Сөздік әдіс

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Сөздік әдіс. Мұғалімнің ауызша баяндауы, әңгімелесу,
түсіндіру, оқулықпен жұмыс істеу әдісі. Әрбір мектептерде кеңінен
қолданылатын әдіс түрі мұғалімнің ауызша баяндау әдісі. Бұл әдіс кезінде
мұғалім жетекші рөлін атқарады. Бұл әдіс пәндерді оқытуда, сабақтардың
түрлі кезеңдерінде қолданылады.
Жаңа материалды түсіндіргенде де қолдануға болады. Сөз
дейді Сухамлинский ең маңызды недагогикалық құрал. Оны еш нәрсемен
ауыстыра алмайсың.
Мұғалімнің сөзі- әсерлі, тартымды, сенімді, дауыс ырғағы,
мимикасы мәнерлі бай болуы керек. Мұғалім оққушылармен сөйлескенде керексіз
терминдерді қолданбастан қарапайым сөзбен түсіндіру керек дейді Ы.
Алтынсарин.
Әңгіме әдісі- барысында оқушымен мұғалім арасында диалог пайда
болады. Оқушыларға қойылатын сұрақтар түсінікті, нақтылы оқушыларды
ойландыратындай қысқа болу керек. Әңгімелесу кезінде мұғалім оқушының
біліммен тәжірибесіне сүйенеді. Сұрақтарға алдын ала дайындалады. Әңгіме
әдісіне Мұғалім жаңа материалдарды өткенімен байланыстыра бекіту кезінде
пысықтау тексеру үшін қолданады.
Көрнекілік әдістері. Бұл әдістердің ішіндегі ең басты роль
атқаратын бақылау әдісі. Бақылау әдісі барлық пәндер оқытуда кеңінен
қолданылады Бақылау әдісі сабақта нақты заттармен көрнекі және техникалық
құралдарды деманстрациялау кезінде қолданылады.
Лабараториялық жұмыстар кезінде ерекше орын алады. Бақылау
мұғалімнің басшылығымен сабақ үстінде және сабақтан тыс уақытта іске
асырылады.
Бақылауға оқушылардың байқағыштығын, ойлау қабілетін дамытады.

Бақылау әдісінің төрт түрі бар:
1. Лабараториялық
2. Демонстрациялық
3. Техникалық
4. Оқушының өздігінен дербес бақылау
Практикалық әдіс
Жаттығу әдісі – практикалық әдіс ішіндегі жаттығудың алатын орны ерекше.Бұл
әдәс барлық пәндерді оқытуда кеңінен пайданылады. Бұл әдіс арқылы
оқушылырдың дағдылы, білгірліктері қалыптасады.
Жаттығу әдісінің мынадай тәсілдері бар.
1. Жаттығудың орындалу тәртібімен реті туралы нұсқау беру
2. Үлгісін көрсету
3. Қайталау
4. Жұмыс барысында өзі- өзі бақылау
5. Қателерін түзететін болу керек
Жалпы бастауыш сынып мұғалімі қай ідіс- тәсілдерді қолданғанда
өзіндік ерекшелігін білу керек және оны кеңінен пайдалана отыру қажет .
Бастауыш мектептегі инновациялық техналогия
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі
қалыптасуда. Бұл процесс білім парадигмосының өзгеуімен қатар жүреді. Білім
берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы келуі. Рет Департтың трактатында
Өзін- өзі тану жолындағы еңбек – ең құнды еңбек деп көрсетілген. Мұндай
жағдайда педагогикалық процестің маңызды құрамы, оқу ісіндегі субьектілер
мұғалім мен оқушының тұлғалық бағытталған өзара әрекеті болып табылады.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында оқыту формасын,
әдістерін таңдауда нұсқалық қағидасы берілген. Білім мекемелерінің өзіне
оңтайлы нұсқаны қолдануға педагогикалық үрдісті кез келген үлгімен, тіпті
авторлық үлгімен құруға мүмкіндік береді.
Бастауыш мектептің педагогикалық процесіндегі инновациялық
техналогияның тиімділігін арттыру.
Міндеттеріміз:
- Әр сабақта оқытудың интеративті әдістерін қолдану
- Әр оқушының психалогиялық, физиологиялық жеке дара ерекшеліктерін
ескеру
- Міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра отырып, мүмкіндік деңгейлерін
ашу.
Бастауыш сынып мұғалімдері өз сабақтарында оқушылардың тілін
дамытуда, өздік жұмыс жасау, өз ойларын еркін жеткізе алуға баулу.
Сабақта Эльконин- Давыдовтың дамыта оқыту әдісін. Оқу мен жазу арқылы сын
тұрғысынан ойлауды дамыту әдісін қолданамыз.Қоғамдық- гуманитарлық
пәндердің мазмұны күрделі болған жағдайда Вени көрсетумен қолданамыз.
Сабақтарымызда әдістерді қолданудың көрсеткіштері оқушыларға
түсінікті болса, соңғы нәтижелері мониторингі, оқушылар мен шығармашылық
қабілетін дамыту барысында
Жас бала не нәрсені болса да білуге құмар, қызыққыш, қолымен
ұстап, көзбен көргенді жақсы көреді. Оқушылардың қызығушылығын арттыру
жақсы ұйымдастыру үшін қолдану сабақта түрлі оқыту әдісін қолдану керек.
Сондықтан: әрбір сабақта бұрыннан белгілі мәліметтерді қайталай бермей,
оқытудың жаңа әдістерін- тәсілдерін іздестіру қажет. Қазіргі кездегі
сабақтың көптеген түрлерін қолдануға болады. Әсіресе кеңінен таралған
халық педагогикасын пайдаланып, ата- бабаларымыздың жақсы дәстүрін
шәкірттерінің бой ына дамыту мақсатына пайдалануға болады.
Ұлы неміс педагогы А. Дастарвергтің әйгілі Неміс мұғалімдерінің білім
беру ісіне басшылық атты еңбегінде: Жаман мұғалім ақиқатты өзі айтып
береді, ал жақсы мұғалім оқушының өзін ізденуге жетелейді, ойлауға
үйретедіойлауға үйрететін сабақты дамыта оқыту әдістері деп білеміз.
Сорос – Қазақстан қоры арқылы келген сын тұрғысынан ойлауды дамыту
әдісін оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыруда алатын орны
ерекше. Сын тұрғысынан ойлау – сынау емес, тыңдалған ойлау.Оқушының бұл
жұмысты дұрыс ұйымдастырған жағдайда өз даму деңгейіне сәйкес ойы
шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сөзсіз. Сын тұрғысынан ойлау
бағдарламасы қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой тоғаныс кезеңдеріне
түзеледі. Бакғдарламаны, Бес жолды өлең, Венн көрсетуі, Еркін
жазу, т.б. сияқты әдістері болады.
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту оқушының танымдық белсенділігі
сабаққа қызығушылығын арттыруда, өз бетінше білім алуға шығармашылығын
қалыптастыруға ықпал етеді, сабақтардың қызықты жеңіл өтетіндігі
оқушыларды ұжыммен бірлесіп жұмыс жасауға үйрету.
Білімнің тереңдігі әрі тиянақтылығы артатындығын байқауға
болады.
Жаңа техналогиялары күнделікті сабақ үрдісіне пайдалану
үшін, жаңа әдісті жүзеге асыруда мұғалім белсенділігі, шығармашылық
ізденісі, өз мамандығына деген сүйіспеншілігі ерекше орын алады. Мысалы,
мынадай әдістерді пайдалануға болады. Деңгейлік саралау технологиясы
мұндағы негізгі мақсат- өз бетімен дами алатын, әртүрлі өмірдің
қиындақтарына төзе білетін, белсенді, білімді оқушы тәрбиелеу.
- Математика сабағында оқушылардың ой еңбегі мен қабілетін арттыру және
дамытудың тиімді әдістерін қалыптастыру керек
- Қосымша әдебиеттер оқып, білімді күнделікті толтыру керек
- Есеп шығарудың әртүрлі жолдарын, тәсілдерін игеру керек
- Оқушының қызығушылығын арттыру мақсатында ойын түрлерін пайдалану
керек.
Ана тілі пәні бойынша көбіне мәтінмен жұмыс жүргізуді деңгейлеп
тапсырма арқылы береміз. Бұл жұмыстың нәтижесі ауызша тексеріледі. Әр
бала орындарында дайындалып отырады. Оның 1- деңгейінде мәтінді мәнерлеп,
түсініп оқу тапсырылады.
2- деңгейінде осы мәтіндегі кейіпкерлерге мінездеме беру немесе
табиғатты суреттеген тұсын тауып оқу , 3- деңгейде сол мәтінге деген
көзқарасы , оны өз ойымен аяқтау, мәтінге баға беру. Сол сияқты жұмыстар
орындалады. Әр тарау соңынан шығарма жазу қалыптасады. Шығарма жаза
білген лқушының сұлулық пен әсемдік туралы түсінігі мол болады.
Оуқушылардың тілдік қорын, сөз өнерін дамыту үшін Ертегі құрауойыны,
Сөзден сөз тудыру, Ойдан жұмбақ, жаңылтпаш құрау т.б. жаңа тәсілдермен
әдәстермен жүргізе білуге болады.
Осы айтылған әдіс-тәсілдердің бәрін жүзеге асыру оңай шаруа
емес. Оған шығармашылық тұрғыдан ізденіс, шыдамдылық, жүйелі жұмыс жасай
білген жөн. Ең алдымен осы уақыт ішінде бұл технология бойынша жұмыс
жасаудың тиімді жақтары
- Әр лқушы өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады
- Оқушының жеке қабілеті айқындалады
- Іштей бір-бірінен қалмауға тырысып, талпынғанын көріп риза боласыз
- Тапсырманың күрделену деңгейіне сәйкес оқушының ойлау қабілеті артады
- Әр бала қабілетіне қарай бағаланады
- Сынып лқушылары түгел бағаланады. Әр оқушы өзінің алатын бағасын біліп
отырады. Мысалы, ( 1 деңгей- 3, 2 деңгей- 4, 3 деңгей- 5)
- Жұмыс дәптерінің соңына әр деңгейді орындағаны жайлы белгі қойып,
жинаған ұпай санын оқушылар өздері жазып отырады.
- Даму маниторингін құрып, оқушының дамуын қадағалауға және ата-
анасыман байланыс жасауға жеңілдікң туғызады
- Бір ғана сабақта есептің бірнеше түрін шығарады.
- Жаңа оқулықтағы тапсырмалар осы технологияға негізделіп берілген.
Тез оққудың әдіс-тәсілдері.
Бастауыш сыныптарда оқушылардың оқу шапшаңдығын арттырудың маңызы өте
зор. Оқу дағдысын жетік меңгерудің алғашқы сатысы 1- сыныпта әліппе
кезеңінен басталады. Оқушы 2 немесе 3 дыбыс әрпін үйренгеннен кейін-ақ
жеке-жеке әріптеп оқытпай неғұрлым буындап оқуға дағдыландыру қажет. Ол
үшін созып оқу тәсілдерін пайдаланса тиімді болады.
Бірінші сынып оқушылары буындап оқуды меңгергеннен кейін-ақ шапшаң
оқудың алғашқы сатысы қаланады деуге болады.
1- сыныпта бітіргенде 35 сөз оқуы (минутына) тиіс. Қазақстан
Ресепубликасы бастауыш білімінің мемлекеттік стандартына сәйкес 2- сынып
жыл аяғында 50-60 сөз оқуы, 3 сынып оқу жылы аяғында 75-80 сөз, 4 сынып
оқушылары минутына 95-100 сөз оқуы керек. Барлық сынып оқушылардың мұндай
дәрежеге жетуі үшін шапшаң оқуға дағдыландыру қажет. Шапшаң оқуға
дағдыланғанда ғана оқушы төмендегідей жетістерге жете алады:
- Мәнерлеп оқуды меңгереді. Сөйлем түрлерін қарай, мәтін мазмұнына қарай
әуезділікті сақтай отырып оқу
- Оқығанын көз алдына елестете алу қабілеті артады. Әртүрлі сезімдерге
беріледі. Қиялдау қабілеті дамиды.
- Тақырап соңында тапсырмалармен емін-еркін жұмыс істейді
-Үй тапсырмасын оқып дайындалғанда уаққыт үнемдейді.
Тез оқитындардың көру көзжиегі кең. Шапшаң оқып, көру көзжиегін
кеңейтудің құпиясын меңгерту бастауыш сыныпта-ақ басталады. Оның әдістері
төмендегідей:
Бірінші: Артикуляциямен, яғни дауыстап оқу. Бұл әдіс 1,2,3
сыныпта үнемі пайдаланылады. Сыныпта сабақты неғұрлым дауыстап жекелей
оқытуға көңіл бөлген дұрыс
Екінші: Артикулясыз оқу, яғни үнсіз көзбен оқу. Бұл әдісті 4
сыныпта пайдаланған тиімді. Дауыстап оқуға төселген оқушылар 4 сыныпта
көшкенде үнсіз оқуды меңгеріп кетеді.
Үшінші: Алгоритм бойынша оқу. Алгоритм дегеніміз – жүйелі ,
рет-ретіме,н орындау әрекеті
а) Кітаптың немесе мәтіннің тақырыбына назар аудару
ә) Авторын есте сақтау
б) Оны өмірде пайдалану мүмкіндігіне назар аудару.
Бұл әдіс 1- сыныптан баста-ақ жүзеге асу нәтижесін береді. Оқушы өзінің
оқып отырған немесе жаттаған өлеңінің тақырыбын білу тиіс және авторына
назар аударуды әдетке айналдырған жөн. Өзі оқыған мәтіннің мазмұнын ұғып,
өзінің өмірінде пайдалануға бола ма, болмай ма ойлана қарауға дағдылану.
Төртінші хормен оқыту. Хормен оқыту көп жағдайда өлең
шумақтарын оқуда пайдаланамыз.
Бесінші: Бәрімізге белгілі байырғы Шульте таблицасын
бастауыш сыныптарда пайдалану әдісі. Бұл әдіс үшінші, төртінші бастауыш
сыныптарда пайдаланып тәжірибе жасадым. Шульте таблицасы сегіз түрлі.
Оқушы алуымен сандарды рет-ретімен көзбен көріп жаттығады. Сегіз
таблицасын оқып жаттығуға алғашында көп минут кеткенімен, ал үйрене келе
жаттығады.
Бұл көру көз жиегінің кеңейту бір әдісі: Шульте таблицасын
еңбек сабағында әр оқушы өзі жасап алуына болады Соңынан ана тілі
пәнінде пайдаланады. Әр оқушы бір-бірімен таблица алмастыруына да болады.
Алтыншы: Қосымша газет, журнал оқу, ертегілерді оқуға
болады. Немесе аптасына бір рет кезектен он минуттық хабарлама оқуға
болады оқуға дағдыландыру.
Кубизм әдісі.
Кубизм – тақырыптың жан- жақты көзқарасының қалыптасуына көмектесетін
стратегия. Оған кубиктің әрбір жағына жазу және әр түрлі ойлауды туғызу
жатады. Кубиктің әр қабырғасына былай деп жазасыздар:
Суреттеңіз, ойыңызбен байланыстырыңыз, саралаңыз, ұсыныс жасаңыз,
талқылаңыз.
Мұғалім оқушыларға берілген тақырыпқа азғана уақыт ішінде (2-4
минут) еркін жазуға мүмкіндік беріп, оқушыларды қадағалайды. Бұл әдіс
төмендегідей жүргізілуі керек.
1. Тақырып беріледі
2. Оқушылар тақыраппен танысып, оны суреттейді
3. Тақыраппен танысқан соң, шамалы уақыт білгендерін жазады.
4. Кубиктегі алты тапсырма бойынша осындай тәртіппен әдісті жалғастырады.
Дөңгелек стол.
Ұжыммен атқарылатын оқыту әдісі. Бұнда кіші топ арасында бір
парақ қағазбен түрлі- түсті карандаш қолданылады.
Мысалы, Топ ішіндегі бір оқушы осы параққа тақырып бойынша өз пікірін
жазады.
Бірақ міндетті түрде әр оқушы тақырыпқа сай өз пікірлері
қрйталанбауы керек. Сонымен қатар мұғалім осы топ арасында әр оқушының
осы тақырыпқа қатысуын қадағалау керек.
Ж әдістерінің негіздері.
1. Үй тапсырмасын реттеу және берілген материалды топтар арасында бөлу.
Әр топқа бөлінген материалды зерттеу және бір-біріне түсіндіру үшін
береді.
2. Сараптама топтарды құрастырамыз, ол үшін әр топты нөмірлейміз.
Сараптама топтар өз нөмірлері бойынша реттеледі. Сараптамашылар өз
материалдарын оқып, таныстырып, бірге топ мүшелерінің түсінген деңгейін
тексеру үшін тәсілдерді жоспарлайды.
3. Үй топтарына қайтадан жиналып, топ мүшелері өз материалымен бір-бірін
таныстырады. Командалардың мақсаты топтың әр мүшесіне танылған материалды
жеткізу.
4. Жеке және топтық жауапкершілік қалыптасады.

Ассоциациясы қадамдары
1. Түйінді, негізгі сөзді немесе фразаны жазыңдар
2. Берілген тақырып бойынша сөздер, фразалар, келісті ғылымдар жаза
бастаңдар.
3. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.