Жаһандану жағдайындағы жастардың әлеуметтенуінің ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жаһандану жағдайындағы жастардың
әлеуметтенуінің ерекшеліктері

Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл,
Ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ.
А. Құнанбаев
Он сегіз мың ғаламның ішіндегі ақыл, зерде иесіне тұрақ
болған жалғыз ғана мекен – Жер. Біздер оның перзентіміз. Осы Жер
мекенінде өмір сүрген ұлы адам баласын қоғамдық - өндірістік
қарым – қатынастарға сәйкес іс - әрекет жасай аларлықтай етіп
өмірге даярлаудың ғылыми тілде әлеуметтендіру деп атайтындығы
белгілі.
Қазіргі жас ұрпақтың дүниетанымдығы өзгерістердің мән –
мағынасын ой елегінен өткеріп, зерделеу териялық міндеттер қалай
зәру болса, өмірлік тәжірибедегі мақсат – мүддеден де солай
маңызды. Қоғам дамуының жаңа арнаға түсіп бағыт – бағдар
сұранысынан, ізгі мұрат - мақсаттар, құндылықтар, себеп – салдары
өзгерістерге ұшырап, осының өзі жастардың ой санасына, өмірлік
ұстанымдарына ықпал етіп, әлеуметтену қажеттелігін арттырары сөзсіз.

Адам тұлға болып тумайды, ол әлеуметтену үрдісінде тұлға
болып қалыптасады. Адам дамуға деген қажеттелікті түсініп, кез –
келген шектеулердің шеңберінен шыға алуға қабілетті. Бұл үшін ол
саналы тіршілік иесі ретінде іс - әрекет жасап, өзінің ерік
сапаларын қолданады.
Әлеуметтену адамзат баласынан қоғамда қалыптасқан адамгершілік,
салт – дәстүр, тәрбие, әдет – ғұрып, саяси – экономикалық, мінез –
құлық қағидаларын адамдар жасаған өмірлік құндылықтар мен
талғамдарды, рухани байлықтарды бойына сіңіріп, меңгеруін талап
етеді. Соның нәтижесінде адам бойында өзінің мінез – құлқын,
жасаған іс - әрекетімен салыстыру, оған байланысты баға беру,
сөйте келе өзінің кім, қандай екенін түсінуғ яғни адамның өзін
- өзі танып білу қабілеті жетіледі. Адам қоғамнан өз орнын
табуға, оған пайда келтіруге тырысады.
Бүкіләлемдік өркениет тарихынан ерекше орын алатын ұлағатты
ұстаз әл – Фараби: Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие керек.
Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы, - деген екен.
Сондықтан да жеке тұлғаны өмірге бейімдеп әлеуметтендіріп Отанын,
ел – жерін, тілін қадірлейтін, рухани дүниесі бай, ұлттық
құндылықтарды бойына сіңірген ұрпақ тәрбиелеуде халқымызды ертеңгі
болашаққа, мақсат – мұраттарға жетелейтін, тарихымыздан бастау
алатын дәстүрлі философия мәселелеріне, ақыл парасатқа,
мәдениетімізге жүгінен қазақ идеясының сұранысы бар. Жастарды
осындай сұраныспен суғарып әлеуметтендіру қазіргі заманға қажет –
ақ...
Дүниежүзіндегі көзқараспен пікірлердегі талдау өз алдына
жеке тақырып, ал Қазақстандағы алдыңғы толқын – ағалардың,
кейінгі толқын – інілерге, яғни ересек, егде кісілердің өскелең
ұрпаққа деген көзқарасы қандай қорқамын кейінгі жас балалардан
деген Абай атамыз сияқты олар да күдікпен үрке қарап жүрген жоқ
па? Бүгінде жасы келген сол ересек кісілердің өзі күні кеше
қандай еді?
Бабаларымыз ерекше өсиет еткендей, бесігімізді түзеуге бет
алып, тәуелсіз болдық. Бірақ, балаларымыз қандай болмақ? Бүкіл
әлемнен хабардар, техника жетістігімен көргені де, естіп жатқаны
да жетерлік – бүгінгі ұрпақ қайда бармақ? Осындай сұрақтардың
қай – қайсысы да айрықша мән беруді қажет етеді және олардың
барлығына толық, нақты жауап беру оңай емес, ол уақыттың
еншісінде.
Сонымен, жас ұрпақты адамдар қатарына қосып, қоғамда
қалыптасуының алғашқы іргетасы болатын әлеуметтенудің бірінші саласы
– іс - әрекет болса, жастарды әлеуметтендіруге зор ықпал етуші
екінші сала – тілдік қатынас. Адамдар түсінісу құралы арқылы пікір
таластырып, алмастырып, қоғамда қалыптасқан адамгершілік
принцептерін игереді, адамзат жасаған құндылықтар мен тағылымдары
бойларына сіңіреді, өмірге белсенді араласуға үйренеді. Тілдің
арқасында білім алып, ой - өрісін кеңейтіп, санасын толықтырады.
Дәлел ретінде ғалым Л.А. Байделдиновтің пікіріне сүйенсек:
... қазақ лексикомында туған тіл – ана тіл, яғни шеше тілі.
Бала былдыры мен ананың сырлы сөзі – екі индивидтің -ең алғашқы
инстинктивті байланысы [1].
Адамдарды жас шағынан бастап салауатты, өркениетті тіршілікке
тәрбиелеп дағдыландыру – отбасы мәселесі. Қазіргі ерексектер мен
жастар арасындағы ішкілік, есірткіге құмарлық көріністер мен әркелкі
ауытқушылықтар туа біткен қасиеттер емес. Отбасында және
әлеуметтік ортада көргені, әлсіздігі, ақпарат жүйесінің
бейбастақтыққа бағдарлап тәрбиелеуі; көңілден шығатын іс - әрекеттер
кеңістігінің жетіспеуі, рухани таяз елесі жаппай дәулеттілік
социалистік мемлекеті арқылы қайтарылған жоқ немесе қажеттілікті
қанағаттандыру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.