Ағатай батыр
Мақтарал ауданы Жетісай өңірі ынтымақ ауылында Ағатай есімді қарт кісі тұрған. Ол кісінің өмірден өткеніне бірнеше жыл болса да оның өмірлік жұбайы Ағатайдың қандай болғандығын айтып ол еске түсіріп отырады. Ағатай өте ержүрек батыр ақылды адам болған және шабандоз да болған екен.
Ағатай революция басталғаннан кейін қызылдардың қатарында ақтарға қарсы соғысады. 20-жылдары басмашыларға қарсы соғысқан. одан кейін Шолақ белсенділермен қызылдардың тыныш жатқан қарапайым момын халыққа жасаған қысымдарымен зорлық зомбылықтарын көріп, қарапайым халықтың мүддесін қорғауға шығады. Сонан соң ол кісі НКВД -ның қуғынына ұшырайды. Олардан жолын тауып қашып,Алашордашылардың отрядына қосылады. Ал қызылдар Ағатайдың басына көп мөлшердегі ақша тігеді. Ағатайдың кейінгі өмірі қашумен өтеді. Ол кісі көптеген айқастарды басынан өткізген.
(Бір күні) Новои облысының Кениме ауданында құмның ішінде қызылдардың қоршауында қалады. Бірнеше күн атысып, сол айқаста қаза болады.
Содан 1924 жылы Ағатайға Өтемұрат совхозында ескерткіш орнатылады және ол жерде (Аға) батырдың құрметіне үлкен ас береді. Асқа батырдың ұл қыздары мен немерелері қатысты.
Қайыпназар Әйтпенов ұлы өзгерістер күтіп тұрған жаңа ғасырдың басталар алдында, 1900 жылы Қызылқұмның Сыр бойына таяу өңіріне (Қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысның Шардара ауданы) малшы кедей шаруаның отбасында дүниеге келген. Бұл «түйенің өркешіне шығып жыл басы атанған» Тышқан жылы екен.
Өлеңі:
«Махамбетке ақыреттен хат»
Сәлем де Махамбетке Төлешіңнен.
Өлгенше шығармадым сені есімнен
Ағатай революция басталғаннан кейін қызылдардың қатарында ақтарға қарсы соғысады. 20-жылдары басмашыларға қарсы соғысқан. одан кейін Шолақ белсенділермен қызылдардың тыныш жатқан қарапайым момын халыққа жасаған қысымдарымен зорлық зомбылықтарын көріп, қарапайым халықтың мүддесін қорғауға шығады. Сонан соң ол кісі НКВД -ның қуғынына ұшырайды. Олардан жолын тауып қашып,Алашордашылардың отрядына қосылады. Ал қызылдар Ағатайдың басына көп мөлшердегі ақша тігеді. Ағатайдың кейінгі өмірі қашумен өтеді. Ол кісі көптеген айқастарды басынан өткізген.
(Бір күні) Новои облысының Кениме ауданында құмның ішінде қызылдардың қоршауында қалады. Бірнеше күн атысып, сол айқаста қаза болады.
Содан 1924 жылы Ағатайға Өтемұрат совхозында ескерткіш орнатылады және ол жерде (Аға) батырдың құрметіне үлкен ас береді. Асқа батырдың ұл қыздары мен немерелері қатысты.
Қайыпназар Әйтпенов ұлы өзгерістер күтіп тұрған жаңа ғасырдың басталар алдында, 1900 жылы Қызылқұмның Сыр бойына таяу өңіріне (Қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысның Шардара ауданы) малшы кедей шаруаның отбасында дүниеге келген. Бұл «түйенің өркешіне шығып жыл басы атанған» Тышқан жылы екен.
Өлеңі:
«Махамбетке ақыреттен хат»
Сәлем де Махамбетке Төлешіңнен.
Өлгенше шығармадым сені есімнен
Ағатай батыр
Мақтарал ауданы Жетісай өңірі ынтымақ ауылында Ағатай есімді қарт
кісі тұрған. Ол кісінің өмірден өткеніне бірнеше жыл болса да оның
өмірлік жұбайы Ағатайдың қандай болғандығын айтып ол еске түсіріп отырады.
Ағатай өте ержүрек батыр ақылды адам болған және шабандоз да болған екен.
Ағатай революция басталғаннан кейін қызылдардың қатарында ақтарға
қарсы соғысады. 20-жылдары басмашыларға қарсы соғысқан. одан кейін Шолақ
белсенділермен қызылдардың тыныш жатқан қарапайым момын халыққа жасаған
қысымдарымен зорлық зомбылықтарын көріп, қарапайым халықтың мүддесін
қорғауға шығады. Сонан соң ол кісі НКВД -ның қуғынына ұшырайды. Олардан
жолын тауып қашып,Алашордашылардың отрядына қосылады. Ал қызылдар
Ағатайдың басына көп мөлшердегі ақша тігеді. Ағатайдың кейінгі өмірі
қашумен өтеді. Ол кісі көптеген айқастарды басынан өткізген.
(Бір күні) Новои облысының Кениме ауданында құмның ішінде қызылдардың
қоршауында қалады. Бірнеше күн атысып, сол айқаста қаза болады.
Содан 1924 жылы Ағатайға Өтемұрат совхозында ескерткіш орнатылады
және ол жерде (Аға) батырдың құрметіне үлкен ас береді. Асқа батырдың ұл
қыздары мен немерелері қатысты.
Қайыпназар Әйтпенов ұлы өзгерістер күтіп тұрған жаңа ғасырдың
басталар алдында, 1900 жылы Қызылқұмның Сыр бойына таяу өңіріне (Қазіргі
Оңтүстік Қазақстан облысның Шардара ауданы) малшы кедей шаруаның отбасында
дүниеге келген. Бұл түйенің өркешіне шығып жыл басы атанған Тышқан жылы
екен.
Өлеңі:
Махамбетке ақыреттен хат
Сәлем де Махамбетке Төлешіңнен.
Өлгенше шығармадым сені есімнен
Жолдасын жақсы кісі ұмыта ма
Шыққанша шыбын жаны денесінен.
Махамбет қатар өскен Төлеш едім,
Мен сені басқа кісі демес едім.
Дүниеде тірі жүрген уағымда.
Іренжіп ешбір қайғы жемес едім.
Мен сені мұншалықты көрмеуші едім.
Бір елдіғ адамсынған немесі едің.
Шығарда деп жүруші ең жаным басқа,
Бір туған санаушы едім қарындасқа.
Артымнан шақырсам да бір келместен
Досыңды айналып ең танымасқа.
Шымкентте больница да қадаланып
Мен кеттім іздесең де табылмасқа
Махамбет адамдығың сәл -ақ екен.
Көңлің көр көкірегің тар-ақ екен.
Бір күнге уақыт тауып келе алмадың
Сондағы зәрулі ісің арақ екен
Суретің адамға ұқсап жүрген менен.
Миың жоқ басың құры қауақ екен.
Адамзат қиындыққа кездескен соң.
Дереу -ақ мүсәпір боп қалады екен.
Қайғысын келсе алып тастайтындай.
Есіне жолдастарын алады екен.
Көз жұмыс өлгенімше жолға қарап
Деп жаттым сені келіп қала ма екен.
Кісінің жора – жолдас туысқаны
Болады осындайда суыспағы.
Бір күнге өкімет те босатады.
Болса да қандай қиын жұмыстары.
Өмірім жүре алмадым біткеннен соң
Қоймайды Әзірейіл діттеген соң.
Бостықтан өліп қалды деп жүрмісің.
Қатты ұстап Төлеш өзін күтпеген соң.
Бір шайтаннан басқаның бәрі өледі.
Мойнына парыз етіп жүктеген соң.
Шайтанға қосыламын деп жүрсің бе.
Бір қауым оларды да жұрт деген соң.
Мінерсің сен де бір күн ағаш атқа.
Бесікте жатқандай боп бала шақта.
Бір келіп көңілімді сұрар едің
Ақыл мен ие болсаң парасатқа.
Төбеңді қиындықта көрсетпедің.
Жолдас деп денсаулықта санасақ та.
Бұл жаққа келмей кетсең сөз сенікі.
Кеп қалсаң сөйлесермін арасатта.
Махамбет өкінбеймін өлгеніме
Жалғаннан шын дүниеге келгеніме
Бұл жақтың халқы тіпті ұқсамайды
Көксудың ол жақтағы елдеріне.
Жолдасқа опасы жоқ кісі екен деп.
Боп жатыр көп әңгіме сен жөнінде
Тосып жүр жолдарыңды мүңкір – нәңкір
Келгеннен алмақшы боп тергеуіне
Дозаққа салатұғын сияғы бар.
Сөзінің қарағанда бейнеуіне
Тергеліп қылған ісің анықталар
Талқыға әкеп сені салып қарар
Әкеліп тергемекші болып жатыр
Кешікпей әзірешіл барып қалар.
Қыла бер бас қамыңды осы бамтан
Сүйенер кісі болса алып қалар.
Қайыпназар Әйтпеновтың Жаңарған Мырзашөлге деген арнауында былай
дейді:
Алпыс жыл нақ осы жерде бұдан бұрын,
Даланың қайғы қаптап ой мен қырын,
Езіліп кедей байдың табанында,
Өшіріп шығара алмай жүрді үнін
Ішіп – жеу жоқшылықтың себебімен,
Жегені желім болып, ішкені ірің
Тамақ үшін өзі құл, әйел күң
Олардың итке берсін көрген күнін
Сен соның көзбен көрген куәсімін
Тұрмыстың арқалаған ауыр жүгін
Нақ осы жер шаң қаптаған шөл боп еді,
Отырған маңайында ел жоқ еді.
Өсіру балы асырап қиын болып
Көз жасы талайлардың көл боп еді.
Мінеки сол жер қазір гүлдей жайнап
Бау – ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мақтарал ауданы Жетісай өңірі ынтымақ ауылында Ағатай есімді қарт
кісі тұрған. Ол кісінің өмірден өткеніне бірнеше жыл болса да оның
өмірлік жұбайы Ағатайдың қандай болғандығын айтып ол еске түсіріп отырады.
Ағатай өте ержүрек батыр ақылды адам болған және шабандоз да болған екен.
Ағатай революция басталғаннан кейін қызылдардың қатарында ақтарға
қарсы соғысады. 20-жылдары басмашыларға қарсы соғысқан. одан кейін Шолақ
белсенділермен қызылдардың тыныш жатқан қарапайым момын халыққа жасаған
қысымдарымен зорлық зомбылықтарын көріп, қарапайым халықтың мүддесін
қорғауға шығады. Сонан соң ол кісі НКВД -ның қуғынына ұшырайды. Олардан
жолын тауып қашып,Алашордашылардың отрядына қосылады. Ал қызылдар
Ағатайдың басына көп мөлшердегі ақша тігеді. Ағатайдың кейінгі өмірі
қашумен өтеді. Ол кісі көптеген айқастарды басынан өткізген.
(Бір күні) Новои облысының Кениме ауданында құмның ішінде қызылдардың
қоршауында қалады. Бірнеше күн атысып, сол айқаста қаза болады.
Содан 1924 жылы Ағатайға Өтемұрат совхозында ескерткіш орнатылады
және ол жерде (Аға) батырдың құрметіне үлкен ас береді. Асқа батырдың ұл
қыздары мен немерелері қатысты.
Қайыпназар Әйтпенов ұлы өзгерістер күтіп тұрған жаңа ғасырдың
басталар алдында, 1900 жылы Қызылқұмның Сыр бойына таяу өңіріне (Қазіргі
Оңтүстік Қазақстан облысның Шардара ауданы) малшы кедей шаруаның отбасында
дүниеге келген. Бұл түйенің өркешіне шығып жыл басы атанған Тышқан жылы
екен.
Өлеңі:
Махамбетке ақыреттен хат
Сәлем де Махамбетке Төлешіңнен.
Өлгенше шығармадым сені есімнен
Жолдасын жақсы кісі ұмыта ма
Шыққанша шыбын жаны денесінен.
Махамбет қатар өскен Төлеш едім,
Мен сені басқа кісі демес едім.
Дүниеде тірі жүрген уағымда.
Іренжіп ешбір қайғы жемес едім.
Мен сені мұншалықты көрмеуші едім.
Бір елдіғ адамсынған немесі едің.
Шығарда деп жүруші ең жаным басқа,
Бір туған санаушы едім қарындасқа.
Артымнан шақырсам да бір келместен
Досыңды айналып ең танымасқа.
Шымкентте больница да қадаланып
Мен кеттім іздесең де табылмасқа
Махамбет адамдығың сәл -ақ екен.
Көңлің көр көкірегің тар-ақ екен.
Бір күнге уақыт тауып келе алмадың
Сондағы зәрулі ісің арақ екен
Суретің адамға ұқсап жүрген менен.
Миың жоқ басың құры қауақ екен.
Адамзат қиындыққа кездескен соң.
Дереу -ақ мүсәпір боп қалады екен.
Қайғысын келсе алып тастайтындай.
Есіне жолдастарын алады екен.
Көз жұмыс өлгенімше жолға қарап
Деп жаттым сені келіп қала ма екен.
Кісінің жора – жолдас туысқаны
Болады осындайда суыспағы.
Бір күнге өкімет те босатады.
Болса да қандай қиын жұмыстары.
Өмірім жүре алмадым біткеннен соң
Қоймайды Әзірейіл діттеген соң.
Бостықтан өліп қалды деп жүрмісің.
Қатты ұстап Төлеш өзін күтпеген соң.
Бір шайтаннан басқаның бәрі өледі.
Мойнына парыз етіп жүктеген соң.
Шайтанға қосыламын деп жүрсің бе.
Бір қауым оларды да жұрт деген соң.
Мінерсің сен де бір күн ағаш атқа.
Бесікте жатқандай боп бала шақта.
Бір келіп көңілімді сұрар едің
Ақыл мен ие болсаң парасатқа.
Төбеңді қиындықта көрсетпедің.
Жолдас деп денсаулықта санасақ та.
Бұл жаққа келмей кетсең сөз сенікі.
Кеп қалсаң сөйлесермін арасатта.
Махамбет өкінбеймін өлгеніме
Жалғаннан шын дүниеге келгеніме
Бұл жақтың халқы тіпті ұқсамайды
Көксудың ол жақтағы елдеріне.
Жолдасқа опасы жоқ кісі екен деп.
Боп жатыр көп әңгіме сен жөнінде
Тосып жүр жолдарыңды мүңкір – нәңкір
Келгеннен алмақшы боп тергеуіне
Дозаққа салатұғын сияғы бар.
Сөзінің қарағанда бейнеуіне
Тергеліп қылған ісің анықталар
Талқыға әкеп сені салып қарар
Әкеліп тергемекші болып жатыр
Кешікпей әзірешіл барып қалар.
Қыла бер бас қамыңды осы бамтан
Сүйенер кісі болса алып қалар.
Қайыпназар Әйтпеновтың Жаңарған Мырзашөлге деген арнауында былай
дейді:
Алпыс жыл нақ осы жерде бұдан бұрын,
Даланың қайғы қаптап ой мен қырын,
Езіліп кедей байдың табанында,
Өшіріп шығара алмай жүрді үнін
Ішіп – жеу жоқшылықтың себебімен,
Жегені желім болып, ішкені ірің
Тамақ үшін өзі құл, әйел күң
Олардың итке берсін көрген күнін
Сен соның көзбен көрген куәсімін
Тұрмыстың арқалаған ауыр жүгін
Нақ осы жер шаң қаптаған шөл боп еді,
Отырған маңайында ел жоқ еді.
Өсіру балы асырап қиын болып
Көз жасы талайлардың көл боп еді.
Мінеки сол жер қазір гүлдей жайнап
Бау – ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz