Дамыта оқыту технологиясының жеке тұлғаның дамуына әсері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Дамыта оқыту технологиясының жеке тұлғаның дамуына әсері

Еліміз егемендік алғаннан бері білім беру саласында елеулі өзгерістер болып отыр: білім берудің мазмұны жаңарып өзгерді. Жаңа талпыныс, жаңа ашылған жолдардың бірі-білім берудің жаңа жүйесінің жасалуы. Бұл педагогикадағы тұтас педагогикалық үрдістегі өзгертулермен тығыз байланысты. Дегенмен де адам психикасын дамытудағы ең қажетті құрылым-оқыту болса, кез келген оқыту есте сақтау мен білімді дамытады. Ал оқыту мен дамыту өз алдына жеке үрдіс бола алмайды, өйткені екеуі де жеке тұлғаның дамуына әсер етеді. Осыдан мынадай екі концепция шығады:1) Оқытуды дамыту концепциясы Ж. Пиаже, З. Фрейд, Д. Дьюидің пікірлерінше: Бала даму барысында оқиды. Яғнибұнда бала психикасының даму заңдылығына сүйенеміз. 2) Дамыта оқыту концепциясы нда бала оқу арқылы дамиды. ХХ ғасырда бұл теорияның негізін салған орыс ғалымдары: А. С. Выготский, А. Н. Леонтьев, С. Л. Рубиншейн, Д. Б. Эльконин, П. Я. Гальперин, Л. В. Занков, В. В. Давыдов тағы басқалар. Қазіргі таңда жеке тұлға қоғам үшін белсенді түрде, яғни аз уақытты қамтып, жоғары сапалы дәрежеде дамуы қажет. Сол үшін бұл педагогикалық технологияны-дамыта оқыту технологиясы дейміз. Дамыта оқыту жеке тұлғаның дамуына бағыт-бағдар беріп, белсенділігін арттырады. Физиологиялық дамуда бала бойының өсуі, бұлшық еттің дамуы, салмақтың қосылуы, яғни дені сау, шыныққан, шыдамды тағы басқа қорытындылар айтуға болады. Ал психикасы туралы не дер едік? Оның қаншалықты дамығандығын оқыту үрдісі мен жас ерекшелігі арқылы анықтаймыз. Қазіргі кездегі дамыта оқыту технологиясы балаға өз бетінше ойлана білуге, сыртқы ортамен қарым-қатынас жасауына ықпал етеді. Қарым-қатынас жасау барысында: жоспарлауға, мақсат қоя білуге, қойылған мақсат-міндеттерді жүзеге асырып, қорытынды талдай білуге дағдыланады. Міне, осындай жүйелер арқылы "өзіндік даму" жүзеге асады. Соның негізінде өзіндік талдау, жинақтау, өзіндік бағыт беру, өзіндік тәрбие, білім алу жүйелері қалыптасады. Яғни дамыта оқу жеке тұлғаның барлық қасиеттерінің дамуына бағытталады. Выготский "Педагогика бала дамуының ертеңгі емес, кешегі күніне сүйену керек", - деген. Осыған орай ол бала дамуының екі деңгейін анықтады: 1) өзекті даму деңгейі-бала бойында қалыптасқан, өз бетінше орындай алатын іс-әрекеттер; 2) Жақын даму аймағы-бұл бала әлі өз бетінше іс-әрекетті орындай алмайды, бірақ үлкендердің көмегімен жүзеге асыра алатын көрініс. Тұлға жақын даму аймағына өтуде өзекті даму аймағындағы білімдерін өз бетінше қолдануға, өзіндік танымын дамытуға дағдыланады. Г. К. Селевко өзіндік дамыта оқыту технологиясын жүйеге келтіріп, оны үш бөлікке бөлді. 1) "Теория"-өзін өзі жетілдірудің теориялық негізін ұғыну. Бұл мектеп бағдарламасына енгізілген. 2) "Практика"-өзін өзі жетілдіруді іс-жүзіне асыра білу. Бұл іс-әрекет сабақтан тыс уақытта орындалады. 3) "Әдістеме"-ғылыми негізін жасауда өзін-өзі дамыта оқытудың әдісі мен құрылымын жасап, жүзеге асыру. Осы үш бөлікті бір жүйеге келтіріп, мектептерде өзін жетілдіру сабақтарын жүргізуге болады. Өзіндік дамыта оқытудағы негізгі мақсат: жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру және өзін-өзі басқара алатын механизм құрып, адамгершілік-танымдық қасиеттерін дамыту. Бұл оқыту барысында мұғалім ұстанымы: дос, көп нәрсені білетін, терең білімді ақылшы. Оқушы ұстанымы: өзі анықтап, еркін өз қалауы бойынша іс-әрекет ету, өзіндік дамыта оқыту технологиясында баланың өзін-өзі тануын ұйымдастыруға мұғалімнің жоғары педагогикалық руханилығын керек етеді, оның балаға деген сүйіспеншілігі, "мұғалім" мен "оқушы" арасындағы сенім мен оның ішкі әлемін танып білуге, жеке қасиеттері мен мінезін ашуға мүмкіндік береді. Қазіргі кезде осы бағыт бойынша Қазақстан мекептерінде "Өзіндік таным" пәндік курсы жүргізілуде. Бұл курстың бала тәрбиесіндегі алатын орны аса зор. "Өзіндік таным" курсы оқу барысында өзін-өзі тануы, оны жетілдіру, дамытуы, жалпы адамзаттық құндылықтарды тану бойынша меңгерілген дағдыларды ақиқат өмірде қолдануына, өз көзқарастарын, іс-әрекеттерін белсенді жүзеге асыруға дағдыландырады. Бастауыш сыныпта "өзіндік танымды" қалыптастыру барысында оқушыларды қызықтырып өзінің жасаған жұмысына өзі баға беріп, қорытынды шығара білуге дағдыландырудың маңызы зор. Ол үшін әр түрлі өз бетінше орындалатын қызықты тапсырмалар беру керек. Мысалы: 1-ші сыныпта математика пәнінде мынандай тапсырмаларды қолдануға болады. 1)

9 - 4

2 + 7

3 + 4

10 - 6

6 + 4

6 - 6

10:

Бұнда өрнектердің мәнін тауып, дөңгелекшеге жазады. Ал өрнектердің мәні астыңғы кестеде орналасқандықтан әріптерді тиісті торкөзге орналастырып, жасырын сөзін табады. Егер жасырын сөз дұрыс шықса, онда тапсырма дұрыс орындалған. Міне осыдан оқушы өзін-өзі бағалай алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.