TCP модулін қолдану кезіндегі хаттамалар стектері
Мазмұны
Анықтамалар, белгілеулер және қысқартулар ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
Кіріспе 5
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1. Жалпы бөлім 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
1.1 Программалау тілін таңдауды негіздеу 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
1.1.1 World Wіbe Web және HTML тіліне кіріспе 7
... ... ... ... ... ... ... ...
1.1.2 HTML командаларымен WEB сайт құжаты құрылымын
8
сипаттау
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1.3 Web көру құрылғысы 9
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
..
2. Негізгі бөлім 13
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
2.1 Есеп қойылымы 13
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..
2.2 Windows XP компьютерге орнату 14
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ..
2.3 Windows XP-дегі локальды желіні баптау 14
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.4 Megaline және желілік Интернетке қосылу 17
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.4.1 Megaline-ді қосу және өңдеу 17
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
2.4.2 Желілік Интернетке қосылуы 20
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
2.5 TCPIP моделі 21
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ..
2.5.1 TCPIP желілеріндегі желіаралық алмасу негіздері 21
... ... ... ... ...
2.5.2 TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы 21
... ... ... ... ... ... ... ...
2.6 Желілік деңгей, маршруттау 25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
2.6.1 IP хаттамасы 25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
2.6.2 IP-адрестерді тұрғызу принциптері 27
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
2.6.3 Ішкі желілер 28
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
2.7 ЭО пайдаланушыға нұсқау 28
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
3. Экономикалық бөлім 30
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .
4. Еңбек қорғау 37
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды 47
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .
Қолданылған әдебиеттер 48
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ...
А Қосымшасы Техникалық тапсырма 49
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
Б Қосымшасы Программаның листингі 51
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
В Қосымшасы Интерфейс, тізбектелген және кластар диаграммасы ... . 68
Анықтамалар, белгілеулер және қысқартулар
IP (Internet Protokol) – Internet хаттамасы
ATP (Apple Talk Protokol) –Apple Talk Транзакциялы хаттамасы.
NBP (Name Binding Protokol)–атауларды байланыстыру хаттамасы.
ТCP (Transmission Control Protokol) –жіберуді басқару хаттамасы.
FTР (File Transfer Protocol) файлдар алмасу хаттамасы
SNMP (Simple NetWork Management Protokol) – желіні басқарудың
қарапайым хаттамасы.
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) гипермәтінді тасымалдау
хаттамасы
UDP (User Disgram Protocol) қолданушы дейтаграммаларының протоколы
РРР (Point-to –Point Protocol) – нүкте-нүкте мәлімет алмасу
хаттамасы.
OSI (Open System Integration)
HTML (Hyper Text Markup Language) гипермәтінді белгілеу тілі
WWW (World Wіbe Web) бүкіләлемдік тор
ДЭЕМ Дербес электронды есептеуіш машинасы
ЭО Электрондық оқулық
ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) асимметриялық цифрлық
абоненттік сызық
DSL (Digital Subscriber Line) цифрлық абоненттік сызық
ARP (Address Resolution Protocol) IP-адрестер мен
Ethernet-адрестердің сәйкестігін анықтау үшін қолданылатын
хаттама.
SLIP (Serial Line Internet Protocol) телефон линиялары бойымен
мәлімет алмасу хаттамасы.
TELNET виртуал терминалды эмуляция жасау хаттамасы.
RPC (Remote Process Control) жырақтағы процесстерді басқару
хаттамасы.
TFTP (Trivial File Transfer Protocol) файлдарды алмасудың тривиалды
хаттамасы.
DNS (Domain Name System) домендік атаулар жүйесі.
RIP (Routing Information Protocol) маршруттау хаттамасы.
NFS (Network File System) таратылған файлдық жүйе және желілік
баспа жүйесі.
ОЖ Операциялық жүйе
Кіріспе
Жоғарғы және орта кәсіптік білім беру орындарында Windows XP
операциялық жүйесінде компьютерлік желілерге қосылу және баптау тақырыбын
оқыту барысында әдістемелік құрал-көмек ретінде электрондық оқулық
құрастыру мақсатында дипломдық жұмысымды ұсынып отырмын.
Windows XP операциялық жүйесінде компьютерлік желілерге қосылу және
баптау электрондық оқулықтың жоқтығы мазаландырды. Сондықтанда осы
дипломдық жұмысымды келешекте студенттерге қандай да бір көмегі тиіп,
келешекте осы электрондық оқулықты іске асырса дегім келеді.
Электронды оқулықты жасау құрылымын бөліктерге бөлуге болады. Мысалға:
комплекстік критерияны пайдалана отырып, тағайындалған және атқарылған
функцияларды кірістіріп пайдалану кезінде техникалық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету.
Жоғарыдағы көрсетілімде:
• Алгаритімдік тіл;
• Жалпы тағайындалған құрал;
• Мультимедиялық құрылым;
• Гипертекстік және гипермедиялық құрылым.
Төменде осы көрсетілген бөлімдерге қысқаша түсінік беріледі.
Алгоритімдік тіл
Электрондық оқулықтардың өзіне тән программалық мазмұндары:
• әртүрлі реализациялық стиль (түрлі-түсті палитра, интерфейс,
электрондық құрылым тағы басқалар);
• модефикация қиындығы және шығарушы;
• уақытты текке өткізбеу, еңбек сыйымдылығы;
• ақпараттық тендеудің жоқтығы және электрондық оқулықты құру.
Жалпы тағайындалған құрал
Жалпы тағайындалған құралға арналған электрондық оқулықтың құрылуын
пайдаланушылар мен мамандандырылған программистер болмайды .
Электрондық оқулықтың пайдаланған ереже ретінде қамтамасыз ететін
әрекеттер:
• электрондық оқулықтың құрылымын форматтау;
• текстіні форматтаумен редактілеу;
• статистикалық иллюстрациялық бөлімді дамыту;
• динамика;
• орындалған модельдерді қосу.
Жалпы тағайындалған құрылымға керекті назар аудару:
• электронды оқулықтарды мамандандырылмаған программистерге соның
ішінде жеке тұлғалардың құрыуына болмайды;
• Компьютерді программамен қамтудың сұранысы өте үлкен емес.
• Жалпы тағайындалған құралмен біріккен кемшіліктер қатары:
• интерфейс;
• аз салыстырмалы мультемедия мен гипермедия құрлыстары;
• программа жасаудағы дистанциондық оқулыққа қатыспайды.
Мультемедиялық құрылым
Жаңа ақпараттық технология шықпай жатып көтеген эксперименттер жасалып
тексерілді. Нәтижесінде методтар арасында материялды өзіне қабылдап және
уақыт өтседе оқуға болмайтындығын дәлелдеді.
Егер материал дыбыспен болса, онда адам 14 бөлігін есте сақтай
алады.
Ал егер материал дыбыссыз болса, 13 бөлігі есте сақталынады. Егер
екеуіде қатар болса есте сақтау қабілеті жартыға көтеріледі. Ал егер адам
қызығып белсенді іске араласса материалды қабылдауы 75% - кекөтеріледі.
Сонымен, мультемидия беру әрекеттерін біріктіретін ақпараттық жүйе.
Қозғалмайтын көркем сурет, жылжымалы көркемфильм және сандық дыбыс MIDI.
Аудио ақпараттың өзіне тән сөз, ән, дыбыстық эфектісі болады.
Ең қажетті сұрақ – бұл ақпаратты жеткізуге арналған құрылымдар.
Критериялық таңдау құрылғысы
Таңдау құрылғысында керекті баға беру:
1. Ақпараттық құрылғының белгіленген кофигурациясы.
2. Сертификацияланған программа құрылғысы.
3. Керекті мамандандандырылған дәреже.
Сонымен қатар еске сақтайтын нәрсе электрондық оқулықтың тағайындалған
және жасалынған керексіз модефикациясы жаңа толықтыруларды еске сақтауды
шектеу тағы басқалар.
Тез өсіп жатқан технология құрылғысы мультемедиялық және гипермедиялық
байланыс айтарлықтай арзандатылды. Сонымен қатар күшті және тез
қозғалыстағы ақпарат құрылысы жоғарыда айтылған құрылғымен жабдықталған.
1. Жалпы бөлім
1.1 Программалау тілін таңдауды негіздеу
1.1.1 World Wіbe Web және HTML тіліне кіріспе
Интернеттің кәзіргі дамуы 90-жылдар басында компьютерлер арасында
мәлімет алмасудың жаңа хаттамасы (protocol) пайда болғаннан кейін басталды.
Бұл хаттама HTTP (Hyper Text Transfer Protocol – гипермәтінді тасымалдау
хаттамасы) деп аталған болатын. Осы хаттамамен қатар НТТР серверлерінің
кеңейтілген желілері болып табылатын. Интернет арқылы файлдар тасымалдай
алатын World Wіbe Web қызмет бабы (WWW немесе Web) пайда болады. Бұл
файлдың басым көпшілігі WEB –парақтар түрінде HTML (Hyper Text Markup
Language –гипермәтінді белгілеу тілі) тілінде жазылған арнаулы файлдар
түрінде болады. Осы файлдарды НТТР серверлерінде (Web - тораптарында )
орналастыру жолымен Web-парақтар қалың көпшілік пайдаланатындай түрде
Интернетте жарияланады. Web – парақтар мазмұны әр түрлі бола береді және
олар әр түрлі тақырыптарды қамтиды, бірақ олардың бәрінің де негізгі
жариялану яғни жазылу тілі HTML болып табылады. Осындай HTML құжаттарының
бәрінің де файл аттарының кеңейтілуі (тіркеуі) HTM немесе HTML болуы тиіс.
HTML тілі World Wіbe Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web
–парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең
пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол World Wіbe Web жүйесінің
негізі бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. World Wіbe Web
сөзі қазақ тіліне кеңейтілген бүкіләлемдік өрмек болып аударылады HTML
тілінің мағанасы мен атқаратын қызметін оның атынан анықтауға болады.
Гипермәтін - қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне арнаулы код,
яғни екпінді элемент (anchor) орналасқан мәтін. Ол мәтін ішіне сурет,
дыбысенгізу, мәтінді безендіру, пішімдеу (форматтау) ісін орындайтын
немесе осы құжаттың басқа бөлігіне сілтемесі бар алғашқы нүкте ретінде
қарастырылатын белгіленген сөз. Сөзді ерекшелеп белгілеу дегеніміз – келесі
көрсетілетін құжат бөлігі қалай бейнеленетінін анықтайтын айырықша кодты
осы сөз ішіне енгізу. Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер (browsers) деп
аталатын арнайы көрсету программалары қолданылады. Гипермәтін экранда
белгіленген қарапайым сөз ретінде тұрады., егер курсорды сол сөзге
жеткізіп тышқанды шертсек (Enter-пернесін бассақ), онда сонымен байланысты
(ол сілтеп тұрған) басқа құжатты оқимыз. Ол құжаттар мәліметтер ішіндегі
басқа парақтарда немесе WEB жүйесіндегі басқа тораптарда орналасып,
бейнежазба, сурет, жазылған дыбыс күйінде болуы мүмкін. Сонымен, мәтіндерді
осылай байланыстыра отырып белгілейтін мүмкіндікті беретін HTML тілі. Оның
дұрыс нәтиже алуда қамтамасыз ететін өз заңдылықтары мен ережелері бар.
1.1.2 HTML командаларымен WEB сайт құжаты құрылымын сипаттау
HTML тілінің бастапқы мәтіндерді белгілейтін командалары тег (tag) деп
аталады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег “кіші” ()
символдарынан басталады да, “үлкен” () символымен аяқталады. Осындай қос
символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан
соң команда аты болып табылатын түйінді сөз - тег орналасады.
HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың
жазылуында әріптер регистрі ешбір рөл атқармайды, бас әріпті де, кіші
әріпті де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жай
мәтіннен айыруы мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан.
HTML тілінің бір тегі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір
абзацқа ғана, әсер етеді. Осыған орай екі тег қатар қолданылады: бірі-
ашады, екіншісі-жабады. Ашатын тег белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал
жабатын тег-сол әсерді аяқтайды. Жабу тегтері қиғаш сызық символымен ()
басталуы тиіс.
Кейбір тегтер өз жазылу орнына қарай тек бір ғана әсерін тигізеді.
Мұндайда жабу тегі қажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тег ретінде
HTML тілінде қолданылмайтын түйінді сөз жазылып кетсе, онда оның ешбір
әсері болмайды.
Броузерлер арқылы құжат экранда көрсетілген шақта тегтердің өздері
бейнеленбей, тек олардың құжат мәтініне тигізетін әсері ғана білініп
тұрады.
Әрбір Web – парақ жеке Web – құжат болып табылады. Бұл Web- парақтардың
кәдімгі мәтіндік құжаттардан форматы өзгеше болады және олар HTML
форматында жазылады.
WEB-парақ құрылымы
WEB – парағын дайындау:
HTML
HEAD
TITLE WEB- ïàðà¹ûíû º½ðûëûìû title
STYLE H2 {font-family: Arbat;}
CODE { font-family: Arial;} style
META http-equiv. = ”Content-Type” content = “texthtml; chariest =
windows-1251"
META name = “Author” content = “Pavel Trizno”
META name = “Keywords” content = “ HTML, document, element”
head
BODY bgcolor = #FFFFFF
!-- Параққа түсініктеме --!
A name = “topa
көшу A href = “#bottom” соңы a құжат P
көшу A href = “#S001” B ñiëòåìå 1 baP
P
HR
H1 Тақырып 1 h1
H2 Тақырып 2 h2
H3 Тақырып 3 h3
H3 Тақырып 4 h4
H3 Тақырып 5 h5
H3 Тақырып 6 h6
HR
Бұл жерде B ссылкасы орналасқан 1 bA name = “S001”a
HR
P бұл жерде WEB – парақ кешенді (оригинальный) тексі тұруы керек HR
A name = “bottom”aP
көшу A href = “#top”басыa құжат
body
html
1.1.3 Web көру құрылғысы
Web көру құрылғысы Microsoft Office-қа арналған барлық қосымшаларда
қолданады, ол түрлі презентациялар және жергілікті компьютердегі
құжаттарды, корпаративті желі немесе Web қызметін көруге арналады.
Бір Web – парақта бірнеше құжаттардың орналастырылуы.
HTML тілі броузер программасы терезелерін бірнеше бөлікке бөліп тастау
мүмкіндігін береді және олардың әрқайсысында жеке құжаттар бейнеленеді.
Осындай бөліктерді фрейма деп атаймыз.
1. Фреймдер құру үшін HTML ерекше құжаты пайдаланылады, оның құралымы
кәдімгі құжаттардан бөлек болады. Осындай құжаттарда құжат “денесінің”
бөлімдері болмайды, ал шын мәнінде, қандай да болсын мәтінде мүлдем
болмайды. Оның орнына бұл құжаттарда FRAMESET және FRAMESET
тегтерінің арасында орналасқан фреймдер болады. Бұл сипаттамада броузер
терезесіндегі бөліктердің өлшемдері мен олардың орналасу тәртібі
сипатталады, сонымен қатар аталмыш бөліктердің әрқайсысынан шақырылуы
тиіс құжаттар көрсетіледі.
2. FRAMESET тегі, терезелерді бөлу әдістерін анықтайтын, COLS= және ROWS=
міндетті атрибуттарына ие болуы тиіс. COLS= атрибуттарын пайдаланған
уақытта терезелер вертикаль сызықтармен, ал ROWS= атрибутын пайдаланған
уақытта горизанталь сызықтармен бөліктерге бөлінеді. Егер аталмыш
атрибуттың екеуі де берілсе, терезеде бөлікшелерден құралатын тор пайда
болады.
Осы атрибуттардың мәндері терезе бөліктерінің биіктігін (немесе енін)
анықтайды. Әр бағанға (жолға) арналған параметрлер пиксель өлшем бірлігі
бойынша үтірлер арқылы немесе проценттермен (“% белгісі”) беріледі. Соңғы
параметр ретінде (*) жұлдызша белгісін де пайдалануға болады. Осындай фрейм
үшін барлық қалған бос кеңістіктер бөлініп беріледі.
3. FRAMESET және FRAMESET тегтерінің арасында, қалыптастырылған
бөліктердің қажеттілігін көрсететін қосымша тегтер орналастырылады. Осы
мақсаттар үшін, терезені қосымша бөлу мүмкіндігін беретін, ендірілген
FRAMESET тегін немесе экрандағы жеке бөліктеріне шақырылатын құжаттарды
анықтайтын, жеке даралық FRAME тегтерін пайдалануға болады. FRAMESET
және FRAMESET тегтерінің араларына орналастырылған элементтерінің
саны, қалыптастырылған бөлік санына сәйкес болуы керек.
4. FRAME тегінде, аталмыш бөлікке шақырылатын құжаттарды анықтайтын,
SRC=міндетті атрибуттары болуы керек. Қосымша атрибуттар жеке фреймдер
арасындағы қоршауларды және оның басқа кейбір қасиеттерін реттеу
мүмкіндігін береді.
HTML
HEAD
TITLE Навигациялық панелі бар парақ TITLE
HEAD
FRAMESET
COLS=”25%,*”
FRAME SRC=panel:htm
FRAME SRC=homel.htm
FRAMESET
HTML
HTML
HEAD
TITLE Құжаттың күрделі құрылымы
TITLE
HEAD
FRAMESET ROWS=”45%, 30%, 25%
FRAMESET COLS=”40%,30%, 30%
FRAMESET ROWS=”50%, 50%
FRAME SRC=”doc1.htm” FRAME SRC=”doc2.htm
FRAMESET
FRAME SRC=”doc3.htm”
FRAME SRC=”doc4.htm”
FRAMESET
FRAMESET COLS=”60%,40%
FRAME SRC=”doc5.htm”
FRAME SRC=”doc6.htm”
FRAMESET
FRAMESET COLS=”30%,40%, 30%
FRAME SRC=”doc7.htm”
FRAME SRC=”doc8.htm”
FRAME SRC=”doc9.htm”
FRAMESET
FRAMESET
HTML
HTML тегтерінің типтері, тег атрибуттары
html- .html құжатының форматы
head- тақырыптық аймақ
body- құжаттың денесі
Тегтер ашылатын және жабылатын болып бөлінеді.
html жабылатын
head
1. title my first site title сақтаймыз: аты. Html
my first site- Интернеттің атымен жазады.
2. body Welcome to my site- терезенің өзінде жазады.
3. Мәтінді түспен бояйды: body text=red
Welcome to my site- қызыл түспен жазады body
4. Тег font- бұл шрифт. font- тегінің color деген операциясы
бар, ол мәтіннің түсін көрсетеді body text=red Welcome font
color=pink to my site font
body
5. size – опциясы мәтіннің көлемін көрсетеді.
font color=pink size=5 size = 1 және одан жоғары
6. b- жартылай қарайтылған шрифт b to b...
7. I- курсивті шрифт I ... I
8. sup- жоғарғы индекс sup x2 ... sup
9. sub- төменгі индекс sub x2 ... sub
10. br- қатардың бітуі, жаңа жолға көшу
br br- жаңа жол қояды
11. p- абзац
12. p align -left-center-right-juistify- түзету, екі бетінде
түзету p
13. u- астын сызу u ... u
14. s- сызу s ... s
15. Фонның түсі: body bycolor=цвет
16. Суреттің фоны body background=”1.jpg”
17. body background=”1.jpg” bgproperties=fixed айналмайтын
мәтіннің фоны
18. marquee- жылжымалы жол marquee текст marquee
19. marquee direction=left, right,up,down ... marquee
20. marquee direction=up bgcolor=red... marquee - жылжымалы жол
фонының түсі.
21. marquee direction=up bgcolor=red behavior=scrole- қарапайым
alternate- экранның шетінен итеріп тастау.
Slide- жылжымалы жолдың экран шетінде тоқтауы.
21. -- behavior= slide loop=2- қозғалыс саны
Тактілер саны infinity- шексіздік
22. Жылдамдық
-- behavior= alternate loop=2 scrollamount=1 ( 1-ден 10-ға
дейін)
scrolldelay=1000
23. Биіктігі - -- behavior=alternate loop=2 height=”100%”
24. Ені - -- behavior=alternate loop=2 width=”50%”
25. Горизонталды жаңа қатар
-- behavior=alternate loop=2 hspace=100
пиксельдер
26. Көбеулі жаңа қатар - -- behavior=alternate loop=2 vspace
=200
Әуен көзі
27. bgsound src=”sound.wav” volume=10 balance=-10000
дыбыс жоғарылығы (0-ден (10000-нан 10000-ға дейін) 10000 дейін)
28. hr - сызық
hr width=200 align= left size =5 color= red- керекті түске
бояйтын сызық
Ul - жаңа жол Ul мәтін Ul
29. ul - мәтінді маркировкалау li- мәтін ul
31. ul type= square square-маркерлердің квадраттық типі.
li - мәтін ul
32. ul type= circle li - мәтін ul
33. ul imagesrc=”1.jpg” imagesrc- өзінің суретін қоятын опция
34. ol- нөмірленген тізім li - мәтін ol type=1 мәтін 1,2,3
ol
35. ol type=A li - мәтін 1,2,3 ol
36. a- сілтеме
a href=”http:www.mail.ru” href- бағыттау; http немесе
“2.html” осыған басамыз да басқа құжатты ашамыз.
37. img src= “1.jpg”- мәтіннен кейін суретті кояды
38. img src= “1.jpg” width=200 height=500- енімен биіктігі бойынша
өзгертеді
ені биктігі
39. img src= “1.jpg” width=200 height=500 title=“сурет”-көмекші
40. table- кесте
41. td- ұяшық
44. tr- жол
45. кесте шекарасы: table width=500 border=1 1-ден 50-ге дейін
46. шекара түсі: table width=500 border=1 bordercolor=red
51. input type=“button” value=“запустить”- батырма жасау
52. input type=“submit” value=“санау”
53. input type=“reset” value=“жаңарту”
• Тәг атрибуттары.
Көбінесе ашылу тәгтерінің тигізетін әсерлерін түрлендіретін олардың
атрибуттары бар. Атрибуттар немесе сипаттамалар- тег атауларының және
бір–бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден
тұрады.
Кейбір атрибуттар оның мәнін жазуды талап етеді. Атрибут мәні оның
түйінді сөзінен (=) белгісі арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қос
тырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қос тырнақшаны жазбаса да
болады.
2. Негізгі бөлім
2.1 Есеп қойылымы
Ендігі кезекте “Дистанциондық оқу” термин сөзін қалай түсіну сұрағына
жауап беріп көрелік. Дистанциондық оқу – білім беру қызметі ел ішінде
таралған және шетелдерде мамандандарылған ақпараттық білім беру ортасының
көмегімен, ақпараттық оқуды алмастыру ( Спутниктік, теледидар, радио,
компьютерлік байланыс). Ақпараттық білім беру жүйесі дистанциондық оқу
жүйелік ұйымдастыруды көрсетеді, ақпараттық ресурстар, протоналдық қарым-
қатынастар, ақпараттық – программа және ұйымдастыру методикасымен
қамтамасыз ету.
Дистанциондық оқу – үздіксіз білім беру жүйесінің бірі болып табылады.
Азаматтың оқуға және ақпарат алуға құқығы барына шақырады. Бұдан
дистанциондық оқу білім берудің барлық түріне сүйенуді түсіндіреді. Егерде
бұл қағидамен келіссе “ескінің қайырымды” сырттай оқудың, қазіргі оқудың
бейнесі дистанциондық оқу екендігін теріске шығарады.
Жаңа компьютерлер іс жүзінде үлкен эфектісі бар. Қазіргі заманда
ақпарат беру жүйесі көрсеткішімен, ең керекті нәрсені көрсетеді және
білімде алгаритімді жеткізу оқушыларды объектілік байланыс өз-өзіне сіңіру
процесін жетік меңгеруде. Қылқалам мен қағазды компьютер алмастырып,
почталық байланысты интернет қызметі атқарады.
Мультемединый компьютер – бұл жаңа ақпарат тасушы құрылым.
Сондай-ақ компьютерлік модельдерде, ақпараттық анықтағыш құрылым және
де гипермедиялық сылкалық, сонымен қатар ең керекті оқытушы құрал болып
табылады.
Электрондық оқулық жай оқулықтармен салыстырғанда?
Жай “Электрондық оқулық” – көптеген коплекстік оқытатын бақылаушы,
модельдеуші тағы басқа программаны сақтайтын қатты немесе жұмсақ ДЭЕМ,
солардың ішінде ең негізгі ғылыми оқыту тәртібінің формасы.
Электрондық оқулықты жай электрондық оқулықпен үнемі толтырып отырады:
• іс жүзінде үздіксіз кері байланысты қамтамасыз етіп отырады;
• ең керекті ақпаратты тез арада тауып бере алады;
• көптілік гипертекстік айналымдағы уақытты өнемдеу;
• қатардағы қысқа текспен көрсетеді, айтады, модельдейді тағы басқалар
( дәл осы жерде мультемедина техникасы көрсетіледі ).
Электрондық оқулыққа жетіспеушілік функционалдық дисплейі нашар
екендігіне ақпарат қабылдайтын құрылымын кітаппен экрандағы ақпараттық
текспен салыстырғанда ыңғайлы және тиімді екендігі білінеді және де
дисплейдің бағасы жай кітаппен салыстырғанда өте жоғары.
2.2 Windows XP компьютерге орнату
Біріншіден біз компьютерді қатты дискідан емес, оптикалық жинаушыдан
(CD-ROOM) қосылатындай етіп өңдеу керек. Ол үшін BIOS арқылы (оған кіру
үшін компьютер қосылған кезде DEL басып тұрыңыз) оптикалық жинаушыны
бірінші қосылатын жабдық ретінде көрсету керек. Сурет 1-де BIOS-тің беті
көрсетілген
Сурет 1 - BIOS Setup беті
Бұл менюда сізге Advanced BIOS пунктін таңдаңыз. Алдын ала айта
келейін, BIOS-та тышқан жұмыс істемейді, сондықтан сізге қандай да бір
пунктке кіру немесе өзгеріс жасау үшін Enter түймесін басасыз.
Кейбір BIOS-та қосылу параметрін өзгерту Boot (немесе Boot Device
Priority) менюінде жасалады
Ашылған менюде сізге керек параметрді табыңыз:
1) First Boot Device (Бірінші қосылу жабдығы)
б Second Boot Device (Екінші қосылу жабдығы)
в Third Boot Device (Үшінші қосылу жабдығы)
Сонымен, біз First Boot Device-ті оптикалық жинаушыға (CD-ROOM)
өзгертеміз.
BIOS-тан шығасыз, ол үшін сіз Save & Exit Setup пунктін басасыз.
Енді Windows XP дискін оптикалық жинаушыға саласыз, компьютер қосылу
барысында сіз қара экранда CD ... деген жазу көрген кезде Enter басыңыз.
Ары қарай дискінің инструкциясы бойынша жүресіз.
2.3 Windows XP-дегі локальды желіні баптау
Локальды желіні баптау міндетті түрде компьютер желіге қосылған кезде
жасау керек. Төмендегі анықтама Windows XP-дегі желілерді қосуды және
баптауды көрсетеді.
Қадам 1 Пуск кнопкасын басып “Панель управления” ашыңыз (Сурет 2)
Сурет 2 - Жұмыс үстелі
“Панель управления” терезесінде “Сетевые подключения” бөліміне кіріңіз
(Сурет 3)
Сурет 3 - Басқару панелі терезесі
Қадам 2 “Сетевые подключения” ашылған терезесінде “Подключение по
локальной сети”-ге тышқанның оң жақ туймесін басып “Свойства” менюді
таңдаңыз.
Қадам 3 Ашылған терезеде Протокол Интернета (TCPIP) таңдаңыз және
Свойства түймесін басыңыз (Сурет 4)
Сурет 4 - Жергілікті желіге қосылу - сипаттары терезесі
Қадам 4 протокола сипатында
Получить IP-адрес автоматически және
Получить адрес DNS-сервера автоматически жалаушы орнатыңыз (Сурет 5)
Сурет 5 - TCPIP хаттамаларының сипаттары терезесі
Қадам 5 Сетевые подключения бөліміне қайтыңыз. Менюдің сол жағында
Сетевые задачи ішінде Установить домашнюю сеть или сеть малого офиса
таңдаңыз (Сурет 6)
Сурет 6 - Желілік қосылу терезесі
Қадам 6 Мастер новых подключений қосылады
Қадам 7 Далее түймесін басыңыз
Қадам 8 Другое деген қосу әдісін таңдаңыз. Далее түймесін басыңыз
Қадам 9 Этот компьютер принадлежит к сети, не имеющей подключения к
Интернету тәсілін таңдап Далее түймесін басыңыз
Қадам 10 Имя компьютера компьютер атын енгізіңіз Далее түймесін
басыңыз
Қадам 11 Рабочая группа-ға кез келген сөз енгізіңіз (Мысалы NET)
"Далее" түймесін басыңыз
Қадам 12 Просто завершить работу мастера, нет нужды запускать его на
других компьютерах таңдап Далее түймесін басыңыз
Қадам 13 Готово түймесін басыңыз
2.4 Megaline және желілік Интернетке қосылу
2.4.1 Megaline-ді қосу және өңдеу
Megaline интернетіне қосылу үшін бізге міндетті түрде ADSL модем керек.
Бұл түсініктемеде мен мысал ретінде D-Link (ADSL) модемін қарастырдым.
Қадам 1 Біріншіден сіз модемнің драйверін компьютерге орнатуыңыз керек.
Ол үшін сіз модеммен берілген дискіні қосасыз. Диск қосылған кезде сурет 7-
дегідей меню пайда болады. (Сурет 7)
Сурет 7 - D-Link менюі
Қадам 2 Пайда болған менюде Install Driver-ді таңдаймыз (Сурет 8)
Сурет 8 - D-Link драйверін орнату
Қадам 3 Содан кейін Windows 98SEME2000XP таңдаңыз (Сурет 9)
Сурет 9 - Windows 98SEME2000XP таңдау
Қадам 4 Мастер настройки DSL модема терезесінде Далее түймесін
басыңыз
Қадам 5 Выберите своего провайдера терезесінде D-Link WAN таңдаңыз
Сурет 10
Сурет 10 - DSL модемін шебер баптау терезесі
Қадам 6 Соңғы терезесінде Завершение басыңыз, драйвер орнату жұмысы
аяқталды.
Қадам 7 Драйвер орнатылып аяқталғаннан кейін жұмыс үстелінде D-
Link Dial-Up PPP Connection белгісі пайда болады.
Қадам 8 D-Link Dial-Up PPP Connection белгісіне кіріп свойство
түймесін басыңыз (Сурет 11)
Сурет 11 - Интернет желісіне тікелей қосылу
Қадам 9. Свойства-ның ішінде номер телефона 0,40 ауыстырып, ОК
түймесін басыңыз (Сурет 12)
Сурет 12 - D-Link Dial-Up PPP Connection сипаттары терезесі
Қадам 10 Енді Пользователь – Megaline
Пароль – Megaline деп жазасыз да Вызов-ті
басыңыз. Бұл жерде сіз уақытша Интернетке қосылып тұрасыз.
Қадам 11 Сол уақытша қосылып тұрған интернет арқылы сіз Internet
Explorer ашып, адрес жазатын жерге cabinet.megaline.kz енгізесіз, содан
кейін сіздің Личный кабинет-ңіз ашылады, соған сізге берілген Имя
пользователя и пароль-ді енгізесіз де Изменение настроек Интернет басып,
жаңа пароль жазасыз, сөйтіп сол жаңадан жазған парольды келесі қосылған
кезде енгізесіз.
Қадам 12 Енді желіге қосылған компьютерлер интернетке кіру үшін сіз
оларға рұқсат беруіңіз керек. Ол үшін сіз жұмыс үстеліндегі D-Link Dial-Up
PPP Connection белгісіне кіріп свойство түймесін басыңыз. свойство-ның
ішінде Дополнительно таңдап Разрешить другим пользователям сети
использовать подключение к Интернету данного компьютера-ге белгі қойыңыз.
2.4.2 Желілік Интернетке қосылуы
Ал енді біз қосылған megaline-ді локальды желімен байланыстырайық. Ол
үшін жоғарыда көрсетілген мысалды желіге қосылатын барлық компьютерде
жасайсыз, бірақ IP енгізетін жерде Использовать следующий IP-адрес
таңдап, IP-ді қолмен енгізесіз, мысалы мен 192.168.0.5 жаздым. Енді
интернетке қосылу үшін, сіз IP-адрес енгізетін жерде основной шлюз және
предпочитаемый DNS-сервер деген менюге интернетке қосылып тұрған
компьютердің IP-адресін енгізесіз. Менде Интернетке қосылып тұрған
компьютердің IP адресі 192.168.0.1, сондықтан мен оны енгіздім. Мысал Сурет
13 көрсетілген
Сурет 13 - IP адресі енгізу мысалы
2.5 TCPIP моделі
2.5.1 TCPIP желілеріндегі желіаралық алмасу негіздері.
TCPIP стектеріндегі негізгі мәселелері болып шлюздер арқылы пакеттік
ішкі желілерді біріктіру болып табылады. Әрбір желі өзіндік заңдармен жұмыс
жасайды, бірақ шлюз өзге желіден пакет қабылдап, оны көрсетілген адреске
жеткізеді деп болжаймыз. Шын мәнінде бір желіден пакет екінші ішкі желіге
шлюздер тізбегі арқылы беріледі, олар бүкіл желі бойымен пакеттерді
маршруттауды орындайды. Берілген жағдайда шлюз мағынасында желінің бірігу
нүктелерін түсінесіз. Мұнда желілер де, глобальді желілер де біріге алады.
Шлюз ретінде арнайы құрылғылар, маршрутизаторлар, мысалы, компьютерлер
пакеттерді маршруттау функцияларын орындайтын, программалық жабдықтауға ие
қолданыла алады. Маршруттау – бұл пакеттің бір желіден екіншісіне жүру
жолын анықтау процедурасы.
2.5.2 TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы
TCP хаттамаларының стектері OSI модельдері стектерінен ерекшеленеді.
Әдетте оны 14 суреттегі сызбамен көрсетуге болады:
Сурет 14 - TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы
Бұл сызба желіге ену деңгейінде физикалық құрылғыларға енетін барлық
хаттамалар орналасады. Одан жоғары желіаралық алмасу хаттамалары IP, ARP,
ICMP орналасқан. Одан да жоғары негізгі транспорттық хаттамалар TCP және
UDP, онда хабарламаға пакеттер жинаудан өзге, қай қосымшаға мәліметтер
жіберу қажеттігін және қай қосымшадан мәліметтерді қабылдау қажеттігін
анықтайды.
Транспорттық деңгейдің жоғарғы жағында қосымшалар мәлімет алмастыру
үшін қолданатын қолданбалы деңгей хаттамалары орналасады. OSI (Open System
Integration) классификациясына сүйене отырып TCPIP хаттамаларының
жиынтығын эталондық модельмен салыстырып көреміз. (сурет 15)
Сурет 15 - Желі түйініндегі TCPIP хаттамалар жиынтығын жүзеге асыратын
модульдер сызбасы
Бұл сызба тіктөртбұрыштармен модульдер, пакеттерді өңдейтін,
сызықтармен-мәлімет алмасу жолдары белгіленген. Бұл сызбаны талқылаудан
бұрын, қажетті терминология ендіреміз:
Драйвер – желілік адаптермен тікелей әсерлесетін программа;
Модуль – драйвермен, желілік қолданбалы программамен немесе өзге
модульмен әсерлесетін программа.
Сызба желі түйінінің локальді желі Ethernet көмегімен қосылуына
келтірілген, сондықтан мәліметтер блогы осы арнайылылықты сипаттайды.
Желілік интерфейс – компьютерді желіге қосатын физикалық құрылғы.
Біздің жағдайымызда - Ethernet картасы.
Кадр – желілік интерфейсті қабылдайтынжіберетін мәліметтер блогы.
IP-пакет - IP модулі желілік интерфейспен алмасатын берілгендер блогы.
UDP-датаграмма – IP модулі UDP модулімен ақпарат алмасатын мәліметтер
блогы.
TCP-сегмент – IP модулі TCP модулімен алмасатын мәліметтер блогы.
Қолданбалы хабарлама – желілік қосымшалар программалары транспорттық
деңгейдегі хаттамалармен алмасатын мәліметтер блогы.
Инкапсуляция – бір хаттама форматындағы мәліметтерді өзге хаттама
форматына орналастыру тәсілдері. Мысалы, IP-пакетті Ethernet кадрына немесе
TCP-сегментті IP-пакетке орама жасау. Шет елдік сөздікке сәйкес
"инкапсуляция" термині дененің жат заттары айналасында капсуланың
қалыптасуы” дегенді білдіреді. Желіаралық алмасу шекарасында инкапсуляция
ұғымы бұдан кеңірек мағынаға ие. IP пакеті Ethernet-ке инкапсуляцияланған
жағдайда IP пакетінің Ethernet-фреймі мәліметі ретінде орналасқаны туралы
немесе TCP IP-ге инкапсуляцияланғанда TCP-сегменттің IP-пакеті мәліметтері
ретінде орналасқаны туралы айтуға болады, онда коммутация жасайтын
каналдар бойымен пакеттерді ары қарай SLIP пакеттеріне немесе PPP
фреймдеріне “кесу” жүргізіледі.
Қосымшалар деңгейі Деректер блогы
(HTTP, FTP және т.б)
ТСР деңгейі ТСР тақырыбы Қосымша деңгейлер
хабарламаларын TCP
деректер блогы
IP IP TCP тақырыбы TCP
деңгейі тақырыбы деректер блогы
IP хаттама пакетінің
берілгендер блогы
Сурет 16 - Жоғары деңгейлі хаттамаларды TCPIP хаттамаларына
инкапсуляциялау
Барлық сызба TCPIP хаттамаларының стектеріне немесе жай ғана TCPIP
стектері деп аталады. Хаттамалар атауларына қайта айналып келмес үшін
келесі аббревиатуралардың шифрын ашайық: TCP, UDP, ARP, SLIP, PPP, FTP,
TELNET, RPC, TFTP, DNS, RIP, NFS:
TCP - Transmission Control Protocol – бүкіл TCPIP хаттамалары
жиынтығына атау берген базалық транспорттық хаттама;
UDP - User Datagram Protocol - TCPIP жиынтығына жататын екінші
транспорттық хаттама. Айырмашылықтары TCP мен UDP кейіннен қарастырылады.
ARP - Address Resolution Protocol - IP-адрестер мен Ethernet-
адрестердің сәйкестігін анықтау үшін қолданылатын хаттама.
SLIP - Serial Line Internet Protocolтелефон линиялары бойымен мәлімет
алмасу хаттамасы.
PPP - Point to Point Protocol (“нүкте-нүкте” мәлімет алмасу хаттамасы).
FTP - File Transfer Protocol (файлдар алмасу хаттамасы).
TELNET – виртуал терминалды эмуляция жасау хаттамасы.
RPC - Remote Process Control (Жырақтағы процесстерді басқару
хаттамасы).
TFTP - Trivial File Transfer Protocol (Файлдарды алмасудың тривиалды
хаттамасы).
DNS - Domain Name System (Домендік атаулар жүйесі).
RIP - Routing Information Protocol (маршруттау хаттамасы).
NFS - Network File System (таратылған файлдық жүйе және желілік баспа
жүйесі).
FTP немесе telnet секілді қолданбалы деңгей программаларымен жұмыс
жасау кезінде TCP модулін қолданатын хаттамалар стектері қалыптасады, бұл
17 - суретте көрсетілген.
FTP-қосымша
TCP-модулі
IP-модулі
ELNET-драйвері
Сурет 17 - TCP модулін қолдану кезіндегі хаттамалар стектері
UDP транспорттық хаттамасын қолданатын программалармен жұмыс жасау
кезінде, мысалы Network File System (NFS) программалық құрылғылары, TCP
модулінің орнына UDP модулі қолданылатын өзге стекті пайдаланады. (18
сурет)
NFS -қосымша
UDP- модулі
IP-модулі
ELNET-драйвері
Сурет 18 - UDP транспорттық хаттамасы арқылы жұмыс жасау кезіндегі
хаттамалар стектері
Блоктық мәліметтер ағындарына қызмет көрсету кезінде TCP, UDP және ENET
драйвері мультиплексорлар секілді жұмыс жасайды, яғни бір кіру бағытындағы
мәліметтерді бірнеше шығу бағытына немесе керісінше, бірнеше кіру
бағытындағы мәліметтерді бір шығу бағытына бағыттайды. Осылайша, ENET
драйвері кадрды не IP модуліне, не ARP модуліне, кадр тақырыбының
өрісіндегі “түр”мәніне қарай жібереді. IP модулі IP-пакетті не TCP
модуліне, не UDP модуліне бағыттайды, бұл бағыт пакет тақырыбындағы
“хаттама”өрісімен анықтайды. UDP-датаграмманы немесе TCP хабарламаны
қабылдап алушы датаграмманың немесе хабарламаның тақырыбындағы
“порт”өрісінің мәніне қарай анықталады.
Жоғарыда көрсетілген барлық мәндер хабарлама тақырыбында жіберілетін
компьютерде модульдермен тіркеуге тұрады. Хаттамалар сызбасы-ағаш
болғандықтан оның тамырына бірғана жол барады, бұл жолдан өткенде әрбір
модуль өз мәліметтерін блок тақырыбына қосады. Пакетті қабылдап алған
машина осы белгілерге қарай демультиплекетеуді орындайды.
2.6 Желілік деңгей, маршруттау
2.6.1 IP хаттамасы
IP хаттамасы TCPIP хаттамалар жиынтығындағы иерархияда ең бастысы
болып табылады. Ол Internet желісі бойымен TCPIP пакеттерін таратуды
басқару үшін қолданылады. IP жүктелген түрлі функциялардың арасында
келесілері ерекшелінеді:
1) Internet желісінде мәлімет алмасу бірлігі және бақалық ұғымы болып
табылатын пакетті анықтау. Көптеген шетелдік авторлар IP-пакетті
дитаграмма деп атайды;
2) Internet желісінде қолданылатын адрестік схеманы анықтау;
3) Каналдық деңгей және транспорттық деңгейлер арасында мәлімет алмасу
(өзге сөзбен айтқанда транспорттық датаграммаларды каналдық деңгейлер
фреймдеріне мультиплекстеу);
4) Желі бойымен пакеттерді маршруттау, яғни бір шлюзден өзгесіне
машина–қабылдаушыға пакет алмастыру мақсатында пакет алмастыру.
5) Транспорттық деңгейдегі пакеттердің бөліктерін “кесу” және “жинау”.
IP хаттамасының негізгі ерекшеліктері физикалық және виртуал біріктіру
бағытының болмауы. Бұл деген пакетті жібермес бұрын, IP іске қосатын ОЖ
модулі бірігуді орнату мүмкіндігін тексермейді, яғни IP-пакеттің
өзіндегісінен өзге ешқандай ақпаратты басқарушы желі бойымен жіберілмейді.
Сонымен қатар, Ip мәліметтер өрістерінің ақпарат толықтығын тексермейді,
онда хаттамалар сенімсіз жеткіліксіз болады.
Осылайша, жол туралы барлық ақпарат желінің пакет өту мезетінде
алынады. Дәл осы процедура маршруттау деп аталады, коммутациядан өзге.
Коммутация-мәліметтерді жіберу маршрутын алдын-ала орнату, кейіннен осы
маршрутпен мәліметтер жіберіледі.
Маршруттау принципі Internet желісінің икемділігін қамтамасыз еткен
факторлардың бірі болып табылады, оның арқасында өзге желілік
технологиялармен жарыста жеңіске жеткен. Маршруттау жеткілікті көп
ресурстық процедура болып табылады, өйткені әрбір пакетті талдау жасауды,
шлюз немесе маршрутизатор арқылы өтетіндей талап етеді. Маршруттау кезінде
барлық басқарушы ақпарат талданады, физикалық және виртуал канал
орнатылады және барлық пакеттер осы канал бойымен маршрутты ақпаратты
талдау арқылы қайта жіберіледі. Бірақ, IP –дің бұл әлсіздігі дәл сол
уақытта оның қуаты болып табылады. Желінің тұрақсыз жұмыс жасаған кезінде
пакеттер түрлі маршруттармен жіберіледі де, кейіннен бір хабарламаға
жинақталады. Коммутация кезінде әрбір пакет үшін жолды қайтадан есептеу
қажет болады, ал мұндай жағдайда коммутизация маршруттаудан көп шығынды
талап етеді.
Жалпы айтқанда IP хаттамаларының нұсқалары бірнеше. Қазіргі кезде Ipv4
(RFC791) нұсқасы қолданылуда. Хаттама пакетінің форматы Сурет 19
көрсетілген.
Сурет 19 - Ipv4 пакетінің форматы
Шын мәнінде бұл тақырыпта барлық IP хаттамасының жоғарыда сипатталған
барлық функцияларына жіберуші адресі (тақырыптағы 4-сөз), қабылдаушы адресі
(тақырыптағы 5-сөз), пакеттің ұзындығы (Total Lenght өрісі және жіберілетін
датаграмма (Protocol өрісі) типі, анықтамалар келтірілген).
Тақырыптық мәліметтерін қолдана отырып машина қай желілік интерфейске
пакетті жіберу қажеттігін анықтайды. Егер қабылдаушының IP-адресі оның
желілерінің біріне қатысты болса, онда бұл желі интерфейсіне пакет
жіберіледі, кері жағдайда пакетті өзге шлюзге жібереді.
Егер пакет желі бойымен тым ұзақ қаңғырса, онда келесі шлюз машина-
жіберушіге өзге шлюзді қолдану қажеттігі туралы ICMP-пакет жібереді. Осы
принциппен ping программасы жұмыс жасайды, ол пакеттің желі бойымен
маршрутын бөлу үшін қолданылады.
Транспорттық деңгей хаттамасын біле отырып IP-модуль өз пакетіндегі
ақпараттың капсуляциясын ашып, оны сәйкес транспорттық қызмет көрсету
модуліне бағыттауды орындайды.
IP-пакеті тақырыбының форматын талқылау кезінде инкапсуляция жасауға
тағы да ораласыз. Инкапсуляциялаудың кәдімгі процедурасын орындау барысында
пакет фреймнің мәліметтер өрісіне орнатылады, ал бұл орындала алмайтын
жағдайда кішігірім фрагменттерге бөлінеді. Желі бойымен жіберілетін
максимал мүмкін фреймнің өлшемі MTU (Maximum Transsion Unit) шамасымен
анықталады, ол каналдық деңгей хаттамасымен анықталған. Кейіннен IP пакетті
қайта қалпына келтіру үшін өзінің бөлінуі туралы ақпаратты сақтауы тиіс.
Бұл мақсатта "flags" және "fragmentation offset" өрістері қолданылады. Бұл
өрістерде егер пакет кішкене бөліктерге фрагменттелген болса, онда осы
фреймде пакеттің қай бөлігі қабылданғаны анықталады.
IP хаттамасын және жалпы TCPIP хаттамалар жиынтығын талқылағанда
қазіргі кезде Internet желісінде шын мәнінде күрделі, желінің базалық
хаттамасын өзгерту талабын қоятын, көптеген мәселелер туындағанын айтып
кету қажет.
2.6.2 IP-адрестерді тұрғызу принциптері
IP-адрестер IP хаттамасы секілді дәл сол RFC-де анықталған. Осы
адрестер TCPIP желісі арқылы хаттамалар жеткізетін база болып табылады.
IP-адрес – бұл 4 байттық тізбек. Бұл тізбектің әрбір байтты ондық сан
түрінде жазу келісілген. Мысалы: 144.206.160.32
Желілік интерфейске енудің әрбір нүктесі өзінің IP-адресіне ие. IP-
адрес екі бөлімнен тұрады: желі адресі және хост номері. Жалпы айтқанда,
хост деп желіге қосылған бір компьютер түсініледі. Соңғы уақытта, “хост”
ұғымы одан кеңірек түсіндіруге болады.
IP-адрестердің 5 классы бар. Бұл класстар бір-бірінен желі адресіне
бөлінген және желідегі хост адресіне бөлінген биттер санымен ерекшелінеді.
20 суретте осы 5 класстар көрсетілген.
А классты адрестер жалпылама пайдаланылатын үлкен желілерде қолдану
үшін арналған. В калссты адрестер орта өлшемді желілерде (үлкен
компаниялар, ғылыми-зерттеу институттары, университеттер желілері). С
классты адрестер компьютерлер саны онша көп емес желілерде қолдануға
арналған.
0 16 24
8 31
Класс А 0 Желі номері Хост номері
Класс В 10 Желі номері Хост номері
Класс С 110 Желі номері Хост номері
Класс D 1110 Топ адресі
Класс Е 11110 Резервтелген
Сурет 20 - IP-адрестердің класстары
IP-адрестердің құрылымын қалыптастыру кезінде олар түрлі мақсаттарда
қолданылады деп болжанған болатын.
D классты адрестер компьютерлер топтарына айналысу үшін арналған, ал E
классты адрестер-резервтелген.
127.0.0.1 адресі программаларды тестілеу және бір компьютер шегінде
қалып-күйге келтіру кезінде бұл адрес міндетті түрде көрсетілуі қажет,
әйтпесе жүйе іске қосылған кезде тұрып қалуы мүмкін ( SCO Unix-тегі
секілді). Түйіннің бар болуы локальді режимде жілілік қосымшаларды
пайдаланудың көзқарасы бойынша оларды тестілеу және интегралданған
жүйелерді қалыптастыру өте ыңғайлы.
2.6.3 Ішкі желілер
Internet-тің адрестік кеңістігін бөлудің басты элементі ішкі желілер
болып табылады. Ішкі желі - өзге ішкі желілермен қиылыспайтын желінің ішкі
жиынын. Бұл ұйымның желісі фрагменттерге бөліне алатынын білдіреді, оның
әрқайсысы ішкі желі болады. Шын мәнінде әрбір ішкі желі физикалық локальді
желіге сәйкес келеді (мысалы, Ethernet сегменті). Жалпы айтқанда, ішкі
желілер физикалық желілердің ондағы түйіндер саны мен желі сегменті
максимал ұзындық 185 м және 32-ге дейін түйіннен тұра алады. Ең кіші желі-С
классты 254 түйіннен тұрады. Бұл цифрға жету үшін желінің бірнеше
сегменттерін біріктіру қажет. Мұны не физикалық құрылғылар, не машина-
шлюздер (мысалы, репитерлер) көмегімен орындауға болады.
Алғашқы жағдайда, ішкі желіге бөлу қажет емес, яғни логикалық түрде
желі ішкі желілерге бөлінеді.
Негізінде желіні ішкі желіге бөлу міндетті емес. өзге классты
желілердің адрестерін қолдануға болады (аз максимал сады түйіндермен).
Бірақ, мұнда кем дегенде екі ыңғайсыздық туындайды:
– Бір сегментті Ethernet желісінде желінің барлық адрестік пулы
пайдаланылмайды, өйткені мысалы, С классты желі үшін 254 мүмкін
адрестерден тек 32 ғана қолдануға болады (түйіндер саны ең аз деп
алғанда);
– Ұйымнан жырақта орналасқан барлық машиналар, осы ұйымның желісіндегі
компьютерлерге ену рұқсаты бар, әрбір желінің шлюздері бөлулері қажет.
Желінің құрылымы сыртқы әлемге ашық болып қалады. Құрылымның кез
келген өзгеруі маршруттау қатесіне алып келеді. Ішкі желілерді
қолдану кезінде ішкі машиналарға ұйымның барлық желісінің шлюзін ғана
білулері қажет. Желі ішінара маршруттау-оның өзіндік ішкі жұмысы.
Желіні ішкі желіге бөлу кезінде IP-адрестің хосттар номерлеріне
бекітілген IP-адрестің бөлігін қолданады. Желінің администраторлары IP-
адресінің бөлігін маскілеп, оны ішкі желілердің номерін тағайындауға
қолданады. Шын мәнінде адресті екі бөлікке бөлу тәсілі енді хост адресіне
желінің IP-адресінен қолданылады, онда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Анықтамалар, белгілеулер және қысқартулар ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
Кіріспе 5
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1. Жалпы бөлім 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
1.1 Программалау тілін таңдауды негіздеу 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
1.1.1 World Wіbe Web және HTML тіліне кіріспе 7
... ... ... ... ... ... ... ...
1.1.2 HTML командаларымен WEB сайт құжаты құрылымын
8
сипаттау
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1.3 Web көру құрылғысы 9
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
..
2. Негізгі бөлім 13
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
2.1 Есеп қойылымы 13
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..
2.2 Windows XP компьютерге орнату 14
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ..
2.3 Windows XP-дегі локальды желіні баптау 14
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.4 Megaline және желілік Интернетке қосылу 17
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
2.4.1 Megaline-ді қосу және өңдеу 17
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
2.4.2 Желілік Интернетке қосылуы 20
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
2.5 TCPIP моделі 21
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ..
2.5.1 TCPIP желілеріндегі желіаралық алмасу негіздері 21
... ... ... ... ...
2.5.2 TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы 21
... ... ... ... ... ... ... ...
2.6 Желілік деңгей, маршруттау 25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
2.6.1 IP хаттамасы 25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
2.6.2 IP-адрестерді тұрғызу принциптері 27
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
2.6.3 Ішкі желілер 28
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
2.7 ЭО пайдаланушыға нұсқау 28
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
3. Экономикалық бөлім 30
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .
4. Еңбек қорғау 37
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды 47
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .
Қолданылған әдебиеттер 48
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ...
А Қосымшасы Техникалық тапсырма 49
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
Б Қосымшасы Программаның листингі 51
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
В Қосымшасы Интерфейс, тізбектелген және кластар диаграммасы ... . 68
Анықтамалар, белгілеулер және қысқартулар
IP (Internet Protokol) – Internet хаттамасы
ATP (Apple Talk Protokol) –Apple Talk Транзакциялы хаттамасы.
NBP (Name Binding Protokol)–атауларды байланыстыру хаттамасы.
ТCP (Transmission Control Protokol) –жіберуді басқару хаттамасы.
FTР (File Transfer Protocol) файлдар алмасу хаттамасы
SNMP (Simple NetWork Management Protokol) – желіні басқарудың
қарапайым хаттамасы.
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) гипермәтінді тасымалдау
хаттамасы
UDP (User Disgram Protocol) қолданушы дейтаграммаларының протоколы
РРР (Point-to –Point Protocol) – нүкте-нүкте мәлімет алмасу
хаттамасы.
OSI (Open System Integration)
HTML (Hyper Text Markup Language) гипермәтінді белгілеу тілі
WWW (World Wіbe Web) бүкіләлемдік тор
ДЭЕМ Дербес электронды есептеуіш машинасы
ЭО Электрондық оқулық
ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) асимметриялық цифрлық
абоненттік сызық
DSL (Digital Subscriber Line) цифрлық абоненттік сызық
ARP (Address Resolution Protocol) IP-адрестер мен
Ethernet-адрестердің сәйкестігін анықтау үшін қолданылатын
хаттама.
SLIP (Serial Line Internet Protocol) телефон линиялары бойымен
мәлімет алмасу хаттамасы.
TELNET виртуал терминалды эмуляция жасау хаттамасы.
RPC (Remote Process Control) жырақтағы процесстерді басқару
хаттамасы.
TFTP (Trivial File Transfer Protocol) файлдарды алмасудың тривиалды
хаттамасы.
DNS (Domain Name System) домендік атаулар жүйесі.
RIP (Routing Information Protocol) маршруттау хаттамасы.
NFS (Network File System) таратылған файлдық жүйе және желілік
баспа жүйесі.
ОЖ Операциялық жүйе
Кіріспе
Жоғарғы және орта кәсіптік білім беру орындарында Windows XP
операциялық жүйесінде компьютерлік желілерге қосылу және баптау тақырыбын
оқыту барысында әдістемелік құрал-көмек ретінде электрондық оқулық
құрастыру мақсатында дипломдық жұмысымды ұсынып отырмын.
Windows XP операциялық жүйесінде компьютерлік желілерге қосылу және
баптау электрондық оқулықтың жоқтығы мазаландырды. Сондықтанда осы
дипломдық жұмысымды келешекте студенттерге қандай да бір көмегі тиіп,
келешекте осы электрондық оқулықты іске асырса дегім келеді.
Электронды оқулықты жасау құрылымын бөліктерге бөлуге болады. Мысалға:
комплекстік критерияны пайдалана отырып, тағайындалған және атқарылған
функцияларды кірістіріп пайдалану кезінде техникалық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету.
Жоғарыдағы көрсетілімде:
• Алгаритімдік тіл;
• Жалпы тағайындалған құрал;
• Мультимедиялық құрылым;
• Гипертекстік және гипермедиялық құрылым.
Төменде осы көрсетілген бөлімдерге қысқаша түсінік беріледі.
Алгоритімдік тіл
Электрондық оқулықтардың өзіне тән программалық мазмұндары:
• әртүрлі реализациялық стиль (түрлі-түсті палитра, интерфейс,
электрондық құрылым тағы басқалар);
• модефикация қиындығы және шығарушы;
• уақытты текке өткізбеу, еңбек сыйымдылығы;
• ақпараттық тендеудің жоқтығы және электрондық оқулықты құру.
Жалпы тағайындалған құрал
Жалпы тағайындалған құралға арналған электрондық оқулықтың құрылуын
пайдаланушылар мен мамандандырылған программистер болмайды .
Электрондық оқулықтың пайдаланған ереже ретінде қамтамасыз ететін
әрекеттер:
• электрондық оқулықтың құрылымын форматтау;
• текстіні форматтаумен редактілеу;
• статистикалық иллюстрациялық бөлімді дамыту;
• динамика;
• орындалған модельдерді қосу.
Жалпы тағайындалған құрылымға керекті назар аудару:
• электронды оқулықтарды мамандандырылмаған программистерге соның
ішінде жеке тұлғалардың құрыуына болмайды;
• Компьютерді программамен қамтудың сұранысы өте үлкен емес.
• Жалпы тағайындалған құралмен біріккен кемшіліктер қатары:
• интерфейс;
• аз салыстырмалы мультемедия мен гипермедия құрлыстары;
• программа жасаудағы дистанциондық оқулыққа қатыспайды.
Мультемедиялық құрылым
Жаңа ақпараттық технология шықпай жатып көтеген эксперименттер жасалып
тексерілді. Нәтижесінде методтар арасында материялды өзіне қабылдап және
уақыт өтседе оқуға болмайтындығын дәлелдеді.
Егер материал дыбыспен болса, онда адам 14 бөлігін есте сақтай
алады.
Ал егер материал дыбыссыз болса, 13 бөлігі есте сақталынады. Егер
екеуіде қатар болса есте сақтау қабілеті жартыға көтеріледі. Ал егер адам
қызығып белсенді іске араласса материалды қабылдауы 75% - кекөтеріледі.
Сонымен, мультемидия беру әрекеттерін біріктіретін ақпараттық жүйе.
Қозғалмайтын көркем сурет, жылжымалы көркемфильм және сандық дыбыс MIDI.
Аудио ақпараттың өзіне тән сөз, ән, дыбыстық эфектісі болады.
Ең қажетті сұрақ – бұл ақпаратты жеткізуге арналған құрылымдар.
Критериялық таңдау құрылғысы
Таңдау құрылғысында керекті баға беру:
1. Ақпараттық құрылғының белгіленген кофигурациясы.
2. Сертификацияланған программа құрылғысы.
3. Керекті мамандандандырылған дәреже.
Сонымен қатар еске сақтайтын нәрсе электрондық оқулықтың тағайындалған
және жасалынған керексіз модефикациясы жаңа толықтыруларды еске сақтауды
шектеу тағы басқалар.
Тез өсіп жатқан технология құрылғысы мультемедиялық және гипермедиялық
байланыс айтарлықтай арзандатылды. Сонымен қатар күшті және тез
қозғалыстағы ақпарат құрылысы жоғарыда айтылған құрылғымен жабдықталған.
1. Жалпы бөлім
1.1 Программалау тілін таңдауды негіздеу
1.1.1 World Wіbe Web және HTML тіліне кіріспе
Интернеттің кәзіргі дамуы 90-жылдар басында компьютерлер арасында
мәлімет алмасудың жаңа хаттамасы (protocol) пайда болғаннан кейін басталды.
Бұл хаттама HTTP (Hyper Text Transfer Protocol – гипермәтінді тасымалдау
хаттамасы) деп аталған болатын. Осы хаттамамен қатар НТТР серверлерінің
кеңейтілген желілері болып табылатын. Интернет арқылы файлдар тасымалдай
алатын World Wіbe Web қызмет бабы (WWW немесе Web) пайда болады. Бұл
файлдың басым көпшілігі WEB –парақтар түрінде HTML (Hyper Text Markup
Language –гипермәтінді белгілеу тілі) тілінде жазылған арнаулы файлдар
түрінде болады. Осы файлдарды НТТР серверлерінде (Web - тораптарында )
орналастыру жолымен Web-парақтар қалың көпшілік пайдаланатындай түрде
Интернетте жарияланады. Web – парақтар мазмұны әр түрлі бола береді және
олар әр түрлі тақырыптарды қамтиды, бірақ олардың бәрінің де негізгі
жариялану яғни жазылу тілі HTML болып табылады. Осындай HTML құжаттарының
бәрінің де файл аттарының кеңейтілуі (тіркеуі) HTM немесе HTML болуы тиіс.
HTML тілі World Wіbe Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web
–парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең
пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол World Wіbe Web жүйесінің
негізі бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. World Wіbe Web
сөзі қазақ тіліне кеңейтілген бүкіләлемдік өрмек болып аударылады HTML
тілінің мағанасы мен атқаратын қызметін оның атынан анықтауға болады.
Гипермәтін - қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне арнаулы код,
яғни екпінді элемент (anchor) орналасқан мәтін. Ол мәтін ішіне сурет,
дыбысенгізу, мәтінді безендіру, пішімдеу (форматтау) ісін орындайтын
немесе осы құжаттың басқа бөлігіне сілтемесі бар алғашқы нүкте ретінде
қарастырылатын белгіленген сөз. Сөзді ерекшелеп белгілеу дегеніміз – келесі
көрсетілетін құжат бөлігі қалай бейнеленетінін анықтайтын айырықша кодты
осы сөз ішіне енгізу. Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер (browsers) деп
аталатын арнайы көрсету программалары қолданылады. Гипермәтін экранда
белгіленген қарапайым сөз ретінде тұрады., егер курсорды сол сөзге
жеткізіп тышқанды шертсек (Enter-пернесін бассақ), онда сонымен байланысты
(ол сілтеп тұрған) басқа құжатты оқимыз. Ол құжаттар мәліметтер ішіндегі
басқа парақтарда немесе WEB жүйесіндегі басқа тораптарда орналасып,
бейнежазба, сурет, жазылған дыбыс күйінде болуы мүмкін. Сонымен, мәтіндерді
осылай байланыстыра отырып белгілейтін мүмкіндікті беретін HTML тілі. Оның
дұрыс нәтиже алуда қамтамасыз ететін өз заңдылықтары мен ережелері бар.
1.1.2 HTML командаларымен WEB сайт құжаты құрылымын сипаттау
HTML тілінің бастапқы мәтіндерді белгілейтін командалары тег (tag) деп
аталады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег “кіші” ()
символдарынан басталады да, “үлкен” () символымен аяқталады. Осындай қос
символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан
соң команда аты болып табылатын түйінді сөз - тег орналасады.
HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың
жазылуында әріптер регистрі ешбір рөл атқармайды, бас әріпті де, кіші
әріпті де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жай
мәтіннен айыруы мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан.
HTML тілінің бір тегі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір
абзацқа ғана, әсер етеді. Осыған орай екі тег қатар қолданылады: бірі-
ашады, екіншісі-жабады. Ашатын тег белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал
жабатын тег-сол әсерді аяқтайды. Жабу тегтері қиғаш сызық символымен ()
басталуы тиіс.
Кейбір тегтер өз жазылу орнына қарай тек бір ғана әсерін тигізеді.
Мұндайда жабу тегі қажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тег ретінде
HTML тілінде қолданылмайтын түйінді сөз жазылып кетсе, онда оның ешбір
әсері болмайды.
Броузерлер арқылы құжат экранда көрсетілген шақта тегтердің өздері
бейнеленбей, тек олардың құжат мәтініне тигізетін әсері ғана білініп
тұрады.
Әрбір Web – парақ жеке Web – құжат болып табылады. Бұл Web- парақтардың
кәдімгі мәтіндік құжаттардан форматы өзгеше болады және олар HTML
форматында жазылады.
WEB-парақ құрылымы
WEB – парағын дайындау:
HTML
HEAD
TITLE WEB- ïàðà¹ûíû º½ðûëûìû title
STYLE H2 {font-family: Arbat;}
CODE { font-family: Arial;} style
META http-equiv. = ”Content-Type” content = “texthtml; chariest =
windows-1251"
META name = “Author” content = “Pavel Trizno”
META name = “Keywords” content = “ HTML, document, element”
head
BODY bgcolor = #FFFFFF
!-- Параққа түсініктеме --!
A name = “topa
көшу A href = “#bottom” соңы a құжат P
көшу A href = “#S001” B ñiëòåìå 1 baP
P
HR
H1 Тақырып 1 h1
H2 Тақырып 2 h2
H3 Тақырып 3 h3
H3 Тақырып 4 h4
H3 Тақырып 5 h5
H3 Тақырып 6 h6
HR
Бұл жерде B ссылкасы орналасқан 1 bA name = “S001”a
HR
P бұл жерде WEB – парақ кешенді (оригинальный) тексі тұруы керек HR
A name = “bottom”aP
көшу A href = “#top”басыa құжат
body
html
1.1.3 Web көру құрылғысы
Web көру құрылғысы Microsoft Office-қа арналған барлық қосымшаларда
қолданады, ол түрлі презентациялар және жергілікті компьютердегі
құжаттарды, корпаративті желі немесе Web қызметін көруге арналады.
Бір Web – парақта бірнеше құжаттардың орналастырылуы.
HTML тілі броузер программасы терезелерін бірнеше бөлікке бөліп тастау
мүмкіндігін береді және олардың әрқайсысында жеке құжаттар бейнеленеді.
Осындай бөліктерді фрейма деп атаймыз.
1. Фреймдер құру үшін HTML ерекше құжаты пайдаланылады, оның құралымы
кәдімгі құжаттардан бөлек болады. Осындай құжаттарда құжат “денесінің”
бөлімдері болмайды, ал шын мәнінде, қандай да болсын мәтінде мүлдем
болмайды. Оның орнына бұл құжаттарда FRAMESET және FRAMESET
тегтерінің арасында орналасқан фреймдер болады. Бұл сипаттамада броузер
терезесіндегі бөліктердің өлшемдері мен олардың орналасу тәртібі
сипатталады, сонымен қатар аталмыш бөліктердің әрқайсысынан шақырылуы
тиіс құжаттар көрсетіледі.
2. FRAMESET тегі, терезелерді бөлу әдістерін анықтайтын, COLS= және ROWS=
міндетті атрибуттарына ие болуы тиіс. COLS= атрибуттарын пайдаланған
уақытта терезелер вертикаль сызықтармен, ал ROWS= атрибутын пайдаланған
уақытта горизанталь сызықтармен бөліктерге бөлінеді. Егер аталмыш
атрибуттың екеуі де берілсе, терезеде бөлікшелерден құралатын тор пайда
болады.
Осы атрибуттардың мәндері терезе бөліктерінің биіктігін (немесе енін)
анықтайды. Әр бағанға (жолға) арналған параметрлер пиксель өлшем бірлігі
бойынша үтірлер арқылы немесе проценттермен (“% белгісі”) беріледі. Соңғы
параметр ретінде (*) жұлдызша белгісін де пайдалануға болады. Осындай фрейм
үшін барлық қалған бос кеңістіктер бөлініп беріледі.
3. FRAMESET және FRAMESET тегтерінің арасында, қалыптастырылған
бөліктердің қажеттілігін көрсететін қосымша тегтер орналастырылады. Осы
мақсаттар үшін, терезені қосымша бөлу мүмкіндігін беретін, ендірілген
FRAMESET тегін немесе экрандағы жеке бөліктеріне шақырылатын құжаттарды
анықтайтын, жеке даралық FRAME тегтерін пайдалануға болады. FRAMESET
және FRAMESET тегтерінің араларына орналастырылған элементтерінің
саны, қалыптастырылған бөлік санына сәйкес болуы керек.
4. FRAME тегінде, аталмыш бөлікке шақырылатын құжаттарды анықтайтын,
SRC=міндетті атрибуттары болуы керек. Қосымша атрибуттар жеке фреймдер
арасындағы қоршауларды және оның басқа кейбір қасиеттерін реттеу
мүмкіндігін береді.
HTML
HEAD
TITLE Навигациялық панелі бар парақ TITLE
HEAD
FRAMESET
COLS=”25%,*”
FRAME SRC=panel:htm
FRAME SRC=homel.htm
FRAMESET
HTML
HTML
HEAD
TITLE Құжаттың күрделі құрылымы
TITLE
HEAD
FRAMESET ROWS=”45%, 30%, 25%
FRAMESET COLS=”40%,30%, 30%
FRAMESET ROWS=”50%, 50%
FRAME SRC=”doc1.htm” FRAME SRC=”doc2.htm
FRAMESET
FRAME SRC=”doc3.htm”
FRAME SRC=”doc4.htm”
FRAMESET
FRAMESET COLS=”60%,40%
FRAME SRC=”doc5.htm”
FRAME SRC=”doc6.htm”
FRAMESET
FRAMESET COLS=”30%,40%, 30%
FRAME SRC=”doc7.htm”
FRAME SRC=”doc8.htm”
FRAME SRC=”doc9.htm”
FRAMESET
FRAMESET
HTML
HTML тегтерінің типтері, тег атрибуттары
html- .html құжатының форматы
head- тақырыптық аймақ
body- құжаттың денесі
Тегтер ашылатын және жабылатын болып бөлінеді.
html жабылатын
head
1. title my first site title сақтаймыз: аты. Html
my first site- Интернеттің атымен жазады.
2. body Welcome to my site- терезенің өзінде жазады.
3. Мәтінді түспен бояйды: body text=red
Welcome to my site- қызыл түспен жазады body
4. Тег font- бұл шрифт. font- тегінің color деген операциясы
бар, ол мәтіннің түсін көрсетеді body text=red Welcome font
color=pink to my site font
body
5. size – опциясы мәтіннің көлемін көрсетеді.
font color=pink size=5 size = 1 және одан жоғары
6. b- жартылай қарайтылған шрифт b to b...
7. I- курсивті шрифт I ... I
8. sup- жоғарғы индекс sup x2 ... sup
9. sub- төменгі индекс sub x2 ... sub
10. br- қатардың бітуі, жаңа жолға көшу
br br- жаңа жол қояды
11. p- абзац
12. p align -left-center-right-juistify- түзету, екі бетінде
түзету p
13. u- астын сызу u ... u
14. s- сызу s ... s
15. Фонның түсі: body bycolor=цвет
16. Суреттің фоны body background=”1.jpg”
17. body background=”1.jpg” bgproperties=fixed айналмайтын
мәтіннің фоны
18. marquee- жылжымалы жол marquee текст marquee
19. marquee direction=left, right,up,down ... marquee
20. marquee direction=up bgcolor=red... marquee - жылжымалы жол
фонының түсі.
21. marquee direction=up bgcolor=red behavior=scrole- қарапайым
alternate- экранның шетінен итеріп тастау.
Slide- жылжымалы жолдың экран шетінде тоқтауы.
21. -- behavior= slide loop=2- қозғалыс саны
Тактілер саны infinity- шексіздік
22. Жылдамдық
-- behavior= alternate loop=2 scrollamount=1 ( 1-ден 10-ға
дейін)
scrolldelay=1000
23. Биіктігі - -- behavior=alternate loop=2 height=”100%”
24. Ені - -- behavior=alternate loop=2 width=”50%”
25. Горизонталды жаңа қатар
-- behavior=alternate loop=2 hspace=100
пиксельдер
26. Көбеулі жаңа қатар - -- behavior=alternate loop=2 vspace
=200
Әуен көзі
27. bgsound src=”sound.wav” volume=10 balance=-10000
дыбыс жоғарылығы (0-ден (10000-нан 10000-ға дейін) 10000 дейін)
28. hr - сызық
hr width=200 align= left size =5 color= red- керекті түске
бояйтын сызық
Ul - жаңа жол Ul мәтін Ul
29. ul - мәтінді маркировкалау li- мәтін ul
31. ul type= square square-маркерлердің квадраттық типі.
li - мәтін ul
32. ul type= circle li - мәтін ul
33. ul imagesrc=”1.jpg” imagesrc- өзінің суретін қоятын опция
34. ol- нөмірленген тізім li - мәтін ol type=1 мәтін 1,2,3
ol
35. ol type=A li - мәтін 1,2,3 ol
36. a- сілтеме
a href=”http:www.mail.ru” href- бағыттау; http немесе
“2.html” осыған басамыз да басқа құжатты ашамыз.
37. img src= “1.jpg”- мәтіннен кейін суретті кояды
38. img src= “1.jpg” width=200 height=500- енімен биіктігі бойынша
өзгертеді
ені биктігі
39. img src= “1.jpg” width=200 height=500 title=“сурет”-көмекші
40. table- кесте
41. td- ұяшық
44. tr- жол
45. кесте шекарасы: table width=500 border=1 1-ден 50-ге дейін
46. шекара түсі: table width=500 border=1 bordercolor=red
51. input type=“button” value=“запустить”- батырма жасау
52. input type=“submit” value=“санау”
53. input type=“reset” value=“жаңарту”
• Тәг атрибуттары.
Көбінесе ашылу тәгтерінің тигізетін әсерлерін түрлендіретін олардың
атрибуттары бар. Атрибуттар немесе сипаттамалар- тег атауларының және
бір–бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден
тұрады.
Кейбір атрибуттар оның мәнін жазуды талап етеді. Атрибут мәні оның
түйінді сөзінен (=) белгісі арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қос
тырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қос тырнақшаны жазбаса да
болады.
2. Негізгі бөлім
2.1 Есеп қойылымы
Ендігі кезекте “Дистанциондық оқу” термин сөзін қалай түсіну сұрағына
жауап беріп көрелік. Дистанциондық оқу – білім беру қызметі ел ішінде
таралған және шетелдерде мамандандарылған ақпараттық білім беру ортасының
көмегімен, ақпараттық оқуды алмастыру ( Спутниктік, теледидар, радио,
компьютерлік байланыс). Ақпараттық білім беру жүйесі дистанциондық оқу
жүйелік ұйымдастыруды көрсетеді, ақпараттық ресурстар, протоналдық қарым-
қатынастар, ақпараттық – программа және ұйымдастыру методикасымен
қамтамасыз ету.
Дистанциондық оқу – үздіксіз білім беру жүйесінің бірі болып табылады.
Азаматтың оқуға және ақпарат алуға құқығы барына шақырады. Бұдан
дистанциондық оқу білім берудің барлық түріне сүйенуді түсіндіреді. Егерде
бұл қағидамен келіссе “ескінің қайырымды” сырттай оқудың, қазіргі оқудың
бейнесі дистанциондық оқу екендігін теріске шығарады.
Жаңа компьютерлер іс жүзінде үлкен эфектісі бар. Қазіргі заманда
ақпарат беру жүйесі көрсеткішімен, ең керекті нәрсені көрсетеді және
білімде алгаритімді жеткізу оқушыларды объектілік байланыс өз-өзіне сіңіру
процесін жетік меңгеруде. Қылқалам мен қағазды компьютер алмастырып,
почталық байланысты интернет қызметі атқарады.
Мультемединый компьютер – бұл жаңа ақпарат тасушы құрылым.
Сондай-ақ компьютерлік модельдерде, ақпараттық анықтағыш құрылым және
де гипермедиялық сылкалық, сонымен қатар ең керекті оқытушы құрал болып
табылады.
Электрондық оқулық жай оқулықтармен салыстырғанда?
Жай “Электрондық оқулық” – көптеген коплекстік оқытатын бақылаушы,
модельдеуші тағы басқа программаны сақтайтын қатты немесе жұмсақ ДЭЕМ,
солардың ішінде ең негізгі ғылыми оқыту тәртібінің формасы.
Электрондық оқулықты жай электрондық оқулықпен үнемі толтырып отырады:
• іс жүзінде үздіксіз кері байланысты қамтамасыз етіп отырады;
• ең керекті ақпаратты тез арада тауып бере алады;
• көптілік гипертекстік айналымдағы уақытты өнемдеу;
• қатардағы қысқа текспен көрсетеді, айтады, модельдейді тағы басқалар
( дәл осы жерде мультемедина техникасы көрсетіледі ).
Электрондық оқулыққа жетіспеушілік функционалдық дисплейі нашар
екендігіне ақпарат қабылдайтын құрылымын кітаппен экрандағы ақпараттық
текспен салыстырғанда ыңғайлы және тиімді екендігі білінеді және де
дисплейдің бағасы жай кітаппен салыстырғанда өте жоғары.
2.2 Windows XP компьютерге орнату
Біріншіден біз компьютерді қатты дискідан емес, оптикалық жинаушыдан
(CD-ROOM) қосылатындай етіп өңдеу керек. Ол үшін BIOS арқылы (оған кіру
үшін компьютер қосылған кезде DEL басып тұрыңыз) оптикалық жинаушыны
бірінші қосылатын жабдық ретінде көрсету керек. Сурет 1-де BIOS-тің беті
көрсетілген
Сурет 1 - BIOS Setup беті
Бұл менюда сізге Advanced BIOS пунктін таңдаңыз. Алдын ала айта
келейін, BIOS-та тышқан жұмыс істемейді, сондықтан сізге қандай да бір
пунктке кіру немесе өзгеріс жасау үшін Enter түймесін басасыз.
Кейбір BIOS-та қосылу параметрін өзгерту Boot (немесе Boot Device
Priority) менюінде жасалады
Ашылған менюде сізге керек параметрді табыңыз:
1) First Boot Device (Бірінші қосылу жабдығы)
б Second Boot Device (Екінші қосылу жабдығы)
в Third Boot Device (Үшінші қосылу жабдығы)
Сонымен, біз First Boot Device-ті оптикалық жинаушыға (CD-ROOM)
өзгертеміз.
BIOS-тан шығасыз, ол үшін сіз Save & Exit Setup пунктін басасыз.
Енді Windows XP дискін оптикалық жинаушыға саласыз, компьютер қосылу
барысында сіз қара экранда CD ... деген жазу көрген кезде Enter басыңыз.
Ары қарай дискінің инструкциясы бойынша жүресіз.
2.3 Windows XP-дегі локальды желіні баптау
Локальды желіні баптау міндетті түрде компьютер желіге қосылған кезде
жасау керек. Төмендегі анықтама Windows XP-дегі желілерді қосуды және
баптауды көрсетеді.
Қадам 1 Пуск кнопкасын басып “Панель управления” ашыңыз (Сурет 2)
Сурет 2 - Жұмыс үстелі
“Панель управления” терезесінде “Сетевые подключения” бөліміне кіріңіз
(Сурет 3)
Сурет 3 - Басқару панелі терезесі
Қадам 2 “Сетевые подключения” ашылған терезесінде “Подключение по
локальной сети”-ге тышқанның оң жақ туймесін басып “Свойства” менюді
таңдаңыз.
Қадам 3 Ашылған терезеде Протокол Интернета (TCPIP) таңдаңыз және
Свойства түймесін басыңыз (Сурет 4)
Сурет 4 - Жергілікті желіге қосылу - сипаттары терезесі
Қадам 4 протокола сипатында
Получить IP-адрес автоматически және
Получить адрес DNS-сервера автоматически жалаушы орнатыңыз (Сурет 5)
Сурет 5 - TCPIP хаттамаларының сипаттары терезесі
Қадам 5 Сетевые подключения бөліміне қайтыңыз. Менюдің сол жағында
Сетевые задачи ішінде Установить домашнюю сеть или сеть малого офиса
таңдаңыз (Сурет 6)
Сурет 6 - Желілік қосылу терезесі
Қадам 6 Мастер новых подключений қосылады
Қадам 7 Далее түймесін басыңыз
Қадам 8 Другое деген қосу әдісін таңдаңыз. Далее түймесін басыңыз
Қадам 9 Этот компьютер принадлежит к сети, не имеющей подключения к
Интернету тәсілін таңдап Далее түймесін басыңыз
Қадам 10 Имя компьютера компьютер атын енгізіңіз Далее түймесін
басыңыз
Қадам 11 Рабочая группа-ға кез келген сөз енгізіңіз (Мысалы NET)
"Далее" түймесін басыңыз
Қадам 12 Просто завершить работу мастера, нет нужды запускать его на
других компьютерах таңдап Далее түймесін басыңыз
Қадам 13 Готово түймесін басыңыз
2.4 Megaline және желілік Интернетке қосылу
2.4.1 Megaline-ді қосу және өңдеу
Megaline интернетіне қосылу үшін бізге міндетті түрде ADSL модем керек.
Бұл түсініктемеде мен мысал ретінде D-Link (ADSL) модемін қарастырдым.
Қадам 1 Біріншіден сіз модемнің драйверін компьютерге орнатуыңыз керек.
Ол үшін сіз модеммен берілген дискіні қосасыз. Диск қосылған кезде сурет 7-
дегідей меню пайда болады. (Сурет 7)
Сурет 7 - D-Link менюі
Қадам 2 Пайда болған менюде Install Driver-ді таңдаймыз (Сурет 8)
Сурет 8 - D-Link драйверін орнату
Қадам 3 Содан кейін Windows 98SEME2000XP таңдаңыз (Сурет 9)
Сурет 9 - Windows 98SEME2000XP таңдау
Қадам 4 Мастер настройки DSL модема терезесінде Далее түймесін
басыңыз
Қадам 5 Выберите своего провайдера терезесінде D-Link WAN таңдаңыз
Сурет 10
Сурет 10 - DSL модемін шебер баптау терезесі
Қадам 6 Соңғы терезесінде Завершение басыңыз, драйвер орнату жұмысы
аяқталды.
Қадам 7 Драйвер орнатылып аяқталғаннан кейін жұмыс үстелінде D-
Link Dial-Up PPP Connection белгісі пайда болады.
Қадам 8 D-Link Dial-Up PPP Connection белгісіне кіріп свойство
түймесін басыңыз (Сурет 11)
Сурет 11 - Интернет желісіне тікелей қосылу
Қадам 9. Свойства-ның ішінде номер телефона 0,40 ауыстырып, ОК
түймесін басыңыз (Сурет 12)
Сурет 12 - D-Link Dial-Up PPP Connection сипаттары терезесі
Қадам 10 Енді Пользователь – Megaline
Пароль – Megaline деп жазасыз да Вызов-ті
басыңыз. Бұл жерде сіз уақытша Интернетке қосылып тұрасыз.
Қадам 11 Сол уақытша қосылып тұрған интернет арқылы сіз Internet
Explorer ашып, адрес жазатын жерге cabinet.megaline.kz енгізесіз, содан
кейін сіздің Личный кабинет-ңіз ашылады, соған сізге берілген Имя
пользователя и пароль-ді енгізесіз де Изменение настроек Интернет басып,
жаңа пароль жазасыз, сөйтіп сол жаңадан жазған парольды келесі қосылған
кезде енгізесіз.
Қадам 12 Енді желіге қосылған компьютерлер интернетке кіру үшін сіз
оларға рұқсат беруіңіз керек. Ол үшін сіз жұмыс үстеліндегі D-Link Dial-Up
PPP Connection белгісіне кіріп свойство түймесін басыңыз. свойство-ның
ішінде Дополнительно таңдап Разрешить другим пользователям сети
использовать подключение к Интернету данного компьютера-ге белгі қойыңыз.
2.4.2 Желілік Интернетке қосылуы
Ал енді біз қосылған megaline-ді локальды желімен байланыстырайық. Ол
үшін жоғарыда көрсетілген мысалды желіге қосылатын барлық компьютерде
жасайсыз, бірақ IP енгізетін жерде Использовать следующий IP-адрес
таңдап, IP-ді қолмен енгізесіз, мысалы мен 192.168.0.5 жаздым. Енді
интернетке қосылу үшін, сіз IP-адрес енгізетін жерде основной шлюз және
предпочитаемый DNS-сервер деген менюге интернетке қосылып тұрған
компьютердің IP-адресін енгізесіз. Менде Интернетке қосылып тұрған
компьютердің IP адресі 192.168.0.1, сондықтан мен оны енгіздім. Мысал Сурет
13 көрсетілген
Сурет 13 - IP адресі енгізу мысалы
2.5 TCPIP моделі
2.5.1 TCPIP желілеріндегі желіаралық алмасу негіздері.
TCPIP стектеріндегі негізгі мәселелері болып шлюздер арқылы пакеттік
ішкі желілерді біріктіру болып табылады. Әрбір желі өзіндік заңдармен жұмыс
жасайды, бірақ шлюз өзге желіден пакет қабылдап, оны көрсетілген адреске
жеткізеді деп болжаймыз. Шын мәнінде бір желіден пакет екінші ішкі желіге
шлюздер тізбегі арқылы беріледі, олар бүкіл желі бойымен пакеттерді
маршруттауды орындайды. Берілген жағдайда шлюз мағынасында желінің бірігу
нүктелерін түсінесіз. Мұнда желілер де, глобальді желілер де біріге алады.
Шлюз ретінде арнайы құрылғылар, маршрутизаторлар, мысалы, компьютерлер
пакеттерді маршруттау функцияларын орындайтын, программалық жабдықтауға ие
қолданыла алады. Маршруттау – бұл пакеттің бір желіден екіншісіне жүру
жолын анықтау процедурасы.
2.5.2 TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы
TCP хаттамаларының стектері OSI модельдері стектерінен ерекшеленеді.
Әдетте оны 14 суреттегі сызбамен көрсетуге болады:
Сурет 14 - TCPIP хаттамалары стектерінің құрылымы
Бұл сызба желіге ену деңгейінде физикалық құрылғыларға енетін барлық
хаттамалар орналасады. Одан жоғары желіаралық алмасу хаттамалары IP, ARP,
ICMP орналасқан. Одан да жоғары негізгі транспорттық хаттамалар TCP және
UDP, онда хабарламаға пакеттер жинаудан өзге, қай қосымшаға мәліметтер
жіберу қажеттігін және қай қосымшадан мәліметтерді қабылдау қажеттігін
анықтайды.
Транспорттық деңгейдің жоғарғы жағында қосымшалар мәлімет алмастыру
үшін қолданатын қолданбалы деңгей хаттамалары орналасады. OSI (Open System
Integration) классификациясына сүйене отырып TCPIP хаттамаларының
жиынтығын эталондық модельмен салыстырып көреміз. (сурет 15)
Сурет 15 - Желі түйініндегі TCPIP хаттамалар жиынтығын жүзеге асыратын
модульдер сызбасы
Бұл сызба тіктөртбұрыштармен модульдер, пакеттерді өңдейтін,
сызықтармен-мәлімет алмасу жолдары белгіленген. Бұл сызбаны талқылаудан
бұрын, қажетті терминология ендіреміз:
Драйвер – желілік адаптермен тікелей әсерлесетін программа;
Модуль – драйвермен, желілік қолданбалы программамен немесе өзге
модульмен әсерлесетін программа.
Сызба желі түйінінің локальді желі Ethernet көмегімен қосылуына
келтірілген, сондықтан мәліметтер блогы осы арнайылылықты сипаттайды.
Желілік интерфейс – компьютерді желіге қосатын физикалық құрылғы.
Біздің жағдайымызда - Ethernet картасы.
Кадр – желілік интерфейсті қабылдайтынжіберетін мәліметтер блогы.
IP-пакет - IP модулі желілік интерфейспен алмасатын берілгендер блогы.
UDP-датаграмма – IP модулі UDP модулімен ақпарат алмасатын мәліметтер
блогы.
TCP-сегмент – IP модулі TCP модулімен алмасатын мәліметтер блогы.
Қолданбалы хабарлама – желілік қосымшалар программалары транспорттық
деңгейдегі хаттамалармен алмасатын мәліметтер блогы.
Инкапсуляция – бір хаттама форматындағы мәліметтерді өзге хаттама
форматына орналастыру тәсілдері. Мысалы, IP-пакетті Ethernet кадрына немесе
TCP-сегментті IP-пакетке орама жасау. Шет елдік сөздікке сәйкес
"инкапсуляция" термині дененің жат заттары айналасында капсуланың
қалыптасуы” дегенді білдіреді. Желіаралық алмасу шекарасында инкапсуляция
ұғымы бұдан кеңірек мағынаға ие. IP пакеті Ethernet-ке инкапсуляцияланған
жағдайда IP пакетінің Ethernet-фреймі мәліметі ретінде орналасқаны туралы
немесе TCP IP-ге инкапсуляцияланғанда TCP-сегменттің IP-пакеті мәліметтері
ретінде орналасқаны туралы айтуға болады, онда коммутация жасайтын
каналдар бойымен пакеттерді ары қарай SLIP пакеттеріне немесе PPP
фреймдеріне “кесу” жүргізіледі.
Қосымшалар деңгейі Деректер блогы
(HTTP, FTP және т.б)
ТСР деңгейі ТСР тақырыбы Қосымша деңгейлер
хабарламаларын TCP
деректер блогы
IP IP TCP тақырыбы TCP
деңгейі тақырыбы деректер блогы
IP хаттама пакетінің
берілгендер блогы
Сурет 16 - Жоғары деңгейлі хаттамаларды TCPIP хаттамаларына
инкапсуляциялау
Барлық сызба TCPIP хаттамаларының стектеріне немесе жай ғана TCPIP
стектері деп аталады. Хаттамалар атауларына қайта айналып келмес үшін
келесі аббревиатуралардың шифрын ашайық: TCP, UDP, ARP, SLIP, PPP, FTP,
TELNET, RPC, TFTP, DNS, RIP, NFS:
TCP - Transmission Control Protocol – бүкіл TCPIP хаттамалары
жиынтығына атау берген базалық транспорттық хаттама;
UDP - User Datagram Protocol - TCPIP жиынтығына жататын екінші
транспорттық хаттама. Айырмашылықтары TCP мен UDP кейіннен қарастырылады.
ARP - Address Resolution Protocol - IP-адрестер мен Ethernet-
адрестердің сәйкестігін анықтау үшін қолданылатын хаттама.
SLIP - Serial Line Internet Protocolтелефон линиялары бойымен мәлімет
алмасу хаттамасы.
PPP - Point to Point Protocol (“нүкте-нүкте” мәлімет алмасу хаттамасы).
FTP - File Transfer Protocol (файлдар алмасу хаттамасы).
TELNET – виртуал терминалды эмуляция жасау хаттамасы.
RPC - Remote Process Control (Жырақтағы процесстерді басқару
хаттамасы).
TFTP - Trivial File Transfer Protocol (Файлдарды алмасудың тривиалды
хаттамасы).
DNS - Domain Name System (Домендік атаулар жүйесі).
RIP - Routing Information Protocol (маршруттау хаттамасы).
NFS - Network File System (таратылған файлдық жүйе және желілік баспа
жүйесі).
FTP немесе telnet секілді қолданбалы деңгей программаларымен жұмыс
жасау кезінде TCP модулін қолданатын хаттамалар стектері қалыптасады, бұл
17 - суретте көрсетілген.
FTP-қосымша
TCP-модулі
IP-модулі
ELNET-драйвері
Сурет 17 - TCP модулін қолдану кезіндегі хаттамалар стектері
UDP транспорттық хаттамасын қолданатын программалармен жұмыс жасау
кезінде, мысалы Network File System (NFS) программалық құрылғылары, TCP
модулінің орнына UDP модулі қолданылатын өзге стекті пайдаланады. (18
сурет)
NFS -қосымша
UDP- модулі
IP-модулі
ELNET-драйвері
Сурет 18 - UDP транспорттық хаттамасы арқылы жұмыс жасау кезіндегі
хаттамалар стектері
Блоктық мәліметтер ағындарына қызмет көрсету кезінде TCP, UDP және ENET
драйвері мультиплексорлар секілді жұмыс жасайды, яғни бір кіру бағытындағы
мәліметтерді бірнеше шығу бағытына немесе керісінше, бірнеше кіру
бағытындағы мәліметтерді бір шығу бағытына бағыттайды. Осылайша, ENET
драйвері кадрды не IP модуліне, не ARP модуліне, кадр тақырыбының
өрісіндегі “түр”мәніне қарай жібереді. IP модулі IP-пакетті не TCP
модуліне, не UDP модуліне бағыттайды, бұл бағыт пакет тақырыбындағы
“хаттама”өрісімен анықтайды. UDP-датаграмманы немесе TCP хабарламаны
қабылдап алушы датаграмманың немесе хабарламаның тақырыбындағы
“порт”өрісінің мәніне қарай анықталады.
Жоғарыда көрсетілген барлық мәндер хабарлама тақырыбында жіберілетін
компьютерде модульдермен тіркеуге тұрады. Хаттамалар сызбасы-ағаш
болғандықтан оның тамырына бірғана жол барады, бұл жолдан өткенде әрбір
модуль өз мәліметтерін блок тақырыбына қосады. Пакетті қабылдап алған
машина осы белгілерге қарай демультиплекетеуді орындайды.
2.6 Желілік деңгей, маршруттау
2.6.1 IP хаттамасы
IP хаттамасы TCPIP хаттамалар жиынтығындағы иерархияда ең бастысы
болып табылады. Ол Internet желісі бойымен TCPIP пакеттерін таратуды
басқару үшін қолданылады. IP жүктелген түрлі функциялардың арасында
келесілері ерекшелінеді:
1) Internet желісінде мәлімет алмасу бірлігі және бақалық ұғымы болып
табылатын пакетті анықтау. Көптеген шетелдік авторлар IP-пакетті
дитаграмма деп атайды;
2) Internet желісінде қолданылатын адрестік схеманы анықтау;
3) Каналдық деңгей және транспорттық деңгейлер арасында мәлімет алмасу
(өзге сөзбен айтқанда транспорттық датаграммаларды каналдық деңгейлер
фреймдеріне мультиплекстеу);
4) Желі бойымен пакеттерді маршруттау, яғни бір шлюзден өзгесіне
машина–қабылдаушыға пакет алмастыру мақсатында пакет алмастыру.
5) Транспорттық деңгейдегі пакеттердің бөліктерін “кесу” және “жинау”.
IP хаттамасының негізгі ерекшеліктері физикалық және виртуал біріктіру
бағытының болмауы. Бұл деген пакетті жібермес бұрын, IP іске қосатын ОЖ
модулі бірігуді орнату мүмкіндігін тексермейді, яғни IP-пакеттің
өзіндегісінен өзге ешқандай ақпаратты басқарушы желі бойымен жіберілмейді.
Сонымен қатар, Ip мәліметтер өрістерінің ақпарат толықтығын тексермейді,
онда хаттамалар сенімсіз жеткіліксіз болады.
Осылайша, жол туралы барлық ақпарат желінің пакет өту мезетінде
алынады. Дәл осы процедура маршруттау деп аталады, коммутациядан өзге.
Коммутация-мәліметтерді жіберу маршрутын алдын-ала орнату, кейіннен осы
маршрутпен мәліметтер жіберіледі.
Маршруттау принципі Internet желісінің икемділігін қамтамасыз еткен
факторлардың бірі болып табылады, оның арқасында өзге желілік
технологиялармен жарыста жеңіске жеткен. Маршруттау жеткілікті көп
ресурстық процедура болып табылады, өйткені әрбір пакетті талдау жасауды,
шлюз немесе маршрутизатор арқылы өтетіндей талап етеді. Маршруттау кезінде
барлық басқарушы ақпарат талданады, физикалық және виртуал канал
орнатылады және барлық пакеттер осы канал бойымен маршрутты ақпаратты
талдау арқылы қайта жіберіледі. Бірақ, IP –дің бұл әлсіздігі дәл сол
уақытта оның қуаты болып табылады. Желінің тұрақсыз жұмыс жасаған кезінде
пакеттер түрлі маршруттармен жіберіледі де, кейіннен бір хабарламаға
жинақталады. Коммутация кезінде әрбір пакет үшін жолды қайтадан есептеу
қажет болады, ал мұндай жағдайда коммутизация маршруттаудан көп шығынды
талап етеді.
Жалпы айтқанда IP хаттамаларының нұсқалары бірнеше. Қазіргі кезде Ipv4
(RFC791) нұсқасы қолданылуда. Хаттама пакетінің форматы Сурет 19
көрсетілген.
Сурет 19 - Ipv4 пакетінің форматы
Шын мәнінде бұл тақырыпта барлық IP хаттамасының жоғарыда сипатталған
барлық функцияларына жіберуші адресі (тақырыптағы 4-сөз), қабылдаушы адресі
(тақырыптағы 5-сөз), пакеттің ұзындығы (Total Lenght өрісі және жіберілетін
датаграмма (Protocol өрісі) типі, анықтамалар келтірілген).
Тақырыптық мәліметтерін қолдана отырып машина қай желілік интерфейске
пакетті жіберу қажеттігін анықтайды. Егер қабылдаушының IP-адресі оның
желілерінің біріне қатысты болса, онда бұл желі интерфейсіне пакет
жіберіледі, кері жағдайда пакетті өзге шлюзге жібереді.
Егер пакет желі бойымен тым ұзақ қаңғырса, онда келесі шлюз машина-
жіберушіге өзге шлюзді қолдану қажеттігі туралы ICMP-пакет жібереді. Осы
принциппен ping программасы жұмыс жасайды, ол пакеттің желі бойымен
маршрутын бөлу үшін қолданылады.
Транспорттық деңгей хаттамасын біле отырып IP-модуль өз пакетіндегі
ақпараттың капсуляциясын ашып, оны сәйкес транспорттық қызмет көрсету
модуліне бағыттауды орындайды.
IP-пакеті тақырыбының форматын талқылау кезінде инкапсуляция жасауға
тағы да ораласыз. Инкапсуляциялаудың кәдімгі процедурасын орындау барысында
пакет фреймнің мәліметтер өрісіне орнатылады, ал бұл орындала алмайтын
жағдайда кішігірім фрагменттерге бөлінеді. Желі бойымен жіберілетін
максимал мүмкін фреймнің өлшемі MTU (Maximum Transsion Unit) шамасымен
анықталады, ол каналдық деңгей хаттамасымен анықталған. Кейіннен IP пакетті
қайта қалпына келтіру үшін өзінің бөлінуі туралы ақпаратты сақтауы тиіс.
Бұл мақсатта "flags" және "fragmentation offset" өрістері қолданылады. Бұл
өрістерде егер пакет кішкене бөліктерге фрагменттелген болса, онда осы
фреймде пакеттің қай бөлігі қабылданғаны анықталады.
IP хаттамасын және жалпы TCPIP хаттамалар жиынтығын талқылағанда
қазіргі кезде Internet желісінде шын мәнінде күрделі, желінің базалық
хаттамасын өзгерту талабын қоятын, көптеген мәселелер туындағанын айтып
кету қажет.
2.6.2 IP-адрестерді тұрғызу принциптері
IP-адрестер IP хаттамасы секілді дәл сол RFC-де анықталған. Осы
адрестер TCPIP желісі арқылы хаттамалар жеткізетін база болып табылады.
IP-адрес – бұл 4 байттық тізбек. Бұл тізбектің әрбір байтты ондық сан
түрінде жазу келісілген. Мысалы: 144.206.160.32
Желілік интерфейске енудің әрбір нүктесі өзінің IP-адресіне ие. IP-
адрес екі бөлімнен тұрады: желі адресі және хост номері. Жалпы айтқанда,
хост деп желіге қосылған бір компьютер түсініледі. Соңғы уақытта, “хост”
ұғымы одан кеңірек түсіндіруге болады.
IP-адрестердің 5 классы бар. Бұл класстар бір-бірінен желі адресіне
бөлінген және желідегі хост адресіне бөлінген биттер санымен ерекшелінеді.
20 суретте осы 5 класстар көрсетілген.
А классты адрестер жалпылама пайдаланылатын үлкен желілерде қолдану
үшін арналған. В калссты адрестер орта өлшемді желілерде (үлкен
компаниялар, ғылыми-зерттеу институттары, университеттер желілері). С
классты адрестер компьютерлер саны онша көп емес желілерде қолдануға
арналған.
0 16 24
8 31
Класс А 0 Желі номері Хост номері
Класс В 10 Желі номері Хост номері
Класс С 110 Желі номері Хост номері
Класс D 1110 Топ адресі
Класс Е 11110 Резервтелген
Сурет 20 - IP-адрестердің класстары
IP-адрестердің құрылымын қалыптастыру кезінде олар түрлі мақсаттарда
қолданылады деп болжанған болатын.
D классты адрестер компьютерлер топтарына айналысу үшін арналған, ал E
классты адрестер-резервтелген.
127.0.0.1 адресі программаларды тестілеу және бір компьютер шегінде
қалып-күйге келтіру кезінде бұл адрес міндетті түрде көрсетілуі қажет,
әйтпесе жүйе іске қосылған кезде тұрып қалуы мүмкін ( SCO Unix-тегі
секілді). Түйіннің бар болуы локальді режимде жілілік қосымшаларды
пайдаланудың көзқарасы бойынша оларды тестілеу және интегралданған
жүйелерді қалыптастыру өте ыңғайлы.
2.6.3 Ішкі желілер
Internet-тің адрестік кеңістігін бөлудің басты элементі ішкі желілер
болып табылады. Ішкі желі - өзге ішкі желілермен қиылыспайтын желінің ішкі
жиынын. Бұл ұйымның желісі фрагменттерге бөліне алатынын білдіреді, оның
әрқайсысы ішкі желі болады. Шын мәнінде әрбір ішкі желі физикалық локальді
желіге сәйкес келеді (мысалы, Ethernet сегменті). Жалпы айтқанда, ішкі
желілер физикалық желілердің ондағы түйіндер саны мен желі сегменті
максимал ұзындық 185 м және 32-ге дейін түйіннен тұра алады. Ең кіші желі-С
классты 254 түйіннен тұрады. Бұл цифрға жету үшін желінің бірнеше
сегменттерін біріктіру қажет. Мұны не физикалық құрылғылар, не машина-
шлюздер (мысалы, репитерлер) көмегімен орындауға болады.
Алғашқы жағдайда, ішкі желіге бөлу қажет емес, яғни логикалық түрде
желі ішкі желілерге бөлінеді.
Негізінде желіні ішкі желіге бөлу міндетті емес. өзге классты
желілердің адрестерін қолдануға болады (аз максимал сады түйіндермен).
Бірақ, мұнда кем дегенде екі ыңғайсыздық туындайды:
– Бір сегментті Ethernet желісінде желінің барлық адрестік пулы
пайдаланылмайды, өйткені мысалы, С классты желі үшін 254 мүмкін
адрестерден тек 32 ғана қолдануға болады (түйіндер саны ең аз деп
алғанда);
– Ұйымнан жырақта орналасқан барлық машиналар, осы ұйымның желісіндегі
компьютерлерге ену рұқсаты бар, әрбір желінің шлюздері бөлулері қажет.
Желінің құрылымы сыртқы әлемге ашық болып қалады. Құрылымның кез
келген өзгеруі маршруттау қатесіне алып келеді. Ішкі желілерді
қолдану кезінде ішкі машиналарға ұйымның барлық желісінің шлюзін ғана
білулері қажет. Желі ішінара маршруттау-оның өзіндік ішкі жұмысы.
Желіні ішкі желіге бөлу кезінде IP-адрестің хосттар номерлеріне
бекітілген IP-адрестің бөлігін қолданады. Желінің администраторлары IP-
адресінің бөлігін маскілеп, оны ішкі желілердің номерін тағайындауға
қолданады. Шын мәнінде адресті екі бөлікке бөлу тәсілі енді хост адресіне
желінің IP-адресінен қолданылады, онда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz