Операциялық жүйе ұғымы
Операциялық жүйе ұғымы.
Операциялық жүйелер (ОЖ) - бұлар кез-келген дербес компьютердің
аппараттық құрылғыларын толықтырады және де қолданбалы программалардың ішкі
құрылғыларын қарым-қатынасын, адамның сәйкес командалар көмегімен машинаны
басқаруына мүмкіншілік тудырады.ОЖ- қолданушы мен программаның қорғалуын
қамьамассыз етеді, программаны іске қосады, компьютерді басқарады. Әрбір
программа ОЖ-нің қызметін қолданады, сондықтан да ол осы қызметті
көрсететін ОЖ-мен жұмыс жасайды. ОЖ-ні таңдау өте қажетті, себебі таңдалған
ОЖ-ге дербес компьютердің жұмыс істеу қабілеттілігі мен деректер
қорғалуының деңгейі тәуелді.
ОЖ құрамы, ОЖ құрылымы келесі модульдерден тұрады:
- базалық модуль (ОЖ ядросы) —файлдық жүйемен программа жұмысын
басқарады, сыртқы программа мен файл арасындағы алмасу және оған қатынас
жасауды орындайды;
- командалық процессор — бірінші кезекте пернетақтадан түсетін
пайдаланушы командаларын орындайды және талдайды;
- сыртқы құрылғы драйверлері — бұл құрылғылардың процессормен жұмыс
істеуі үшін программалық қамамасыз етіп отырады.(әрбір сыртқы құрылғы
ақпаратты әртүрлі және ерекше темпте өңдейді);
- қосымша сервистік программалар (утилиттер) — пайдаланушының
компьютермен байланысу процесін жан – жақты және ыңғайлы етеді.
ОЖ жүктелуі. ОЖ құрамындағы файлдар дискіде сақталады, сондықтан оларды
жиі дискілік операциялық (ДОС) деп атайды. Белгілі, программаның орындалуы
үшін ОЖ файлдары жедел жадыда (ЖСҚ)-да орналасуы керек. Сондықтан
операциялық жүйеден ЖСҚ-ға жазу үшін жүктемелеу программаларын орындау
керек. Олар компьютер қосылған кезде ЖСҚ-да болмайды. Бұл жағдайдан шығу
үшін жедел жадыға ОЖ-ны жүктемелеудің келесі этаптарын тізбектей орындау
керек.
ОЖ-ны жүктемелеудің бірінші этапы. Копьютердің жүйелік блогында тұрақты
есте сақтау құрылғысы (ТСҚ- тұрақты жады, RОМ—Read only Memory— оқу үшін
арналған жады) болады. Онда ОЖ-ны жүктемелеудің бірінші этапы және
компьютер блоктарын тестілеу программалары орналасады. Олар компьютерді
қоса сала тоқтың бірінші импульсімен орындала бастайды (өйткені (RОМ) ТСҚ-
да ақпараттар электрондық схема түрінде сақталады да олар компьютерді
өшірген кезде де сол қалпында қалады). Бұл этапта процессор дискіге
қатынасады да анықталған орнында өте үлкен емес көлемде жүктемелеу
программасын тексереді. Егер бұл программа табылса, онда ол ЖСҚ-ға оқылады
да оған басқару беріледі.
ОЖ-ны жүктемелеудің екінші этапы. Жүктемелеу программасы өз кезегінде
дискіден ОЖ-ның базалық модулін іздейді де оны жадыға көшіреді және
басқаруды соған береді.
ОЖ-ны жүктемелеудің үшінші этапы. Негізгі жүктемелегіш базалық модуль
құрамына кіреді, ол ОЖ-ның қалған модулдерін іздейді де оны ЖСҚ-ға оқиды.
ОЖ жүктемеленуі біткеннен кейін басқару командалық процессорға беріледі де,
экран бетіне жүйеден түсетін пайдаланушы командасын енгізуге шақыру шығады.
Ескерту, командалар жұмысы кезінде жедел жадыда міндетті түрде
командалық процессор және ОЖ базалық модулі болуы тиіс. Сондықтан ОЖ
файлдарын жедел жадыға бір уақытта жүктемелеу қажеттілігі жоқ. Құрылғылар
драйвері мен утилиттер ЖСҚ-ға керек болған жағдайда ғана жүктемеленеді.
Бұның арқасында жүйелік программалық қамтамаға бөлінетін жедел жадының
міндетті көлемін қысқартуға болады.
ОЖ-ның бірнеше ең көп тараған түрлері кездеседі олардың әрқайсысы
процессор разрядтылығына (такт уақытында өңделетін ақпараттың биттік саны),
процессор типі (негізінде белгілі компьютерлер фирмасы), сондай-ақ ЖСҚ
көлеміне негізделген. Компьютер мүмкіншіліктерінің дамуы барысында (сыртқы
және жедел жады көлемінің өсуіне, процессор ресурстарының өсуіне және
сыртқы құрылғылардың типтерінің көптігіне байланысты және т.с.с.)
пайдаланушы бұл ресурстарды қолдана алу үшін қәзіргі заманға сай және күшті
программалық құралдарды керек етеді. Бұндай сапалы Mіcrosoft фирмасының ОЖ-
лары қамтамасыздандыра алады. Мысалы, MS_DOS- Бұл ОЖ-ның қәзіргі персоналды
компьютерлердің ақпараттық мүмкіншілігіне қатыса алатын дамыған құралдар.
Олар:
- каталогтардың иерархиялық құрылымына негізделген иілгіш файлдық
жүйелердің жұмысы және құрылуы;
- компьютер құрылымының модулдік принциптік қолдану әртүрлі сыртқы
құрылымының көптеген санына әкеп тіреледі (принтерлер, плоттерлер,
модемдер және т.б.);
- пайдаланушының ыңғайлы интерфейсі.
ОЖ эволюциясы,
ІВМ РС типтес компьютерлерде келесі ОЖ қолданылады:
1. MS DOS,
2. MS DOS – ортасындағы WINDOWS 3.1
3. WINDOWS 95, WINDOWS 98NT, UNIX, OS2.
Осы аталған ОЖ-ден 1992 жылы шығарылған WINDOWS 3.1 мен 1995 жылы
шығарылған WINDOWS 95 өте таңдаулы және кеңінен қолданылады.
WINDOWS 3.1 операциялық қоршауы – Microsoft фирмасы DOS операциялық
жүйесін өңдеген, программистер мен қолданушыларға өте кең көлемдегі
мүмкіншіліктер мен қолайлықтар бар операциялық жүйе. WINDOWS-тың кеңінен
қолданылуы IBM PC – сәйкес компьютерлерінің стандарты болып табылады.
WINDOWS файлдармен, дисклермен жұмыс істеу операцияларына арнап қолайлы
және айқын интерфейспен қамтамасыз етеді, сонымен қатар WINDOWS ортасында
іске қосылатын программаларға жаңа мүмкіншіліктер береді.
1985 жылы Microsoft фирмасы WINDOWS графикалық операциялар жүйесін, ал
1990 жылы 3.0 версиясын шығарған 3.0 версиясынан бастап WINDOWS-тың кеңінен
қолдануы арқасында, ол ІВМ тектес компьютердің стандарты болып табылады.
1995 жылы Microsoft фирмасы ОЖ-нің бөлінуі керек етпей жаңа WINDOWS 95
(графикалық интерфейсі) бар ОЖ ойлап тапты. Бұл ДК құрылығыларының
модельдері 286 мен 386 лардың – 486, Pentium жаңа модельдеріне тез ауысуына
мүмкіндік туғызды.
Көрнекті көлемді қасиеттері және жақсы графикалық интерфейсі бар WINDOWS
95 – жаңа ОЖ, әлемге әйгілі Microsoft фирмасының мақтанышы.
WINDOWS-тың сыртқы қарапайымдылығының астында ДК-дің мыңдаған санына
арналған оңай және күшті операциялық жүйе тығылып жатыр.
WINDOWS 95 негізі болып – іске қосылған қосымшалар мен байланыс, жүйенің
іске қосылуы мен оның графикалық интерфейсінің құрылуын қамтамассыз етіп
программалық құрылғылардан тұратын ядросы жатады. WINDOWS 95-тің ядросы 3
деңгейден тұратын WINDOWS-тың алдыңғы версияларының жалпы құрылымын сақтап
қалды.
Өзінің жеке Kernel ядросы, GDI графикасының құрылғыларын және USER
қосымшасымен ... жалғасы
Операциялық жүйелер (ОЖ) - бұлар кез-келген дербес компьютердің
аппараттық құрылғыларын толықтырады және де қолданбалы программалардың ішкі
құрылғыларын қарым-қатынасын, адамның сәйкес командалар көмегімен машинаны
басқаруына мүмкіншілік тудырады.ОЖ- қолданушы мен программаның қорғалуын
қамьамассыз етеді, программаны іске қосады, компьютерді басқарады. Әрбір
программа ОЖ-нің қызметін қолданады, сондықтан да ол осы қызметті
көрсететін ОЖ-мен жұмыс жасайды. ОЖ-ні таңдау өте қажетті, себебі таңдалған
ОЖ-ге дербес компьютердің жұмыс істеу қабілеттілігі мен деректер
қорғалуының деңгейі тәуелді.
ОЖ құрамы, ОЖ құрылымы келесі модульдерден тұрады:
- базалық модуль (ОЖ ядросы) —файлдық жүйемен программа жұмысын
басқарады, сыртқы программа мен файл арасындағы алмасу және оған қатынас
жасауды орындайды;
- командалық процессор — бірінші кезекте пернетақтадан түсетін
пайдаланушы командаларын орындайды және талдайды;
- сыртқы құрылғы драйверлері — бұл құрылғылардың процессормен жұмыс
істеуі үшін программалық қамамасыз етіп отырады.(әрбір сыртқы құрылғы
ақпаратты әртүрлі және ерекше темпте өңдейді);
- қосымша сервистік программалар (утилиттер) — пайдаланушының
компьютермен байланысу процесін жан – жақты және ыңғайлы етеді.
ОЖ жүктелуі. ОЖ құрамындағы файлдар дискіде сақталады, сондықтан оларды
жиі дискілік операциялық (ДОС) деп атайды. Белгілі, программаның орындалуы
үшін ОЖ файлдары жедел жадыда (ЖСҚ)-да орналасуы керек. Сондықтан
операциялық жүйеден ЖСҚ-ға жазу үшін жүктемелеу программаларын орындау
керек. Олар компьютер қосылған кезде ЖСҚ-да болмайды. Бұл жағдайдан шығу
үшін жедел жадыға ОЖ-ны жүктемелеудің келесі этаптарын тізбектей орындау
керек.
ОЖ-ны жүктемелеудің бірінші этапы. Копьютердің жүйелік блогында тұрақты
есте сақтау құрылғысы (ТСҚ- тұрақты жады, RОМ—Read only Memory— оқу үшін
арналған жады) болады. Онда ОЖ-ны жүктемелеудің бірінші этапы және
компьютер блоктарын тестілеу программалары орналасады. Олар компьютерді
қоса сала тоқтың бірінші импульсімен орындала бастайды (өйткені (RОМ) ТСҚ-
да ақпараттар электрондық схема түрінде сақталады да олар компьютерді
өшірген кезде де сол қалпында қалады). Бұл этапта процессор дискіге
қатынасады да анықталған орнында өте үлкен емес көлемде жүктемелеу
программасын тексереді. Егер бұл программа табылса, онда ол ЖСҚ-ға оқылады
да оған басқару беріледі.
ОЖ-ны жүктемелеудің екінші этапы. Жүктемелеу программасы өз кезегінде
дискіден ОЖ-ның базалық модулін іздейді де оны жадыға көшіреді және
басқаруды соған береді.
ОЖ-ны жүктемелеудің үшінші этапы. Негізгі жүктемелегіш базалық модуль
құрамына кіреді, ол ОЖ-ның қалған модулдерін іздейді де оны ЖСҚ-ға оқиды.
ОЖ жүктемеленуі біткеннен кейін басқару командалық процессорға беріледі де,
экран бетіне жүйеден түсетін пайдаланушы командасын енгізуге шақыру шығады.
Ескерту, командалар жұмысы кезінде жедел жадыда міндетті түрде
командалық процессор және ОЖ базалық модулі болуы тиіс. Сондықтан ОЖ
файлдарын жедел жадыға бір уақытта жүктемелеу қажеттілігі жоқ. Құрылғылар
драйвері мен утилиттер ЖСҚ-ға керек болған жағдайда ғана жүктемеленеді.
Бұның арқасында жүйелік программалық қамтамаға бөлінетін жедел жадының
міндетті көлемін қысқартуға болады.
ОЖ-ның бірнеше ең көп тараған түрлері кездеседі олардың әрқайсысы
процессор разрядтылығына (такт уақытында өңделетін ақпараттың биттік саны),
процессор типі (негізінде белгілі компьютерлер фирмасы), сондай-ақ ЖСҚ
көлеміне негізделген. Компьютер мүмкіншіліктерінің дамуы барысында (сыртқы
және жедел жады көлемінің өсуіне, процессор ресурстарының өсуіне және
сыртқы құрылғылардың типтерінің көптігіне байланысты және т.с.с.)
пайдаланушы бұл ресурстарды қолдана алу үшін қәзіргі заманға сай және күшті
программалық құралдарды керек етеді. Бұндай сапалы Mіcrosoft фирмасының ОЖ-
лары қамтамасыздандыра алады. Мысалы, MS_DOS- Бұл ОЖ-ның қәзіргі персоналды
компьютерлердің ақпараттық мүмкіншілігіне қатыса алатын дамыған құралдар.
Олар:
- каталогтардың иерархиялық құрылымына негізделген иілгіш файлдық
жүйелердің жұмысы және құрылуы;
- компьютер құрылымының модулдік принциптік қолдану әртүрлі сыртқы
құрылымының көптеген санына әкеп тіреледі (принтерлер, плоттерлер,
модемдер және т.б.);
- пайдаланушының ыңғайлы интерфейсі.
ОЖ эволюциясы,
ІВМ РС типтес компьютерлерде келесі ОЖ қолданылады:
1. MS DOS,
2. MS DOS – ортасындағы WINDOWS 3.1
3. WINDOWS 95, WINDOWS 98NT, UNIX, OS2.
Осы аталған ОЖ-ден 1992 жылы шығарылған WINDOWS 3.1 мен 1995 жылы
шығарылған WINDOWS 95 өте таңдаулы және кеңінен қолданылады.
WINDOWS 3.1 операциялық қоршауы – Microsoft фирмасы DOS операциялық
жүйесін өңдеген, программистер мен қолданушыларға өте кең көлемдегі
мүмкіншіліктер мен қолайлықтар бар операциялық жүйе. WINDOWS-тың кеңінен
қолданылуы IBM PC – сәйкес компьютерлерінің стандарты болып табылады.
WINDOWS файлдармен, дисклермен жұмыс істеу операцияларына арнап қолайлы
және айқын интерфейспен қамтамасыз етеді, сонымен қатар WINDOWS ортасында
іске қосылатын программаларға жаңа мүмкіншіліктер береді.
1985 жылы Microsoft фирмасы WINDOWS графикалық операциялар жүйесін, ал
1990 жылы 3.0 версиясын шығарған 3.0 версиясынан бастап WINDOWS-тың кеңінен
қолдануы арқасында, ол ІВМ тектес компьютердің стандарты болып табылады.
1995 жылы Microsoft фирмасы ОЖ-нің бөлінуі керек етпей жаңа WINDOWS 95
(графикалық интерфейсі) бар ОЖ ойлап тапты. Бұл ДК құрылығыларының
модельдері 286 мен 386 лардың – 486, Pentium жаңа модельдеріне тез ауысуына
мүмкіндік туғызды.
Көрнекті көлемді қасиеттері және жақсы графикалық интерфейсі бар WINDOWS
95 – жаңа ОЖ, әлемге әйгілі Microsoft фирмасының мақтанышы.
WINDOWS-тың сыртқы қарапайымдылығының астында ДК-дің мыңдаған санына
арналған оңай және күшті операциялық жүйе тығылып жатыр.
WINDOWS 95 негізі болып – іске қосылған қосымшалар мен байланыс, жүйенің
іске қосылуы мен оның графикалық интерфейсінің құрылуын қамтамассыз етіп
программалық құрылғылардан тұратын ядросы жатады. WINDOWS 95-тің ядросы 3
деңгейден тұратын WINDOWS-тың алдыңғы версияларының жалпы құрылымын сақтап
қалды.
Өзінің жеке Kernel ядросы, GDI графикасының құрылғыларын және USER
қосымшасымен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz