Бәхил дегеннің мағынасы сараңдық

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Ы.Алтынсарин
Шараит ул ислам
ІІІ-бап
Адамдарға тиісті,
тиіссіз мінездер турасында
• Бірі көркем,
• Бірі бұзық сипатты.
Аят пен хадиста білдірілген жаман мінездер алпыс түрлі. Алпыс түрлі жаман
мінездің шығатын түп төркіні - жеті түрлі :
• Әууел кафир (кәпір) құдайға сенбеуші;
• Бидғат – дін бұзғыш;
• Кәбүр мансапқор, менмен;
• Рия, екіжүзді қара ниет;
• Күсу – қызғаншақ, күншіл;
• Бәхил – сараң, ашкөз;
• Исраф (ысырап) дүние шашушылық.
Бұларды ахлақ зәмима деп атайды.
Жақсы қылық жетпіс сегіз түрлі. Олардың шығатын түп төркіні жеті
түрлі мінезден туындайды:
• Кәпірлерге қарсы иман;
• Санәддә – үл-бидғат яғни бидғатқа қарсы, әдәләт, самғыйя;
• Рияға қарсы ихлас (ықылас);
• Кәбүрге қарсы тауазыға;
• Хүсудқа қарсы насихат;
• Бахилға қарсы сахауат;
• Ысырабқа қарсы – мәшруға;
Бұларды ахлақ Хамидә деп атайды.
● Кәпір деген иманы жоқтық. Яғни шындыққа ешқашанда
нанбайтындық. Мәселен, құдай тағаланың барлығына және
жалғыздығына, пайғамбардың хақтығына нанбай адал, арамды адал
деушілер. Бұл мінезбен бенде мәңгу тамуғта қалса керек.
● Бидғат дегеніміз – пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафа салла-аллаһу
ғалейһи-иссәләмді һәм пайғамбарымызға жолдас болған сахабаларды
көріп, сөздерін естіп қалған адамдардан кейінгі уақытта
безініп, жаман пиғылмен өз ойынан шариғат бұйрығымен деп
әмір шығарып, пайғамбар айтып кеткен шын шариғат бұйрықтарынан
бас тартып немесе мағынасын өзгертіп жүргендерді айтады.
● Рия дегеніміз құдай тағалаға қылған құлшылық, адамға еткен
жақсылықтың бәрінде, құдай разылығы үшін етпей, осы істерімді
көріп, бүкіл адамдар мен жақсы кісі деп білсін деп жүретін
мінез, не болмаса, біреуге тіл ұшымен жақсы сөйлеп, болмаса,
сырттан жақсы көрген болып жүріп, ішкі көңілі бұзықтыққа,
яки дүние пайдасына ғана керекті пиғылда болуды айтады.
● Кәбүр деген тәкаппаршылық, яғни өзін-өзі басқалардан білімде
болсын, құлшылықта болсын, яки дүниеде адамдар арасындағы
істерінде болсын, жоғары санап жүру. Тәкаппаршылық та дүниеде
еткен жақсылықтарыңды жойып жіберетін мінез.
● Хүсүд дегеніміз – күншілдік. Яғни біреудің құдай берген
дәулетін не ғылымын, не бір пайдалы ісін көріп, ол
дәулеттердің ол адамнан кетуін тілемек. Ұрлық қылу біреудің
дәулетін, не білімін, не бағын күндеп қас болу, немесе
өлтіру, малын алу, біреуді талау, пара, өсім алу, осындай
бұзық істердің бәрі де кісідігі дәулетті өзімдікі етіп
алайын, не болмаса өзімнен білімді кісі болмасын деп ойлайтын
мінезден табылады.
● Бәхил дегеннің мағынасы сараңдық. Сараңдық деп құдай
тағала уәжіп еткен мырзалықтардан, яғни зекет, хаж,
құрбан шалу, бейшара-пақырларға қарасу, нәпіл садақаларын
беруден қашуды айтады.
● Бәхил дегеннің мағынасы сараңдық. Сараңдық деп құдай
тағала уәжіп еткен мырзалықтардан, яғни зекет, хаж,
құрбан шалу, бейшара-пақырларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.