Дыбыстың сипаттамалары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Дыбыс

Тербеліс жиілігі 16 Гц – тен 20000 Гц – ке дейінгі механикалық
толқындардан әсерін тудырады. Сондықтан мұндай толқындарды дыбыс толқындары
немесе акустикалық дыбыстар деп атайды.
Жиіліг 20000 Гц – тен жоғары толқындар – ультрадыбыстар, 16 Гц – тен
төмені – инфрадыбыстар деп аталады. Бұл дыбыстар адам құлағы қабылдамайды.
Денелердің тербеліс дыбыс туындауының себеркері болып табылады,
алайда көп ретте мұндай тербелістер көзге елеусіз болуы мүмкін. Бұған,
мысалы, домбыраның дыбыс шығарып тұрған шегіне қолымызды сәл ғана жеткізіп
көз жеткізуге болады (1 - сурет). Егер ішекті қаттырақ бассақ, онда дыбыс
көзінің тербелісі тоқтағандықтан, дыбыс шықпайды.
Дыбыс таралу үшін дыбыс көзі мен дыбыс қабылдағыш арасында серпімділік
қасиеті бар қандай да бір орта болуы тиіс. Ауасы жоқ бостықта дыбыс
толндары тарала алмайды, онда тербелістерді жеткізетін зат бөлшектері жоқ.
Әдетте,
дыбыс біздің құлағымызға ауа арқылы жетеді. Сонда ауада дыбыс толқындары
қалай таралады деген сұрақ туындайды.
Алақанымызды аузымызға жақын қандай да бір дауысты дыбысты айтайық.
Сол кезде белгілі бір мөлшерді шығатын дем алақанымызға әсер етіп, сол
қысатының сенеміз. Бұл біздің дауыс желбезегіміз тудыратые тербелістердің
өзінің таралу бағытында орта бөлшектерін итереді, сөйтіп, ол жерже ауа
тығыздалады. Бұл тығыздалу аймағы сиреу аймағына алмасады. Осындау сиреу
мен тығыздалу аймағы дауыс желбезегі тудыратын тербелістер бағытында
тарайды (2 - сурет).
Дыбыс барлық ортада тарала алады. Қарапайым бақылаулар дыбыс әр түрлі
ортада белгілі бір жылдамдықпен таралатынынкөр естіледі.
Қатты денелерде дыбысжылдам тарайды, мысалы, темірде 6000 мс-қа жуық
жылдамдықпен тарайды. Дыбыс ауада баяуырақ таралады. Сондықтанда найзағай
жарқылынан кейін күннің күркіреуі жайырақ естіледі. Найзағай жарқылы мен
куннің куркіреуі бір мезгілде болады. Жарық аса зор 300000 кмс
жылдамдықпен таралатындықтан, найзағай жарқылын біз сол мезетте – ақ
көреміз (3 – сурет).

Дыбыстың сипаттамалары

Дыбысты сипаттау үшін біздің дыбысты қабылдауымызбен байланысты дыбыс
қаттылығы, тонның биіктігі, тембр сияқты арнайы физикалық шамалар
енгізіледі.
Дыбыстың қаттылығын неге байланысты болатынын анықтау үшін камертонды
пайдаланамыз. Камертон – доға тәрізді қысқа сапталған металл таяқша (4 -
сурет), оның көмегімен музыкалық дыбыс алуға болады.
Камертондардың немесе басқа да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.