Халықаралық сауда құқығы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлық университеті

Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы

«Тарих және құқық негіздері»

кафедрасы

Реферат

Тақырыбы:

«Халықаралық сауда құқығы»

Орындаған: Жайылханова Г. Т.

Тексерген: Тоғашова Д. С.

Орал, 2014ж.

Жоспары

Кіріспе

1. Халықаралық сауда құқығының түсінігі, тарихы.

2. Халықаралық сауда құқығы курсының жүйесі.

3. Халықаралық сауда құқығының басқа құқық салаларынан айырмашылығы

4. Халықаралық сауданың қазіргі кездегі құрылымы мен саясаты

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Халықаралық сауда - мемлекеттер арасындағы сауда айналамының жиынтығын түсінеміз. Халықаралық сауда түсінігін сыртқы сауда ұғымынын ажырата білген дұрыс. Сыртқы сауда-бұл мемлекеттің басқа мемлекеттермен жасалған экспорт, импорт жиынтығынан тұратын сауда жасауды түсінеміз.

Сауда ҚҰҚЫҒЫ өзінің бастауын ХII-XIII ғғ көпестер құқығынан басталды. Сауда құқығы аясы жылжитын мүліктермен жасалатын операцияларға дейін, қызмет көрсету аясы, мүліктік және мүліктік емес құқықтарын жеке операциялық өнідіріс салалы, тасымалдау, сақттандыру және қазіргі уақыттағы кәсіпкерлік қызметтің кез келген саласын қамтиды.

Халықаралық сауда құқығы-халықаралық сауда қатынастарын реттейтін конвенциялық және жәй нормаларының жиынтығы. Субъектіліріне: Мемлекеттер, халықаралық ұйымдар, жеке және заңды тұлғалар кіреді. Объектісі болып: қызмет көрсету, мүліктік және мүліктік емес құқықтар, интеллектуалдық меншікке байланысты туындайтын қатынастар.

Қайнар көздері: халықаралық шарттар, әдет-ғұрыптар, ішкі заңнама. Реттеу әдістеріне материалдық құқықтық және коллизиялық құқықтық.

ХСҚ пәні болып дайын өнім, техника, құрал-жабдықтар, шикізат және т. б., қызмет көрсету (көлік, коммуникациялық, ғылыми-техникалық, қаржы несиелік, сақтандыру, ақпараттық есептеу, туристік және т. б. )

*Интеллектуалдық меншік авторлық құқық, патенттік құқық және т. б. жатады.

* мүліктік және мүліктік емес қатынастар.

1. Халықаралық сауда құқығының түсінігі, тарихы.

Сауда ҚҰҚЫҒЫ өзінің бастауын ХII-XIII ғғ көпестер құқығынан басталды. Сауда құқығы аясы жылжитын мүліктермен жасалатын операцияларға дейін, қызмет көрсету аясы, мүліктік және мүліктік емес құқықтарын жеке операциялық өнідіріс салалы, тасымалдау, сақтандыру және қазіргі уақыттағы кәсіпкерлік қызметтің кез келген саласын қамтиды.

Ескі оқулықтарда және де батысеуропалық коммерциалистердің еңбектерінде ХСауда құқығының дамуы және пайда болуын 3 кезіңге бөледі:

1 кезең: ИТАЛИЯНДЫҚ кезең. Еуропалық сауда құқығының дамуымен байланысты. XI-XV ғғ. Италия айырықша экономикасы дамыған аймаққа жатты, жерорта теңізі мемлекеттернде делдалдық етуші рөлін атқарды. Дүниежүзілік саудадағы сол кезде ең мықты түйін болды деп айтуға болады. Италияда арнайы сауда юрисдикциялардың дамуы байқалып, теңіз әдет-ғұрыптары қалыптасты. 1419 жылы Италияда Луки Пачиолидің « Тракт о счетах и записях »деген еңбегі шығып, бухгалтерлік учеттін басын бастады.

2 кезең: Француз. Францияның жетекші держава болуымен байланысты. Яғни XV ғасырдан бастап. Сауда сословиясының саны өсіп олардың рөлі әлдеқалай күшейді. Мемлекеттік билік болжалғыштығын көрсетіп, сауда дамуына қамқоршылық пен жақтаушылық көрсетіп отырды. Сонымен қатар билік екі мақсатта және бағытта жүрді.

Бұл периодта алғашқы сауда құқығының кодификациясының тәжірибелері болды. Мысалы 1807 жылы Напалеон сауда кодексі, оны Италии, Швейцарии, Бельгиимемлекеттері де қолданды. 1673 жылғы Сауда Ордонансы.

3 кезең: Германдық. XVIII-XIX ғғ үлкен сауда держава ретінде ҰЛЫБРИТАНИЯ болды, дегенмен оған халықаралық тауар айналымның басты үлесі тиесілі емес болды. Дегенмен құқықтық жүйенің ерекшелігіне байланысты сауда дамуына қосқан үлесі аз.

Германдық период деп аталуының себебі 1861 жылы Жалпы Неміс сауда кодексін қабылдауымен тікелей байланысты. Кодекс жалпы сауда айналымның территорияда ережелерін бекітті. Бұл кодекс шын мәнінде Германияның Ортақ нарығының пайда болуына және сауда-шаруашыдық қатынсатар дамуына әкелді. Мемлекеттің консолидациясын нығайтқан мықты инструмент құрал ретінде болды.

1899 жылы Япония Герман сауда кодексі негізінде өз кодексін шығарды.

2. Халықаралық сауда құқығы курсының жүйесі.

Халықаралық сауда айналымына қатысатын шаруашылық субъектілері және мемлекеттің кеден органдары үшін мамандарды дұрыс дайындау мақсатында “кеден ісі” мамандығының Үлгілі оқу жоспарына “халықаралық сауда құқығы” пәні енгізілген. Халықаралық сауда құқығының қайнар көздері мен институттары, сонымен қатар халықаралық сауда айналымында көрініс табатын жаңа құбылыстар туралы өзекті ақпараттардың жетіспеушілігіне халықаралық сауда құқығының ғалым мамандары және де халықаралық сауда айналымының қатысушыларына қызмет көрсететін практиктер де көңіл аударады.

Халықаралық сауда саласындағы құқықтық қатынастарды зерттеудің күрделілігі халықаралық сауда құқығының дуалистік болуымен түсіндіріледі. Халықаралық сауда құқығы аса маңызды ерекшелігі оның реттелу объектісі болып табылады. Бұл мәселе бойынша ғалымдардың пікірлері халықаралық сауда құқығына екі негізгі көзқарас бойынша бөлінеді. Бірінші көзқарасқа сәйкес ол жария-құқықтық және де жеке-құқықтық аспектілерді қамтитын кешенді құқықтық сала ретінде қарастырылады. Екінші көзқарасқа сәйкес халықаралық сауда құқығы халықаралық жария құқығының бір саласы ретінде қарастырылады. Бірінші көзқарастың жақтаушылары оның басты аргументтетінің бірі халықаралық сауданың жариялық-құқықтық және жеке-құқықтық аспектілерін араластырудың қажеттілігі жоғын жақтайды. Бір жағынан оны халықаралық жария құқығының саласы ретінде ( Сәрсембаев М. А., Айдарбаев С. Ж. ), ал екінші жағынан - халықаралық сауда қатынастары халықаралық жеке құқығы жағынан реттеусіз мүмкін еместігін жақтайды. Ұсынылған Үлгіні бағдарлама бірінші көзқарасқа негізделеді.

Аталған “Халықаралық сауда құқығы” курсының негізіне халықаралық сауда құқығының екі бөлімі жатқызылған: халықаралық заңнама актілері арқылы құрылып және әрдайым кеңейтілетін біркелкі құқық, сонымен қатар “жаңа lex mercatoria” деп аталатын нормалар. Бұл терминнің мақсаты мен қолданылуы туралы дауласуға болады. Бірақ та, “жаңа lex mercatoria” аталатын институттар олардың тәжірибеде кең қолданылатындықтан өздеріне назар аудартады.

Халықаралық сауда құқығының тағы бір ерекшелігі мемлекеттердің әртүрлі регионалдық интеграциялық бірлестіктер шегінде өздерінің спецификалық сауда режимдер тағайындалады. Бұл мәселе келешек кеден ісі мамандардың зерттеуін қажет етеді.

3. Халықаралық сауда құқығының басқа құқық салаларынан айырмашылығы

Халықаралық сауда -мемлекеттер арасындағы сауда айналамының жиынтығын түсінеміз.

*Интеллектуалдық меншік авторлық құқық, патенттік құқық және т. б. жатады.

* мүліктік және мүліктік емес қатынастар.

Халықаралық сауда - мемлекеттер және ұлттық шаруашылықтар арасындағы тауар және қызметтердің айырбасы. Ол ерте заманда қалыптасты, бәрақ тек ХХ ғасырда ғана жүниежүзілік рынок формасына ие болды, өйткені оған негізінен өнеркәсібі дамыған елдер ғана қатынасады. Халықаралық сауда қазіргі дүниежүзілік еңбек бөлісіне, әр түрлі елдердің экономикалық даму деңгейіне және олардың табиғи-географиялық жағдайларына сәйкес тауарлардың белгілі бір түрлерін өндіруге маманданудың нәтижесі ретінде көрінеді.

Дүниежүзілік сауданың динамикасы мен құрылымы өндіргіш күштердің дамуына, дүниежүзілік өндірістің құрлымына тәуелді. Егер ХІХ ғасырда айырбаста көбінесе шикізат, азық-түлік және жеңіл өнеркәсіп өнімдері ғана болса, қазіргі кезде өнеркәсіп тауарларының үлесі, әсіресе машиналар мен жабдықтардың үлесі елеулі түрде өсті. Соғыстан кейінгң уақытта шикізаттың дүниежүзілік экспорттағы үлесі 3/5-пен 1/3-ке дейін кеміді, ал өнеркәсіп бұйымдарының үлесі 2/3 өсті. Құрастырмалы бұйымдар мен қосымша бөлшектер айырбасы артты, экспорт тез қарқынмен дамыды; мысалға машиналардың түйіндерін құрастыру және басқа да құрал-жабдықтар мен халық тұтынатын техниканы жасау жұмыстарын айтуға болады.

Казіргі уақытта халықаралық айырбас өндірісіне ғылыымитехникалық жетістіктен айырбасы қосылады (лицензиялар және ноу-хаулар мен сауда жасау), олардың үлесі халықаралық сауданың жалпы айналымының 10%-ін құрайды. Технологиялық күрделі өнімдермен, лицензиялармен сауда-саттық жедел өсіп отыр. Егер 1990 жылы лицензиялардың дүниежүзілік экспорттағы көлемі 2, 4-2, 7 млрд. доллар болса, 80-жылдардың екінші жартысында бұл сан жылына 17 млрд. доллардан асты.

Халықаралық сауда объектілерінің қатарына казіргі уақытта жобалау жұмыстары, лизинг (жабдықтарды ұзақ мерзімді жалға алу) ; инжиниринг (инженерлік-құрылыс жұмыстарын атқару үшін жасалынған келісімдер) жатады.

Халықаралық сауда "жаңа индустриалды елдер" (Гонконг, Онтүстік Корея, Сингапур, Тайвань) үлкен роль атқара бастады. Бұл елдердің экспорттында өнеркәсіптік тауарлардың алатын орны елеулі және олардың дүниежүзілік экпорттағы үлесі 1960-1985 жылдары 2 еседен асып түсті. Тарихи тұрғыдан алғанда дүниежүзілік рыноктағы бәсекелік күресте ұлттық мүддені қорғаудың әр түрлі мемлекеттік формалары бар. ХV-ХІІІ ғ. ғ. негізгі экономикалық теория ретінде меркантилизм үстем болған кезде мемлекеттер экспортты ынталандыру және импорт тауарларын шектеу шараларын, яғни қатаң протекционизмді қолданады. Ұлттық өнеркәсіп өнімдеріне тиімді жоғары кеден бажын енгізу арқылы белгілі бір тауар түрлерін сатуға, мемлекеттік монополия арқылы ақшалай байлықты арттыруға ұмтылды.

Бірақ қатаң протекционизм сыртқы сауданы қысқартын, ұлттық экономикалардың оқшаулануына әкеп соқтырды. Сондықтан Ұлыбританиядағы өнеркәсіптік төнкеріс елді еркін сауда (фритредерство) саясатына өтуге мәжбүр етті. "Еркін сауда" саясатының негізін Д. Рикардоның салыстырмалы шығындар теориясы қалады. Осы бағытты ұстанған Ұлыбритания жаңа рыноктарды жаулап алып, дүниежүзілік экономикада жетекші орындарға ие болды. Кейінірек басқа елдер де біртіндеп "еркін сауда" саясатына көше бастады.

Дүниежүзілік саудадағы тұрақсыздық экономикалық дағдарыстар ХХ қасырдың басында бірқатар елдерді сауда протекционизмді саясатын қайта өршітуге жетеледі, яғни дүниежүзілік рыноктың еркін дамуынан бас тартуға итермеледі. Мұның өзі бұрыннан қалыптасқан мемлекетаралық сауда қатынастарының бұзылуына әкеп соқты. Қазіргі кездегі протекционизм ішкі рынокты ұлттық компанияларға қолайлы жағдайлар жасауға және оларды шетелдік өндірушілер бәсекесінен қорғауға ұмтылады. Шеттен әкелінетін тауарлар бағасына кеден салығын арттыру арқылы олардың ұсынысы шектеледі, сөйтіп ішкі рыноктағы бәсекенің әлсіреуі нәтижесінде импорттық тауарлардың да, отандық өндіріс өнімдерінің де бағалары шарықтап кетеді.

4. Халықаралық сауданың қазіргі кездегі құрылымы мен саясаты

Халықаралық сауда - әртүрлі мемлекеттердің ұлттық шаруашылықт-арының арасында жүретін тауар мен қызмет айырбасы. Халықаралық сауданың негізі - халықаралық еңбек бөлінісі. Халықаралық еңбек бөлінісі жеке елдердің мамандандырылуын сақтайды. Олардағы өндіріс қызметінің әртүрлі саласын белгілі түрге мамандандырады нәтижесінде өндіріс нәтижесін, ғылыми-техникалық қызметтер тауарлармен айырбастау жағдай туғызып, халықаралық сауда дами түседі.

Халықаралық еңбек бөлінісі жеке елдердің тауар өндіруге қалыптасқан дұрыс жағдайларымен түсіндіріледі. Халықаралық еңбек бөлінісімен тауар айырбасын ынталандыратын төрт негізгі факторларды атап өтуге болады.

Әлеуметтік жағрапиялық факторлар - жағрапиялық орналасу, халықтың құрылымы саны, және де олардың шаруашылық тәжірибесі, білімі, әдет-ғұрпы бойынша жеке елдердің арасындағы айырмашылық.

Табиғи экономикалық факторлар - табиғи климаттық жағдайлар, жер шаруашылығы құралдары, табиғи кен байлықтары, су және басқа да ресурстармен қамтамасыз етілу жағынан жеке елдердің арасындағы айырмашылық.

Техникалық экономикалық факторлар - жеке елдердің экономикалық және ғылыми техникалық даму деңгейі әр түрлі болуымен анықталады.

Ғылыми техникалық процесс. Халықаралық еңбек бөлінісі өнімдердің тұрақты түрде жаңаруына, тауарлар ассортиментінің және олардың техникалық күрделілігінің шапшаң өсуіне әкеледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.