Ақуыздардың аминқышқылдық құрылымы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
ДНҚ молекуласының реттеуші учаскелерімен байланысатын ақуыздар

Орындаған:
Тексерген:

Орал, 2017ж.
Жоспары
1.Ақуыздардың жалпы сипаттамасы
2.ДНҚ молекуласының реттеуші учаскелерімен байланысатын ақуыздар
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.Ақуыздардың жалпы сипаттамасы
Ақуыздар - жасушаның ең маңызды макромолекуларының бірі болып табылады. Оның элеметтік құрамын, құрылысының теориясын алғашқылардың бірі болып зерттеген және протеин (protein-бірінші) деп атауды ұсынған Голландия химигі және дәрігері Г.Я. Мульдер болатын. Ақуыз организмдер тіршілігінде олардың құрылысы дамуы мен зат алмасуына қатысуы арқылы әртүрлі және өте маңызды қызмет атқарады.Ақуыздар органикалық заттар дамуының ең жоғарғы сатысы және жер бетіндегі тіршіліктің негізі. Организмнің тірек, бұлшық ет, жамылғы тканьдері ақуыздардан құралған. Олар организмде әртүрлі қызмет атқарады, химиялық реакцияларды жүргізеді, дене мүшелерінің қызметтерін өзара үйлестіреді, аурулармен күреседі, т.б. Ақуыздар азықтың құрамына кіреді. Адам тәулігіне, шамамен, -- 100 г ақуыз қабылдауы керек. Азықпен түскен ақуыз әуелі асқазанда, сосын ішектегі ферменттердің әсерінен гидролизденіп, аминқышқылдарына дейін ыдырайды.
Ақуыздар. Ақуыздардың қызметтері. Ақуыздардың аминқышқылдық құрылымы.
Ақуыздар жасушада маңызды қызметтер атқарады:
- Құрылымдық - биомембраналар құрамына кіреді;
- Энергетикалық - қуат көзі болып табылады;
- Катализдеуші - жасушаның барлық биохимиялық реакцияларын реттейтін ферменттер болып табылады;
- Сигналдық - жасушаішілік және жасушааралық сигналдарды қабылдауға және өткізуге қатысады;
- Қозғаушы - бұлшықеттердің жиырылуын қамтамасыз етеді;
- Өткізгіштік - арналар мен сорғыштарды қалыптастырып, мембрана арқылы заттардың өткізілуін қамтамасыз етеді:
- Реттеуші - репликация, транскрипция, трансляция факторлары ретінде ДНҚ учаскелерімен байланысып, гендердің экспрессиялануын реттейді;
Ақуыздардың аминқышқылдық құрылымы:
Ақуыз молекуласы полимер, оның мономері болып аминқышқылдары саналады. Қазіргі кезде табиғатта анықталған аминқышқылдардың жалпы саны 300-дей, бірақ ақуыз молекулаларында олардың тек 20-ᾀ-аминқышқылдары ғана кездеседі. Бұл аминқышқылдарды ақуыздық, протеиндік деп атайды. ᾀ-Аминқышқылдарының барлығының құрылысы жалпы алғанда бір-біріне ұқсас, яғни олар амин тобынан(NH2), көмірсутектен(CH), карбоксил топтарынан (COOH) құрылған қанқадан және ортанғы көміртек атомымен(C ) альфа орны бойынша байланысқан радикалдан тұрады.
NH2-C -COOH
Ақуыз молекуласында аминқышқылдар бір-бірімен пептидтік байланыс арқылы байланысып үлкенді кішілі полипептид тізбегін пайда етеді. Бұл бірінші реттік құрылымдеп атайды.
Пептидтік тізбектің көптеген ферменттері алғаш -ширатпа не ß-құрылым күйінде болады. Ақуыздың кеңістікте мұндай қарапайым жинақталуын екінші реттік құрылымдеп атайды.
Полипептид тізбегінің -ширатпасының, ß-құрылымыныңжәне құрылымсыз учаскелерінің кеңістікте глобула конформациясына жинақталып, табиғи құрылымының түзілуі. Бұл үшінші реттік құрылым. Бұны фолдинг деп те атайды.
Кейбір ақуыздардың төртінші реттік құрылымы да белгілі, мысалы гемоглобин. Оның молекуласы төрт субединицадан тұрады.
Ақуыздардың жіктелуі:
1.күрделілік дәрежесіне (қарапайым және күрделі), қарапайым протеиндер тек қана аминқышқылдары қалдықтарынан тұрады, күрделі протеидтер құрамына ақуызды заттардан басқа қосылыстардың қалдықтары кіреді;
2.молекула пішініне (шар тәрізді және жіп тәрізді);
3.кейбір еріткіштерде еру қабілетіне қарай (суда еритіндер, әлсіз түз ерітінділерінде еритіндер - альбуминдер, спиртте еритіндер -- проламиндер, сұйытылған қышқыл және сілті ерітінділерінде еритіндер глутелиндер);
4.атқаратын қызметтеріне қарай (мысалы, корға жиналатын ақуыздар, тірек қызметін атқаратын ақуыздар).
Ф. Жакоб және Ж. Моно өздерінің тәжірибелері нәтижесінде мынадай болжам жасады: Z+, Y+, A+ кластерлі гендердің транскрипциялануы оператор (О+) деп аталатын геннің бақылауында болады, ал оператордың қызметі, өз кезегінде, репрессор деп аталатын (І+) ген арқылы реттелінеді. Репроссор екі тұрлі қызмет атқарады:
егер ортада индуктор (лактоза, аллалактоза) болмаса оның өнімі - репрессор-ақуыз молекулалары, операторды (О+) тығындап! әрі қарай Z+, Y+, A+ гендеріне ақпаратты өткізбей, олардың транскрипциялануын болдырмайды;
ал егер ортада индуктор (лактоза, аллалактоза) болатын боса, онда индуктор молекулалары (лактоза, не ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.