Штерн теориясына сәйкес алғашқы сөз бала дамуындағы негізгі қадам

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Ж.Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледжі

Бақылау жұмысы
Тақырыбы:
Сәбилік шақтың ерекшеліктері

Орындаған: 3 б КДО сырттай
бөлімінің студенті Жаншиева М.
Жетекші: Р.С.Калмурзина

Орал, 2016ж.

Жоспар

1. Сәбилік шақ кезеңі
2. Жаңа туылғандағы (шақалақ) дағдарыс.
3. Ерте психикалық жас
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Сәбилік шақ кезеңі
Жаңа туған бала туған сәттен бір-екі айға деиін . Бала көптеген
жануарлардың төліне қарағанда дәрменсіз болып туылады. Оның
рефлекстікмінез құлық формаларының қоры, сыртқы ортаға бейімделулері
біршама шағын мөлшерде болады. Олар түрлі физиологиялық функциялардың
өтуін реттеуші: сору рефлексі, қорғану және бағдарлау рефлекстері, сондай-
ақ бірқатар арнайы қозғалыс рефлекстері, жармасу және сүйену рефлекстері
т.б. жатады.Олардың бәрі баланың сезім мүшелері сияқты туылатын сәтке
қарай тиісті мөлшерде дамып жетілетін жұлын және ми қабығы асты нерв
орталықтарымен реттеліп отырады.Сыртқы әсерлердің көпшілігіне нәресте
қолдары мен аяқтарының жалпы , жіктелмеген қимылдарымен жауап қайтарады.
Үлкен ми сыңарларының қабығы әлі толық қалыптасып болмаған: нерв
клеткаларының тармақтануы жоқ дерлік , өткізгіш жолдар сақтағыш миелин
қабықтарымен қапталмаған. Бұл қозудың кең жайылып кетуіне және шартты
рефлекстердің пайда болуының қиындауына жеткізеді. Туа біткен мінез-
құлықтың көптеген түрлерінің болмауы баланың әлсісдігін емес,қайта
күштілігін білдіреді, өйткені ол адамға тән жаңа тәжірибені игерідің,
мінез-құлықтың жаңа формаларын шексіз игерудің мүмкіндігіне ие болады.
Жаңа туған кезеңдегі мидың қалыпты жетілуінің қажетті шарты -
анализаторлардың белсенді қызмет атқаруы.Егер бала сенсорлық оқшалану
жағдайына түссе, оның дамуы күрт баяулайды. Жаңа туған баланың дамуының
айрықша ерекшелігі сол, оның соматикалық қимылдарынан гөрі анализаторлар іс-
әрекеттері тезірек қалыптасады, соның ішінде әсіресе көру, есте тәрізді
жоғары анализаторлардың іс-әрекеттері қарқынды қалыптасады.Осының
негізінде бағдарлау рефлексі дамиды және сан алуан рефлекстік байланыстар
жасала бастайды. Көптеген жаңа туған балаларда алғашқы он күн ішінде
тамақтану қалпына байланысты шартты рефлекс пайда болады. Алғашқы екі айда
барлық анализаторлардан шартты рефлекстеор жасалады.
Бағдарлау рефлексінің дамуы көру мен есту қабілетінің жинақталуыныан
көрінеді , бұл кезде ырықсыз, шашыранды қимылдар тежеледі.Егер өмірге
келудің алғашқы күндерінде баланың ұйқысы және сергектік күйлері әлі
нашар ажыратылатын болса,ал туған кезеңнің соңына қарай олар бөлініп,
сергектік неғұрлым мазмұнды,белсенді сипат алады.
Пайда болған психикалық белсенділік ырықсыз қимыл белсенділігін баса
білуден көрінеді. Екі-үш айға қарай балада үлкендерге көңіл аударудың
ерекше түрлері көріне бастайды. Нәресте үлкен адамды қоршаған дүниемен
жанасудың қажетті дәнекершісі қажеттерін қанағаттандырудың қайнар көзі
ретінде бөліп қарайды. Біртіндеп баланың ересек адамның көрінуіне
байланысты жадырау комплексі деп аталатын, арнайы эмоциялы қимыл реакциясы
қалыптасады. Жадырау комплесі қолмен аяқтың екпінді қимылдарынан көрінеді.
Бала өзіне еңкейген адамның бетіне тесіле қарап, оған жымиятын болады.
Жадырау комплексінің пайда болуы жаңа туған кезеңнің соңы, нәрестелік
кезеңнің басы деп есептелінеді.

2. Сәби өмірінің алғашқы жылындағы дағдарыс

Сәби өмірінің алғашқы жылындағы дағдарыс тәжірибе күзінде мазмұны
жағынан өте қарапайым деп саналған.
Бұл кезең түрлі жастағы дағдарыстан бұрын зерттелген. Бірақ оның пайда
болу себебі мен мәніне жете зейін аударылмаған. Осы орада сәбидің қаз-қаз
басып жүруі туралы жоғары даму заңдлықтарының жеке кезеңдеріндегі сапалы
өзгерістер жайын да сөз қозғап отырмыз. Сәби бірден тәй-тәй басып жүріп
кете алмайды, дегенмен, бірен-сараң болса да ондай балалар бар. Бірден жүрш
кететін сәбиді мұқият зертгеу нәтижелері оның бойында әлі де анықтала
қоймаған жасырын ерекшеліктері бола-болатындығын көрсетеді. Алайда құпия
сыр сәби жүре бастағаннан жоғалатынын байқаймыз. Сәби тым жас кезінде-ақ
жүре алады, бірақ ол әлі нәзік қозғалып, кеңісікте өз бойын билей алмайды.
Сәбидың бойындары мұндай қасиет оның алғашқы дағдарысының мәнін анық
байқатады.
Дағдарыстың екінші көрінісі бала тілінін шығуына байланысты. Сәбидің
тілі шығып, бірден сөйлеп кету процесі ұзақ мерзімге созылады, дегенмен
бірден сөйлеп кеткен сәбилер болғаны кейбір деректерден мәлім. Сәбидің үш
айға дейін тілі шықпайды, бұл сол тілі шығудың жасырын кезеңі деп аталады,
Ал үшінші жайт – бала бойындағы аффект пен ерік ерекшеліктерінін көрінісі.
Э.Кречмер мұны гипобликалық қимыл-қозғалыс деп атады. Мұның мәні дағдарысқа
байланысты сәбидің’ алғашқы қарсыласуы, от басындағы тәрбиенің өктемдігіне
сәбидің қарсылық көрсетуі, Кречмердің бұл көріністерді гапобликлық деп
атауының себебі ондай қимыл-қозғалыстар ерікті әрекеттер мен аффектінің
бірігіп кету салдарынан оларды бірінен-бірін ажырату қиын.
Дағдарыс жасында сәбидің мұңдай қимыл-әрекеттер жасауына дұрыс тәрбие
бермейтін семьяларда пайда болып, олар шиеленісе түседі. Ал оның соңы
тәрбиесі қиын балаға әкеп соқтырады. Әдетте сәбиге бір нәрсені бермей қойса
немесе оның тілегін түсінбесе, ол ашу-ызаға құрт ерік беріп, еденге жат
қалып аунап үздіксіз жылайды. Егер жүретін болса, қозғалуда бас тартып,
еденді аяғымен тепікілейді. Осы кезде ол ешқандай есінен танарлық, езуінен
сілекей ағып, серейіп қаларлықтай белгілері байқалмайды. Бұл тек баланың
бойындағы мен-мендік мінез көрінісі, кежірлік белгісі. Тілегінің орындалмай
қалғанын көрсеткен қарсылығы мен наразылығы. Мұндай көрініс сөбидің
нәрестелік шарындағы аяқ-қолын тарбаңдату бейнелерін ғана елестетеді.
Міне, сәбилік кезеңнің алғашқы дағдарысындағы үш түрлі негізгі сәттері
осындай қылықтарынан айқын байқалады.
3. Сәбидің тілінің шығуына байланысты дағдарыс түрі

Енді біз сәбидің тілінің шығуына байланысты дағдарыс түрін қарастырып
көрейік. Менің тілдің шығу сәтіне орай бидің дағдарыска ұшырау себебін
таңдап алуым – бұл мәселе ең, алдымен баланың ұғым-түсінігіне және оның
әлеуметтік ортамен қарым-қатынасына байланысты болуы. Сәбидің тілінің шығуы
жайында біріне-бір қарама-қарсы және бірін-бірі жоққа шығаратын екі түрлі
көзқарас және үш түрлі теория бар. Оның біріншісі – құрамдык (ассоциация)
негізге тіректелген тілдің бірте-бірте шыруы. Кейбір жағдайда бұл теорияны
семіп қатып қалған деуге болады. Өйткені онымен күресу – аруақпен күресумен
бірдей. Бұл теорияның тарихи мәні ғана бар. Өйткені ескіні білмей жаңаны
жасай алмайсың. Осы теорияға сүйенген зөрттеушілердің бірсыпырасы осы күнге
дейін бала тілінің дамуы туралы ілімді тежеп отыр, ал ондай қателіктерді
жоймай бұл мэселені дұрыс шешу мүмкін емес.
Құрамдық теорияның түсінігі бойынша сөз бен оның мағынасы арасындағы
байланыс – екі мүше арасындағы байланыс. Сәби бір затты, мәселен, сағатты
көреді. С-а-ғ-а-т деген дыбыс жиынтығын естиді, осы екеуінің арасында
балада лгілі байланыс пайда болады, бүл байланыс баланың сағат ген сөзді
естіген соң, онда дыбыс пен зат арасындағы байланыс пайда болады.
Г.Эббингауздың бір шәкірті сөздің мәнін адам пальтоны көргенде оның иесін
еске түсіргені сияқты, байланыстың пайда болуы деп бейнелеп түсіндіреді.
Біз қалпақты көргенде оның кімдікі екенін білеміз және қалпақ иесін еске
түсінреміз.
Біріншіден, сөз мағынасы мен сөз арасындағы қатынас кейбір жағдайда
қарапайым және оңай ғана болып көрінеді. Екіншіден, баланың тілін одан әрі
дамытып отыру үшін нәрселер арасындағы құрамдық тәуелділіктің болатындығын
аңғартып, оларды одан әрі қарай нақтылай түсіп өрістету қажет. Бұл
тәуелділік бірнеше байланыста болуы мүмкін. Ал дамудың келесі сатысында
әлдебір жаңа- нәрсенің пайда болу процесін түсіндіретін болсақ, онда 4
құрамдық байланыс сөздің өзіндік :ынасын аша түседі. Осы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.