Ақпаратты шығару құрылғылары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

№17 Билет
1. ЭЕМ – ның әр кезеңдегі ерекшеліктері. ЭЕМ – ның құрылғысы. Процессор,
жады, ақпаратты енгізу және шығару құрылғылары. Жадтың құрылымы. Процессор
мен жадтың өзара әректеттестігі. Процессор жұмысының негізгі алгоритмі.
Микропроцессор архитектурасы туралы түсінік.
2. Информатика пәнін алғашқы профильдік және профильдік деңгейде
оқытылуы.

1. ЭЕМ-нің орталық және ішкі құрылғылары және олардың сипаттмалары.
Микропроцессор және компьютердің жады. Дербес компьютердің сыртқы
құрылғыларын басқару. Енгізу-шығарудың базалық жүйесі. ЭЕМ архитектурасы
дамуының қазіргі замандық тенденциясы.
Электронды есептеуіш машина (ЭЕМ) немесе компьютер – бұл ақпаратты
шығаруға, өңдеуге және жинақтауға арналған программалар мен техникалық
құрылғылардың жиыны. Ең көп тарағаны, кез-келген жұмыс орнында құруға
ыңғайлы, көлемі шағын есептеуіш машинасы дербес компьютерлер.
Компьютердің жүйелік блогы
ДК ең аз конфигурациясының құрылымы үш компоненттен тұруы керек:
жүйелік блок, дисплей және клавиатура.
Жүйелік блок – бұл құрылғы, өзінің құрылымында ДК-нің негізгі
техникалық компоненттерін қамтиды: микропроцессор, жедел жады, тұрақты
жады, адаптерлер және бақылаушылар, коммуникациялық порттар, қатты дискіге
жинақтағыш, иілгіш дискіге жинақтағыш, компакт–дискіге жинақтағыш,
қоректену блогы.
Жүйелік блоктың сырты темір корпуспен қапталған, алдыңғы бетінде Power
тоққа қосуға арналған айырғыш және Reset компьютерді қайта жүктеуге
арналған батырмалары орналасқан.
Ішкі құрылысы құрылғылардың жиынынан тұрады, онда жүйелік плата
(материнская), сыртқы жады және қоректену блогы құрылғыларға арналған
бөліктер.
Аналық (материнская) плата. Бұл диэлектрлік материалдан жасалған
пластина, онда мыналар орналасуы тиіс: микропроцессор, BIOS модулі, жедел
жады модулі, жүйелік шина, ресурс ұлғайту ұяшығы, кварцты резонатор және
көмекші микросхемалар.
Сопроцессор – жылжымалы үтірлі санды өңдеуге мүмкіншілігі бар құрылғы.
Мұндай сандармен есептеулер жүргізгенде әр амал үшін микропроцессордың
көмегімен бірнеше оншақты амалдардың моделі жасалады.
Машиналық графиканы және басқа жағдайларда жылжымалы үтірлі санды
үдемелеп қолданылса, ғылыми есептеулер үшін компьютерді қолдану тиімділігін
төмендетеді. Сопроцессордың көмегімен амалдарды орындау жылдамдығын 5-15
есе арттыруға болады.
ДК есте сақтау құрылғысы
Жедел жады (ЖЖ) – ақпаратты сақтау құрылғысы. Компьютер тоққа қосылып
тұрғанда ғана ЖЖ-да ақпарат сақталады, яғни ол уақытта жады және RAM
(Random Access Memory) деп аталады. Бұл жады екі бөлікке бөлінеді:
біріншісі қолданбалы программалар мен операциялық жүйелер үшін қолданылады,
ал екіншісі (жоғарғы жады) қызмет көрсету мақсаттары үшін (ДК құрылғыларын
тестілеу программаларын және операциялық жүйені алғаш жүктейтін, экранға
бейнені жіберетін программаларды сақтауға арналған).
Тұрақты есте сақтау құрылғысы (ТЕСҚ немесе ROM – read-onlу memorу) –
ақпаратты тұрақты есте сақтауға арналған, яғни арнаулы құрылғының көмегіме
бір рет жазылады да сонан соң одан тек оқуға болады. ТЕСҚ-сы компьютерді
тоққа қосқан соң өзін тексеретін процедура – енгізу-шығару базалық жүйесін
(BIOS) қамтиды.
Жедел жадының көлемі үшін қатты дискінің сыйымдылығы көрсетіледі. Қатты
магниттік дискіге жинақтауыш (НЖМД немесе винчестер) компьютермен жұмыс
жасағанда пайдаланатын ақпаратты сақтауға арналған. Тоққа қосылмаған
жағдайда да ақпарат қатты дискіде сақталып тұрады, диск сыйымдылығы біршама
үлкен. Қажет болса дискіні бірнеше бөліктерге бөлуге болады, әр бөлігі
бөлек логикалық дискінің ролін атқарады. Ақпаратты бір ДК-ден екіншісіне
тасымалдау үшін иілгіш дискетті қолданады.
Ең көп тарағаны өлшемі 3,5 дюйм, ал сыйымдылығы 1,44 Мбайттық
дискеттер. Дискетте кесін жердің орнына жазуға рұқсат беретін немесе рұхсат
бермейтін арнайы айырғыш орнатылған. Дискеттегі тесік жабық болса, онда
ақпаратты дискетке жазуға рұқсат болмайды, ал ашық болса рұқсат болады.
Иілгіш дискіні кейде флоппи диск деп атайды.
Компакт - дискі (СД - диск) ақпаратты сақтауға арналған құрылғы, мұнда
ақпарат дискінің бетіндегі шығарылатын және шығалмайтын бөліктердің
кезектесуімен кодталады. Компакт-диск шығарылатын өндірісте бұл бет
алюминийден істеледі, ал шағылмайтын бөлігін арнайы пресс-формамен батырып
із қалдырады. Лазерлік дискідегі ақпараттарды оқу қалдырады. Лазерлік
дискідегі ақпараттарды оқу үшін тек лазер сәулесі пайдаланылады. Басқа
дискілерге қарағанда лазерлік технологияны пайдаланатын дискінің көлемі
әлдеқайда үлкен болады (бірнеше гигабайтқа жетеді). Оның үстіне, лазерлік
дискілер магниттік электрлік әсерлерге орнықты және деректерді сақтаудың ең
жоғарғы сенімділігін қамтамасыз етеді, сонымен қатар олар басқа дискілердей
емес, магниттік қасиетін тез жоймайды.
Магниттік оптикалық дискі – ақпаратты сақтауға арналған құрылғы,
ақпарат мөлдір пленкамен сақталған магниттік тасымалдаушыда сақталады, ал
оқу мен жазу лазерлік сәуленің көмегімен жүзеге асады.
Дискінің өлшемі 3,5 сыйымдылығы 230 Мбайт, ал жылдамдығы винчестрдің
жылдамдығымен бірдей, ақпаратты сақтау сенімділігі өте жоғарғы.
Стример – ақпаратты магниттік таспада сақтауға арналған құрылғы өте
көлемді мәлімет сақтай алғанмен, оқу-жазу жұмыстары бірте-бірте тізбектей
іздеу арқылы жәй жүргізіледі. Сол себепті стримерлер магниттік дискідегі
жинақтауыштарды ауыстыра алмайды, тек толықтырады.
ДК - сыртқы құрылғылары
Мұнда тек кең тараған құрылғылар көрсетілген ЭЕМ-нің кассалық
ақпаратпен, микрофонмен, видеокамерамен, видеомагнитофонмен, медициналық
және т.б. мен бірге жұмыс жасауын қамтамасыз ететін арнайы құрылғылар да
бар.
Ақпаратты енгізу құрылғылары.
Клавиатура ақпаратты енгізуге арналған негізгі құрылғы. Ең көп тараған
клавиатуралар 101 және 102 пернелерден тұрады.
Клавиатурадағы пернелерді төмендегідей блоктарға бөлуге болады:
алфавитті-цифрлық пернелер, олар перне тақтаның сол жағына орналасқан. Ол
клавиатураның негізгі бөлігі болып табылады. Бұл бөлікте латын, орыс, қазақ
әріптері, цифрлар, тыныс белгілер және басқа да символдар орналасқан.
• функционалдық пернелер, бұл символдық пернелердің үстіндегі жолға
орналасқан. Олар латынның F (F1, F2, ..., F12) әріптерімен белгіленген.
Функционалдық пернелер компьютерде күрделі амалдарды тез орындауға
арналған.
• Цифрлық пернелер немесе калькулятор блогы, олар символдық пернелердің оң
жағына орналасқан.
• Курсорды экран бетінде басқару пернелері. Олар арқылы экранда символ
орналасқан орынды анықтайды.
Бұлардан басқа бірнеше арнайы пернелер орналасқан.
1. Entеr немесе енгізу пернесі.
2. Бос орын пернесі. Бұл пернелердің ішінде ең ұзын перне, ол символдардың
бір-бірінен ажыратып жазуға пайдаланылады.
3. Backspase пернесі. Бұл перне курсордың алдындағы символды өшіруге
пайдаланады.
4. Shift пернесі. Бұл жазба әріптерді баспа әріптерге және керісінше
өзгертуге пайдаланылады.
5. Caps Look пернесі. Егер оны бір рет басып қойса, баспа (үлкен) әріптер
теріледі, ал оны екінші рет басса, кіші әріптер теріледі.
6. Delete пернесі. Бұл перне меңзердің оң жағында тұрған символды өшіреді.
Жарық (световое) қалам – ұшында жарық сезгіш детектор бар, кәдімгі
қаламға ұқсас құрылғы. Егер осындай қаламды диплей экранына жақындатып
тигізсе, онда жанасқан жерде координат бас нүктесі орналасқан тік бұрышты
координат жүйесі пайда болады. Қаламды экран бетімен орын ауыстырса сурет
пайда болады.
Графикалық планшет қағаз бетінде сурет салғандай дисплей экранында
сурет салуға мүмкіншілік береді.
Сканер - қағаздағы көріністі дисплей экранына түсіруге арналған
құрылғы, ол арқылы сурет, график, текстерді сканерлеуге (енгізуге) болады.
Сканер көрністі машина кодына ауыстырып, компьютер жадына жазады.

Басқару құрылғылары.
Мышь (тышқан). Қазіргі кездегі компьютерлерге ақпараттарды енгізуге
арналған маникулятор Мышь құрылғысымен жабдықталған. Тышқанның екі түрі
болады: үш батырмалы және екі батырмалы. Екі батырмалы тышқан жиі
пайдаланылады, себебі, ортаңғы батырма жұмыс кезінде көп пайдаланылмайды.
Джойстик. Бұл компьютерлік ойындар экранда жылжитын объектіні
басқаруға арналған рычагты манипулятор. Джойстик қораптан және қолға
ұстағыштан тұрады. Қолға ұстағышты немесе қорапта бір немесе бірнеше
батырмалар болады. Ұстағышты айналдыру және батырмаларды басу арқылы
компьютерге басқару әрекетін береді.
Ақпаратты шығару құрылғылары.
Мониторлар тексті және графикалық ақпаратты экранға шығаруға арналған.
Олар түрлі түсті, монохромды болып келеді және екі режимнің біреуінде жұмыс
жасайды: текстік және графикалық.
Текстік режимде монитордың экраны шартты түрде бөлек бөліктерге
бөлінеді, таңба орындарына көбіне әрбіреуінде 80 символдан (таңба орны)
болатын 25 жолдан тұрады. Әрбір таңба орнына кодтау кестесінің алдын-ала
берілген 256 символының біреуі шығарылуы мүмкін, сонымен қатар кестені,
диаграмманы және рамкіні салу үшін қолданылатын псевдографикалық символдар
да қолданылуы мүмкін.
Графикалық режим экранға графиктерді, суреттерді және т.б. шығаруға
арналған. Бұл режимде әр түрлі шрифтермен текстік ақпаратты да шығаруға
болады. Бұл режимде монитор экраны монохромдық монитор үшін жарық немесе
күңгірт болатын нүктелерден, ал түрлі түсті монитор үшін бірнеше түстің
біреуін қабылдайтын нүктелерден тұрады. Горизонталь және вертикаль
бағыттағы нүктелер саны рұқсат ету мүмкіндігі деп аталады. Монитордың
рұқсат ету мүмкіндігі экранның өлшеміне тәуелді емес.
Мониторда рұқсат ету мүмкіндігі үлкен болатын графиктік режим жасау
үшін монитор жұмысын басқарып отыратын адаптер немесе видеоплата керек.
Адаптерді таңдарда рұқсат ету мүмкіндігіне қатысты өз сұранысыңызды, дербес
компьютерге жалғау тәсілін (жүйелік және локальдік шина арқылы) ескеру
керек.
Кескінді экран бетін шығару үшін процессор алдымен суретті адаптердің
жадысына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.