Қазіргі қоғамдағы педагогикалық өзгерістер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Батыс Қазақстан гуманитарлық-техникалық университеті
Батыс Қазақстан гуманитарлық-техникалық академиясы

Психология және педагогика
Кафедрасы

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Қазіргі қоғам және мұғалім

Орындаған:
Тесерген:

Орал, 2012ж.

Жоспар

Кіріспе
1.Қазіргі қоғам және ұстаздық шеберлік
2. Қазіргі қоғамдағы педагогикалық өзгерістер
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Жаңа талпыныс, жаңа ашылған жолдардың бірі -- білім берудің жана жүйесінің жасалуы. Бұл педагогикадағы, тұтас педагогикалық үрдістегі өзгертулермен тығыз байланысты. Білім беру саласының барлық жағына жаңаша көзқарас, жаңаша қарым-қатынас (білім мазмұнын жетілдіру, жаңа базистік оқу жоспарына көшу, жаңа буын оқулықтары мен оқу-әдістемелік кешендерге көшу, т.б.) жаңаша ойлау қалыптасуда.
Жастарға білім мен тәрбие берудің негізі болып саналатын жалпы білім беретін мектептердің педагогикалық үрдісін жақсарту бірінші кезектегі мәселе болса, бастауыш мектеп - мұның түп қазығы, бастауыш білімнің мемлекеттік стандарты және оны мектеп тәжірибесіне енгізуде шешуші орынды мұғалім қызметі алатыны анық.
Бүгінгі студент -- ертеңгі маман. Оқыту үрдісін басқарудың педагогикалық-психологиялық мәселелерін анықтауда педагог пен оқушылардың арасындағы қарым-қатынастарды ұйымдастыру мұғалімнің теориялық білімінің болуын қажет етеді. Осыған орай, бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі бөлімдерінде жаңа мазмұн, оны оқыту әдістемесін студенттерге игертудің түрлі жолдары іздестірілуде.
Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді зерттеу мұғалімнің инновациялық іс-әрекетіне байланысты мәселелер жан-жақты қарастырылғанын көруге мүмкіндік тудырып отыр. Жүйелі бағыттылық зерттеулерде инновациялық іс-әрекет креативті парадигманың жеке бас, регулятивтік-коммуникативтік және қорытынды жүйе болшегін талдауда анық айқын қарастырылады.
В.А.Сластенин мен Л.С.Подымова инновациялық іс-әрекетті шығармашылық пен кәсіпшіліктің сәйкестілік тұрғысынан қарастырады. Авторлардың айтуы бойынша, инновациялық іс-әрекет мәнін акмеологиялық тұрғыдан талдау мұғалімнің жеке бас дамуының заңдылықтарын түсінуге мүмкіншілік туғызады.

1.Қазіргі қоғам және ұстздық шеберлік
XXI ғасырдың басындағы қазіргі қоғам тез қарқында дамып қана қоймай, өз даму үдірісімен барлық саланы жандандыруда. Соған байланысты қоғамның әр саласында түрлі мақсаттар қойылып, оларды шешуге арналаған міндеттер аталуда. Білім беру саласы да ондай өзгерістерден шет қалған жоқ. Мектепке дейінгі тәрбие мен білім, бастауыш мектеп, орта мектеп, жоғарғы білім беруде оқыту мен тәрбиелеудің жаңа әдіс-тәсілдері, технологиялары анықталып, жеке тұлғаны қалыптастырудың жаңарған, ақпаратты ағымы қуатты, жоғары технологиялық қоғамға сай моделдері жасалуда. Ол модель қандай екенін анықтамас бұрын, жеке тулғаның анықтамасына тоқталамыз.
Қазіргі кезде әрбір қоғам мамандарының алдына қойған талаптарына сәйкес "маман моделін" маман профессиограммасын жасау міндеті -- жұртшылықтың назарын өзіне аударуда.
Бұл міндетті шешуге байланысты ғылыми зерттеулер жүргізіп жүрген ғалымдар, педагогтар, психологтар бар (Н.В.Кузьмина, Ф.Н.Гоноболин, В.А.Сластснин, А.И.Щербаков, Н.А.Сорокин). В.А.Сластениннің пікірі бойынша, мұғалім профессиограммасы мыналарды қамтиды:
1) қоғамның саяси сапалары;
2) әлеуметтік-психологиялық, этикалық-педагогикалық және ұстаздың жеке басының сапалары;
3) психологиялық және педагогикалық даярлық;
4) мамандық бойынша даярлық;
5) пән бойынша даярлық.
Бұл сапалар мұғалімдік қызметке қойылатын жалпы талаптардан туады.
Инновациялық іс-әрекет моделін қалыптастыруда Л.Н.Подымова өзінің ғылыми-зерттеу жұмысында отандық және шетел педагогикалық, исихологиялық, әдістемелік негіздерін оқып үйренудегі мынадай көзқарастарды ұсынады: аксиологиялық, рефлексті-қызметтік, жүйелі-қызметтік, әлеуметтік-психологиялық, жеке-шығармашылық. Антор мұғалім моделін жасауда жалпы инноватика жайлы (Б.Мор, Э.Роджерс, И.Шумпетер) білімге сүйену, моделдің технологиялық блогын құрауда жаңалықтың өмір сүру циклін, оның сатыларын (талдау, жоспарлау, даярлау, қолдану) жаңалық енгізудің пайда болуы, меңгерілуі (диффузия мен рутинизация) сияқты құбылыстарды басшылыққа алыну керек деп көрсетеді.
А.Николс ұсынған жаңалық енгізудің модел инновацияның үш турлі кезеңін даярлық, жоспарлау, жаңалықты енгізуді қамтиды.
Инновацияның мазмұндық құрылымына кіретіндер -- білім беру-тәрбие-леу үрдісінде, оқу-тәрбие жұмысын және оларды меңгеріп алу, зерттеу, мектептегі оқу-тәрбие үрдісіне енгізу.
Болашақ ұстаздың инновациялық іс-әрекеті төрт түрлі өлшеммен сипапалады:
♦ инновациялық іс-әрекеттің қажеттілігін сезінуі;
♦ оқу үрдісіне жаңалық енгізуде шығармашалықпен қызмет етуге даярлы-ғының болуы;
♦ енгізілетін жаңалықтардың бағытының дұрыстығына тиімді нәтиже әкелетініне сенімді болуы;
♦ белгілі проблеманы шешудегі қолданылатын инновациялық іс-әрекетті толық өзіне қабылдап, оны енгізе білуі.
Бастауыш сынып мұғалімінің инновациялық іс-әрекетін ғалымдар былай сипаттайды:
1. Инновациялық іс-әрекеттің негізгі міндеттері:
♦ жаңалықты тұтастай және жекелеген кезеңдерінің нәтижелерін болжау;
♦ жаңалықтың жетімсіз жақтарын анықтап, оны енгізуді ұйымдастыру кезінде толықтыру мақсатын көздеу;
♦ жаңалықтарды басқа жаңалыктармен салыстырып, олардың тиімдісін тандап алу, мәні мен зерттелуін анықтау;
♦ жаңалық енгізілетін ұйымның инновациялық қабілетін бағалау.
Бүл міндетті шешу үшін (зерттеу проблемасы бойынша) мынадай косымша міндеттер шешілуі қажет:
♦ арнайы әдістемелік әдебиеттерді, қосымша газет-журнал материалдары-нан, жекелеген әдіскерлер еңбектерінен инновациялық іс-әрекет түрлерімен танысып, оларға талдау жасау, қолданылу мүмкіндіктерін айқындау;
♦ өз іс-әрекетіне үнемі әдістемелік талдау жасап отыру.
1.Болашақ маманның косіби педагогикалық функциялары: конструктивтік, ұйымдастырушылық, қарым-катынастық, дамытушылық, ақпараттық, зерттеушілік.
Бұл функцияларды іске асыруда мұғалім іс-әрекетінің түрлері бөлініп корсетілген:
♦ өзінің және оқушының іс-әрекеті жоспарлауда оны дамыту мен қалып-тастыру үрдісінде құрылымдық тұрғыда іске асыру іс-әрекетінің міндеттерін шешу үшін, мұғалім оқу-тәрбие жұмысының бастауыш білім берудегі білім мазмұны мен кезеңдерінің әдістемесінің бірлігін сақтау;
♦ оқушы іс-әрекетінің құрылысын жоспарлау және оған педагогикалық жетекшілік жасау;
♦ негізделген инновациялық іс-әрекеттерді тандау, анықтау;
♦ ұжымдағы оқушылардың жеке бас ерекшеліктеріне сәйкес тапсырма-ларды ұйымдастыруы қажет.
Бұл құрылымдық тұрғыны іске асыруда мұғалім ғылымның, әдістеменің соңғы жаңалыктарын, инноваииялық іс-әрекетті пайдаланып құрылған сабақтар жүйесін жасайды. Сабақтың әр кезеңін шығармашылықпен өткізіп, оқушы іс-әрекетін ұйымдастыруда инновациялық іс-әрекетті тиімді қолдану жоспарын жасайды.
Ұйымдастырушылық іс-әрекет міндеттерін шешу үшін:
♦ оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынасты ұйымдастыру;
♦ оқушының оқудағы психологиялық және практикалық даярлығын ұйымдастыруға жағдай жасау;
♦ оқушыларды әртүрлі оқу-тәрбие жұмыстарына баулу;
♦ шығармашылықтарын дамытуға бағытталған жұмыстарды ұйымдастыру;
♦ сабақты тыңдауға, білімді қабылдауға оқушыларды дайындай білуі. Қарым-қатынас тұрғысындағы әрекетті іске асыру:
♦ оқушы мен мұғалім арасында іскер қарым-қатынас орнықтыру;
♦ оқу үрдісіндегі ұжымдағы оқушылар қарым-қатынасын жақсарту. Дамытушы тұрғыдағы іске асыру қызметі:
♦ инновациялық іс-әрекетті оқушының жас өспірім физиологиясына, педагогикалық-психологиялық ерекшелігіне сәйкес қолдану;
♦ оқу үрдісіне оқушының ақыл-ой еңбегін ұйымдастыру;
♦ оқу үрдісінде педагогикалық жағдаят тудыру арқылы, оқушының өздігінен ойлауымен оқылатын шындық болмыс арасындағы байланысты білу;
♦ оқушының білімге қызығушылығын арттыру;
♦ алдыңғы қатарлы озық тәжірибелердің оқушы білімін дамытушы әдіс-тәсілдерін қолдану.
Акпараттық функцияны іске асыру қызметі:
♦ оқу материалдарын еркін меңгеріп, оны жеткізе білу әдістемесі мен тәсілдерін қолдана білу;
♦ пән мазмұнына ғылыми-дидактикалық талдау енгізу;
♦ оқытуда жаңа технологиялар элементтерін қолдану. Зерттеу функциясы қызметін іске асыруда:
♦ проблема бойынша зерттеу жұмысын жүргізу;
♦ педагогикалық қызмет түрлерін қайта күру мен бағалау;
♦ инновациялық іс-әрекетті тиімді пайдалану мақсатында оқып үйрену. Біз ғалымдардың мұғалімнің инновациялық іс-әрекетін нәтижелі атқаруға
мұғалімнің жеке бас қасиеттері ерекше орын алады деген пікірлсріне қосыламыз. Мұндай жеке бас қасиеттеріне авторлардың көбі білімді, дағды мен іскерлікті және жеке бас сапаларды жатқызады. Жұмысымызда жеке бас қасиеттерінің әр көрсеткіштеріне жете тоқтап, талқылауды жөн көрдік.
Білім сферасына біз идеологиялық әдістемелік, психология-педагогикалық және ақпараттық мағлұматтарды жатқыздық.
Идеологиялық мағлұматтарга: қоғам дамуының тенденцияларын айқындау, бастауыш білім беруді жетілдіру, философиялық, педагогикалық-психологиялық көзқарастарының болуын жатқыздық.
Психология-педагогикалық көрсеткішке: педагогикалық этика, инновациялық іс-әрекетті меңгеруге мұғалімнің психологиялық даярлығын, жаңалыққа сенімінің болуы, қолданылған талпынысының болуы, педагогикадан, психологиядан, әдістсмелік пәндерден білімінің болуы, инновациялық іс-әрекет өлшемдерін, алдыңгы қатарлы озық тәжірибе туралы білімінің болуын жатқыздық.
Ақпараттық білімге: инновациялық іс-әрекет туралы ақпарат материалдарын жинақтауды, мұғалімнің монографиялық, периодикалық, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс жүргізе білуін жатқыздық.
Өз зерттеуімізде мұғалімнің жеке бас қасиетінің негізгі мамандыққа тон мынадай іскерлік түрлері қалыптасуы қажет деген ойға келіп отырмыз:
♦ бастауыш сыныптарда қолданылатын жаңашыл әдістемелерді анықтау іскерлігі;
♦ әр оқушының жеке басының қабілетін есепке алу іскерлігі;
♦ оқушылардың таным қабілетін, өздігінен білімін, іскерлігі мен дағдысын жстілдіру іскерлігі;
♦ жаңашыл одістемелердің мүмкіндігін мақсатксрлікпен пайдалана білу ісксрлігі.
Мұгалім қызметіндс осындай білім іскерлік пен дагдыны қалыптастыру жүйесін қолдану, оның косіби шебсрлігін қамтамасыз стсді.
Сонымсн инновациялық іс-орекстті зерттеген ғалымдардың пікірлсрін бір жүйегс кслтірс отырып, біз мынадай қорытындыға кслдік: инновациялық іс-орскст дсгеніміз, мүғалімнің жаңашыл идеяларды, жацашыл одіс-тосілдерді оқу-торбис үрдісіндс оз косіби тожірибссіне, мектеп жагдайына, балалардың білім дорсжесіндс байланысты снгізуіп айтамыз.
Инмовациялық іс-орекстті жүзсге асыру орскетінің рсті -- жаца білім беру бағдарламаларынан, одіс-тосілдсрімен танысып, талдау; оларды оз жүмысында қолдану туралы шешім қабылдау; жаңашыл одіс-тосілдерді оз еңбегіндс қолда-ну мақсаітарын белгілеу; эксперименталды жүмыстың кезсндсрін жоспарлау; болашак, қиыншылықтарды болжау; жаңашыл одіс-тосілдерді, идсяларды псда-гогикалық үрдіске енгізу; инновациялық іс-орекеттің нотижесін қорытынды-лап, бағалау,талдау.
Жеке тұлғаға берілген көптеген ғапым-дардың анықтамаларын сараптай келе, жеке түлға дегеніміз - әлеуметтік қаты-настар мен саналы іс-әрекеттің субъектісі ретіндегі индивид. Жеке тұлғаның ең бас-ты белгісі - оның әлеуметтік мәнінің болуы, әлеуметтік функцияларды (қызмет-терді) атқаруы - деп атап көрсеткен.
Ал жеке тулғаны қалыптастыру - оны ғылым мен мәдениетке үйрету, білім, қарым-қатынас ережелерін, әлеуметтік гәжірибені меңгерту. Нақтылай түсетін бол-сақ, ана тілін ерекше құрметтеп, жетік білетін, басқа тілде де жетік сөйлей алатын, дүниетанымы, ақыл-ой парасаттылығы калыптасқан, еңбекқор, мақсат қоя алатын және сол мақсатқа жету жолдарын таңдай білетін, жауапкершілігі мол, мінез-қүлқы, айналадағы адамдарға қарым-қатынас мәдениеті жоғары, Отанын сүйетін, саналы еңбек етіп, өз ойын дамыта алатын, күрделі жағдайларда нақты шешім қабылдай ала-тын, өзіне сын кезбен қарай алатын, са-лауатты түлға. Бір сөзбен, жаңа әлеуметтік-экономикалық нарықтық қоғамдағы жеке түлғаның бойында болуға тиіс бірден-бір қасиеттер: белсенділік, жаңа қоғамдағы қатынастар жүйесінде өз орнын (позиция-сын) таба алатын шығармашылық іс-әрекет, стратегиялық шешімдерді қабылдап, олар-ды жүзеге асыруға қабілеттілік.
Бастауыш мектепте берген білім, үздіксіз білім беру жүйесінің алғашқы бас-қышы екенін ескере отырып оқушыларға белгілі бір көлемдегі білім, білік, дағдыларды меңгерту, табиғат, қоғам туралы таны-мын қалыптастыру, оның жеке бас қасиеттерін жан-жақты дамыту, жоғарыдағы адамгершілік принциптерге тәрбиелеу -бүгінгі күннің басты талабы екенін естен шығармау орынды. Себебі қазіргі кездегі қоғамдағы болып жатқан езгерістерді де-мократияландыру, ізгілендіру процестері баланың еркін дамуын белсенді, шығарма-шылық жүмыс жасай алуын талап етеді.
Осыған байланысты қоғамның басты тірегі адам - жеке тұлғаны қалыптастыру мәселесі тың түрғыдан танылуда оның қалыптасуына әсер ететін факторлар да шетте қалмауы тиіс. Атап айтатын болсақ, педагогикада жеке түлғаның дамуы мен қалыптасуына әсер ететін шешуші фактор-лар: орта, тәрбие, тұқымқуалаушылық.

2. Қазіргі қоғамдағы педагогикалық өзгерістер
Егеменді еліміздің өсіп келе жатқан ұрпағын ойлы да іскер, жігерлі де батыл, өзіне-өзі сенімді, интеллектуалдық деңгейі биік, дүниетанымы дұрыс қалыптасқан азамат етіп торбиелеуде мектептің алатын ориы айрықша. Мектеп -- қазіргі қоғам-ның дамуымен, олеуметтік практикамен тығыз байланысты. Мектеп өмірі балаға жаңа олемнің есігін ашып беріп, рухани дүниесінің қалыптасуына негіз салады.
Торбиенің сан-салалы, күрделі моселелеріне терең бойлауға бастайтын, күнделікті түрмыста кездесетін дағдылар аркьілы баланың жан д үниесіне осер ететін білім мен торбиенің алғашқы баспалдағы -- бастауыш мектеп. Бастауыш саты -- білім, дағды, іскерліктің қалыптасуьгаың бастамасы болып табылады. Келешекте жалпы білім алумен кез-келген арнаулы мамандықтарға талпынудың іргетасы осы бастауышта каланбак. Сондыктан оның сипаты мен мазмүны, оқытудың одістері меи формалары қазіргі жағдайда жан-жак-ты тадданып отыр. Өйткені баланың жеке бас қасиеттері, оныц адамгершілігінің, белсенділігінін калыптасуы мектепке дейінгі торбие мен бастауыш сыныптарда жузеге аспақ. Оқушының рухани күш-куаты мен ерік-жігерінің, шығармашы-лық қабілетінін, жалпы мүмківдіктерінің ашылар кезі. Бастауыш мектептің негізгі міндеті -- жеке тулғаны дамытып, оның алғашкы қалыптасуын қамтамасыз ету, білімге деген сенімін нығайту, іскерлігі мен дүниетанымын қалыптастыру, окуға дегеп қызығушылығын оятып, ынтасын арттыру болып табылады. Тек мықты үстаз ғана осындай ауъір жүкті алып жүре алады.
Халқымыз орқашаііда үстаз мортебесін көтеріп, аса жогары кастерлеп, бағалаған. "Үстаздық еткен жалыкпас, Үйретуден балаға", "Адамның адамшылығы жаксы үстаздан болады", деп айтқан үлы Абай.
Ал чехтің педагогі Я.А.Коменский: "Мүғалім ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.