Соғыс испан тағына франция королі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны :

Кіріспе.
І-бөлім
1808-1814 ж.ж бірінші испан революциясының басталуы, барысы мен сипаты.
І.І. 1833 ж Испаниядағы азамат соғысы.

І.2. 1868-1874 ж.ж. феодализм сарқыншақтарын жоюға бағытталған Испаниядағы
буржуазиялық демократиялық реыолюция.

ІІ-бөлім.

Испан халқының 1931-1939 жж ұлттық революциялық соғысы.

2.1.1939-1945 жылдардағы Испания.

2.2.Хосе Мария Аснар. 1996-2004.

Қорытынды.

Кіріспе.
11 ғ-да түбектің солтүстігі мен шығсындағы тәуелсіз испан мемлекеттері
біртіндеп бірігу жолына түсті. Солтүстікте Кастилия, ал, солт.шығыста
Арагон корольдығы билік құрды. 11ғ-дың орта шенінен бастап Реконкистаның
Пиреней түбегі халықтарының жаулап алынған жерлерді қайтаруы шешуші
кезеңі басталды. 1085 ж.испандар Толедо қаласын басып алғаннан кейін, Араб
әмірлері солтүстік Африкадан альморавалықтарды көмекке шақырды. Олар
мұсылман испаниясын бағындырып алды. 1230 ж Кастилия мен Леон бірікті. Бұл
кезде мұсылман испаниясы қайтадан дербес әмірліктерге бөлінді.
13 ғ-дың орта шенінде маврларда тек Гранада әмірлігі ғана қалды.
Арагон – Каталон мемлекеті Валенсия мен Балеор аралдарын өзіне қосып алып,
шығыста Реконкистаны аяқтады. 13 ғ-дың ІІ-жартысында Реконкистаның
саябырлауы феодалдық қанауды күшейтті. Мұның өзі шаруалар қозғалысын
өршітті. 1479 ж Леон-Кастиль және Арагон- Каталон корольдары әулеттік неке
негізінде бірігіп, бір мемлекет құрды. Испанияда абсолюттік монархия
құрыла бастады. 1492 ж 10 жылға созылған соғыстан кейін, Гранада әмірлігін
жаулап алумен Реконкиста аяқталды.
Реконкистаның аяқталуы географиялық ұлы жаңалықтар дәуірінің
басталуымен тұспа-тұс келді. Х.Колумб Американы ашқаннан кейін 16-ғ-дың І-
жартысында испандар Мексиканы, Перуді, Боливияны, Чилиді және
Оңт.Американың т.б. жерлерін басып алды. Сөйтіп, испания отарлық
империясының негізі қаланды. Испания құрамына Европада Нидерланды қосылды.
1519 ж испан королі Карл І Қасиетті Рим империясының императоры болды.
Испания әлемдегі ең ірі мемлекетке айналды. Испания өнеркәсібінің
өркендеуіне Американы отарлау едәуір ықпал жасады. Капиталистік
монуфактуралар құрыла бастады. Севилия, Толедо, Гранада т.б. қалалар жібек
тоқитын , былғры илейтін, қару –жарақ жасайтын ірі орталыққа айналды. Бірақ
испан абсолютизмі ұлттық өнеркәсіпті өсіруге мән бермеді. Үкімет
көптеген товарларды шетелдерден алдырып, ішкі сауда ауқымын тарылтты . Ал,
Испанияның сауда-саттық жұмыстары негізінен Нидерландыға ойысқаннан кейін,
Испан өнеркәсібі сыртқцы рыноктан айрылды. Ауылшарушылығында мал өсіруші
ірі феодалдардан ықпалы артты. Егістік жер азайды. 16ғ-дың ІІ-жартысында
Испания сыртқы саясатта бірнеше сәтсіздіктерге ұшырады. Буржуазиялық
революциядан кейін 1581 ж солт.Нидерланды Испаниядан бөлінді. 1588ж
Англиямен соғыс кезінде Испан флоты – аты шулы Жеңілмейтін армада
күйреді. 16 ғ-дың аяғы мен 17 ғ-дың басында Испан экономикасы одан сайын
құлпырды. 18 ғ-дың басында Испания және оның қол астындағы иеліктер Франция
, Англия , Австрия т.б. мемлекеттерді өзара күресінің ошағына айналды. 1700
ж мирасқорсыз Карл ІІ өлгеннен кейін, Испан мұрагерлігі үшін жалпы
европалық соғыс (1701-1714) басталды. Соғыс испан тағына франция королі
Людовик ХІУ-нің немересі, Испанияда Бурбондар әулетін құрушы Филипп У-
нің отыруымен аяқталды. 18 ғ-дың ортасында испан экономикасы бірсыпыра
өскендігі байқалды. 18 ғ-дың аяғында басталған буржуазиялық революция
Испания үстем таптарының құтын қашырып , оларды феодалдық – клерикалық
реакция жолына итермеледі. 1788ж таққа отырған Карл ІУ Испанияны королева
Мария Луиза Пармская билеген камарильдер қол астына берді. 1793 ж
Франциямен соғыс басталды. Соғыста жеңіліске ұшыраған Испания Францияның
ықпалына көшті, солардың жетегімен Испания Англия және Португалияға қарсы
соғысып, құрлықтық блокадаға қатысуға келісті. 1805 ж Трафальгар
шайқасында Франция Испан теңіз флотының жеңілуі испанияның Американ
отарларымен байланысына әсер етті. Елде бағыныштылық саясатқа қарсы
наразылық өрши берді. 1807 ж Испания Франциямен бірігіп Португалияны
жаулап алу шартына келісті. Осы шарт бойынша Испания Франция әскерлерінің
кіруіне рұқсат берді. Португалияны жаулап алғаннан кейін Франция Испанияның
өзіне қол сала бастады.

І-бөлім. 1808-1814 ж.ж бірінші Испан революциясы.
Феодализм сарқыншақтарын жоюға бағытталған Испаниядағы буржуазиялық
революция. Француздарды қуу және либералдық реформалар жүргізу мақсатын
көздеді. Помещиктердің сеньорлық правосын және инквизицияны т.б. жою,
сондай-ақ Кадис конституциясы қабылдаған заңдар ішінара жүзеге асырылды.
Француздармен күрес кезінде Испанияда партизан қозғалысы өріс алды.
1813 ж. 21 июньдне Витория түбіндегі соңғы шайқаста Француздар
Пиренейден әрі шегінді. 1814 ж 18 майда Испан халқы рефолюциялық жолмен
өз елін азат етті. Сол екі арада Испанияға қайтып оралған Фердинанд УІІ
1812 ж конституцияны және кортестердің барлық заңдарын жарамсыз деп
жариялады. Америкадағы Испан отарларындағы ұлт азаттық қозғалысты басу
үшін әскер жіберді. 2-ші испан революциясы 1820 -1823 жж кезінде Фердинанд
УІІ 1820 ж 9 мартта көтерілісшілердің негізгі талабын - 1812 ж
конституцияны мойындауға мәжбүр болды. 1820 ж 9 июльде ашылған Кортестер
мәжілісі бірсыпыра прогресшіл заңдар қабылдады. 1823ж майда
поемщиектердің сеньорлық праволарын жою жөнінде заң қабылдады. Бірақ солшыл
либералдар үкіметі оны жүзеге асыра алмады. Қасиетті одақтың шешімі
бойынша революция Франция қарулы интервенциясының күшімен басылды.
Испанияда абсолюттік тәртіп қайтадан қалпына келтірілді. Фердинанд УІІ-нің
1823 жылға дейін Испания жерінде Франция әскерлері тұрды. Осы кезде Испан
армиясын Америка әскерлері күйретіп жіберді. Испания қол астында
Америкадағы иелігінен тек Куба мен Пуэрто-Рико ғана қалды.
Испаниядағы буржуазиялық революция барысында анти феодалдық күрес
Францияның басқыншыларына қарсы күреспен астасып кетті. 1808 ж мартта
Аранхуэстегі халық көтерілісі Карл ІУ-ті тақтан құлатты. Таққа Франция
басқыншыларына қарсы табанды күрес жүргізеді деп күткен Фердинанд УІІ
отырды. Напалеонның Фердинанд УІІ-ні тұтқындап Франция әскерлерінің
Мадридке енуі халық наразылығын тудырды. 1808 ж
2 майда Мадридке революцияға жол ашқан көтеріліс бұрқ ете түсті.
Көтерілісті Франция әскерлері аяусыз басып тастады . 10 майда Напалеон
Фердинандты әкесі Карл ІУ-тің пайдасына тақтан бас тартуға мәжбүр етті,
ал, Карл ІУ-ке өз орнын Жозеф Бонапартқа беруді ұсынды. Бұл оқиғалар
Астурия, Андалусия, Валенсия , Галисия т.б. облыстарда стихиялы халық
көтерілісін тудырды. Азаттық күресінің қозғаушы күші қаланың төменгі
топтары шаруалар буржуазия провинциялық дворяндар мен ұсақ діни қауым
мүшелері болды. Жат жерлік езгіге қарсы халық бұқарасы табандылықпен
шайқасып жатқан кезде жоғарғы дыоряндар мен дін басылары напалеон ұсынған
Байонн конституциясын қабылдап Жозеф Бонапартты Испанияның королы деп
таныды.
Испан халқы мен тұрақты армияның қалдықтары бірлесе жүргізген
соғыстың азаттық сипаты испандықтарға алғашқы жеңістер әкелді. 1808 ж
июльде Байлен түбіндегі шайқаста Франция әскері ойсырай жеңілді. Мадрид
пен қоса Испанияның көп жері азат етілді.
1808 ж жазда бүкіл елде революциялық үкіметтің жергілікті органдары
хунталар құрылды. Күреске жалпы басшылық ету және елді басқару үшін
орталық хунта құрылды. Бірақ оған негізінен реакцияшыл ірі дворяндардың
және либерал помещиктермен ірі буржуазия өкілдері кірді. Ал, революция
күштерінің өкілдеріне хунтада орын мейлінше аз берілді. Хунтаның билік
жүргізген уақыты (1808 ж 25 сентябрь – 1810ж февраль) антифеодалдық
өзгерістер жасау үшін өте қолайлы еді. Алайда, хунта шын мәнінде
контрреволюцияға көмектесті. Орталық хунта жергілікті хунталар жүзеге
асырып жатқан шараларға бөгет жасады. Орталық хунтаның әрекеті 1808 ж
ноябрде қыруар армиямен испанияға басып кірген Напалеон І-дің
испандардың азаттық күштерін талқандауын жеңілдетті. 4-декабрде Мадрид
қайтадан жау қолында қалды. Халық бұқарасы Франция басқыншыларына қарсы
ерлікпен күресті. Партизан қозғалысы қайтадан өріс алды. 1810 ж 24
сентябрде Француздар басып ала қоймаған Кадис аймағында негізінен
либералдық дворяндар мен буржуазия өкілдерінен құралған құрылтай
кортестері шақырылды. Кортестер бірсыпыра маңызды реформалар жариялап
(феодалдық бағыныштылықпен жеңілдіктерді, бірсыпыра алым салықты жою, бос
жатқан және қауымдық жерлерді бөлу т.б.), 1812 ж 19 мартта Кадис
конституциясын жарыққа шығарды. Алайда жарияланған реформалар қағаз
бетінде қалды. Кортестер жүзеге асырылмай қалған заңдар қабылдап жатқан
кезде испанияда халық бұқарасының франция басқыншыларына қарсы ерлік
күресі толастаған жоқ. 1812 жылы 23 июльде ағылшын әскерлері испан
партизандары Арапилес түбіндегі шайқаста Француздарға қатты соққы берді.
12 августе олар Мадридтен Француздарды қуды. Напалеон армисяның Россияда
талқаны шығып жеңілуі Франция әскерлерінің негізгі күші испаниядан
ығыстырылды. 1814ж
22 мартта Франция тұтқыннан босанған Фердинанд УІІ Испанияға келді.
4 майда Фердинанд 1812 ж конституцияны мойындамайтынын мәлімдеді. 10-11
майда Мадридте либералдар тұтқынға алынды, Испанияда абсолютизммен
клерикализм үстемдік құрды.

І.І. 1833 ж Испаниядағы азамат соғысы.
1833 ж Испанияда азамат соғысы басталды.Ол Карлшылардың І-соғысты
деп аталды. Соғыс кезінде феодалдық – католиктік реакцияның өріс алуы
антифеодавлдық күштер қозғалысының қайта жандануына әкеліп соқтырды.
Үшінші испан революциясы (1834-1843 жж) басталды. Осы революция
кезінде буржуазия алғашқы рет дәйекті жетістіктерге жетті : Инквизиция
майорат, помещиктердің сеньорлық правосы біржола жойылды. Испанияда
конституциялық монархия орнады. Көптеген монастырьлар жабылып, олардың
жерлері сатылды. Бірақ олар шаруалардың қолына тимеді. 19 ғ-дың 40 жылдары
Испанияда өнеркәсіптік төңкеріс басталды. Металлургия заводтары , тіпті
машина жасайтын заводтар пайда болды. Темір жолдар салынды. Жұмысшылар саны
өсіп, тұңғыш жұмысшылар ұйымы құрылды.
1854 ж төртінші испан революциясы ( 1854-1856 жж) басталды.
Әскери көтерлісті халық жақтағаннан кейін Изабелла ІІ үкімет басына
генерал Эспартероны қойып ол прогрессшілдер мен оңшыл либералдардың
үкіметін құрды. Жұмысшы табы революцияға белсене қатысқанымен
буржуазияның радикалдық қанатының ықпалында қалды. 1856 жылы июльде
болған контрреволюцтялық төңкеріс прогресшілдерді өкімет билігінен
тайдырды. Оның орнына оңшыл либералдар келді. 1856 ж- 1868 жж Испанияда
республикалық қозғалыс күшейіп бінрнеше халық көтерілісі болды.

І.2. 1868-1874 жж феодализм сарқыншақтарын жоюға бағытталған Испаниядағы
буржуазиялық демократиялық революция.
1868-74 жж 5-ші Испан революциясы Испанияның саяси құрылысына зор
әсер етті. 1868 ж 30 сентябрде Изабелла И елден қуылды. Өкімет басына
келген прогресшілдер мен унионшылдар жалпыға бірдей сайлау правосын,
дін бостандығын, ұйымдар құру, жиналыс өткізу, баспасөз т.б. буржуазиялық
демократиялық бостандықтарды жариялауға мәжбүр болды.
1868 ж 18 сентябрде Кадисте адмирал Топете басқарған флоттың
көтерілісімен басталды, оны генералитеттің жоғары шенді өкілдері (маршал
Серрано ) т.б. бастаған армия қолдады. Күреске Мадрид , Барселона ,
Валенсия т,б, ірі қалалардың халқы қатысты, революция леревняларды да
қамтыды. Бүкіл елде хунталар құрыла бастады. Альколеа түбіндегі шайқастан
кейін король әйел Изабелла ІІ елден қашып кетті. 18 октябрде маршал
Серрано бастаған уақытша үкімет (1869-1871 жж). құрылды.
1869 ж Испания тағына кортестер қабылдаған коснтитуция ережелерін
орындауға ант берген Амадей Савойский отырды. Испанияда көптеген жұмысшы
ұйымдары соның ішінде алғашқы 1-ші интернационал тобы құрылды.
Революцияның дамуы 1873 жылғы Амадейдің тақтан түсіп Испанияда тұңғыш
республика (1873-1874 жж) орнауына әкеп соқты. Бірақ ол ұзақ өмір сүре
алмады. Бакуниншілдер мен ұсақ буржуазияшыл республикашылар
көтерілістері республикалық өкіметтің жағдайын нашарлатты. Жер тимеген
бұқара шаруалар саяси күрестен тыс қалды. Ақыры 1874 жылы январдағы
мемлекеттік төңкерістен кейін өкімет басына қайтадан Бурбон әулеті келді.
Шетел капиталының испанияға енуі оны дамыған европаның басқа
мемлекеттерінің шикізат базасына айналдырды. 1870-ж аяғында Испанияда
социалистік және анархистік бағыттағы ірі жұмысшы ұйымдары болды.
Революцияның нәтижелері халық бұқарасын қанағаттындармады да олар өз
талаптарын қоя бастады. Жұмысшылар ереуілдерді күшейтіп , шаруалар жер
үшін күресті. Барлық жерде испан жұмысшылары республика құруды талап
етті, сол үшін күрес жүргізді. Амадей Савойскийдің билігі екі жақтың –
сол жақтан республикашылдардың , оң жақтан Изабелланы жақтаушылар мен
карлшылдардың шабуылына ұшырады. Үкімет бірінен соң бірі дағдарысқа тап
болды. 1873 жылы 11 февралда Амадей тақтан түсірілді де Кортестер
Испанияны республика деп жариялады; оңшыл республикашыл Э.Фигерас.
бастаған уақытша республика үкімет құрылды. Жұмысшылар мен шаруалардың
қалың бұқарасы республика өз талаптарын жүзеге асырады деп үміттенді.
1873 жылы 8 июньде Құрылтай кортестері шақырылып, онда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.