасиеттерін айқындап, соған сәйкес оларға жекелеген
міндеттер жүктеу. Сол арқылы балалардың теріс, сыңаржақ қылықтарын тежей,
қоғамдық жұмыстарға қатыстыру барысында өз күшіне, қабілетіне,
бейімділігіне сенімдерін арттыруға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.