Word бағдарламасында әзірленген құжаттардың кеңейтімі
№13 Билет
1. Мәтіндік редакторда жұмыс істеу, құжаттарды әзірлеу және сәнді етіп
безендіру. Суреттерді кірістіру, мәтіндік кестелерді жылдам әзірлеу және
безендіру, құжаттарды басып шығару.
2. Оқыту технологияларын классификациялау. Ойындық, модульдік,
проблемалық, дамулық оқыту.
1) Microsoft Word бағдарламасы - бұл мәтіндік құжаттарды әзірлеуге,
қарап шығуға, түрлендіруге және басып шығаруға арналған Microsoft Office
қосымшасы. Басқаша айтар болсақ, Microsoft Word - бұл мәтіндерді енгізуге,
түзетуге, пішімдеуге және басып шығаруга мүмкіндік беретін мәтіндік
процессор. Сонымен қатар, бүл бағдарлама мәтіндік құжатқа суреттерді,
диаграммаларды, кестелерді кірістіруге, орфографиялық және грамматикалық
қателерді түзетуге және басқа да көптеген амалдарды орындауға мүмкіндік
береді.
Бағдарламаны бірнеше тәсілмен іске қосуға болады:
Егер Сіздің компьютеріңізде Microsoft Office 2003 және одан бұрынғы
нұсқалар орнатылған болса, Word қосымшасын былайша іске қосасыз:
Бастау - Бағдарламалар - Microsoft Office - Microsoft Word. Егер
сіздің компьютеріңізде Microsoft Office соңғы нұсқасы орнатылған болса,
онда Word -ты былайша табуға болады: Бастау - Бағдарламалар - Microsoft
Office.
Microsoft Word бағдарламасының терезесі мынадай негізгі элементтерден
тұрады:
•Тақырып жолағы - онда терезені басқару батырмалары және құжаттың
атауы орналасады.
•Мәзір жолағы. Мәзірдің эрбір тармағы бір типтес әмірлер тобынан
құралады:
•Стандартты кұралдар үстелі - Жаңа, Сақтау, Ашу, Басып шығару, Көшіру,
Қою сияқты негізгі стандартты әмірлерді қамтиды.
•Пішімдеу құралдар үстелі – мәтін үшін талап етілетін параметрлерді
және оның кұжаттағы орнын (туралауды) белгілеуге арналған.
• Сызғыш — құжаттың өрістерін жэне өрістерден шегінуді белгілеуге
мүмкіндік береді. Көлденең сызгыш қүжаттың оң жақтағы және сол жақтагы
өрістері мен шегіністерін белгілейді. Тік сызғыш үстіңгі және төменгі
өрістерді белгілейді. Шегініске мысал:
• Тапсырмалар аймағы - пайдаланушы таңдауы бойынша орындала алатын
құжаттың ағымдағы тапсырмаларын көрсетеді.
•Айналдыру сызығы - құжат ішінде қозғалып жүруге мүмкіндік береді.
•Күй жолағы - құжаттың ағымдагы бетінің нөмірін, бөлім нөмірін, беттер
санын және т.б. көрсетеді.
Әдепкіде қүжат бет сызбасы режімінде көрініс табады, бүл жағдайда
мәтінді беттерге бөлу автоматты түрде жүргізіледі. Біз құжат режімін мэзір
жолағының Көрініс тармағындағы эмірлердін бірін таңдап өзгерте аламыз:
Қалыпты - бет үзілімі жіңішке үзік сызықпен көрінеді немесе Толық бейне
бетке - бұл ретте қүжат толық бейне бетте көрінеді.
Құжаттарды әзірлеу тәсілдері
Microsoft Word ашық терезесінде жаңа қүжат жасу үшін мына әрекеттердің
бірін орындау қажет:
1. Стандартты кұралдар үстеліндегі Жаңа батырмасын шерту.
2. Пернетақтада Сtrl+N пернелер тіркесімін басу.
3. Файл мәзірінің Жаңа әмірін орындау, содан кейін оң жақта қалқып
шыққан Құжатты жасау үстеліндегі Жасау бөлімінде Бос құжат дегенді басу.
Осыдан кейін жүмыс істеуге дайын бос Word құжаты ашылады. Бағдарлама
құжатқа Кұжаты деп атау береді, бірақ Сіз кұжатты сақтау кезінде оған
бірегей атау таңуыңызға болады. Соңғы аталған тәсіл дайын үлгілерді
қолдануға да мүмкіндік береді. Word - бұл баска қүжаттарды жасау кезінде
қолданылатын арнайы кұжат. Word жинағында недәуір жиі қолданылатын құжат
тұрлеріне: түйінхаттар, есептемелер, күнтізбелер және т.б. арналған бірнеше
дайын үлгі бар. Үлгілерді қолдану калыпталған қүжаттарды әэзірлеуді біршама
оңайлатады, бұнда Сіз жай ғана ұсынылған деректерді алмастыра аласыз. Ашық
тұрған Word бағдарламасында бұрыннан бар қүжатты ашу үшін мына тәсілдердің
бірін қолдану керек: Файл мәзірінен Ашу әмірін таңдаңыз немесе пернетақтада
Сtrl + О пернелер тіркесімін басыңыз, бейне бетте Ашу сұхбат терезесі
пайда болады Өзіңізге қажетті файлды екі рет шертіп көрсетіңіз. Егер ол
файл жұмыс өрісінде жоқ болса, дәл осы сұхбат терезесін пайдаланып,оны
басқа қалтадан не дискіден іздеп көріңіз. Ағымдағы қүжатты сақтау үшін Файл
мэзірінен Сақтау әмірін таңдаңыз немесе пернетақтада Сtrl+S пернелерін
бірге басыңыз, егер Сіз құжатты алғаш рет сақтағалы отырсаңыз, бағдарлама
Басқаша сақтау сұхбат терезесін ашады. Осы сұхбат терезесін пайдаланып,
файлға атау беріп, файлды сақтайтын орынды көрсетіңіз. Файлдың атауы мен
сақтау орны Сіздің талаптарыңызға сай келетініне көз жеткізіп алып, Сақтау
батырмасын шертіңіз. Кейіннен осы қүжатпен жұмыс істеу барысында Стандартты
күралдар үстеліндегі Сақтау батырмасын ауық-ауық басып отырған дұрыс. Word
бағдарламасы кұжатын дискетке немесе флеш-картаға жазып алу үшін Файл
мәзірінде Басқаша сақтау әмірін таңдау керек. Ашылған сұхбат терезесінде
файлды сақтайтын орын тауып, Сақтау батырмасын басыңыз. Word
бағдарламасында әзірленген құжаттардың кеңейтімі .dос болады. Құжатты
пішімдеу (қаріп, мәнерлер, дерек атаулары, еже, тігімдер, бағандар) Мәтінді
безендіру (пішімдеу) мәтінді қаріп өлшемін, пәрмендерін және қаріп мәнерін
өңдеу, тізімдерді кірістіру, ортадағы ежеге туралау және басқа да амалдарды
орындау арқылы бөлектеуді қамтиды. Пішімдеуді бастамас бұрын, мәтін бөлігін
бөлектеп алуды ұмытпаңыз. Көбінесе пішімдеу Пішімдеу құралдар үстелінің
немесе Қаріп сұхбат терезесінің көмегімен белгіленетін қаріп сипаттарын
өзгерту көмегімен жүргізіледі. Қаріп сұхбат терезесін мына әрекеттердің
бірін орындап ашуға болады: • Пішім мәзірінің Қаріп әмірін таңдау; •
Сtrl+О пернелері тіркесімін басу; • Мәтін мәндік мәзірдің Қаріп әмірі.
Бұл сұхбат терезесінде үш қосымша бар: Қаріп, Аралық, Пәрмендер. Қаріп
қосымшасы қаріп түрін, өлшемін, түсін және мәнерін белгілеуге мүмкіндік
береді. Аралық қосымшасы қаріп таңбалары аралығын белгілейді. Пәрмендер
қосымшасы пәрменді эффектілерді жасауға мүмкіндік береді. Пішімдеу құралдар
үстелі батырмаларының көмегімен мәтінді безендіруге байланысты барлық
негізгі әрекеттерді орындауға болады:
• қаріп түрін таңдау;
• қаріп өлшемін белгілеу;
• қаріп мәнерін белгілеу;
• мәтінді туралауды белгілеу;
• мәтінді бағандарға бөлу;
• тізімдер жасау;
• мәтін жиектерін жасау;
• мәтінді бояу түсін белгілеу;
• мәтін түсін белгілеу.
Жол аралығын, шегіністі, қадамды шегіндіруді өзгерту үшін Еже сұхбат
терезесі шақырылады. Бұл үшін мына әрекеттердің бірін орындаңыз:
• Мәтін мәндік мәзірдің Еже әмірін таңдау;
• Пішім мәзірінің Еже әмірін таңдау.
Word мәтіндік құжатын безендіру барысында пішімдеудің Тізім деген
түрін қолдануға болады. Тізімдердің байрақшалы, нөмірленген және көп
деңгейлі түрлері болады.
Тізімді терместен бұрын, Пішімдеу құралдар үстелінен батырмалары
көмегімен қажетті тізім түрін таңдаңыз.
Байрақшаның түрі мен орналасуын өзгерту үшін Пішім мәзірінің Байрақша
және нөмірлеу әмірін орындаңыз. Нәтижесінде Байрақша және нөмірлеу сұхбат
терезесі пайда болады. Онда байрақшаның қажетті түрін таңдау немесе
байрақша параметрлері терезесін шақыратын Баптау батырмасын басу керек.
Дерек атаулары - бұл құжаттың әрбір бетінде қайталанып отыратын
ақпарат: мысалы, бет нөмірі, құжаттың жасалған күні мен уақыты, автор
туралы мәлімет.
Әрбір бетте бірдей үстіңгі және төменгі дерек атауларын жасау үшін:
Бетте үстіңгі және төменгі дерек атаулары аумағын ашу үшін Көрініс
мәзірінде
Үстіңгі және төменгі дерек атаулары әмірін таңдаңыз.
Үстіңгі дерек атауын жасау үшін үстіңгі дерек атаулары аумағына мәтін
немесе сызбалық элементті енгізіңіз.
Төменгі дерек атауларын жасау үшін Үстіңгі және төменгі дерек атаулары
құралдар үстелінде төменгі дерек атауына өту үшін Үстіңгітөменгі
дерек
атауы батырмасын басыңыз да, содан кейін мәтінді немесе сызбалық
элементті енгізіңіз.
Қажет болса, мәтінді Пішімдеу құралдар үстелінде орналаскан батырмалар
көмегімен пішімдеңіз.
Дерек атауларын жасауды аяқтағаннан кейін үшін Үстіңгі және төменгі
дерек атаулары кұралдар үстеліндегі Жабу батырмасын басыңыз.
Сонымен қатар, мәтіндік құжат беттерін Кірістіру - Бет нөмірлері
әмірінің көмегімен нөмірлеп шығуға болады. Ашылған сұхбат терезесінде
өзіңізге қажетті параметрлерді таңдау керек.
Word мәтінді газет баңандары түрінде ұсынуға мүмкіндік береді. Газет
бағандарында мәтін сол беттегі бір бағаннан екіншісіне өтіп отырады.
Құжатта газет бағандарын жасау үшін бағанға бөлінуі тиіс мәтінді бөлектеп
алыңыз. Стандартты құралдар үстелінде Бағандар батырмасын басыңыз. Тінтуір
көмегімен бағандардың қажет санын көрсетіңіз.
Жиектер және бояуды безендіру
Суретке, кестеге немесе мәтінге жиектер үстеу үшін мына әрекеттерді
орындаңыз:
1. Жиек үстеу қажет мәтінді, суретті немесе кестені бөлектеп алыңыз.
2. Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдап, Жиектер қосымшасын
ашыңыз.
3. Қажетті параметрлерді таңдаңыз.
4. Тек жекелеген шеттер үшін жиектер белгілеу үшін Мәнер тобында Басқа
әмірін таңдаңыз. Үлгі терезесінде сұлбаның қажетті шеттерін шертіңіз немесе
жиектерді белгілеу және жоюға арналған батырмаларды пайдаланыңыз.
5. Еже жиегінің мәтінге қатысты нақты орналасуын белгілеу үшін Қолдану
тізімінен Еже тармағын таңдаңыз, содан кейін қажетті параметрлерді
белгілеңіз. Бетке жиектер үстеу үшін мына әрекеттерді орындау қажет:
1.Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдаңыз, содан кейін Бет
қосымшасын ашыңыз.
2.Көркем жиек, мысалы жұлдызшалардан құралған, белгілеу үшін Сурет
өрісінен қажетті суретті таңдаңыз.
3.Мәнер тобынан жиек мәнерін таңдаңыз. Беттің тек кейбір шеттеріне,
мысалы үстіңгі жағына ғана, жиек белгілеу үшін Мәнер тобынан Басқа
параметрін таңдаңыз. Үлгі өрісінде бет кескінін жиек орналасуы тиіс тұста
шертіңіз.
4. Жиегі бар жекелеген бетті немесе бөлімді анықтау үшін Қолдану
тізімінен қажетті параметрді таңдаңыз.
5.Жиектің беттегі нақты орналасуын анықтау үшін Параметрлер батырмасын
шертіңіз, содан кейін қажетті параметрді шертіңіз.
Мәтіннің бөлектенген үзіндісін бояуды белгілеу үшін:
1.Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдаңыз, содан кейін Бояу
қосымшасын ашыңыз.
2.Қажетті түсті, қажет болса Әшекейді таңдаңыз.
3.Қолдану өрісінде бояуды неге қолдану (мәтінге не ежеге) қажет екенін
таңдаңыз.
4.Жарайды батырмасын шертіңіз.
Суреттерді кірістіру, мәтіндік кестелерді жылдам әзірлеу және
безендіру, құжаттарды басып шығару
Суретті кірістіру
Қүжатты әдемі етіп безендіру үшін көбінесе онда сызбалық элементтерді
(суреттер, диаграммалар) кірістіру қажет болады. Осы элементтердің барлыгын
кірістіру үшін Сурет салу құралдар үстелі немесе Кірістіру мэзірінің Сурет
эмірі қолданылады.
Сурет салу кұралдар үстелін көрсету үшін Көрініс мэзірінен Кұралдар
үстелі -Сурет салу тармағын таңдаңыз немесе Стандартты құралдар үстеліндегі
Сурет салу батырмасын басыңыз. Мэтінге суретті кірістіру үшін суретті
кірістіретін орынды шертіңіз.
Кірістіру мәзірінде Сурет әмірін, содан кейін Файлдан әмірін таңдаңыз
немесе Сурет салу құралдар үстелінің Суретті кірістіру батырмасын басыңыз.
Кірістіру қажет суретті тауып, оны екі рет шертіңіз.
Қалыпталған суреттерді кірістіру үшін Кірістіру мәзірінен Сурет
әмірін, содан кейін - Суреттер (жинағы) әмірін таңдаңыз) немесе Сурет салу
құралдар үстеліндегі Суретті кірістіру батырмасын шертіңіз.
Microsoft суреттер жинагын Microsoft Office кез келген қосымшасынан
алып қосу, реттеу немесе мультимедия клиптерін қарап шығу үшін пайдалануға
болады.
Суреттің көлемін кішірейту немесе үлкейту үшін суретгі бір рет шертіп
ерекшелеп алу керек. Оның шеттері бойынша көлемді өзгертудің сегіз
байрақшасы көрінеді. Оң жақсол жақ байрақшаны жылжытып суреттің енін,
жоғаргы төменгі байрақшаны жылжытып - биіктігін, ал бұрыштағы байрақшаны
жылжытып суреттің ені мен биіктігін бірге өзгертуге болады.
Көбінесе суретті кірістіргеннен кейін мэтін дұрыс тасымалданбай
қалганын байқаймыз. Мэтін тасымалы мэнерін Сурет немесе Сурет салу құралдар
үстелдерінің көмегімен өзгертуге болады.
Өзкескіндерді және WordArt нысандарын кірістіру
Microsoft Word та векторлық сызбаға негізделген суреттер жасауға
мүмкіндік бар, ол үшін қосымша салынған нысандар - Өзкескіндер жэне
сызбалық мэтін - WordArt бар.
Қүжатқа өзкескінді кірістіру үшін Кірістіру мэзірінде Сурет эмірін,
содан кейін -Өзкескіндер эмірін немесе Сурет салу үстелінің Өзкескіндер
мэзірін таңдаңыз. Өзкескіндерге сызықтар, кескінді көрсеткілер, жұлдызшалар
мен таспалар, тілше деректер жэне басқалары жатады. Тізімнен қажетті
кескінді таңдаңыз. Бұндайда тінтуір көрсеткіші "+" бейнесіне өтеді. Оны
қүжаттағы қажетті орынга апарып, бір шертіп өзкескінді кірістіріңіз.
Өзкескіндер мэзірінің Блок-сұлбалар кескіндері көмегімен, сондай-ақ
Word бағдарламасы құжатына блок-сұлбаны кірістіруге болады.
Қүжатқа WordArt нысанын кірістіру үшін Кірістіру мэзірінде Сурет
эмірін, содан кейін WordArt әмірін немесе Сурет салу үстеліндегі WordArt
нысандарын кірістіру батырмасын таңдаңыз. WordArt жинагы сүхбат терезесінен
тінтуір пернесін екі рет шертіп, қажетті мэнерді таңдаңыз. WordArt мэтінін
өзгерту терезесінде қажетті мэтінді енгізіп, Жарайды батырмасын басыңыз.
WordArt мэнеріндегі сызбалық мэтінді тінтуірдің оң жақ пернесімен
нысанды шерткен кезде ашылатын мэтінмэндік мэзір эмірінің көмегімен өңдеуге
болады. Мысалы, мэтін түсін өзгертуді WordArt пішімі — Түстер мен сызықтар
- Бояу - Түс (сурегп) эмірлерінің көмегімен орындалады.
Кестелерді жасау және безендіру
Word құжаттарында түрлі тізімдерді, сабақ кестелерін, қаржылық
құжаттаманы ұсыну үшін кестелерді қолдануға болады. Word-та кестемен жұмыс
істеудің басқаруға ыңғайлы мүмкіндіктер беретін түрлі құралдары бар.
Кесте - қүрамына мэтін жэне суреттер кіретін жолдар мен бағандарда
орналасқан үяшықтар жиынтығы болып табылады.
Кестелермен жүмыс істеу үшін Кесте мәзірі пайдаланылады.
Кесте жасау үшін Кесте мәзірінде Кірістіру әмірін содан кейін Кесте
әмірін орындаңыз. Кестені кірістіру терезесінде жолдар мен бағандар санын
көрсетіп ,Жарайды батырмасын басыңыз.
Кестелерді жылдам безендіру үшін кестені безендіру мэнерлері терезесін
шақыртатын Кесте өзпішімі әмірін пайдалануға болады. Өзіңіз эзірлеген
кестені бөлектеп алып, Кесте мэзірінде Кесте өзпішімі эмірін, содан кейін
өзіңізге қажетті мэнерді таңдап, Қолдану батырмасын шертіңіз.
Кесте ішінде қозғалып жүру үшін бағдарша батырмаларын немесе ТАВ
пернесін қолданамыз.Кесте баганын бөлектеп алу үшін көрсеткішті бөлектеу
қажет баганның үстіне апарып, тінтуір батырмасын шерту керек. Кесте жолын
бөлектеп алу үшін тінтуір көрсеткішін бөлектеу жолағына (бөлектеу қажет
жолдың сол жағында қойып, тінтуір батырмасын басыңыз.
Кестені түгел бөлектеп алу үшін Кесте -Кестені бөлектеу әмірін таңдау
қажет.
Бағанның не жолдың ені мен биіктігін түзету үшін тінтуір көрсеткішін
баганды оң жағынан не сол жағынан шектеп тұрған тордың тік сызығына апарып,
осы сызықты солға не оңға сүйреу керек. Бұл амалды Кесте - Үяшықтың ені
мен биіктігі әмірінің көмегімен де орындауға болады.
Кестеге жаңа жол кірістіру үшін жүгіргіні кірістіру нүктесіне (алдына жаңа
жол қойылуы тиіс жолдың ішіне) апарып қойып, Кесте - Кірістіру - Жолдар
эмірін таңдаңыз.
Кестедегі жолды не бағанды жою үшін сол жолды немесе баганды бөлектеп алып,
Кесте - Жою - Багандар (Жолдар) эмірін таңдау керек.
Кестелер және жиектер құралдар үстелі
Кестелер және жиектер кұралдар үстелі кестемен жұмыс істеуте арналған
эмірлерді қамтиды.
Кестелер және жиектер үстелінде кестемен жүмыс істеуге, соның ішінде
сызықтар түрін өзгертуге, мәтінді туралауға, ұяшықтарды сұрыптауға,
ұяшықтарды бояуға арналған батырмалар қамтылған.
Кестелер және жиектер үстелі батырмаларының қызметі:
•Кестені жасау кесте немесе оның элементін (жол, баған, ұлшық) салуға
арналған.
• Өшіргіш - кесте шектерінің сызықтарын өшіреді.
•Сызық мәнері кесте шектері сызықтарының түрін белгілейді.
•Сызықтың жуандыгы - кесте шектері сызығының жуандыгын белгілейді.
•Жиек сызышның түсі - кесте шектері сызыгының түсін белгіпейді.
• Сыртқы жиек. - таңдап алынган шекараларды ерекшелейді.
•Кестені кірістіру мәзірі жаңа кесте немесе оның элементтерін кірістіреді.
• Үяшықтарды біріктіру ерекшеленген ұяшықтарды береуіне біріктіреді.
• Үяшықтарды бөлу- ерекшеленген ұяшықты (ұяшықтарды) бірнеше ұяшыққа
бөледі.
•Туралау- ұяшықтар ішіндегі мэтінді ... жалғасы
1. Мәтіндік редакторда жұмыс істеу, құжаттарды әзірлеу және сәнді етіп
безендіру. Суреттерді кірістіру, мәтіндік кестелерді жылдам әзірлеу және
безендіру, құжаттарды басып шығару.
2. Оқыту технологияларын классификациялау. Ойындық, модульдік,
проблемалық, дамулық оқыту.
1) Microsoft Word бағдарламасы - бұл мәтіндік құжаттарды әзірлеуге,
қарап шығуға, түрлендіруге және басып шығаруға арналған Microsoft Office
қосымшасы. Басқаша айтар болсақ, Microsoft Word - бұл мәтіндерді енгізуге,
түзетуге, пішімдеуге және басып шығаруга мүмкіндік беретін мәтіндік
процессор. Сонымен қатар, бүл бағдарлама мәтіндік құжатқа суреттерді,
диаграммаларды, кестелерді кірістіруге, орфографиялық және грамматикалық
қателерді түзетуге және басқа да көптеген амалдарды орындауға мүмкіндік
береді.
Бағдарламаны бірнеше тәсілмен іске қосуға болады:
Егер Сіздің компьютеріңізде Microsoft Office 2003 және одан бұрынғы
нұсқалар орнатылған болса, Word қосымшасын былайша іске қосасыз:
Бастау - Бағдарламалар - Microsoft Office - Microsoft Word. Егер
сіздің компьютеріңізде Microsoft Office соңғы нұсқасы орнатылған болса,
онда Word -ты былайша табуға болады: Бастау - Бағдарламалар - Microsoft
Office.
Microsoft Word бағдарламасының терезесі мынадай негізгі элементтерден
тұрады:
•Тақырып жолағы - онда терезені басқару батырмалары және құжаттың
атауы орналасады.
•Мәзір жолағы. Мәзірдің эрбір тармағы бір типтес әмірлер тобынан
құралады:
•Стандартты кұралдар үстелі - Жаңа, Сақтау, Ашу, Басып шығару, Көшіру,
Қою сияқты негізгі стандартты әмірлерді қамтиды.
•Пішімдеу құралдар үстелі – мәтін үшін талап етілетін параметрлерді
және оның кұжаттағы орнын (туралауды) белгілеуге арналған.
• Сызғыш — құжаттың өрістерін жэне өрістерден шегінуді белгілеуге
мүмкіндік береді. Көлденең сызгыш қүжаттың оң жақтағы және сол жақтагы
өрістері мен шегіністерін белгілейді. Тік сызғыш үстіңгі және төменгі
өрістерді белгілейді. Шегініске мысал:
• Тапсырмалар аймағы - пайдаланушы таңдауы бойынша орындала алатын
құжаттың ағымдағы тапсырмаларын көрсетеді.
•Айналдыру сызығы - құжат ішінде қозғалып жүруге мүмкіндік береді.
•Күй жолағы - құжаттың ағымдагы бетінің нөмірін, бөлім нөмірін, беттер
санын және т.б. көрсетеді.
Әдепкіде қүжат бет сызбасы режімінде көрініс табады, бүл жағдайда
мәтінді беттерге бөлу автоматты түрде жүргізіледі. Біз құжат режімін мэзір
жолағының Көрініс тармағындағы эмірлердін бірін таңдап өзгерте аламыз:
Қалыпты - бет үзілімі жіңішке үзік сызықпен көрінеді немесе Толық бейне
бетке - бұл ретте қүжат толық бейне бетте көрінеді.
Құжаттарды әзірлеу тәсілдері
Microsoft Word ашық терезесінде жаңа қүжат жасу үшін мына әрекеттердің
бірін орындау қажет:
1. Стандартты кұралдар үстеліндегі Жаңа батырмасын шерту.
2. Пернетақтада Сtrl+N пернелер тіркесімін басу.
3. Файл мәзірінің Жаңа әмірін орындау, содан кейін оң жақта қалқып
шыққан Құжатты жасау үстеліндегі Жасау бөлімінде Бос құжат дегенді басу.
Осыдан кейін жүмыс істеуге дайын бос Word құжаты ашылады. Бағдарлама
құжатқа Кұжаты деп атау береді, бірақ Сіз кұжатты сақтау кезінде оған
бірегей атау таңуыңызға болады. Соңғы аталған тәсіл дайын үлгілерді
қолдануға да мүмкіндік береді. Word - бұл баска қүжаттарды жасау кезінде
қолданылатын арнайы кұжат. Word жинағында недәуір жиі қолданылатын құжат
тұрлеріне: түйінхаттар, есептемелер, күнтізбелер және т.б. арналған бірнеше
дайын үлгі бар. Үлгілерді қолдану калыпталған қүжаттарды әэзірлеуді біршама
оңайлатады, бұнда Сіз жай ғана ұсынылған деректерді алмастыра аласыз. Ашық
тұрған Word бағдарламасында бұрыннан бар қүжатты ашу үшін мына тәсілдердің
бірін қолдану керек: Файл мәзірінен Ашу әмірін таңдаңыз немесе пернетақтада
Сtrl + О пернелер тіркесімін басыңыз, бейне бетте Ашу сұхбат терезесі
пайда болады Өзіңізге қажетті файлды екі рет шертіп көрсетіңіз. Егер ол
файл жұмыс өрісінде жоқ болса, дәл осы сұхбат терезесін пайдаланып,оны
басқа қалтадан не дискіден іздеп көріңіз. Ағымдағы қүжатты сақтау үшін Файл
мэзірінен Сақтау әмірін таңдаңыз немесе пернетақтада Сtrl+S пернелерін
бірге басыңыз, егер Сіз құжатты алғаш рет сақтағалы отырсаңыз, бағдарлама
Басқаша сақтау сұхбат терезесін ашады. Осы сұхбат терезесін пайдаланып,
файлға атау беріп, файлды сақтайтын орынды көрсетіңіз. Файлдың атауы мен
сақтау орны Сіздің талаптарыңызға сай келетініне көз жеткізіп алып, Сақтау
батырмасын шертіңіз. Кейіннен осы қүжатпен жұмыс істеу барысында Стандартты
күралдар үстеліндегі Сақтау батырмасын ауық-ауық басып отырған дұрыс. Word
бағдарламасы кұжатын дискетке немесе флеш-картаға жазып алу үшін Файл
мәзірінде Басқаша сақтау әмірін таңдау керек. Ашылған сұхбат терезесінде
файлды сақтайтын орын тауып, Сақтау батырмасын басыңыз. Word
бағдарламасында әзірленген құжаттардың кеңейтімі .dос болады. Құжатты
пішімдеу (қаріп, мәнерлер, дерек атаулары, еже, тігімдер, бағандар) Мәтінді
безендіру (пішімдеу) мәтінді қаріп өлшемін, пәрмендерін және қаріп мәнерін
өңдеу, тізімдерді кірістіру, ортадағы ежеге туралау және басқа да амалдарды
орындау арқылы бөлектеуді қамтиды. Пішімдеуді бастамас бұрын, мәтін бөлігін
бөлектеп алуды ұмытпаңыз. Көбінесе пішімдеу Пішімдеу құралдар үстелінің
немесе Қаріп сұхбат терезесінің көмегімен белгіленетін қаріп сипаттарын
өзгерту көмегімен жүргізіледі. Қаріп сұхбат терезесін мына әрекеттердің
бірін орындап ашуға болады: • Пішім мәзірінің Қаріп әмірін таңдау; •
Сtrl+О пернелері тіркесімін басу; • Мәтін мәндік мәзірдің Қаріп әмірі.
Бұл сұхбат терезесінде үш қосымша бар: Қаріп, Аралық, Пәрмендер. Қаріп
қосымшасы қаріп түрін, өлшемін, түсін және мәнерін белгілеуге мүмкіндік
береді. Аралық қосымшасы қаріп таңбалары аралығын белгілейді. Пәрмендер
қосымшасы пәрменді эффектілерді жасауға мүмкіндік береді. Пішімдеу құралдар
үстелі батырмаларының көмегімен мәтінді безендіруге байланысты барлық
негізгі әрекеттерді орындауға болады:
• қаріп түрін таңдау;
• қаріп өлшемін белгілеу;
• қаріп мәнерін белгілеу;
• мәтінді туралауды белгілеу;
• мәтінді бағандарға бөлу;
• тізімдер жасау;
• мәтін жиектерін жасау;
• мәтінді бояу түсін белгілеу;
• мәтін түсін белгілеу.
Жол аралығын, шегіністі, қадамды шегіндіруді өзгерту үшін Еже сұхбат
терезесі шақырылады. Бұл үшін мына әрекеттердің бірін орындаңыз:
• Мәтін мәндік мәзірдің Еже әмірін таңдау;
• Пішім мәзірінің Еже әмірін таңдау.
Word мәтіндік құжатын безендіру барысында пішімдеудің Тізім деген
түрін қолдануға болады. Тізімдердің байрақшалы, нөмірленген және көп
деңгейлі түрлері болады.
Тізімді терместен бұрын, Пішімдеу құралдар үстелінен батырмалары
көмегімен қажетті тізім түрін таңдаңыз.
Байрақшаның түрі мен орналасуын өзгерту үшін Пішім мәзірінің Байрақша
және нөмірлеу әмірін орындаңыз. Нәтижесінде Байрақша және нөмірлеу сұхбат
терезесі пайда болады. Онда байрақшаның қажетті түрін таңдау немесе
байрақша параметрлері терезесін шақыратын Баптау батырмасын басу керек.
Дерек атаулары - бұл құжаттың әрбір бетінде қайталанып отыратын
ақпарат: мысалы, бет нөмірі, құжаттың жасалған күні мен уақыты, автор
туралы мәлімет.
Әрбір бетте бірдей үстіңгі және төменгі дерек атауларын жасау үшін:
Бетте үстіңгі және төменгі дерек атаулары аумағын ашу үшін Көрініс
мәзірінде
Үстіңгі және төменгі дерек атаулары әмірін таңдаңыз.
Үстіңгі дерек атауын жасау үшін үстіңгі дерек атаулары аумағына мәтін
немесе сызбалық элементті енгізіңіз.
Төменгі дерек атауларын жасау үшін Үстіңгі және төменгі дерек атаулары
құралдар үстелінде төменгі дерек атауына өту үшін Үстіңгітөменгі
дерек
атауы батырмасын басыңыз да, содан кейін мәтінді немесе сызбалық
элементті енгізіңіз.
Қажет болса, мәтінді Пішімдеу құралдар үстелінде орналаскан батырмалар
көмегімен пішімдеңіз.
Дерек атауларын жасауды аяқтағаннан кейін үшін Үстіңгі және төменгі
дерек атаулары кұралдар үстеліндегі Жабу батырмасын басыңыз.
Сонымен қатар, мәтіндік құжат беттерін Кірістіру - Бет нөмірлері
әмірінің көмегімен нөмірлеп шығуға болады. Ашылған сұхбат терезесінде
өзіңізге қажетті параметрлерді таңдау керек.
Word мәтінді газет баңандары түрінде ұсынуға мүмкіндік береді. Газет
бағандарында мәтін сол беттегі бір бағаннан екіншісіне өтіп отырады.
Құжатта газет бағандарын жасау үшін бағанға бөлінуі тиіс мәтінді бөлектеп
алыңыз. Стандартты құралдар үстелінде Бағандар батырмасын басыңыз. Тінтуір
көмегімен бағандардың қажет санын көрсетіңіз.
Жиектер және бояуды безендіру
Суретке, кестеге немесе мәтінге жиектер үстеу үшін мына әрекеттерді
орындаңыз:
1. Жиек үстеу қажет мәтінді, суретті немесе кестені бөлектеп алыңыз.
2. Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдап, Жиектер қосымшасын
ашыңыз.
3. Қажетті параметрлерді таңдаңыз.
4. Тек жекелеген шеттер үшін жиектер белгілеу үшін Мәнер тобында Басқа
әмірін таңдаңыз. Үлгі терезесінде сұлбаның қажетті шеттерін шертіңіз немесе
жиектерді белгілеу және жоюға арналған батырмаларды пайдаланыңыз.
5. Еже жиегінің мәтінге қатысты нақты орналасуын белгілеу үшін Қолдану
тізімінен Еже тармағын таңдаңыз, содан кейін қажетті параметрлерді
белгілеңіз. Бетке жиектер үстеу үшін мына әрекеттерді орындау қажет:
1.Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдаңыз, содан кейін Бет
қосымшасын ашыңыз.
2.Көркем жиек, мысалы жұлдызшалардан құралған, белгілеу үшін Сурет
өрісінен қажетті суретті таңдаңыз.
3.Мәнер тобынан жиек мәнерін таңдаңыз. Беттің тек кейбір шеттеріне,
мысалы үстіңгі жағына ғана, жиек белгілеу үшін Мәнер тобынан Басқа
параметрін таңдаңыз. Үлгі өрісінде бет кескінін жиек орналасуы тиіс тұста
шертіңіз.
4. Жиегі бар жекелеген бетті немесе бөлімді анықтау үшін Қолдану
тізімінен қажетті параметрді таңдаңыз.
5.Жиектің беттегі нақты орналасуын анықтау үшін Параметрлер батырмасын
шертіңіз, содан кейін қажетті параметрді шертіңіз.
Мәтіннің бөлектенген үзіндісін бояуды белгілеу үшін:
1.Пішім мәзірінде Жиектер және бояу әмірін таңдаңыз, содан кейін Бояу
қосымшасын ашыңыз.
2.Қажетті түсті, қажет болса Әшекейді таңдаңыз.
3.Қолдану өрісінде бояуды неге қолдану (мәтінге не ежеге) қажет екенін
таңдаңыз.
4.Жарайды батырмасын шертіңіз.
Суреттерді кірістіру, мәтіндік кестелерді жылдам әзірлеу және
безендіру, құжаттарды басып шығару
Суретті кірістіру
Қүжатты әдемі етіп безендіру үшін көбінесе онда сызбалық элементтерді
(суреттер, диаграммалар) кірістіру қажет болады. Осы элементтердің барлыгын
кірістіру үшін Сурет салу құралдар үстелі немесе Кірістіру мэзірінің Сурет
эмірі қолданылады.
Сурет салу кұралдар үстелін көрсету үшін Көрініс мэзірінен Кұралдар
үстелі -Сурет салу тармағын таңдаңыз немесе Стандартты құралдар үстеліндегі
Сурет салу батырмасын басыңыз. Мэтінге суретті кірістіру үшін суретті
кірістіретін орынды шертіңіз.
Кірістіру мәзірінде Сурет әмірін, содан кейін Файлдан әмірін таңдаңыз
немесе Сурет салу құралдар үстелінің Суретті кірістіру батырмасын басыңыз.
Кірістіру қажет суретті тауып, оны екі рет шертіңіз.
Қалыпталған суреттерді кірістіру үшін Кірістіру мәзірінен Сурет
әмірін, содан кейін - Суреттер (жинағы) әмірін таңдаңыз) немесе Сурет салу
құралдар үстеліндегі Суретті кірістіру батырмасын шертіңіз.
Microsoft суреттер жинагын Microsoft Office кез келген қосымшасынан
алып қосу, реттеу немесе мультимедия клиптерін қарап шығу үшін пайдалануға
болады.
Суреттің көлемін кішірейту немесе үлкейту үшін суретгі бір рет шертіп
ерекшелеп алу керек. Оның шеттері бойынша көлемді өзгертудің сегіз
байрақшасы көрінеді. Оң жақсол жақ байрақшаны жылжытып суреттің енін,
жоғаргы төменгі байрақшаны жылжытып - биіктігін, ал бұрыштағы байрақшаны
жылжытып суреттің ені мен биіктігін бірге өзгертуге болады.
Көбінесе суретті кірістіргеннен кейін мэтін дұрыс тасымалданбай
қалганын байқаймыз. Мэтін тасымалы мэнерін Сурет немесе Сурет салу құралдар
үстелдерінің көмегімен өзгертуге болады.
Өзкескіндерді және WordArt нысандарын кірістіру
Microsoft Word та векторлық сызбаға негізделген суреттер жасауға
мүмкіндік бар, ол үшін қосымша салынған нысандар - Өзкескіндер жэне
сызбалық мэтін - WordArt бар.
Қүжатқа өзкескінді кірістіру үшін Кірістіру мэзірінде Сурет эмірін,
содан кейін -Өзкескіндер эмірін немесе Сурет салу үстелінің Өзкескіндер
мэзірін таңдаңыз. Өзкескіндерге сызықтар, кескінді көрсеткілер, жұлдызшалар
мен таспалар, тілше деректер жэне басқалары жатады. Тізімнен қажетті
кескінді таңдаңыз. Бұндайда тінтуір көрсеткіші "+" бейнесіне өтеді. Оны
қүжаттағы қажетті орынга апарып, бір шертіп өзкескінді кірістіріңіз.
Өзкескіндер мэзірінің Блок-сұлбалар кескіндері көмегімен, сондай-ақ
Word бағдарламасы құжатына блок-сұлбаны кірістіруге болады.
Қүжатқа WordArt нысанын кірістіру үшін Кірістіру мэзірінде Сурет
эмірін, содан кейін WordArt әмірін немесе Сурет салу үстеліндегі WordArt
нысандарын кірістіру батырмасын таңдаңыз. WordArt жинагы сүхбат терезесінен
тінтуір пернесін екі рет шертіп, қажетті мэнерді таңдаңыз. WordArt мэтінін
өзгерту терезесінде қажетті мэтінді енгізіп, Жарайды батырмасын басыңыз.
WordArt мэнеріндегі сызбалық мэтінді тінтуірдің оң жақ пернесімен
нысанды шерткен кезде ашылатын мэтінмэндік мэзір эмірінің көмегімен өңдеуге
болады. Мысалы, мэтін түсін өзгертуді WordArt пішімі — Түстер мен сызықтар
- Бояу - Түс (сурегп) эмірлерінің көмегімен орындалады.
Кестелерді жасау және безендіру
Word құжаттарында түрлі тізімдерді, сабақ кестелерін, қаржылық
құжаттаманы ұсыну үшін кестелерді қолдануға болады. Word-та кестемен жұмыс
істеудің басқаруға ыңғайлы мүмкіндіктер беретін түрлі құралдары бар.
Кесте - қүрамына мэтін жэне суреттер кіретін жолдар мен бағандарда
орналасқан үяшықтар жиынтығы болып табылады.
Кестелермен жүмыс істеу үшін Кесте мәзірі пайдаланылады.
Кесте жасау үшін Кесте мәзірінде Кірістіру әмірін содан кейін Кесте
әмірін орындаңыз. Кестені кірістіру терезесінде жолдар мен бағандар санын
көрсетіп ,Жарайды батырмасын басыңыз.
Кестелерді жылдам безендіру үшін кестені безендіру мэнерлері терезесін
шақыртатын Кесте өзпішімі әмірін пайдалануға болады. Өзіңіз эзірлеген
кестені бөлектеп алып, Кесте мэзірінде Кесте өзпішімі эмірін, содан кейін
өзіңізге қажетті мэнерді таңдап, Қолдану батырмасын шертіңіз.
Кесте ішінде қозғалып жүру үшін бағдарша батырмаларын немесе ТАВ
пернесін қолданамыз.Кесте баганын бөлектеп алу үшін көрсеткішті бөлектеу
қажет баганның үстіне апарып, тінтуір батырмасын шерту керек. Кесте жолын
бөлектеп алу үшін тінтуір көрсеткішін бөлектеу жолағына (бөлектеу қажет
жолдың сол жағында қойып, тінтуір батырмасын басыңыз.
Кестені түгел бөлектеп алу үшін Кесте -Кестені бөлектеу әмірін таңдау
қажет.
Бағанның не жолдың ені мен биіктігін түзету үшін тінтуір көрсеткішін
баганды оң жағынан не сол жағынан шектеп тұрған тордың тік сызығына апарып,
осы сызықты солға не оңға сүйреу керек. Бұл амалды Кесте - Үяшықтың ені
мен биіктігі әмірінің көмегімен де орындауға болады.
Кестеге жаңа жол кірістіру үшін жүгіргіні кірістіру нүктесіне (алдына жаңа
жол қойылуы тиіс жолдың ішіне) апарып қойып, Кесте - Кірістіру - Жолдар
эмірін таңдаңыз.
Кестедегі жолды не бағанды жою үшін сол жолды немесе баганды бөлектеп алып,
Кесте - Жою - Багандар (Жолдар) эмірін таңдау керек.
Кестелер және жиектер құралдар үстелі
Кестелер және жиектер кұралдар үстелі кестемен жұмыс істеуте арналған
эмірлерді қамтиды.
Кестелер және жиектер үстелінде кестемен жүмыс істеуге, соның ішінде
сызықтар түрін өзгертуге, мәтінді туралауға, ұяшықтарды сұрыптауға,
ұяшықтарды бояуға арналған батырмалар қамтылған.
Кестелер және жиектер үстелі батырмаларының қызметі:
•Кестені жасау кесте немесе оның элементін (жол, баған, ұлшық) салуға
арналған.
• Өшіргіш - кесте шектерінің сызықтарын өшіреді.
•Сызық мәнері кесте шектері сызықтарының түрін белгілейді.
•Сызықтың жуандыгы - кесте шектері сызығының жуандыгын белгілейді.
•Жиек сызышның түсі - кесте шектері сызыгының түсін белгіпейді.
• Сыртқы жиек. - таңдап алынган шекараларды ерекшелейді.
•Кестені кірістіру мәзірі жаңа кесте немесе оның элементтерін кірістіреді.
• Үяшықтарды біріктіру ерекшеленген ұяшықтарды береуіне біріктіреді.
• Үяшықтарды бөлу- ерекшеленген ұяшықты (ұяшықтарды) бірнеше ұяшыққа
бөледі.
•Туралау- ұяшықтар ішіндегі мэтінді ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz