Әлеуметтік жаңашылдықты еңгізу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе бөлім
I. Негізгі бөлім
1.1. Білімдегі инновациялық процестер
1.1.1. Білімдегі инновациялық процестің ұғымы мен мәні
1.1.2. Инновацияларды классификациялау

1.1.3. Инновациларды бағалаудың сипаттамасы және

критерийлері
1.1.4. Педагогикалық қызметтің инновациялық
бағыттылығы.
1.1.5. Мұғалімдердің кәсіби-педагогиккалық
мәдениетінің даму түрлері.
1.1.6. Проблемалық семинарлар мен практикумдар
1.2.Инновациялық технологиялар және оны меңгеру жолдары.
1.2.1. Жаңа техналогияны шығармашылық қабілет
дамытудағы рөлі.
1.2.2. Инновациялық технологиялар және
оны меңгеру жолдары.

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе.
Бүгінгі таңда білім берудің ұлттық жүйесі өте маңызды, қарқынды
өзгерістердің сатысында тұр. Қазіргі кезде қоғам дарынды, қабілетті
адамдарды қажет етеді. Сондықтан да қазіргі уақытта мамандық атаулының
барлығы дерлік бейімділікті, ептілікті, ерекше ой қызметін ғана емес,
мектеп ұжымынан үлкен жауапкершілікті, қызу белсенділікті талап етеді.
Үздіксіз жаңалық енгізу білім беру мекемелерінің, соның ішінде жалпы
білім беретін мектеп жұмысының дамуының ең басты факторы болып отыр.
Инновацияның мәні неде және оның қажеттілігі қандай себептермен
түсіндіріледі.
Бірінші кезекте инновацияның өмірге енуі мектептің өзхінің жұмыс
істеуіне себепші болатын ішкі жағдайларға байланысты.
Ел басымыз Н.Назарбаевтың Қазақстан - 2030 Қазақстан халқына
арналған Жолдауында Біздің мемлекетіміз өсіп, жетіліп, кемелденеді, біздің
балаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ер жетедіОлар өз ұрпағының
жауапты да жігерлі білім өрісі биік, денсаулық тары мықты өкілдері болады.
Олар бабаларының игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманғы нарықтық
экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр. Олар қазақ, орыс, ағылшын тілдерін
еркін меңгереді, олар бейбіт, абат жылдам өркендету үстіндегі күллі әлемге
әйгілі, әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады - деп көрсетілгендей
ертеңгі келер күннің бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат
қоғамын алға апаратын құдіретті күш білімге тән. Жас мемлекетіміздің
болашағы – бүгінгі мектеп оқушылары. Оларға бірдей талап қойып, олардың
табиғи қабілеттерін, нақты мүмкіндіктерін анықтап, соған негіздеп оқыту –
бүгінгі күннің өзекті мәселесі.
Осыған орай курстық жұмысымның мақсаты мен міндеті– оқушылардың ой
өрісін, ұлттық мәдениетін, ұлттық рух пен сана-сезімін дамытып, алғыр
тұлғаны қалыптастыруда тәрбие жүйесіндегі инновациялық іс-әрекеттердің
ендірілуі мен үлкен жетістіктерге жеткізу. Оқушылардың танымдық қызығуын
арттырып

Технологияны, үйымдастыруды үнемі жаңғырту жағдайында үстап түрып қана
мектеп өз бағытын нығайта алады. Сондықтан да мектеп басшылары үнемі
өзгерістің болып түруы бірден-бір дүрыс факт екенін мойындаулары қажет.
Жаңалық енгізу кез келген білім беру мекемесінің дамуы мен жоғары
жетістікке жетуінің негізгі факторы болып табылады.
Бүгінгі таңда білім беру қызметін көрсетуде бөсеке күшейіп отыр,
түтынушылардың дайындық деңгейіне деген талаптары өсуде. Осындай кезеңде өз
өмірін сақтап қалуы үшін мектеп үздіксіз өз қызметін жақсартуға жөне қайта
қүруға, оқу-төрбие үрдісін жетілдіруге мөжбүр.
Білім беру қоғамдық өрекет ретінде қоғамда өзгеріс ізін қалдырады. Білім
беру жүйесінің даму деңгейі қогамдық дамудың белгілі дөрежесінің нөтижесі
немесе салдары деп айтуға болады. Дегенмен, кері байланыс та бар. Білім
беру жүйесінің өзі қоғам мен оның дамуына ықпал етеді. Ол қогамдық дамуды
тездетуі немесе тежеуі мүмкін. Осы түрғысынан қарайтын болсақ, білім
берудегі бетбүрыс қоғамның болашақ дамуының тек қана салдары болып қоймай,
қажетті шарттары да болып табылады.
Өрине, педагогикалық инновацияның бір бөлігі ғана тек белгілі қоғамдық
қатынастарда нақты ақиқат дүниеге айналады. Мысалы, ізгілендіру үрдісінің
дамуының негізгі шарты қоғамдағы саяси қайта қүрулар жөне оның жүмыс істеу
экономикалық механизмінің өзгерісі болып табылады. Дегенмен, білім беру
үрдісінің педагогикалық сүрыпта-луының негізгі көпшілігі осы саланың
қызметкерлері арқылы қалыпта-сады. Бүл өзгерістің ішкі, таза педагогикалық
бөлігі іспетті сол әлеуметтік жағдайдың базасында, қоғам өзі қүрып алған
экономикалық, саяси қүрылымда арттырылады.
Мамандардың көрсетулері бойынша, экономика мен ғылым саласын-дағы барлық
ірі жаңалық енгізулер АҚШ-тың еншісіне тиіп отыр.
Мектептегі жаңарту бастамасы педагогикалық үжымның өз үлесіне тиеді. Өр
мектепте оқу-төрбие үрдісі бойынша мамандар болуы тиіс, олардың негізгі
міндеттеріне мүғалімдерге басшылық жасау жөне педаго-гикалық жаңалықты
бақылап отыру, сонымен қатар барлық оқу пөндері бойынша өдістемелік жүйенің
өзіне тән мерзімдік тексерісін өткізу кіреді.
Американдық зерттеуші С.Погровтың пайымдауы бойынша, педагоги-калық қайта
қүрушылықтың тарихы - бүл үздіксіз сөтсіздік нәтижелерін төжірибеде бекіту.
Д.Тиак жөне басқа да зерттеушілер педагогикалық иыновацияның өдетте
өмірінің қысқа болатынына көңіл аударады. Инно-вациямен бірге өмір сүріп
келе жатқан нөрсе, ол - жалғыз-ақ бақылауға оңай көнетін немесе қолданыстың
жаңа саласын қүрайтын қүбылыс.
Әдеттегідей барлық сөтсіздіктің себептерін бөрінен бүрын табиғатта-рынан
кертартпа жөне селсоқ, жалқау, үқыпсыз жөне қиялдау қабілеті темен
мүғалімдерден іздейді. Дегенмен, басқа саладағы жагдайда осыган үқсас
"Инновация және көсіпкерлік" деген кітабында П.Друкер негізгі шарттарды
анықтауға тырыса отырып, адам төжірибесінің толық көрінісін суреттейді,
оның ішінде жаңа идеялар жемісті жөне үзақ мерзімдік инновация адам
қызметінің кез келген саласында қаралады. Ол адамзат тарихындағы көптеген
алдыңғы қатарлы идеялар мен өмірдегі өзгерістер гамырын кең жайып кете
алмағанын көре білді. Олардың көпшілігі жай рана қызықты идеялар түрінде
ғана қалып қоятын болған. Жаңа идеялардың тағдырына қатысты ол төмендегідей
қорытындыларга келді:
- идеялар айцын мацсатты кездеген жэне оларды жцзеге асыру меп тарапгу
тәсілдері қалыптасқан жагдайда гана сэтті инновация бола алады;
- инновация жемісті болу цшін ол аз жэне өте нақты нэрседен
басталуы қажет;
- ақпаратқа негізделген өзгерістіц сәтті болуы екіталай, алынып отыреан
ақпарат оцай жолмен келсе немесе арзапга пгцссе гана ез
жемісін береді.
Педагогтердің идеясы, ойлап шыгарулары мен ашулары сияқты кез келген
инновациялық қызметінің нөтижесі мектептер мен педагогика РЫЛЫМЫНЫҢ
прогрессивті дамуына ықпал етуі керек. Бүл қызметті күнделікті тіршілік
өрекеті мен психологиялық жөне тағы да басқа

I. Негізгі бөлім
1. Білімдегі инновациялық процестер

Әлеуметтік өмірдің барлық саласында ең басты өзгерістері ғылымдағы
және мәнениеттегі процесс, педагогикалық қызметтің ортасындағы жаңа
қажеттіліктер, білім жүйесін жаңашалау модернизациялау қажеттілігіне
әкеледі. Бұл саланың әрі қарай дамуының, мүмкін жолдарының бірі
инновациялау, яғни құрудың атқару процестері, қабылдауы бағалары
педагогикалық жаңа тәртептері меңгенру және қолдану. Бұл білімнің оқытудың
және тәрбиенің әдісі мен түрлерінің, білім орындарының жұмыстарын
ұйымдастыруының және атқаруының және т.б. барысында қатысы бар.

1.1.1. Білімдегі инновациялық процестің ұғымы мен мәні
Инновация термині, ағылшын тілінің innovation сөзінен шыққан,
аударғанда жаңашылдықты еңгізу (жаңа тәртіп). 50-жылдың аяғында
Германияда,АҚШ-та және басқа елдерд педагогикалық жаңа тәртіптерді оқу және
талдап қорыту жөнінде орталықтар құрыла бастады, білім саласында
жаңашылдықта еңгізуге арналған аранайы мерзімді басылымдар шыға бастады.
Біздің елімізде тура сол процестер өтіп жатты, бірақ солар басқа
түрде аталды. Мәселе, сайлау еңгізу туралы, педагогикалық тәжірибені
тарату, оны практикалық қызметкерлермен үлгі алу дайындығы мен
мүмкіңіндінгімен оныың бағысының тәсіліне және ұсынылған жаңа тәртіптің
жаналығы туралы болды.
Әдетте, жаңа тәсілмен дәстүрлі проблеманы шешіп көру нәтижесінде,
фактілерді жинақтау мен зерделеудің ұзаққа созылған процесінің нәтижесінде
жаңашылдардың мәнін алып жүретін жаңа сапанын туған кезінде инновациялар
пайда болды.
Қазіргі заман инновацияларының көпшілігі тарихи тәжірибемен сабақта
және өткен мен ұқсастықта. Инновациялық процесті – бұл дамуы жағында,
мақсатты бағытталған және құрылуы жағынан саналы процесс қазіргі заманын
идеялары (ойларын) (теориялар, әдістемелер, технологиялар, және т.б) тарату
және меңгеру, қолдану, белгілі критерийлерге сәйкес келетін және белгілі
бір жағдайда өзекті және биімделген деп тұжырымдауға негіз береді. Ол
жүйенің сапалы жақсаруна бағытталған, жаңа тәртіптің енуін және жанашылық
тұрғысынан оның көз-қарасын өзгеруін және оның қатысушыларын
ынталандыруында көздейді.
Инновациялық білім процессін негізін де педагогиканың екі маңызды
прблемасы жатыр:
- педагогикалық тәжірибені оқу проблемасы;
- психологиялық, педагогикалық ғылым жетістіктерінің прктикасына дейін
жеткізу проблемасы.
Білімдегі инновациялық процестің нәтижесі теория мен практиканы
тоғысында пайда болатын –теориялық та, практикалықта жаңалықтарды
пайдалану болып табылады.
Мұнда білім жүйесіндегі инновация білім мақсатына жанашылдықты
енгізуді көздейді, оқыту мен тәрбиені жаңа әдісі мен түрлерін, жаңа
мазмұнын әзәрлеуге, қолданылып отырған педагогикалық жүйені тарату мен
енгізу: мектепті басқарудың жаңа технолгиянын әзірлеу, оның дамыуы; мектеп
тәжірибелік орны ретінде мектептің принципті жаңа білімдік бағадары болған
жағдайда білім беру жүйесін мақсатын, мазмұнын, әдісін, түрлері мен басқа
компоненттерін көздеәтін жүйелі сипаттағы білім мен тәрбие берудің жүзеге
асырады. Олардың дамыуын негізінде факторлардың екі тобы жатыр:
- объктивті факторлар – инновациялық қызметтін дамыуна дем беретін және
оның нәтижесін ұғымын қамтамасыз ететін шағдай жасау;
- субъективті фактрлар инновациялық процестін субъектісімен байланысты,
ал инновациялық процестердің субектілері педагог – ғылымдар,
мұғалімдер және инновациялық бағыттағы білім саласының қызметкерлері
болып табылады.

1.1.2. Инновацияларды классификациялау

Ерекшелігі және қолдану орына қарай жанашылдықты енгізу бірнеше түрге
бөлінеді.
Технологиялық инновациялар – бұл өнім дайындаудың жаңа тәсілі,
оның шығаруының жаңа технологиялары. Олар өнеркәсіптің дамуы үшін саланы
техноогиялық қайта жарақтандыруға негіз жасайды. Білім саласында
жаңашылдықтың мұндай түрі оқытуда пайдаланатын әр түрлі техникалық құралдар
және жабдықтарға қатысты. Дидактика тұрғысына ақпараттық енгізу және
бағдарламалық жағынан қамтамасыз ету мүмкіндіктеріне кең жол ашады. Өзінің
тең әрекет жасауының және есте сақтаудың үлкен резервтері арқасында
компьютерлік технологиялар оқытудың жаңа құралдары болып табылады. Олар
прблемалық оқытуға тұлғалық, диалогтік жағдайларға және оқыдағы және
оқутудағы даралық әдістерге арналған ортаның әр түрлі сызба нұсқауларын
құру үшін жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Әдістемеліік инновациялар –бұл оқыту мен тәрбие беру, сабақ беру оқу.
Оқу тәрбиелік процесті үйымдастыру әдістемесі саласындағы инновация. Олар
табиғи – ғылыми және гуманитарлық пәндерді, қамтитын мектепке дейінгі
тәрбиеден жоғары білім беруге дейінгі оқыту процесін, кадірларды даярлау
және қайта дайындауды қамтитын білім беру саласында кең тараған және
жаңашылық тән түр.
Прктикада әдістемелік инновациялар үйымдастырушылқ жаңашылдықты еңгізумен
жиі байланысты болады. Олар жопарланған мақсат жалпы айқын, бірақ оның
жүзеге асыруының әдістерімен құралдары қосымша зерттеуді талап еткен кезде
кездеседі. Инновацияның бұр түрі жеке әдістемеге басым болады, дидактикада
және тәрбие теориясында сирек кездеседі және педагогикалық тарихындағы
жұмыстарында мулдем кездейспейді.ттендір
Ұйымдастырылған жаңашылдықты еңгізу. Олар сонымен бірге
инновацияларды, құрылымдық бөлімшелердің, әлеуметтік топтрдың немесе жеке
адамдардың әрекет ету ортасы байланысының өзгеруіне болжам жасайтын еңбекті
ұйымдастырудың әдістері мен жаңа түрлеорін меңгеруге қатысады.
Атап айтқанда, әр түрлі сыныптар мен топтпрды жинақтай мәселелері,
сыныптағы, топтағы, мектептегі және сыртқы ұжымдық жұмыс тәсілдерді.
Басқарушы жаңашылдықты еңгізу. Олар өндірісті, ұжымдарды басқарудың
құралымын, әдістерін қамтиды, тездету, жеңілдету, немесе қойылған міндеті
шешуін жақсарту мақсатымен басқару жүйесінің (немесе жалпы бүкіл жүйенің)
элементтерін айырбастауға бағытталған. Басқарушылық инновациялардын
мысалдарын біз білім білім жүйесін басқаруды жетілдіруге қатысты
жұмыстардан табамыз.
Экономикалық инновациялар, дұрыс қаржы төлемі, бухгалтерлік сала мен
жоспарлаудағы, мотивациядағы, еңбеккке ақы төлеудегі және блім беру
қызметтінің нәтижесін бағалаудағы он өзгерістерді қамтиды. Олар
педагогикамен тікелей байланысқан, соған қарамастан олардың әсері халыққа
ақылы білім беретін білім берудің барлық жүйесін жұмысында көрінеді.
Әлеуметтік жаңашылдықты еңгізу. Олар адамгершік факторды белсенді ету
түрінде кадр саясатын жетілдіру жүйесін еңгізу және әзірлеу жолымен кәсіби
мен даярлық пен жұмысшылардың мамандығын көтеру жүйелерінде, жұмысқа жаңа
алынға адамдарды әлеуметтік – кәсіби бейімдеу жүйелерінде, сияқы және еңбек
нәтижесін бағалау жүйелерінде көрінеді. Бұл сонымен жұмысшылар өмірінің
әлеуметтік –тұрмыс жағдайларын, еңбек гигиенасы қауіпсіздік жағдайларын,
мәдени қызметі, бос уақытта ұйымдастыруда жақсарту. Педагогикалық
жаңашылдықтың көпшідігіне әлеуметтік нәтиже тән. Ол білім, мәдениеттен
кейін көтеруде, жастарды кәсіби даярлауда, қоғам өмірінде қолайсыз
жағдайларда жоюда, құқық бұзуда, ой және дене еңбегін ұтімді етуде пайдалы
тағдылар мен әдеттерді қалыптасытруда, аса жоғары тәрбиелілік деңгейіне
жетуге көрінеді.
Заңдық инновациялар. Бұл білім мекеменің барлы қызмет түрлерін
реттейтін және айқындайтын жаңа және өзгертілген заңдар мен нормативті
–құқықтық құжаттар.

1.1.3. Инновациларды бағалаудың сипаттамасы және

критерийлері

Инновацияларды ғылым мен практикаға қосқан үлесін сипатты бойынша
теориялық және практикалық деп бөлуге болады.
Теориялыққа ғылыми зерттеу қызметінің нәтижесінде алынған жаңа
тұжырымдамалар, әдістер, гипотезалар, бағыттар, заңдылықтар,
классификациялар, инновациялық процестердің негізінде алынған оқыту мен
тәрбие берудегі ұстанымдар сабақ беру дістемесі жатады.
Практикалыққа –жаңа әдістемелер, ережелер, алгоритмдер,
бағдарламалар, дидактика саласындағы ұсынулар, тәрбие теориялары, мектеп
ісін жүргізу (мектепті басқару), оқытудың техникалық құралдары,
демонстрациялық аппаратура, оқытатын және бақылайтын жабдықтар приборлар
мен үлгілер, натуралды объектілер, есіту көру құралдары.
Жаңа білімдерді оқыту мен тәрбие беру саласына жаңшылдықты айыру білу
маңызды. Бір жағдайда жаңа ойды, жаңа білімді қалыптастыру жүріп жатады,
басқа жағдайда – оны қолдану процесі жүзеге асырылады.
Инновациялар уақытша және сапалы көрсеткіштермен сипатталады. Олар
қаншалықты ұзақ және қаншалықты тез ескіреді? Осы уақытқа дейін өзіне лайық
ауыстырушы таппаған және тиіимді болып келген идеяларды жаңан деп санауға
бола ма?
Инновацияның мәні оның пайда болу уақытына тәуелді емес деген пікір
қалыртасқан. Идеяның басты мәні- оның қоғам дамуының қазіргі бағыттарына
қандай дәрежеде сәйкес келетінін анықтау, педагог пен оқушы еңбегін ұтымды
жұмсау кезінде оқытудың сапасы мен жоғары тиімділігі қамтамасыз ету. Бұл
тұрғыда өткеннің прогресшіл ойлары және олардың негізінде құрылған
тәжірибені ескіген деп қарауға болмайды.
Шынында өткен жылдарда ғалым-педагогтардың айтқан көптеген ойлары де
өзінің мәнін жойған жоқ. Олардың ғылым мен пратиканың дамуына үлкен ықпал
еткеніне ешкім таласпайды, бірақ бұл он жыл бұрын тұжырымдалған
инновацияларды жаңа деп санау керек дегенді білдірмейді.
Бастапқы идеяның жарияланған уақытына қарамастан жаңашылдықтар
практикаға енгізілген сәтте бағалануға тиіс. Идеяның өзі қазір ескіріп
кетуі мүмкін, ғылымда жаңа шешім табылады, ал жаңшылдық енді ғана жүзеге
асырылып жатады. Бұл орайда белгілі қағидаларды іске асыра алған
педагогтарды жаңашылдар деп санауға болады. Ғылыми қызметтің жөні басқа,
оған бірінші жаңа білім алған, оны тұжырымдаған және бұл проблемаға
көпшіліктің назарын аударған адам ғана таласа алады.
Білім беру саласындағы инновация жаңалығын бағалау үшін оны деңгейі
бойынша топтастырған жөн. Ол белгілі бір алынған білімдердің орнын және
олардың сабақтастығын көрсетеді.
Нақтылау деңгейі. Инновациялар бұл деңгейде оқыту және тәрбиеге қатысы
бар жеке теориялқ және практикалық жағдайларды анықтайды. Педагогика
ғылымындағы бұл деңгейді жаңалықтың модификациялық түрі деп атайды
(М.И.Поташник).
Оның мазмұны –жетілдіру, ұтымды ету, түр өзгертушілік, ұқсас
келетінді жанғыту (бағдарламалар, әдістемелер, құрылымдар және т.б).
Модификацияға белгілі әдістемені жаңа (немесе басқа) әдіскер көшіру
де жатады. Бұған П. М. Эрдниевтің математикалық материалы, тарихты және
басқа оқу пәндерінің дидактикалық бірліктеруі, ірілендіру әдісін көшіру
мысал бола алады.
Толықтыру деңгейі. Инновация оқыту мен тәрбие беруде белгілі
теориялық және практикалық қағидаларды кеңейтеді. Алынған білім проблеманың
бұрын белгілі болмаған жаңа қырларын ашады. Жалпы жаңалықтар жағдайды
өзгертпейді, тек оны толықтырады.
Өзгерістер деңгейі. Ол теорияда бұрын болмаған оқыту мен тәрбие беру
саласындағы әдістермен сипатталады. Көзқарастардың принципті ауысымы
жүреді, сол саланың белгілі ұсыныстардан айырмашылығы бар өзіндік әдістері
ұсынылады. Дидактикада бұл деңгейге оқытуға деген тұтастық көзқарасқа
негізделген зертеулерді жатқызуға болады.
Ғылым мен практика ұсынатын жаңа әдістер жоғарғы оқу-тәрбиелік
тиімділікті қамтамасыз етуге және оқушылардың әрі қарай дамуын
ынталандыруға керек. Бұл орайда мүлде жаңа идеялармен инновацияның бәрі
бірдей өзін ақтамайды, әрине жекелеген кезендерде үміт тендіретін
нәтижелер алынуы мүмкін.
В. А. Сластенин педагоикалық жаңа тәртіптің мынадай шарттар
жиынтығын көрсетеді; жаңалық, тимділік, жоғарғы нәтижелік, инновацияны
көпшілік тәжірибеде шығармашылық пен қолданудың мүмкіндігі. Ғылыми
педагогикалық зерттеулері де, алдыңғы қатарлы педагогикалықтәжрибені де
бағалауға бірдей қатысы бар жаңалық инновацияның негізгі критерийі болып
табылады. Сондытан инновациялық процеске атсалғысы келетін мұғалім үшін
ұсынылған жаңаның мәні неде екенін, жаңалықтың деңгейі қандай екенін
анықтау өте маңызды. Біреулер үшін бұл, шын мәнінде, жаңа болуы тиіс,
басқаларға олай болмайды Осыған байланысты мұғалімдердің инновациялық
қызметке кірісуіне ерікиілікті, тұлғаның ерекшеліктерін, жеке
–психологиялық сипатамаларын есепке ала отырып, келу қажет. Жаңалық
қолданатын саласымен және белгілі дәрежесімен өзгешелентін абсалююютік,
оқшау-абсалютті, шарты,субективті болып бірнеше деңгейге бөлінеді.
Оңтайлылық. педагогикалық инновацияларын тиімді критерие
ретінденәтижелерге жету үшін мұғалімдер мен оқушылар жұмсаған кұш пен
енбекті білдіреді. Әр мұғалім оқушылар еңбегі мен өз еңбегінің әр түрлі
қарқынында бірдей жоғары нәтижелерге жету мүмкін. Педагогикалық
инновацияларды білім процесіне еңгізу және аз дене күшін, ой және уақыт
шығындармен жоғарғы тиімділікке жету оның оңтайлылығын көрсетеді.
Нәтижелік инновациялардың критерийі ретінде мұғалімдер қызметінің оң
нәтижелерінің белігілі тұрақтылығын білдіреді. Өлшеудегі технологиялық,
нәтижелердің қадағалаулығы және белгіленуі, түсінудегі және баяндаудағы бір
айқындық бұл критерийді оқыту мен тәрбие беру тәсілдерінің, жаңа
тәсілдерінің маңыздылығын бағалауда қажетті болады. Бұл критериийдің
құндылығы –толық түсінуді, толағаның қабылдануын және қалыптасуын
қамтамасыз етуі.
Инновацияларды көпшілік тәжірибеде шығармашылық пен қолдану
мүмкіндігін педагогикалық инновацияларды бағалау критерийі шарттарынын
ретінде қарастыруға болады. Шынында, егер құнды педагогикалық идея немесе
технология мұғалім қызметінің еркшеліктерін және техникалық қамтамасыз
етудің кұрделілігінен немесе өзгешеліктерінен туындайтын тар, шектеулі
шеңберде қолданылып қалса, онда бұл жағдайда педаогикалық жаңалық туралы
айтумызды да екі талай болуы мүмкін. Инновыацияны жаппай педагогикалық
тәжірибеде шығармашылық пен қолдану жеке мұғалімдер мен тәрбиешілер
қызметінің бастапқы кезенінде расталады, алуынын сына қапан өткезгенінен
және әділетті бағасын алғаннан кейін жаппай еңгізуге ұсынуға болады.
Критерийлерді білу және пндагогикалық инновациялардын бағалау кезінде
оны қолдана білу мұғалімнің педагогикалық шығармашылықта сан алуан
мүмкіндіктерін көрсету үшін, жай өнімділіктен кәсіби –педагогикалық
мәдениетті игеруге, өзінің педагогикалық, қызметіне белгілі болған
педагогикалық қауымдастықтын білімдерін, технологияларымен
тұжырымдамаларымен даралық –логикалық деңгейге және оларды эверистикалық
креативтік талдап жасауға дейін еңгізуге негіз жасайды.
Арнаулы әдебиеттің талдауы және мектептер қызметінің тәжірибелі оқу
орындары жұмыс тәжірибесінде педагогикалық жаңалықтарды қолдану қарқынының
жеткіліксіздігін дәлелдеуде; педагогикалық инновацияның іске аспауының кем
дегенде екі себебін айтуға болады. Бірінші себебінің мәні мұнада;
инновация, әдебиетте, сынақтың қажетті сипаттамадан және тексеруден
етпейді; Екінші себеп – педагогикалық жаңашылдықтарды еңгізу үйымдастыру
жағынан да, техникалық жағынан да, ең бастысы, толғалық, психологиялық
қарым-қатынас жағынан да алдын ала дайындалмаған.
Педагогикалық инновациялардың критерийелерді ен мазмұнын дәл түсіну,
оны қолдану әдістемесін меңгеру жеке мұғалімдерге оқу орындарынын
басшыларына да оларды еңдіруді әділетті бағалауға және болжам жасауға
мүмкіндік береді. Инновацияны ұмыту, оны еңгізудегі асығыстық көбіне
мектепте жоғарыдан жиі ұсынылған жаңашылдық біраз уақыт өткеннен кейін
ұмытылуына немесе бұйрықпен және жарлықпен өзгертілуіне әкеп соқтырды.
Мұндай жағдайдын негізгі себептерінің бірі – мектептерде инновациялық
ортанын, яғни ұйымдастырушылық шаралармен айтылған белгілі моральдық
–психологиялық жағдайдын, мектептің білім беру процесіне инновацияны
еңгізуді қамтамасыз ететін әдістемелік психологиялық жағдайдың жоқтығы
болып табылады. Мұндай инновациялық ортанын жоқтығы педагогикалық
жаңашылдықтын мәні жөніндегі онын ақпараттық әлсіздігінен, мұғалімнің
әдістемелік даярлығынын жоқтығынан көрінеді. Педагогикалық ұжымдағы жағымды
инновациялық ортанын болуы жаңашылдыққа мұғалімнің кедергі жасау
коэффициентін төмендетеді, кәсіптік қызметтегі стереотиптерді женуге
көмектеседі. Инновациялық орта мұғалімдердің педагогикалық инновацияларға
деген көзқарасында айқын көрініс табады.

1.1.4. Педагогикалық қызметтің инновациялық
бағыттылығы.
Жаңа еңгізім немесе инновация адамдын қандай да болмасын қәсіби
қызметіне тән, сондықтан да ол зерттеудің, талдаудың және еңгізудің пәні
болып табылады. Инновация өзінен- өзі пайда болмайды, олар ғылыми
ізнестердің, жекелеген мұғалімдердің және тұтас ұжырымдардың озық
педагогикалық тәжірибелердің нәтижесі болып табылады. Бұл прцесс стихиялық
болу мүмкін емес, ол басқаруды қажет етеді.
Толық педагогикалық процестің инновациялық стратегиясында жаңашылдық
процестің тікелей таратушылары ретінде мектеп директорының, мұғалімдер және
тәрбиешілердің рөлі едәуір өседі. Оқутудың барлық алуан түрлі
тихнологиясына қарамастан; дидактикалық, проблемалық, модульдық және
басқаларды –педагогиканын басты қызметін жүзеге асыру мұғалімдердің қолында
болады. Оқу- тәрбие процесінде қазіргі техногияларды еңгізу мен байланысты
мектеп мұғалімімен тәрбиешісі, кеңесшісі, ақылшықызметтерін одан әрі
игереді. Бұл арнайы психологиялық- педагогикалық дайындықты қажет етеді,
өйткені мұғалімнің кәсіби қызметінде тек арнайы пәндік білімдерді ғана
емес, сонымен бірге педагогика және психология шеңберінде қазіргі
білімдерді оқыту және тәрбиелеу технологиялар жүзеге асырылады. Осы негізде
педагогикалық инновацияларды қабылдау, бағалу және іске асыруға даярлығы
қалыптасады. Қазіргі уақытта қоғам, мәдениет және білім дамуында
педагогикалық қызметтін инновациялық бағыттылығың қажеттілігі бір қатар
жағдайлардан көрініп отыр.
Біріншіден, әлеуметтік –экономикалық өзгерістер әр түрлі оқу
орыдарында білм жүйесін, оқу тәрбие процесінің методологиясы мен
технолгиясын үйімдастыруды төбегелі жанартуды қажет етті. Мұғалімдеп мен
тәрбиешілер қызметінің инновациялық бағыттылығы, өзіне педагогикалық
жаңаықтарды жасауда, білім беру саясатын жаңарту құралы болып табылады.
Екіншіден, білім беру мазмұнын гуманизациялаудын кішеюі оқу пәндері
көлемінің, құрамынын үздіксіз өзгертуін, жаңа оқу пәндерін еңгізуді үнемі
жаңа ұйім ұйымдастыру, түрлерін оқыту технологияларын ұдайы іздестіруді
талап етеді. Осы жағдайда мұғалмдер ортасында педагогикалық білімінің
беделі мен рөлі едәуір өседі.
Үшіншіден, мұғалімдердің фактосыне және едагогикалық жаңалықта игеру
және қолдану фактосіне көз қарасы өзгереді. Оқу тәрбие процесі мазмұнынын
қатаң жектелуі жағдайында мұғалім тек жаңа бағдарламаларды, оқулықтарды
өзіндік таңдауда ғана емес, сонымен бірге жаңа тәсілдер дермен әдістерді
педагогикалық қызметте қолдануда да шектелуі боады. Егер бұрын инновациялық
қызметке негізінен жоғарыдан ұсынылған жаңалықтарды қолдану ғана саналса,
ал қазір ол терен зерттеушілік сипатқа ие болып отыр. Сондықтан мектеп
басшыларынын, білім беру басқармасы органдары жұмысынын ең басты бағытты
мұғалімдердің еңгізген педагогикалық инновацияларын талдау мен бағалау,
оларды ойдағыдай әзірлеу мен қолдануға жағдай жасау болып табылады.
Төртіншіден, білім беру оқу орындарынын нарықтық қатынысқа кіруі жаңа
үлгідегі оқу орындарын, сонын ішінде мемлекеттік емес те, бәсекелестікке
жету мақсатында олардың дамуы мен жетілуіне нақты жағдай жасайды.
Қазіргі мектепте нақты педагогикалық қызметке іске аырулыға тиіс мол
тәжірибе жинақталған, бірақ өте сирек қолданылады. Қолдануға қажеттілік
қалыптаспаған, оларды таңдап талдауға біліктілігі мен іскерлігі жетіспейді.
Шынай практикадада мұғалім көбіне өз педагогикалық тәжірибесінен және
әріптестерінің тәжірибесін талдауы керек екенін ойланбайды.
Педагогикалық тәжірибе жалпылама және озық болуы мүмкін. Озық
педагогикалық тәжірибе тарихи жағынан шектелген, өйткені әр бір жаңа
кезенде мектептің материалдық, әдістемелік, кадрлық және басқа
мүмкіндігінің кеңеюіне байланысты педагогикалық қызметте жаңа талаптар
пайда болды. Сонымен бірге О. К. Бапанскийдің айту бойынша ; Озақ тәжірие
педагогика қазынасын толықтыратын кей бір өзгермейтін элементтерді
әкеледі.
Озық тәжірибені жасау мен жеткізуде мұғалім үлкен рөл атқарады,
сондықтан нақты тәжрибенің бастысты қағидаларын таратуды талдау
субъективтік фактордың ықпалын ескеру және оны бағалаудың нұсқауларын
болжау мен педагогикалық ұжымдарға жеткізу маңызды. Тәжірибені игеру және
жеткізу барысында объективті, құнды және даралық көріністер барынша
қатысады, бірақ педагогикалық қызыметте даралықтың бәрі бірдей жалпы
практикада қолданыдыла бермеуі мүмкін. Тек жаңа тәжірибені жасайтын бірегей
және қайталанбас саласы ғана қалады. Озық педагогикалық тәжірибе көпшілік
негізде қалыптаса отырып, объективті педагогикалық заңдылықтарды игеру
деңгейі болып табылады. Озық педагогикплық тәжрибенің әр турлілігі
эмперикалықтан теориялық талдау мен қорытындыға дейінгі өзіндік өсу сатысы
ретіндегі жаңашыл және зерттеуші педагогикалық тәжрибене болып табылады.

Мұғалімдердің инновациялық бағыттағы қызметі екінші құрамдас бөлікті
де-психологиялық-педагогикалық зерттеуге педагогикалық-практикалық қызмет
нәтижелерін енгізуге де қамтиды. Қазіргі ақпараттық деректердің
жеткіліксіздігінен мектеп қызметкерлеріне педагогикадағы және
психологиядағы ғылыми зерттеулердің қорытындылары көбіне белгісіз болып
қалады.
Осы жағдайда кімнің жаңа педагоикалық идеяны әне технологияларды
таратушы және үгітші болуы керек днген сұрақ туындайды. Жеке мұғалімнің
немесе мектеп тәжрибесін, ғылыми жөіндегі орынбасарыжәне оқу ісі жөніндегі
орынбасарының басшылығымен дайындалған мұгалімдер тобы зерттеп, таратады.
Осындай топтарды құру кейбір жағдайларға байланысты қажет. Біріншіден,
педагогикалық жаңалықтың немесе педагогикалық сындарлы идеяның құндылығын
және болашағын автор толығымен есептеп түсіне алмайды. Екіншіден, ол
идеяларын енгізуді керек етпейді, өйткені оған қосымша уақыт пен күш
жұмасау керек. Үшіншіден, автор өз жаңалығынын ғылыми негізін әдістемелік
құралдар мен дұрыс мазмұндай алмайды. Төртіншіден, автор өз жаңалықтарын
мазмұнды және енгізу жолында мұғалім -әріптестері тарапынан автордың жеке
ерекшелегіне қатысты және де әріптесиерінің теріс қатынастары салдарынан
кедергіге кездеседі. Бесіншіден аталған топ өздеріне еңгізу қызметтерін
алуға қабілетті ғана емес, сонымен бірге жеке мұғалімге де, педагогикалық
ұжымға да қатысты талдау және түзету енгізуге де тиіс. Алтыншыдан осындай
топ педагогикалық мониторингті, жүйелі таңдауды, жаңа идеяларды,
технологияларды, отандық және шетелдік баспанын, ЖОО (ВУЗ) жұмысының
тәрбиелік материадарынын тұжырымдамаларына талдау жасайды.
Енгізу қызметәін басқару мұндай жұмысқа автордың өз қатыстыруды жоққа
шығармайды, керсінше бұл онын жеке шығармашылық мүмаіндіктерін барынша
қолдау және ынталандыруға жағдай жасайды. Сөйтіп мектеп жағдайында
педагогикалық инновацияларды жасаушылар мен таратушылардың күш жүгері
бірігеді.
Инновациялық процестерді зерттеудің диагностикалық әдісі мыналарды
көздейді:
-Мұғалімдердің педагогика қызметіндегі нақты қиыншылықтарды жену
негізінде қалыптасқан қасиби педагогиканын мұделерін, қажеттіліктерін,
құнды бағдарын жүйелі зерттеу:
-Мұғалімдердің мұдделері мен қажеттілігін қанағаттандыруға
бағытталған жолдары, тұжырымдамаларды, озық педагогикалық тәжірибе
технологияларын зерттеу:
-Педагогикалық инновацияларды енгізу және игеру түрлерін мұғалімнің
тұлғалық ерекшеліктерінен сәйкес тандау (көрініс, сипаттау, ашық сабақтар,
әдебиетті зерттеу, баяндама дайындау эксперименттік жұмысқа қатысу)
Педагогикалық инновацияны диагностикалық зерттеу жөнінгде практикалық
жұмыс өзіне бір қатар кезендерді қамтиды.
Бірінші кезеңде мұғалімдерге сауалнама жүргізіледі, сауалнамаларды
сараптайды, жеке әңгімелесу процесінде сауалнама мәліметтері тексеріліп,
нақтыланады, диагностикалық мәліметтерді талдайды. Екінші кезенде бірінші
кезенің нақты мәліметтерін ескере отырып, жоспарлайды және кәсіби
педагогикалыық біліктілігін жетілдіруідің жұмыс жоспарын жүзеге асырады.
Мектептің әдістемелік жұмысы, пәндік әдістемелік комиссиянын жұмысы,
мұғалімнің жеке әдістемелік жұмысы, диагностика материалдары
жоспарлаудыннегізіне алынады. Үшінші кезенде жұмыстың қорытындысы және
диагностикалық қайталау жүргізіледі. Сол кезенің мақсаты мұғалімнің
қызметін, жұмыстың соңғы және аралық нәтижелерін анықтауға педагогикалық
ұжымның ішінде болған өзгерістерді талдауға, әдістемелік бірлестіктер мен
сарптаушылардың жұмысын бағалауға және талдауға бағыттаудан тұрады.
Диагностикалық әдіс мұғалімдердің біліктілігін арттыру жұмысын шаңаша
құруға мүмкін беретін жұмыс нәтижесінің баянды болуына ықпал ететінін
тәжрибе көрсетіп отыр. Бірақ басқа бір жайдаы да ескеру маңызды, яғни
диагностикалық әдістемені табысты қолдану ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.