Локк іріктеп ұсынган тәрбиенің жолдары мен ңұралдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Джон Локктың (1632—1704) педагогикалық көзқарастары
XVII ғасырда Англия экономикалық жағынан даму үстін-дегі ел еді,
дворянствоның біраз тобы мұнда өз мүдделерін өр-леу жолындағы капитализмнің
мүдделерімен үлптастырды.
XVII гасырда Англияда өндіріс теңкерісін әзірлеген бур-жуазиялық революция
болды. Бұл революция феодалдық ңұ-рылысңа қарсы бағытталды да жаңа
заманның, яғни капита-листік шаруашылықтың жүйесі мен буржуазиялың үстемдік-
тің орнай бастағандығын көрсетті. Бірақ бұл революцияның ерекшелігі сол —
ол буржуазияльщ революциялардың баста-масы еді, сондықтан ол іри бастаған
феодалдың ңогамның не-гізінде дамыды. Ол кезде әлі ірі машиналы
капиталистік өн-діріе те, пролетариат та жоқ еді. Революция буржуазия мен
феодалдардың арасындағы ымырамен аяқталды. XVII ғасыр-дың ортасында,
революция кең етек ала бастағанда, оган қар-сы реакцияның шабуылы басталды.
Осындай тарихи жағдайлар Джон Локктың саяси-әлеумет-тік, философияльщ және
педагогикалық көзқарастарының қа-льштасуына әсер етті.
Ф. Энгельстің айтуынша, Джон Локк 1688 жылғы таптық ъшыраның перзенті '.
К. Маркс Локкты бүкіл сипаттамала-рьшен жаңа буржуазияның өкілі болды деді.
Джон Локк буржуазиялың семьяда өскен, адвокаттың ба-лаеы. Оксфорд
университетін бітірісімен 1658 жылдан бастап, сонда сабаң берді, кейіннен
Жі ратылыстанумен әуестенді, МІ дицинаны зерттеді.
Локктың философиялық кө,1* қарастарының қалыптасуын Бэкоң мен
Декарттың шығармг лары күшті әсер етті. Ол таны: теориясын зерттей отыра,
Бэкоі негізін • салған ағылшын матг' риализмін ілгері дамытты.
Өзінің Адам аңылы жөнін дегі тәжірибе (1690) деген нғ гізгі
философиялық еңбегінд^ елестеулер мен идеялардыи адамның
туысынан пайда бол майтындыгын дәлелдеуге ты рысты. Бала жаны, оның
ойынг ша, табигатынан ақ тақта сияв^ ты тап-таза болады. с
Елестеулер біздің санамызға
түйсінулер және сезім мүшелері арқылы пайда болады. Де^ мек, дүниені біліп
танудагы басты құрал — біздің түсінікте^ ріміз бен сезім мүшелеріміз.
Осылай дүниетаным мәселесінде Локк материалистік сенсуализм жолын ұстады.
(
Локктың осы сенсуалистік философиясындағы материа-листік көзқарастар
феодалдық аристократия идеологтары айт-ңан идеялардың және адамгершілік
ңасиеттерінің туа бітетін-дііі жөніндегі, мемлекет билеу ңабілетінің
туғаннан болатын-дыгы жөніндегі дәлелдеріне ңарсы багытталды. Идеялардың
туысынан лайда болмайтындығы жөніндегі Локктың ойдары адамның дамып
жетілуіндегі тәрбиенің мәнін жоғары баға-лауга мүмкіндік берді.
Идеялардың туа пайда болуы жөніндегі теорикны Локк-тың сынауы осы
мәселелердегі материализм мен идеализмнің арасындағы күреске дұрыс ыңпал
етті. XVIII ғасырдагы ма-териалистер өз күрестерінде Локктың пікірлеріне
арқа сүйеді. Осылай Локк көзңарастарының сол кезде прогресшіл мәні болды.
.Біраң Локк табанды материалист бола алмады. Оның фи-лософиясы дуалистік
(екі жақтылық) ерекшелікте еді. Оңың ойынша, сыртқы тәжірибемен бірге
аңылдың өзіндік әрекеті болып саналатын ішкі тәжірибе де болады.
Объективтік дү-ниенің біздің санаыызда елестеуі ақиңат-шындық бола алмай-ды
деп күмәнданды ол.
Локк өзінің саяси көзңарастарында өз заманындағы бур-жуазияның өкілі
екендігін көрсетті. Ол Англиядағы жаңа ме-млекеттік ңұрылысты теориялың
жағынан негіздеуге ты-рысты.
Локк өзінің педагогикалық көзқарастарын
Тәрбиенің Тәрбие жөніндегі ойлар (1693) және Ақыл-
ІсансГотІ^йым- Ды тәрбиелеу туралы деген еңбектерінде баян-
даетыру Дады.
Ол адамның туысымен бірге бітетін идея-
арға қарсы шыга отыра, адамды қалыптастырудагы, оның өзқарастары мен
адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру-ағы тәрбиенің шешуші мәнін мойындады.
Он адамның тоғы-ы тәрбие арқылы жетіледі деген қорытындыі-а келді.
Локктың ү.сынган тәрбиесінің мақсаты — өз ісін ойласты-Іа отырып сақтықпен
жүргізе алатын, өз мүдделерінің ретті-Іігін қамтамасыз ете алатын үстем
таптың жас өспірімін тәр-Іиелеу. Сөйтіп Локк тәрбие арқылы қарапайым
адамдардың 5алалары емес, дворян балаларын жетілдіруді, тәрбие арқылы
эларға буржуазиялық пысық іскерлік сапалар мен ерекше-ліктер сіңіруді арман
етті. Демек, Локк ұсынган тәрбиенің не-[ізінде Англия үкіметінің басына
келген жаңа буржуазияның болашағы — үстем таптың жас еспірімін қалыптастыру
мақ-
саты болды.
Локктың ойынша, бұл үстем таптың жас еспіріміне тор-биенің бір ғана саласы
емес, оған дене және адамгершілік тәр-
биелері берілуге тиіс.
Локк оңу-тәрбие жүмысының мектепте жүргізілуіне қар-сы болды. Оның
дәлелінше, мектеп — балэларды теріс және келіссіз тәрбиелейтін ұя,
сондықтан буржуазия табының пер-зенті үй тәрбиесінен етуге тиіс, себебі өз
кемшіліктері бар үй 'тәрбиесі мектептің беретін білімдері мен дагдыларынан
да ар-тық деп есептеді. Ол өз заманындағы аристократиялық семья-1 лардың
тәжірибесіне сүйене отыра, буржуазия табының пер-зентін тәрбиелеуді жақсы
даярлыгы бар тәрбиешілсрге жүк-теуді жаңтады. Сөз жоқ, Локк ұсынған
тәрбиені үйымдастыру жолдарының өріеі тар болды: ол буржуазия табының пер-
зентін семьяда гана тәрбиелеуді және тәрбиені гувернерлік түрде ғана
жүргізуді көздеді. Мұнан, әрине, Локктың буржуа-зия идеологы екендігі айқын
көрінеді.
Локк дене тәрбиесін басқа тәрбиелердің негізі деп е^ептеп, оның мәпін
жогары көтерді. Ол мықты денеде мықты рух*,— болады дей отыра, дене
тәрбиесінің өз заманыпа сәйкесті жүйесін ұсынды. Бала денесін ерте жастан
бастап шынықты-ру керек, оның денесіндегі бостық, сылбырлықтар жойылуы
тиіс. Локк баланы ауа райының барлық түріне үйретудің, қа-таң режимге
қалыптастырудың қажеттілігін көрсетті. Бала-иың ішетін тамағы мен киетін
киімі жөнінен де қүнды кеңес-
тер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.