Лабораториялық әдіс

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Оқыту әдісінің мәндік ерекшелігі оның ішкі мазмүнында, көпобраздық
біліктіліктің негізінде көрініп, өзара байланысты және танымдық оқу іс-
әрекетін іске асыру жолында жағдайда қарама-қайшылықта көрініс беруі
мүмкін. Түрлі оқыту әдістерінің мазмүнын талдауда оқушыларға білім беру
анықтамасын нақтылап алу керек.
Практикада мектептің танымдық оқу іс-әрекетін "білім беру" оқыту
процесінің негізгі бөлігін құрап, оқушылардың жекедара психологиялық
жағдайда пәндік-оқу ақпартын сапада игеруін қарастырады, оны есте сақтау,
айту және шығармашылықта игеру, түрлі формада мұғалімнің танымдылық оқу іс-
әрекетін ұйымдастыру мен бақылау іске асырады.
Оқушылардың жеке дара психологиялық қаблеттіліктерінде барлық
пәндерді жоғары сапада игеру күрделі мазмүнды және танымдык оқу іс-әрекетті
формадағы жалпы және арнайы пәндерге сүйеніп сапалы игеру жағдайларын
байқау. Оқу-танымдық процестеріне зейініне, ойлауына, Қиялдауына есіне,
тіліне сонымен қатар оқу мотивінің ерекшелігіне, өзінің эмоционалды
жағдайына, оқушылар арасында және мектептегі әлеуметтік-білім беру
процесінің мазмүны мен ұйымдастыру формасына көзқарасына байланысты. Оқу
материалдарын сапалы игерту мұғалімнің жеке басы мен оқушымен қарым-
қатынасына, сонымен қатар эрудициясына, кәсіпке қызығушылығына,
педогогикалық тактикасына, оқушылар мен жекедара қарым-қатынасына, өзін
қоршаған құбылыс және пәннің мазмұнын оқу танымдық іс-әрекетке қызығушылық
пен жас ерекшеліктерінің игеру денгейіне байланысты.
Оқушыларды қажеттілікте-оқу күшін жұмылдырып танымдық материалдарды
түрлі мазмұнда сапалы игеруі және теориялық-танымдылық пен практикалық
оқудың маңыздылығына, тереңдігіне, тұрақтылығына байланысты қиындықтарды
жеңу мақсатындағы оқыту әдістемесінің мазмұны спецификалық интеллектуалды
құрал болып табылады. И.П.Подласыйдың интерпретациялық оқыту әдістемелік
нақты қарастырамыз.
І.Баяндау. Мақсатқа байланысты бірнеше әңгіме түрлері: баяндап айту,
әңгімелеп баяндау, әңгімелеп-бекіту. Бірінші жаңа материалды игеру оқушыны
дайындау, екінші берілген мазмұнды баяндау, үшінші оқытуды аяқтау бөлімі.
Берілген әдістің сапасы мұғалімнің әңгімелеп беру білігіне,
педагогпен қанша сөз айтып және мазмұндап баяндалғанын, оқушылардың жас
ерекшелігіне байланысты, оның жеткілікті денгейде ұғым болуы.
Демек оқушыларға білім беруде олардың қабілетін ескеру керек. Әңгіме
әдісі өз ойын жеткізуде логиканы сақгау жаңылмай сөйлеуге, сауатты сөйлеуге
үйретеді.
Баяндау қысқа (10 мин), эмоционалды тұрғыда болуы керек. Баяндаудың
тиімділігі басқада оқыту әдісі мен иллюстрациямен (бастауыш сыныпта),
сонымен қатар мұғалімнің таңдап алған фактілері, жағдайлар, адамдар туралы
уақыт пен кеңістікке байланысты болуы керек.
2. Әңгіме. Әңгіме мәні бағытты мақсатта және біліктілікпен қойылған
сұрақтар арқылы оқушылардың алған білімдерін естеріне түсіріп жаңа білімді
игертілуін, өздігінен ойластырып және қорытындылау жолдарын жандандырады.
Әңгіме кезінде оқушының ойы мұғалімнің ойын қайталау болып отырады,
нәтижесінде оқушы адымдап жаңа білімді игереді. Әңгіме ойлауды
белсендіреді, білімді, білікті игертудің диагностикалық құралы болып,
оқушылардың танымдық қабілетін дамытуға бағыттайды, таным процесін
оперативті басқаруға жағдай туғызады. Әңгіме сонымен қатар тәрбие
міндеттерін де шешеді. Әңгіме баяндамамен, лекциямен, білімді жүйелі
қалыптастыратын басқа да әдістер мен қатар қолдану керек. Әңгіме оқушыларға
керекті білімі мен дағдысын, жаттығуларды өткізуге, оларды қалыптастыруға
мүмкіндік бере алмайтындығын ескеру керек.
Әңгімені классификациялау тәсілдерін анықтауға болады. Кіріспе
әңгіме немесе ұйымдастыру; жаңа .білім беру (сократтық, эвристикалық т.б.);
синтездеуші немесе бекіту; коррекциялық-бақылау.
Кіріспе әңгіме оқыту жұмысының басында өтіледі, мақсаты-оқушылардың
берілетін жұмыстың мәні мен оның өтілуін дұрыс түсіндіргенін анықтау.
Кіріспе әңгіме саяхат, лабораториялық және практикалық сабақ алдында
өтіледі. Жаңа материалды оқушыға игерту кіріспе әңгіменің мәні ерекше.
Жаңа білім игертуді хабарлау әңгіме катехизикалық (сұрақты-жауап,
қарсы шықпау, жауаптарды есте сақтау), Сократтық (ыңғайлы, оқушының
ыңғайына қарай, қысқа тұжырымды пікір білдіру), эвристикалық (оқушыға талап
жүктеп, мұғалімнің берген сұрағына нақты жауап алу). Бүгінгі мектепте
эврестикалық әңгіме қолданылады. Жаңалық ашуда, оқушылардың ойлау қабілетін
жандандыратын, ол мұғалімнің білікті сұрақ қоя білуі. Сонымен эвристикалық
әңгімеде оқушылар өздігінше ойлап, өз танымы бойынша білімді игереді.
Синтездейтін әңгіме оқушылардың білімін жүйелеп және қортындылауда
қолданады.
Коррекциялық бақылау-әңгіме диагностикалық мақсатта және оқушының
білімін жетілдіріп, нақтылап, дамытуда пайдаланады.
Әңгіме барысында, барлық оқушылар белсендікпен қатысып, сүрақгы
зерсалып тыңдау, сұраққа дұрыс жауап іздеу, өзінің достарының жауаптарын
талдау, өзінің көз қарасын айта білуі қадағалау. Дұрыс жауаптарды-мадақгау,
қатені түзеу, толық емес жауаптарды толықтыру, оқытушылардың жіберген
қатесін өздері табу. Оқушылардың бір-біріне сұрақ қоюы.
3.Лекция. Ауызша әдістен айырмашылығы; оқу материалының логикалық
мазмұндалуы; ақпарат ағымының көптігімен, берілетін білімнің жүйелік
ерекшелігі мен айқындалады.
Мектепте өтілетін лекция: күрделі жүйені, құбылысты, объектіні,
құбылыстардың өзара байланысын себеп-салдарды айқындау арқылы жүргізіледі.
Лекция жоғарғы сыныптарда өтіледі, өйткені олардың лекциядағы теориялық
материалдарды қабылдау және ойлау қабілеттері жеткілікті денгейде
қалыптасқан, лекция бір нмесе біріктірілген сабақтарда жүргізіледі.
Лекциялық әдіс түсіндіру мен әңгімеден басталып күрделене түседі.
4. Дискуссиялық оқыту. Бұл әдіс батыс елдерінің оқу орындарында
кейбір міндеттерді шешуде басқа әдістерге қарағанда жақсы нәтижесін
көрсеткен.
Әдістің мәні нақты мәселені шешуде көзқарастар мен пікір алмасуда
тиімді. Дискуссия көмегімен оқушылар жаңа білімді игеріп, өздерінің пікірін
бекітіп, көз қарасын дәлелдеп шыіуға көмектеседі. Оқыту дискуссиясының
негізгі атқаратын қызметі танымдық қызығушылықты арттырады; қосымша қызметі
оқыту, дамыту, тәрбиелеу және коррекциялы-бақылау. Оқушылардың алдын ала
немесе нақгы мазмұнда және формаларды дайындығынан бұрын, лекцияның
сапалығы басты роль атқарады. Басталатын дискуссияның тақырыбына байланысты
білім жинау мазмұнды дайыңцықгы қажет етеді. Білімді баяндау жолдарын
анықтауға бағытталады.
Білімсіз өтілген дискуссия мәнсіз, мазмүнсыз және нақты болмай,
қарама-қайшылықты және шашыраңқы, алдымен оппоненттерді сендіру.
Демек мұғалім оқушылардың ойын дұрыс түжырымдап, сүрақтар келтіріп,
дәлелдер жасай білу білігін дамытуды қамтамасыз етуі.
Дискуссия тек ғана гуманитарлық пәндерді тарихты, қоғамтануды этика,
эстетиканы, өнерді, психологияны, педогогиканы игеруде ғана емес, сонымен
қатар берілген әдіс физика. химия, биология тағы басқада пәндерді игеруде
де нәтижесін көрсетеді. Дискуссия оқушыға танымал материалдардың мзмүнын
толықтырып, оны тиянақтап және бекітуге көмектеседі. Мұғалім білімнің
жүйесі терең ақпарат алуда, оқушылардың ойлау қабілетіне әсер етіп, әрі
қарай дамытуға бағыт береді.
Дискуссия элементтері мектепте екінші бағытта практикаланып, әдіс
толықмағнада жоғары мектептерде пайдаланып келеді. Оқушылар дискуссия
арқылы өнермен танысады.
5. Кітаппен жұмыс. Мектепте кітаппен жұмыс істеу негізгі әдістердің
біріне айналады. Бүл әдістің мәнділігі оқушының оку акдаратын өзыңғайына,
жағдайына қарай қайталап қарап, танымын өз шешімімен шектеледі.
Окулық кітаптар оқу іс-әрекетін атқарады: білім алу, даму; тәрбие,
ойлау, коррекциялық - бақылау.
Кітаппен өздік жұмыста, оқып шығу жеке тараулармен танысу, жеке
сұрақтарға жауап іздеу, кітапты немесе текстарды рефераттау, мысалдар мен
есептерді шешу, бақылау тестерін орындап, материалдарды есте қалдыру
мақсатында жаттау жұмыстарын орындау.
Әдістің сапасы: еркін, жылдам оқып, ойдан өткізіп, түсіну;
қарастырылатын сұрақгарға әдебиеттер тандай білу.
Берілген біліктердің бәрі оқушының мектепке келген күнінен бастап
білім алу мақсаттын біртіндеп қалыптастырыл ады.
Бағдарламадағы оқу кітаптары сапасымен ерекшеленеді. Оқушылар жұмыс
жүргізу барысында берілген тапсырманы орындауға керекті ықпалды іс-әрекет
қарастырып, дұрыс орындалғандығы туралы мағлұмат алады.
Жаңа оқу кітаптары қортынды таблицияларда, диаграмада графиктерде
к.өрнекті модельдерде, классификасияларда, коммуникативті түрді жинақталған
материалдарда берілген.
Демек мұғалімдерге берілген ақпараттарды талдауға көңіл бөліп,
оқушылардың білім білігін қалыптастыру керек.
Кітаппен оқу жұмысын жасауда оқушылардың өзіндік бақылау білігін
қалыптастыру керек. Оқушы кітаптағы текісті қанша рет оқып шыққанын санамау
керек, ол оқығанын мазм^ндап толық түсіндіріп бере білу білілігін меңгеруі
дұрыс. Сондықган уақытты белсенді түрде зейінді қалыптастыруды талап етеді.
6. Демонстрация. Оқушылардың сезіміне көрнекілікті құбылыстарды,
процесстерді, объектілерді олардың сапасына әсер етеді. Берілген әдіспен
игерілетін құбылыстың динамикасын ашып көрсетуде, заттарды сыртқы пішінімен
таныстырғанда кеңінен қолданылады және бір түрлі заттардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.