Оқушылардың дағдыларын қалыптастырудың педагогикалық жолдары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

031440-педагогика-психология мамандығы

АЛМАТЫ - 2005 ж

БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ

ОҚУ ЕҢБЕКТЕРIН БАҒАЛАУДЫҢ

ТӘРБИЕЛIК МӘНIН ТАЛДАУ

ЖОСПАРЫ:

Кiрiспе

Оқу процесiнiң барысын тексеру мен бақалау әдiстемесi

Оқушылардың дағдыларын қалыптастырудың педагогикалық жолдары

Оқу барысында қарым - қатынас жасау тәжiрибесiн жинақтау әдiстемесi

Қорытынды

Әдебиеттер

КIРIСПЕ

Тәрбие процесi адамның қоғамдық мәнiнiң әлеуметтiк маңызды сапаларын қалыптастыруға, оның қоғамға, адамдарға, өзi - өзiнiң қатыстырып жасауға және олардың шеңберiн кеңейтуге бағытталады. Адамдың қоғамдық мәнiнiң, өмiрдiң түрлi жағтарына қатынасының жүйесi неғұрлым аулағты кез болған сайын, оның рухани жан - дүниесi соғұрлым жазирасы, бай болады.

Тәрбиенiң мәнi - адамның қоғамдық мазмұнын әлеуметтендiрiп, оның ұжымымен және қоғаммен практикалық қатынастарының жүйесiн құру.

Осыған орай, дипломдық жұмысында осы мәселелерге тоқтамас отырып тәрбие процестернiң негiзi әдiстерiне кеңiрек педагогикалық сипаттама беруге тырысатын.

Осы тақырыпты ашуда мынадай бiрнеше мәселелердi қарастырдық.

Адамгершiлiк қасиеттiң қалыптасуындағы тәрбиесiнiң және адамның адамгершiлiк санасының дәрежесi оның мiнез - құлқы мен iс - әрекетiн анықтайды.

Адам неғұрлым адамгершiлiк тұрғысынан бай болған сайын соғұрлым қоғамға қосатын үлесi де соғұрлым молырақ болатыны сөзсiз.

Жеке тұлғаның қалыпттасуындағы еңбектiң рөлi. Адамды адам еткен еңбек деп бекер айтылмаса керек. Сондықтанда балсаға ерте кезден еңбек тәрбиесiн дұрыс үйрету өте маңызды.

Жеке тұлға дамуының психологиясының педагогикалық мәнi - баланың ойлау, сәйлеу, сезiм сияқты процестерiнде бiрте - бiрте өзгерiстер пайда болады. Осының нәтижесiнде баланың ақыл - ойы дамуының жаңа кезеңiне кәшедi. Осындай келесi мәселелердi талқылай отырып соңғы бойынде теория мен практикасын салыстыра отырып бiтiрушiлiк жұмысқа ыждағаттылықпен қарадық.

Бiтiрушiлiк жұмысты зерттеу барысында негiзгi мән берiлген педагогикалық мәселелер, оқушылардағы дамудың психологиясын зерделеу екенiне көзiмiздi жеткiздiк. Сана адамның iс - әрекетi барысында пайда болады. Еңбек және қоғамдық қатынастың нәтижесiнде адам өзiне және өзiнiң iс - әрекетiне қоршаған ортаға жете түсiнедi. Оның сана сезiм дамиды. Дамудың нәтижесiнде адамның сыртқы көрiнiстерi байқалады. Оларға өзiн - өзi бақылау мен бақалау, намыс, өз ғадiрiн сезу, өздiгiнен жетiлуге талаптану т. б. жатады. Сана сезiмнiң осындай сыртқы көрiнiстерiн мұғалiм оқыту және тәрбие беру процесiнде психология, мәлiметтерiне сүйенiп, еске асып отыру қажет. өйткенi сана мен өзiндiк сананың дамуы қоғамдық қатынастардың жүйкесiндегi адам баласының белгiлi орын алып тәрбиеленiп, өсiп - жетiлуiнiң қажеттi шартты жағдайларының бiрi.

Сонымен жеке адамның дамуы дегенiмiз оның нерв жүйесiндегi функционалдық мүмкiншiлiктерiнiң, психологиялық процестерiнiң адамгершiлiк қасиеттерiнiң, бiлiмiнiң көзқарастарының, оқу қабiлетiнiң адам баласы жасаған материалдық және рухани байлықты игерудiң және сол байлықты жасаудың даму тарихы.

Баланың дамуына iс - әрекетiнiң рөлi өте зор. Ол дамудың негiзi, iс - әрекетiнiң түрлерi: ойын, оқу, қоғамдық пайдалы жұмыстар, көркемәнер, iс - әрекетi, спорт т. б. Балалардың жас ерекшелiктерiне байланысты iс - әрекетiнiң салалары мен бiрге олардың мазмұны, ұйымдастыру әдiстерi мен тәсiлдерi және мотивтерi де өзгерiп отырады. Мұны әр түрлi iс - әрекеттерiнiң түрлерiн байқауға болады.

Мектеп жасына дейiнгi және кішi мектеп жасындағы балаларға тән және олардың ғұмартып кiрiсетiн iс - әрекетiнiң бiр түрi ойын. Ойынның бiрнеше түрлерi бар. Оларға шығармашылық, ақыл - ой, спорт ойындары т. б. жатады. Ойын балалардың денесiн, ақыл - ойын дамытудың сарғылмас көзi. Балар “дәрiгер”, “мұғалiм”, “суретшi”, “ғұрылысшы - инженер”, “теңiз кенесiнiң капитаны”, “ұшғыш” болып ойлағанда, олардың бейнесiн есiне түсiредi, әр маманның iс - әрекетiне тән ерекшелiктерiн өздерiнiң түсiнiгi бойынша ескерт рөлiн атқаруға талаптанады. Бұл жастағы балалар, әсiресе гелолог, теңiз кепесiнiң капитаны болып ойлауды сүйедi және солардай болуды арман етедi. Мұндай шығармашылық ойындар айналадағы ортаны тануда балардың ой әрiсiн бiрте -бiрте дамытады. Ал әр түрлi ойындар мамандықға бағдар беру тұрғысынан қарастырсағ, онда олар балалар үшiн келешек мамандықты танудың беташары болуы да мүмкiн.

Ұлы данышпан, философ әл - Фараби “Адам баласына бiлiмнен бұрын тәрбие берiлуi қажет, тәрбиесiз берiлген бiлiм болашағта жақсы нәтижелерге жеткiзбейдi” дейдi. Данышпанымыздың осы сөзiнен - ағ тәрбие процесiнiң адам қоғамына маңызы зор екенiн бiлуге болады.

Қоғамымыздың өсiп келе жатқан азаматы жеке адамға тән көптеген қасиеттермен саналарды спорт, көркемәнер және iс - әрекеттiн басқа да түрлi барысында алады.

Iс - әрекет сипатының өзгеруi, тәрбие процесiнде оның мазмұнын, форма ұйымдастыру формасының баюы, соларды басқаруға оқушылардың өзiн балаларды тәрбиелеу заңдылықтарының бiрi. Егер тәрбие балалардың белгiлi бiр тәрбие мiндеттерiне бағындырылған iс - әрекетiн ұйымдастыру кезiнде ғұрылған болса, онда ол балалардың дамуына жасайтын ықпалы кәбiнесе баланы сол iс - әрекетiне түсiрiп отырған себептерге байланысты болмағ. Тәрбие тиiмдiлiгiн артыру үшiн балалардың iс - әрекетiндегi жеке және қоғамдық мәнi бар себептердi ұйымдастырып отыруға тырысу қажет.

Оқушылардың өзiн өзi тәрбиелеу тiлегiн тудыруға, бұл әлi олардың өзiн тәрбиелеудегi белсендi жұмысқа қосқандық болып есептелмейдi, өзiн - өзi тәрбиелеудiң дұрыс жолдарын неғұрлым тарақан жолы - өзiн белгiлi бiр мiндеттемелер алып, соның орындауын анық бақылап отыру, өзiне өзi есеп беру, өзiн - өзi тексеру бақылдау формасы болып табылады. өзiне - өзi есеп беру алғаш жиында өз жолдары алдында, отрыд кеңес мәжiлiсiнде, үйiрмеде, одан кейiн өзiнiң алдына өтуi мүмкiн.

Өзiн - өзi адамгершiлiкке тәрбиелеуде өзiне - өзi бұйыра бiлудiң мәнi зор. Оқушылар өзiн - өзi тәрбиелеудiң бұл әдiсiн қызыға қабылдайды және ығыласпен қолданады. Адамгершiлiк тәрбиесi - ұғымсыз процесс, ол адам тұғаннан бастап, бүкiл өмiр бойы жалғаса бередi. Алғаш алып қарағанда, осы ұғымсыз процесте қандай да бiр мезеңдердi белгiлеуге болмайтын сияқты болып көрiнуi мүмкiн. Солай бола тұрса да бұл мүмкiн және орынды. Педагогика адамгершiлiк тәрбие үшiн түрлi жас кезеңдерiнде мүмкiншiлiк бiрдей болмайтынын көрсеттi.

ОҚУ ПРОЦЕСIНIҢ БАРЫСЫН ТЕКСЕРУ МЕН

БАҒАЛАУ ӘДIСТЕМЕСI

Оқыту, мұғалiмнiң еркеше бағдарлы мақсат көздейтiн қызметi ретiнде, оқушыларды бiлiммен iскерлiкпен, дағдымен және оларды танымдық және шығармашылық қабiлеттiлiкпен қаруландыратын кең мағынасындағы тәрбиенiң бiртұтас маңызды бәлiгi болып табылды.

Оқытуды тиiмдi ұйымдастыру мәселелерiмен педагогиканың дидактика деп аталатын арнаулы саласы. Дидактика - бұл бiлiм мен оқытушының теориясын жасап шықаратын педагогика саласы. Дидактиканың негiзгi мәселелерi: оқыту процесiнiң заңдылығын ашу, бiлiмiнiң мазмұнын анықтау, оқытудың барынаша тиiмдi әдiстерi мен ұйымдастыру түрлерiн жасап шықару болып табылады. Оқытушы - жеке адамның қалыптасуының және бiрiншi кезекте, ақыл - ойымен жалпы бiлiмiн дамытудың маңызды ғұралы. Бiлiм мен ақыл - ойдың дамуы көптеген жылдармен және әр ғилы түрде, өздiгiнен бiлiм адуға дейiн жүзеге асырылады, алайда оқытудан тыс бiлiм алу кәбiне - көп тұрақты емес, жүйесiз түрде жүредi.

Оқытудың, бiлiм анызды ғалған барлық басқа түрлерiнен және өздiгiнше бiлiм алудан мынадай айырмашылығы бар. Ол белгiлi бiр жүйеде және жоспар бойынша, мұғалiмнiң басшылығымен әтiп жатқан бағдарлы мақсатқа бағытталған процесс болып табылады.

Әрбiр пәндi оғыған кезде оқушылар бiлiмiнiң кейбiр жиынтықын меңгередi және сол саламен байланысты белгiлi iскерлiғ пен дағдыға ие болады.

Бiлiмге белгiлi заңдылықты көрсететiн, сондай - ақ барлық осы терминдермен байланысты теориялық қорытындылар, өзара байланысты нақты фактiлер, ұғым жүйелерi заңдар ережелер жатады. Iскерлiк дегендi iс жүзiндегi ғимыл, шәкiрт алған бiлiмiнiң негiзiнде жүзеге асыра алатын және жаңа бiлiм алуға алдағы уақытта ықпал жасай алатын әрекет деп түсiнуге болады.

Мысалы, оқушы өзiне түсiндiргеннен кейiн бiлiмдi меңгерiп алады, осындан соң географиялық картаны оғып, көрсете бiледi; географиялық жаңа бiлiм алуынан көзiн табады, сәйтiп, ол осыларға қалай жету керектiгiн бiлiп алады. Дағдыға автоматтандырылған әрекеттердi жатқызып жүр. Мысалы, әрбiр әрiптiң таңбасын ойланумен дұрыс келтрiп жаза бiлуден бiртiндеп жазу дағдысына келедi, адам жеке әрiптердi қалай жазу керек және оларды сөз етiп қалай ғұрастыру керектiгiн ойланып отырластырып жазатын болады. Қазiргi уақытта “iскерлiк” пен “дағды” деген түсiнiк мәселесi кейбiр таластыруды тұғызып жүр: дәстүрлi аңығтаулар ғайта қарауға жатқызылып келедi. Мысалы, кейбiр психологтар iскерлiктi әрекеттi меңгерудiң жоғарырақ формасы деп санау керек дегендi ұсынды, ол қалыптасқан дағдына үйлесiмдi болып келедi.

Мәселен, шетел тiлiн, үйренiп бiлген кезде сәйлеу дағдысының қалыптасатыны жақсы мәлiм, мұның мағынасы тез грамматикалық формалары мен айту ережелерiн ойланып тұрмастан игергенiн және жаттап алғанын айтып бередi, сәйлеу үлгiсiнiң үлкен практикасын көрсетедi. Алайда олардың талап етiлетiн сәйкестiгiн жасап, белгiлi сәйлеу немесе әңгiме жүргiзу үшiн сөз қорларымен толтыру, оларды сәйлеген сөзде дұрыс қолдану сәйлемдi дұрыс келтiруден немесе онда сөздi грамматикалық дұрыс бiрiктiруден көрi мүлде ерекше бiлудi талап етедi. Алайда, бұл мәселе ағырғы теориялық шешiлiмiн әлi де тапған жоқ.

Бiлiмнiң, iскерлiк пен дағдының өзара салмағы әр түрлi оқу пәндерiнде бiрдей емес. Мысалы, тарихты оғығанда мынадай бiлiмдердi игерудiң рөлi үлкен: оқушыға көптеген нақты фактiлердi даталарды, аттарды есте сағтау қажет, оған қоғам дамуының жалпы заңдарын меңгерiп, қандай да болсын тарихи оғиқалардың болу заңдылығын түсiну, сол бiлгенiн қазiргi оғиқалармен байланыстыра бiлу қажет. Әрине, оқушы кейбiр арнаулы бiлiмдердi меңгеруi қажет - тарихи картамен жұмыс iстеп үйренуi, хронологиялық таблицаны және т. б. пайдалана бiлуi керек. Математикада бiлiммен қатар оларды есеп шықаруға практикада қолдана бiлу үлкен роль атқарады. Онда ең аз болғанда әрекеттi автоматтандыру қажет. өйткенi есептi шығарған кезде әрқашан да ойланып - толғану талдау жасау керек.

Әрине, мұнда да кейбiр автоматизм бар: шәкiртер кәбейту таблицасын негiзiнен автоматты түрде келтiредi, кейде тiптi оқушылар алгоритммен пайдаланған болса, онда белгiлi бiр топтың немесе типтiк есептi шықару дағдысы де, таза түрдегi дағды емес.

Шетел тiлдерiн үйрену кезiнде бiлiмдердi меңгерудiң де, олардың негiзiнде автоматтандырылған дағды дәрежесiне жеткiзiлетiн, оларды жасай бiлудiң де маңызы зор, демек, дағдысыз iс жүзiнде сөздi пайдалану мүмкiн емес. Дәл сол сияқты, орфографиялық дұрыс жазуға, еңбекке үйреткенде және т. б. дағдының зор маңызы бар. Әрбiр нақты затты меңгеру үшiн бiлiмнiң, iскерлiк пен дағдының маңызына, сондай - ақ ондағы бар айырмашылықға қарамастан iскерлiктiң де, дағдының да пайда болу негiзгi бiлiм болып табылады, сондықтан да оқыту процесi бiлiмдi меңгеруден бастауға тиiс. Мектеп жасына дейiнгi және кішi мектеп жасындағы балаларға тән және олардың ғұмартып кiрiсетiн iс - әрекетiнiң бiр түрi ойын. Ойынның бiрнеше түрлерi бар. Оларға шығармашылық, ақыл - ой, спорт ойындары т. б. жатады. Ойын балалардың денесiн, ақыл - ойын дамытудың сарғылмас көзi. Балар “дәрiгер”, “мұғалiм”, “суретшi”, “ғұрылысшы - инженер”, “теңiз кенесiнiң капитаны”, “ұшғыш” болып ойлағанда, олардың бейнесiн есiне түсiредi, әр маманның iс - әрекетiне тән ерекшелiктерiн өздерiнiң түсiнiгi бойынша ескерт рөлiн атқаруға талаптанады. Бұл жастағы балалар, әсiресе гелолог, теңiз кепесiнiң капитаны болып ойлауды сүйедi және солардай болуды арман етедi. Мұндай шығармашылық ойындар айналадағы ортаны тануда балардың ой әрiсiн бiрте -бiрте дамытады. Ал әр түрлi ойындар мамандықға бағдар беру тұрғысынан қарастырсағ, онда олар балалар үшiн келешек мамандықты танудың беташары болуы да мүмкiн.

Педагогтар мен психологтар оқыту жүйесiнде бiлiмдi жетекшi буын деп есептейдi, демек тек бiлiм ғана iскерлiк пен дағдыны санаға пайдалануға ықпал жасайды, оларды берiк те орнығты етiп шықарады. Оқыту процесi әрқашан да мұғалiмнiң басшылығымен өтедi. Бiрақ сонымен бiрге бiлiм алу, iскерлiк және дағдылану процестерi бұл оқушының өзiнiң қызметi. Оны оқу деп атайды. Хабарлама теориясы тарапынан алып қарағанда оқу дегендi хабарды ғайта әндеу процесi деп түсiнуге болады, оның жаңа хабарды табуға мүмкiндiк беретiн әрекеттер жасау үшiн пайдаланылуы мүмкiн. Ал оқыту ұғымы оқушыларды бiлiммен, iскерлiк және дағдымен қаруландыру, олардың мiнiн және шығармашылық қабiлеттерiн дамыту жәнiндегi мұғалiмнiң қызметiне жатады.

Бұл дәстүрлi терминдiк шектеу сәттi болып табылмайды. өйткенi, орыс тiлi тарапынан келетiн болса, мынадай сәйкестiкке жол берiледi: оғытатын және оғытылатын, оғитын және оқушы. Iс жүзiнде “оқыту” термин “ сабақ беру ” терминiмен жиi ауыстырылады. Бұл мұғалiмнiң атқаратын қызметiмен жақсы үйлесiп тұрады. Оқу мен оқыту (сабақ беру) процестерiнiң өзi қызметтiң екi ерекше түрiн жатады және оқыту процесiнiң қосалғылық сипатын көрсетедi. Дидактика мен бүкiл педагогиканың ең маңызды саласы болып табылатын оқыту процесiнiң ғылыми теориясы өзiн оқушылардың танымдық қызметiн үйымдастыратын әдiстер мен тәсiлдердi жасап шықаруды енгiзiдi, ал олар оқушылардың бiлiмдi тиiмдi меңгеруiн, iскерлiк пен дағдыны жасап алуын және қабiлеттiлiктерiн қалыптастыруын ғамтамасыз етедi.

Мұғалiмнiң жұмыс жүйесi оқудың iшкi механизмдерiн бiлiуiне, оқу процесiнiң барысында өздерi қабылдап алған барлық бiлiм, түсiнiктерiн оқушылардың сана - сезiмдерiне қандай әрекет - әсер ететiнiн түсiнiуiне негiздеген кезде ғана тиiмдi болуы мүмкiн. Бұл сала өзiрге мүлде жеткiлiксiз зерттелген және педагогика мен психологияда да тiптi аз игерiлген. Алайда оқу процесiнiң теориясы ңдемелi ғарғынмен дамауда.

ОҚУШЫЛАРДЫҢ IС - ӘРЕКЕТТЕРIМЕН ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОЛДАРЫ

Оқушылардың сыртқы әрекетiне, өзiн көрсете бiлуiне, негiзделген олардың таным процестерiнiң барысын сипаттау туралы көптеген байқаулар мен эксперименталдық зерттеулер жинақталған. Бұл сыртқы көрiнiстер iшкi процестерге барабар келмесе де, олар iс жүзiндегi ұнамды нәтижелерге жеткiзетiн оқытудың талай концепциясын жасау үшiн негiз бередi оқумен оқытудың теорясы мен практикасының дамуының, сабақ берудiң жаңа әдiстерiн жасаудың, сондай - ақ мұғалiмдердiң iс жүзiнде тапған жаңалықтарының оқудың тиiмдiлiгiн жылдан - жылға арттыра түсетiндiгi өзiнен - өзi белгiлi. Оқыту процесiнiң теориясы оқыту процесiнiң екi жақтылығын мойындаудан шығады.

Алайда, практикалық мақсат үшiн оқу процесi мен сабақ беру процесiнiң жеке - жеке алып қараған пайдалы. Мұнда оқыту процесiнiң тиiмдiлiгi мәселелерiн қараған кезде, педагогика мен психология оқу процесiнiң мазмұны мен өту заңдылығы туралы деректерге сүйенедi. Оқу адамның жеке басы танымының ерекше түрi. Оқып жүрiп оқушылар өздерiн қоршаған дүниенi таниды, бiрақ қоршаған дүниенi ғалымдар да таниды.

Адамдардың таным қызметiнде елеулi айырмашылықтар бар, ол айырмашылықтардың ненi және қалай тануына тәуелдi. Зерттеушi - ғалымдар объективтi жаңаны таниды, демек, барлық адамдар үшiн жаңаны, әлi де зерттелмеген және танылмағандарды таниды. Шәкiрттер болса субъективтi жаңаны таниды десек, тек өздерi үшiн ғана жаңаны, ғылым зерттеп және танып ғойған нәрсенi ғана таниды. ±алымдар өздерiнiң ғылыми iзденiстерi мен зерттеулерiнде қате жiбередi, сәтсiздiкке жиi ұшырайды да, торығу сәттерiн басынан әткiзедi. Олардың жолы даңғыл емес, ирек ирек соғпағты қиын.

Оқушы болса, жаңаны тани отырып, ең тура, ғысқа жолмен жүредi. Мұнымен бiрге ол жаңаны тiкелей өздерi емес, ғылымда сол кезде белгiлi болған және жасалып шығарылған бiлiмдi меңгеру үшiн оған тура да ғысқа жол көрсететiн, бұл бiлiмдердi меңгеруге кәмектесетiн мұғалiмнiң басшылығымен таниды.

Оқушы ғылымды ғалымдардың қалай ашып және жасап шығарған ғалпында емес, қарапайымдалған түрiнде, педагогикалық арнаулы лайықталып жасалынған - оқу пәнi түрiнде ғана таниды. Кез келген адамның танымдық қызметi, оның ненi танығанына (объективтi танылған ба, немесе танылмаған ба) қарамастан, сол бiр ғана таным заңдылықтары бойынша болады. Таным процесiнде теориялық түсiнiктеменi маркстiк таным теориясы бередi, бұл теорияға лайық объективтi дүние тану процесi адамның сана - сезiмiндегi сандық ғұбылыстардың бейнесiнiң ерекше процесi болып табылады. Оқу процесiн ұйымдастырушы ретiндегi мұғалiмнiң күшi мен жiгерiнiң елеулi бәлiгi оқушылардың оқуға деген ынтамы мен ұлтылығын оятуға, олардың танымдық белсендiлiгiн туғызуға бағытталуға тиiс. Оқу процесi бiлiмдi меңгеру және iскерлiк пен дағдылар процестерiнен ғұралады, оның ңстiне, жоғарыда атап айтқандағыдай, бiлiмдi игеру ең жетекшi әрекет болып табылады. Адамның материалдық дүниенi тану процесi нақты пайымдаудан басталады. Оқушылардың оқудағы таным қызметi де тап осыдан басталары да сөзсiз. Мұнымен бiрге нақты пайымдау кеңiнен түсiндiрiледi, сезiмдiк көру тәрiздi, демек адамның сыртқы дүниенiң бiр затымен, не ғұбылысымен өзiнiң барлық (немесе түрлi) сезiм органдарының кәмегiмен жанасуы. Бұл процесте адамның естуi де, көруi де иiскеп бiлуi де, сипап сезiнуi де, дәмдi татуы да қатысуы мүмкiн. Бұл оқушыларда қазiрдiң өзiнде бар түсiнiктi оқушының таным процесiндегi нақты пайымдап қарау - бұл жаңа материалды сылбыр қабылдай салу емес. Оқушының қазiргi уақыттағы оқу процесiнде танылатын жаңа ғұбылыстармен кездесуi әрқашан да әсерi: оқушы мұғалiмнiң - оқулықты, географиялық картаны және т. б. аш деген нұсқауын тыңдайды да, орындайды да; ол жазады да, сызады да, сурет те салады және мұғылiмнiң сұрақтарына жауап бередi, оған өзi де сұрақтар қояды, эксперимент жасайды және әлшеп есебiн де шықарады.

Мұнда мұғалiмнiң сәйлеу қызметiнiң екi жағы бар: мұғалiм жаңа бiлiмдi хабарлап жеткiзедi де, оқушыларды бiрталай танымдық әрекет жасауға қатыстырады. Сонымен оқу танымындағы нақты пайымдап қарау iс жүзiндегi оқу танымы әрекетiне әрқашан да байланысты. Түйсiк пен қабылдау процестерi бiрнеше ғайталанған кезде мидың үлкен ми сыңаларының ғыртысында уақытша байланыс пайда болады. Түйсiктермен қабылдап алу арғылы алынған осы бейнелер елес түрiнде есте сағталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.