Торайларды азықтандыру

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Торайларын емізетін мегежіндерді азықтандыру нормасы.

Мегежіндер торайлағаннан кейін 60 күннің ішінде 200- ден 300 килограмға дейін, ал таңдаулары - 500 килограмға дейін сүт береді. Олардың сүтінде белок 6%, май -6, 5-7, 3, қант -4, 5-5, күл -1, кальций -0, 3, фосфор -0, 16 % болады. Мегежіннің сүтімен бірге көп мөлшерде қоректі заттар бөлініп шығады. Мұның өзі бойдақ мегежіндермен салыстырғанда торайларын емізетін мегежіндерін организміндегі зат алмасу процесінің анағұрлым жоғары болатынын көрсетеді.

Азықтар

Қыста

Жазда

Азықтар: Жем қоспасы . . .

Қыста: 1, 6

Жазда: 1, 6

Азықтар: Соның ішінде бұршақ тұқымдастар

Қыста: 0, 5

Жазда: -

Азықтар: Қант қызылшасы

Қыста: 1, 5

Жазда: -

Азықтар: Құрама сүрлем немесе жәй сүрлем

Қыста: 4, 0

Жазда: 4, 5

Азықтар: Шөп ұны

Қыста: 0, 25

Жазда: -

Азықтар: Бұршақ - астық тұқымдастардың көк шөбі . . .

Қыста: -

Жазда: 5, 0

Азықтар: Үш кальцийлі фосфат (г) . . .

Қыста: 30

Жазда: 30

Азықтар: Ас тұзы (г) . . .

Қыста: 40

Жазда: 40

Торайларын енгізетін мегежіндерге берілетін азықтың мөлшері олардың салмағына, жасына, сүттілігіне, торайының санына байланысты белгіленеді.

Торайларын емізетін екі жасқа толмаған мегежіндердің салмағының әр 100 килограмына шамамен 2 азық өлшемі, ал ересек мегежіндерге -1, 0 азық өлшемі және еміп жүрген әр торай үшін 0, 4-0, 5 өлшемі белгіленеді. Бір азық өлшеміне шаққанда 110-115 г қорытылатын протеин 8-9 н ас тұзын, 6-7 г кальций, 4-5г фосфор, 5-6 мг каротин беру қажет.

Шошқалар үшін тиймді азықтардың бірі құрама сүрлем, онда клетчатканың мөлшері көп емес, 1-5 процентке жуық. Құрама сүрлемнің бір килограмында 0, 20-0, 25 азық өлшемі, 20 г қорытылатын протеин және 10-12 мг каротин бар.

Республикамызда қолданылып келе жатқан азықтандыру типі бойынша, салмағы 160кг тартатын 10 торай бар мегежәнге арналған үлгі рационның құрамы төмендегідей (тәулігіне кг есебімен) .

Азықтар

Қыста

Жазда

Азықтар: Астық тұқымдас дәні

Қыста: 4, 9

Жазда: -

Азықтар: Жем қоспасы . . .

Қыста: -

Жазда: 3

Азықтар: Құрама сүрлем

Қыста: 7, 5

Жазда: 6

Азықтар: Шөп ұны

Қыста: 0, 4

Жазда: -

Азықтар: Көк сүт немесе балық қалдықтары

Қыста: 0, 3

Жазда: -

Азықтар: Көк шөп

Қыста: -

Жазда: 7

Азықтар: Сүйек ұны (г)

Қыста: 85

Жазда: -

Азықтар: Бор (г)

Қыста: -

Жазда: 65

Азықтар: Ас тұзы (г)

Қыста: 30

Жазда: 55

Шошқа төлін азықтандыру. Жаңа туған торайлар үшін енесінің сүті өте құнды, сондықтан олардың тез жетіліп, жақсы өсуі енесінің сүттілігіне байланысты.

Торайларды туғаннан кейінгі 3- 5 - ші күннен бастап су ішуге және минерал заттарды жеткізуге, ал 5-ші күннен бсатап сүт ішуге үйретеді. Анемия (қан аздық) ауруына шалдықпауы үшін туғанна кейінгі 4 - ші күннен бастап торайларға күкірт қышқылды темірдің және күкірт қышқылды мыстың (1л жылы суға 2, 5 г күкірт қышқылды темір және 1г күкірт қышқылды ерітеді) ерітіндісін береді.

Туғаннан кейінгі 4- 5 ші күннен бастап енесінен ажыратқанша торайларға биомицин, биоветин, биовит - 40 сияқты антибиотиктер мен биостимуляторларды бере бастайды.

Торайларды 8- 10-шы күннен бастап құрғақ жем жеуге үйретеді, оларға жануар тектес азықтар араласқан қоспа жем берген дұрыс.

Торайларға 10 күндігінен бастап көк сүт береді, ал 20 - шы күннен бастап табиғи сүттің орнына жасанды сүт беруге болады.

-Торайларды 20-30 күндігінен бастап сулы азықтарға (сәбіз, қант қызылшасы т. б. ) үүйретеді оларды майдалап, жеммен араластырып берген жөн. Сонымен торайларды жас кезінен бастпа әр түрлі азықтарды жеуге үйрету, оларды бір қалыпты жетіліп, тез өсуіне себін тигізеді. Осының нәтижесінде енесінен ажыратылған 2 айлығындағы торайлар 12-13кг, ал кейбіреуі 16-18 кг тартады. Жазда еметін торайлар енесімен бірге жайылымда болады.

Торайларды сүтсіз асырап өсіргенде, оларға берілетін азық қоспаларында белокты азықтардың болуын көздеу керек. Енесін еметін торайлардың А, Д витаминдерімен, күкірт қышқылды темірмен, кальций, фосфор және ас тұзымен қамтамасыз етілуін қадағалап отырған жөн. Оларға 0, 25 процентті күкірт қышқылды темірдің ерітіндісі мен 0, 1 процентті тотияйын ерітіндісін беру керек.

Торайлар енесінен екі айлығында ажыратылады. Сол уақыттың ішінде әр торайға орта есеппен: 9, 75 кг қаймағы алынбаған сүт, 16, 0 кг сүт, 15, 5 кг жем, 1, 0 кг тамыржемістілер, 5, 0 кг картоп, 2, 0 кг шөп ұны, 0, 3 кг ас тұзы және 0, 5кг бор жұмсалады; сөйтіп енесіненажыратылған әр торайдың тірілей салмағы 16-18 килограмға жетеді.

Торайларды 2 айлығынан 4 айлығына дейін өсіру кезеңі, азықтандырудың және күтіп - бағудың маңызды, әрі жауапты кезеңі болып есептеледі. Дұрыс және жеткілікті мөлшерде азықтандырмаса, енеснен ажыратылған торайлардың өсуі нашарлап, түрлі ауруға шалдыққыш келеді. Дұрыс азықтандырғанда 2- ден 4 айлығына дейінгі торайлар тәулігіне орта есеппен 400-500 г, тіпі одан да артық салмақ қосады.

Торайдың бір килограмм қосымша салмағына қажетті азық өлшемі жасына қарай өзгеріп отырады. Мысалы, 3-тен 6 айға дейін 1 кг қосымша салмағына жұмсалатын азық өлшемі 4, 2-ден 4, 9 -ға дейін болса, 6- дан 10 айға дейін 4, 9 - 5, 8 азық өлшемі жұмсалады, марка торайлардың рационына жемді азықтар (жүгері, арпа ұны, кебек және басқаларн), сүрлем, қант қызылшасы, шөп ұны және басқаларды енгізген жөн. Сонымен қатар марка торайлар үшін құнды азықтар қатарына көк сүт, балық ұны т. б. жатады.

Шошқаларды бордақылау.

Шошқаны бордақылағанда жасына қарай мынадай бордақылау нормалары белгіленген: а) жас шошқаны бордақылау нормасы; б) ересек шошқаны бордақылау нормасы.

Жас шошқаны бордақылау нормасы.

Тірілей салмағы (кг)

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г)

Бір тәулікте әр басына қажетті

азық өлшемі (кг)

қорытылатын протеин (г)

ас тұзы (г)

кальций

(г)

фосфор (г)

Тірілей салмағы (кг): 110-120

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г): 700-800

Бір тәулікте әр басына қажетті: 4, 1-4, 6

310-375

Тірілей салмағы (кг): 120-130

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г): 700-800

Бір тәулікте әр басына қажетті: 4, 2-4, 8

330-390

Тірілей салмағы (кг): 130-140

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г): 700-800

Бір тәулікте әр басына қажетті: 4, 3-5, 0

310-370

Тірілей салмағы (кг): 140-150

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г): 600-700

Бір тәулікте әр басына қажетті: 4, 4-5, 1

300-360

Тірілей салмағы (кг): 150-160

Бір тәулікте қосатын орташа салмағы (г): 600-700

Бір тәулікте әр басына қажетті: 4, 5-5, 5

270-330

Торайларды азықтандыру.

Торайлар өзінің тез өсімталдығымен көзге түседі. Негізінде торайлар туғанда 0, 9-1, 3 кг шамасында болады. Алғашқы он күндікте олардың тірі салмағы 2, 5 есе өседі (2, 8-3, 2 кг жетеді) . Бір айлығында 5 есе өсіп тірі салмағы 6-6, 8 кг жетеді, ал енесінен ажырату мерзімінде 11-12 есе өсіп тірі салмағы 17-19 кг болады.

Алғашқы 1, 5-2 аптада торайлардың негізгі азығы енесінің сүті болып есептеледі. Торайлар енесінің сүтінің белогы 99, 8% қорытады, айта кететін жағдай осы қорытылған белоктың 70-80 % тірі салмағының өсуі үшін пайдаланады екен.

Торайлар енесін бір сағат сайын емеді, ал сүті аз мегежіндердің торайлары енесін әр 20-30 минут емеді.

Мегежіндер бір туғанда 10-12 одан да көп торай әкелуі мүмкін, егер одапн көп торай туса, 10-12 торайын енесімен калдырады да артығын басқа мегежінге телиді. Басқа мегежіндерге телу алдында торайларды енесіне емізіп алады, яғни алғашқы 2-3 күн уызды емгеннен кейін басқа мегежінге телиді немесе торайларды 2-3 топқа бөліп бірнен кейін бірің, енесіне емізуге жібереді.

Торайлар негізінде енесінің сүтімен жеткілікті қоректі заттармен қамтамасыз етіледі. Айта кететін жағдай, мегежіндердің сүтінде кейбір микроэлементтер жетіспейді. Осыған байланысты торайлар кейбір микроэлементтермен қамтамасыз ете алмайды. Әсіресе 2-3 онкүндікте жасанды жасайды.

Бұл микроэлементтерге темір мен мыс жатады. Осы микроэлементтер жетіспеуінен торайлар қаныңда гемоглабин азайып, анемия (ақ қан) шалдығып, тіпті кейбіреулері өліп қалуы мүмкін. Осындай жағдай болдырмас үшін торайларға 2, 5 г күкірт қышқылды темір 1 г күкірт қышқылды мыс, +0, 31 күкірт қышқылды кобльты 1 л суға ерітіп, әр басына 10 см ³ ерітінді ретінде суға қосып береді немесе, енесінің емшегін аластайды.

Анемияға қарсы изгофилантыналық жұмыс жасау үшін торайларды ферроглюн немесе ферродекспен егеді. Тағы бір темірдің көзі бұл қызыл немесе сарытопырақ. Бұл топырақты 2 метр тереңдікте қазып алып торайлардың астауына салып қояды.

Торайлар анемия ауруымен ауырмау үшін оларды ертеден стартер -құрама жемид, і жеуге үйреткен жоқ , сонымен қатар ауада серуендеткен де жақсы пайдалы.

Торайлардың асқорыту органдары жақсы жұмыс істеу үшін оларды 7-8 күндік жасынан бастап қосымша құрғақ азық жеуге үйреткен жөн.

Осы жасында торайларға қуырған жүгері, бидай, сулы тағы да басқа дәнді азықтарды берген жөн. Осындай азықпен азықтандырылған торайлайдың тісі ерте шығады. Қуырған дәнді азықтардың дәмі тәтті, экологиялық жағдайының таза, торайлардың организімінде өте жақсы қорытылады.

Торайларға жоғары сапалы протеин де қажет, әсіресе лизині мол. Осыған байланысты торайларға лизині мол азықтар яғни, соя, көк сүт, сүт берген жөн. Бұл азықтар міндетті түрде сптартерлік құралы құрамына кіруі тиіс.

Жас кезінде 12-14 күндік торайларға, жоғары сапалы шөп ұның, бұршақ тұқымдас пішен, ұсақталған қызыл сәбіз, көктеп өскен дәнді азықтардан алған көп бордақылау азықтандыру керек, 15-20 күндік торайларға жақсы тазаланған қызылша, сәбіз, асқабақ, аздаған пішен, картоп берген жөн.

15-42 күндік торайларға толық рационды курама жем береді. Бұл құрама жемнің құрамында 48-50% қабығын алған қуырылған арпа, 80%бидай кебегі, 6-13% соя, 10-21% құрғақ сүт, 1, 5-3, 5% ашытқы, 1, 5-3, 5 бидай ұны 4, 45%, сүйек ұны, 1, 5 %азықтан май - 2-3, 5%, қант-2, 4-5%, шөп ұны - 1%, бор 0, 5-1, тұз 0, 4% болуы тиіс.

Осындай 1 кг құрама жемнің энергиялық құндылығы 1, 34 - 1, 35 ЭАД немесе 1, 04-1, 01 аз ОЛ 200-220 г ш/протеин, 42-56 г ш/май, 26-32 г шикі клетчатка. Құрама жемді тиіршіктелген күйде берген өте тиімді.

Енесінен ерте айырылған торайларды азықтандыру.

Торайларды енесінен негізінде 21-28 күнділігінде немесе 3-4 апталығында айырады. Шет елдегі тәжірибеге сүйінгенде торайларды 4-5 күнінде енесінен айруға болады.

Торайларды енесінен ерте айыруға болады сол уақытта, егер шаруашылықта қажетті көлемде шошқа сүтін алмастырғыш құрама жем - стартер, сонымен қатар кем дегенде торайдың тірі салмағы 4-5 күнінде 2, 2-2, 3 кг, ал 21 күнінде 4, 6-5, 6 кг болған жөн.

Торайлар жақсы өсу үшін оларға арналған қоралардың микроклиматы өте жақсы болуы керек, клеткалары таза, t - 30 ⁰ С +1, -1 болған жөн. Ауалық ылғалдылығы 45-50%, ауаның қозғалу жылдамдылығы 0, 1 м/с тен аспауы керек.

Өте құрғақ ауа торайлардың демалу органдарын қоздырып, жөтелтеді. Ал көзақы ылғал болса, торайлардың терісі қызарып, қотыр болып, жүндері түсіп қалуы мүмкін. Торай ішетін судың t - 26 ⁰ болуы тиіс.

Енесінен ерте айырылған торайларды баққанда оларды азықтандыру тәртібін сақтаған жөн. Осыған байланысты алғашқы 7 күндігінде оларды тәулігіне 5 рет, екінші аптада - 4, одан кейінгі күндері - 3 рет азықтандырған жөн. Ал суды торайлар өз ретімен ішеді.

Ал 21 күндігінде ажыратылған торайларды түйіршіктелген құрама жеммен астаудан, ал құрғақ немесе ылғалданған түрінде табақтан азықтандырған жөн. Суға торайлар өз баратын болуы тиіс.

Ылғалды азықтармен азықтандырғанда жем салатын табақ маңын тазалығына көңіл бөлуі керек. Оларды уақытында тазалап жуып, дизинфекциалап тұрған жөн, одан басқа шіриді.

21 күндігінде ажыратылған торайларды азықтандыру үшін пайдаланатын құрама жемнің бірнеше рецептор бар (146-147) ? Осындай құрама жемдермен азықтандырғанда торайлар 2 айлығында 18-22 кг жетеді немесе 6-10% ке тірі салмағы жоғарлайды. 2 айлығында ажыратылған торайға қарағанда тәулігіне қосатын салмағы 300-400 г жетеді, ал 1 кг салмағына 2, 5-3 азық өлшем жұмсалады.

Енесінен ажыратылған торайларды азықтандыру

Торайларды енесінен 5-6 күн шамасында ажыратады, яғни 1 күні торайларды енеесіне 6-8 рет емізеді, 2-5; 3-4; 4 - 2-3; 5-6 күндері бір ретпен емізеді. Торайларды енесімен тұрған клеткада клеткада 10-15 күн ұстайды. Осындай тәсілмен ажыратылған торайлар енесін көп жоқтамайды, өсімдік тектес азықтарды жеуге тез үйренеді.

Осы 10-15 күндікте торайларды енесін еміп жүргенде шеген азықтарымен азықтандырғанда, яғни торайларға 0, 5-1 кг әр басына сүт, немесе 3-4 кг көк су береді.

Енесінен ажыратылған торайлар протеинмен қамтамасыз етілуі тиіс, протеин лизинмен қамтамасыз етілуі тиіс.

Торайлардың жақсы жедел өсуіне минералды заттар өте қажет. (Cu, P, Fe)

Витаминге қажеттілік, расмо қарынды сәбізді шөп пішен ұндарын, бұршақ тұқымдас өсімдіктерден жасаған, азықтан ащытқы, көп балансы жаз кезінде беру арқылы қанағаттандырады сонымен қатар БВМК ты береді.

Енесінен ажыратылған торайлар үшін жүгері, арпа, сұлы жармасы, асбұршақ басқа да бұршақ тұқымдас азықтар, күнбағыс, бидай кебегі, балық еті, қаймағы алынған сүт, өте қажет азықтардың ішінде торайлар үшін шөп, пішен ұны. Торайларға дәнді азықтарды құрама жем ретінде бреген жөн. Бұл құрама жемді минералды витаминдермен қосып берсе өте жақсы болады. БВМҚ - 15-30% қосады. Құрама жем, басқа қоспа азықтар торайларға сьна кариципеден жеткенше береді немесе астаудан тәулігіне 2 рет береді. Жазды күні оларды жайылымда жайған жөн. Жайылымда шошқаларды 2, 5-3 сағат, теңертен ш/ш кейін , күн ыссы болмауы керек.

Торайларды және тұқымдық жас шошқаларды азықтандыру ерекшеліктері.