ХАЛЫҚТЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ
М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті
ЖОЛТАЕВ НҰРСҰЛТАН АСҚАРҰЛЫ
ҚАРЖЫЛЫҚ ДАҒДАРЫС ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫН ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ МЕХАНИЗМІН ЖЕТІЛДІРУ
(ЖАМБЫЛОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ ҚАРЖЫ БАСҚАРМАСЫ МЫСАЛЫНДА)
6М050900- Қаржы
Магистірлік ДИССЕРТАЦИЯ
Ғылыми жетекшісі Молдабекова Айгуль Шаиповна, э. ғ. к., доцент
/аты-жөні, ғылыми атағы/
Тараз 2017 ж
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті
«Жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру» факультеті
«Қаржы» кафедрасы
«Қаржы» мамандығы
Магистрлік диссертация (магистрлік жобаны) орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Магистрант_ Жолтаев Нұрсұлтан Асқарұлы
/аты-жөні/
1. Диссертация (магистрлік жоба) тақырыбы Қаржылықдағдарыс жағдайында Қазақстан халқын әлеуметтік қорғаудың қаржылық механизмін жетілдіру (Жамбылоблысы әкімдігінің қаржы бақармасы мысалында)
ЖОО Ғылыми Кеңесі мәжілісінде 20___ж. «»№ хаттамасымен бекітілген
2. Аяқталған диссертацияны (магистрлік жобаны) тапсыру мерзімі «»20___ж.
3. Диссертацияның (магистрлік жобаның) бастапқы мәліметтері Қазақстан Республикасы заңдары мен нұсқауы және нармативтік актілері, Қазақстан Республикасының Ұлттық агенттігінің статистикалық мәліметтері
4. Диссертацияның (магистрлік жобаның) негізгі мазмұны (тарауларының атауы)
1. Қазақстанда халықты әлеуметтік қорғаудың қаржылық механизмінің теориялық - әдістемелік негіздері
2. Жамбыл облысы әкімдігінің қаржы басқармасы бойынша бюджет шығысынан халықты әлеуметтік қорғау саласына жұмсалынған қаржыларды талдау
3. Қазақстан халқын әлеуметтік қорғаудағы қаржылық механизмді
5. Диссертацияның (магистрлік жобаның) қосымшалар тізімі 1. Жамбыл облысы әкімдігінің қаржы басқармасы бойынша бюджеттің орындалу есебі 2014 -2016 жылдар аралығындағы
Тапсырманы берген күн «»20___ж.
ЖОКББЖИ директоры Абдукаримова З. Т.
/қолы/ /аты-жөні/
Кафедра меңгерушісі Амалбекова Г. Е.
/қолы/ /аты-жөні/
Ғылыми жетекшісі Молдабекова А. Ш.
/қолы/ /аты-жөні/
Магистрант Жолтаев Н. А.
/қолы/ /аты-жөні/
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы жобада келесi стандарттарға сiлтеменi пайдаланған:
1. 9327-60-шi ГОСТ. Қағаздар және қағаз бұйымдары. Тұтынушы қалыптары.
2. 7, 1-84-шi ГОСТ. Мәлiмет, кiтапханалық және баспа iсi бойынша стандарттардың жүйесi. Құжаттың библиографиялық сипаттамасы. Құрастырудың жалпы талаптары және ережелерi.
3. 6. 38-90-шi ГОСТ. Бiр iзге салған құжаттама жүйелер. Ұйымдастыру - басқарушы құжаттаманың жүйесi. Құжатты ресiмдеуге арналған талаптар.
4. 7. 12-93-шi ГОСТ. Мәлiмет, кiтапханалық және баспа iсi бойынша стандарттардың жүйесi. Орыс тiлдеріндегі сөздердiң қысқартуынының библиографиялық жазбасы. Жалпы талаптар және ережелер.
5. (214-7, 6-шы ИСО) 7. 9-95-шi ГОСТ. Мәлiмет, кiтапханалық және баспа iсi бойынша стандарттардың жүйесi. Рефераттар және түсiнiктеме. Жалпы талаптар.
6. 2. 105-95-шi ГОСТ. Мемлекетаралық стандарт. Конструкторлық құжаттамалардың бiрыңғай жүйесі. Мәтiндi құжаттарға жалпы талаптар.
7. 7. 32-2001-шi ГОСТ. Мемлекетаралық стандарт. Мәлiмет, кiтапханалық және баспа iсi бойынша стандарттың жүйесi. Ғылыми-зерттеу жұмыстар туралы есептеу нәтижесi. Ресiмдеудiң құрылымы және ережелерi.
8. Магистрлік жобаны дайындауға және қорғауға арналған нұсқауы. ТарМҰ, Тараз, 2017 ж
9. «Бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Бюджет Кодексі) (11. 12. 08ж. енгізілген толықтырулар мен өзгертулерді қоса) ;
10. Қазақстан Республикасының Конституциясы. - Алматы: «Жеті Жарғы», 1998ж.
11. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі. -Алматы: ЮРИСТ, 2007. -117 б.
12. «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі) (11. 12. 08ж. енгізілген толықтырулар мен өзгертулерді қоса) ;
13. Қазақстан Республикасының Конституциясы. - Алматы: «Жеті Жарғы», 1998ж.
14. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі. -Алматы: ЮРИСТ, 2007. -117 б.
АНЫҚТАМАЛАР
Әлеуметтік қорғаудың мәні - азаматтарды зейнетақылармен, жәрдемақылармен, өтемақылармен қамтамасыз етумен, сонымен қатар процедуралық және құқық қорғаушылық сипаттағы қызметтер көрсетумен байланысты қоғамдық қатынастар табылады.
Әлеуметтік қорғау - бұл жынысына қарамастан адамның әлеуметтік, экономикалық, саяси және өзге де құқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған мемлекет саясаты.
Яғни, халықты әлеуметтік қорғау - бұл адамның жақсы өмір сүруін, оның қоғамның қазіргі кезгі даму стандарттарының деңгейінде материалдық қамсыздандырылуын және мәдени құндылықтарға қол жеткізуін қамтамасыз етуге бағытталған, мемлекетпен кепіл етілген және жүзеге асырылатын құқықтық, әлеуметтік-экономикалық және ұйымдастырушылық сипаттаға шаралар жүйесі.
Әлеуметтік қорғаудың құқық нормалары жүйенін бастапқы құрамдас бөлектері болып табылады, өзіндік ішкі құрылымға ие және мынадай үш элементтен тұрады: гипотеза, диспозиция және санкция. Гипотеза осы норманың қандай кездерде әрекет ететінін білдіретін жағдайлардың тізімінен тұрады.
ҚР«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» заңы . Бұл заң тәуелсіз Қазақстанның тарихында алғаш рет азаматтардың зейнетақымен қамсыздандыру құқықтарын, мемлекеттің зейнетақымен қамсыздандыруға қатысты кепілдіктерін анықтады, Орталықтан және зейнетақылық қорлардан зейнетакылық төлемдер алудың тәртібін белгіледі, жинақтаушы зейнетақы қорларын ұйымдастырудың және олардың жұмысының негізгі қағидаларын бекітті.
ҚР «ҚР-да мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» заңы. Бұл заң «мүгедек» сөзіне анықтама берген, мүгедектердің құқыктық жағдайының негіздерін, олардың еңбек саласындагы кұқыктарын, мүгедектерге көрсетілетін әлеуметтік көмек пен жеңілдіктердің түрлерін анықтаған.
Халықты еңбекпен камту туралы заң . Елімізде жұмыссыздық деген пайда болып, жұмыссыздардың саны көбейіп келе жатқан жағдайда қабылданған бұл акт - біздің республикамыздағы халыкты еңбекпен камтуға бағытталған алғашкы заң.
Еңбекті корғаудың негіздері туралы заң еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты бекітті. Бұл актінің ережелері жұмыс барысында қызметкерлердің өмір және денсаулық кауіпсіздігін қамтамасыз ету ережелерін,
Зейнетақыларды тағайындау тәртібі. Жасына, мүгедектігіне, асыраушысынан айырылуына байланысты және еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетакылар осы тұлға белгіленген жасқа толған кезде және еңбек стажы (жалпы немесе арнайы) болған жағдайда, сонымен қатар жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетакы жарналарын төлеген жағдайда тағайындалады.
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР МЕН АТАУЛАР
КІРІСПЕ
Магистрлік диссертация тақырыбының өзектілігі . Адам өмірі қауіпті және қүтпеген сәттерге толы. Кез қелген қезде денсаулықтан, сонымен қоса тіршіліқ етудің негізгі қөзі - жалақыдан да айырылып қалуга болады. Өмір сүрудің негізгі және қөп жағдайда жалғыз қезі болып табылатын жалақыны жоғалту қызметқерді және оның отбасын аса ауыр материалдық жағдайға алып қеледі, ал бұл, өз қезегінде, қедейшіліққе, қайыршылыққа, әртүрлі ауруларға әкеліп соғады.
Мұндай жағдайларға мыналар жатады: науқас, қәріліқ, мүгедектік, асыраушысынан айырылу және т. б. Аталган қиындықтарды өз бетімен дербес жеңу қоп жағдайда мүмқін болмайды. Осындай қезде қөмеққе мемлекет қеледі. Халықтьщ әқономиқалықтүрғыдан бәсең белігінің (қарт адамдардың, еңбеққе қабілеттігі жоқ және жұмыссыз тұлғалардың) магериалдық қамтамасыз етілу деңгейінің қүрт темендеу мәселесін шешуді мемлеқет ез мойнына алды. Ол әлеуметтіқ қамсыздандыру жүйесін жасап, әлеуметтіқ оқиғалар - қәріліқ, өлім, науқастық, мүгедеқтік, ана болу, жұмыссыздық туындаған кезде зейнетақылар, әлеуметтіқ жәрдемақылар береді және қызмет қөрсетеді. Елдің халқын әлеуметтіқ қамсыздандыруды дамыту мемлекеттің әлеуметтік саясатының және қызметінің басым бағыттарының бірі болған және болып қала береді.
Жоғарда атап өтқеніміздей, нарықтық қатынастар орын алған қез қелген өнерқәсіптіқ-дамыған мемлеқетте халықты әлеуметтіқ қорғау азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының кепілдіқтері жүйесін- де маңызды орынды иеленеді. Алайда, нарықтық қатынастар өз бетімен халықты әлеуметтіқ қорғау механизмін туындатпайды. Халықты әлеуметтік қорғаудың ереқшелігі оның аса қоп материалдық шығындарды талап етуінен және ешқандай пайда әкелмейтінінен көрініс табады. Осы ерекшелігіне орай халықты әлеуметтік қорғауды шешу мәселесін мемлекет өз мойнына алады.
Байқағанымыздай, әлеуметтік қамсыздандырудың тарихы жүз жылдам астам уақытты қамтиды. Бұл уақыт үшінде қаржыландырудың функңиялары, нысандары және әдістері талай рет өзгерді. Бірақ, әлеуметтік қамсыздандырудың мақсаты - адамдардың өмірін жақсарту ешқашан өзгерген жоқ.
Диссертациялық тақырыптың зерттеу деңгейі Әлеуметтіқ қамсыздандыру халықтың өмір сүру деңгейімен тығыз байланысты. Қоғамның еңбеққе жарамсыз мүшелерін әлеуметтік қамсыздандырудың деңгейін аныктайтын фактор болып әлеуметтік корғау шараларын қаржыландырудың қайнар көзі, механизмі немесе кестесі табылады. Зерттеген шет ел ғалымдары -Романовский М. В., Поляк Г. Б., Большаков С. В., Грязнов А. Г., Шуляк П. Н., Маркин Е. В., Вахрин П. И., Астахов А. А., Врублевская О. В., Шеремет А. Д және тағы басқалары.
Отандық әлеуметтік саясаттың мазмұны халыққа әлеуметтік көмек көрсету мен әлеуметтік қамтамасыз ету жөніндегі барлық іс - әрекетті қаржымен қамтамасыз ету. Бұлардың қатарына белгілі отандық ғалымдар - Сағадиев К. А., Нұрымов А. А., Әуелбаев С., Құлпыбаев С., Бұлақбай Ж. М., Мельников В. Д., Молдабекова А. Ш., ., Мұқашева А., Оразғалиева А., Өтебаев Б. С., тағы басқалары қарастырған.
Магистрлік диссертацияны зерттеудің мақсатымен міндеттері. Магистрлік диссертацияны зерттеудің мақсаты - қоғамдық дамудың нақтылы жағдайларына сәйкес халыққа қалыпты тіршілік әрекетінің кепілді деңгейін қамтамасыз етуге арналған басымдықтардың және оларды мемлекеттік және басқадай институттар арқылы жүзеге асыру механиздердің жүйесін қарастыру. «Әлеуметтік корғаму» немесе «әлеуметтік кауіпсіздік» түсінігі ол кез келген азаматты, тіпті елдің кез келген тұрғынын жұмыссыздыктың, табыстың жоғалуының немесе күрт азаюының, аурудың, бала туудың, өндірістік жарақаттың немесе кәсіптік аурудың, мүгедектіктін, кәріліктің, асыраушысынан айырылуының сал дарынан орын алған әкономикалық немесе әлеуметтік киындыктардан қорғайтын шаралар жүйесін білдірді.
Магистрлік диссертацияны зерттеудің міндеті келесілер:
Халықты әлеуметтік камсыздандырудың жүз жылдық тарихына талдау жасау халықты әлеуметтік камсыздандыруды камтамасыз етудің екі негізгі көзін аныктауға мүмкіндік береді:
-әлеуметтік қамсыздандыруды каржыландырудың үш жакты схемасы;
- әлеуметтік корғауды қаржыландырудын мемлекеттік әкімшілік- биліктік (немесе бюджеттік) схемасы.
Әлеуметтік камсыздандыруды қаржыландырудың үш жақты схемасы кезінде тараптар ретінде мына тұлғалар табылады: 1) еңбекке кабілетті, жүмыс істейтін, одан әрі зейнетақыға үміткер әрбір азамат; 2) жұмыс беруші; 3) мемлекет.
Әлеуметтік корғауды каржыландырудың мемлекеттік әкімшілік- биліктік жүйесі кезінде қаржылық ресурстардың басты субъектісі болып мемлекет табылады, яғни әлеуметтік қорғау шараларының жүйесін мемлекет қаржыландырады. Дәл осындай жүйе бізге бұрынғы Кеңестік Одақтан мұраға калды.
Әлеуметтік қамсыздандырудың мұндай жүйесі кезінде тараптар болып жүмыс істейтін азамат пен мемлекет табылады.
Магистрлік диссертацияны зерттеудің пәні . Халықты әлеуметтік қорғауға жұмсалатын шығыстардың үлессалмағы мемлекет шығыстарының жүйесінде жоғарғы үлесті алады. Нарық жағдайында халықты әлеуметтік қорғау басым бола бастайды және тұтыну тауарлары мен қызметтерге бағаның өсуіне байланысты, сондай -ақ дағдарыстың және ақшаның құнсыздануының нәтижесінде өсетін жолдарын қарастырады. .
Магистрлік диссертацияны зерттеудің обьектісі. Жамбыл облысы әкімдігінің қаржы басқарамасы.
Магистрлік диссертацияны зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері. Магистрлік диссертация жұмысының теориялық және әдістемелік мәселесінде отандық және шетелдік ғылым - экономистердің ғылыми еңбектері, Қазақстан Республикасының заңдары, Үкіметтің нормтивтік - құқықтық актілері негізге алынды.
Зерттеудің ақпараттық базасын Республикалық статистика агентігінің мәліметтері, бюджет шығысынан әеуметтік саланы қаржыландыру есебі, сондай-ақ, автордың жеке зерттеу барысындағы жинақталған материалдары құрады. Зерттеу барысында қорытындылар мен тұжырымдамалар, салыстырмалы талдау, монографиялық суретту, кестелік -сараптамалық, зерттеудің әдістерін қолдану арқылы жүргізілді.
Қopғayғa ұcынылaтын нeгiзгi тұжыpымдap:
- халықты әлеуметтік қорғауды қapжылaндыpyдың экoнoмикaлық тиiмдiлiгiн бaғaлayдaғы әдicтeмeлiк бaғыттapын анықтау;
- Жамбыл облысының қaзipгi жaғдaйын тaлдay нeгiзiндe халықты әлеуметтік қолдаудың қaмтaмacыз eтyгe қaтыcты жacaлғaн тұжыpымдap;
- apнaйы бaғдapлaмaлap мeн тиiмдiлiк көpceткiштepiн пaйдaлaнa oтыpып, халықты әлеуметтік қолдау мен әлеуметтік қамсыздандыруды қapжылaндыpyдың әдicтepi ;
- халықты әлеуметтік қорғаудағы қapжылaндыpyдың aймaқтың әлeyмeттiк-экoнoмикaлық жaғдaйынa бaйлaныcты oңтaйлы мoдeлi.
Магистрлік диссертаиялық жұмыстың ғылыми жаңалықтары.
-Қазақстанда халықты әлеуметтік қорғаудың қаржылық механизмінің теориялық - әдістемелік негіздерін,
- Жамбыл облысы әкімдігінің қаржы басқармасы бойынша бюджет шығысынан халықты әлеуметтік қорғау саласына жұмсалынған қаржыларды талдау,
- Қазақстан халқын әлеуметтік қорғаудағы қаржылық механизмді жетілдіру жолдарын ұсыну.
Магистрлік диссертацияның тәжірибелік маңыздылығы. Жамбыл облысы әкімдігінің қаржы басқармасының мысалында халықты әлеуметтік қорғау мен әлеуметтік қамсыздандыру тетіктерін жетілдіру жолдарына нақты ұсыныстар беру жолындағы деңгеймен анықталады. Бұл саланы қаржыландыру бағыттарындағы тектіктер көздері, осы саланының ғылыми сараптау мақсаттарында қолдануға мүмкіндік береді.
Магистрлік диссертацияны зерттелу нәтижелерінің қолдау табуы (апробациясы) . Ғылыми -зерттеу жұмыстар бойынша халықаралық және республикалық ғылыми - тәжірибелік конференцияларда, семинарларда баяндама жасап талқыланды.
Магистрлік диссертацияны зерттеудің мақалаларының жарыққа шығуы. Магистрлік жұмыстың 0, 65 б. т қамтитын екі мақала жарыққа шықты. «Халықты әлеуметтік қорғаудағы қаржылық механизмді жетілдіру жолдары» атты мақала (Алматы, 2016 ж), «Халықтың әлеуметтік жағдайын мемлекет тарапынан қаржылық қамтамасыз ету мәселелері» атты мақала: (Семей, 2016 ж) шығарылды.
Магистрлік диссертацияның көлемі мен құрылымы кіріспе, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттертізімінен және қосымшалардан тұрады.
1 ҚАЗАҚСТАНДА ХАЛЫҚТЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ МЕХАНИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ - ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
1. 1 ХАЛЫҚТЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ МЕХАНИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
Халықты әлеуметтік қорғау - адамның негізгі әлеуметтік- әкономнкалық кұкықтарының бірі. Бұл құқық 1948 жылғы адам кұкыктарының жалны декларациясының 26-бабында, 1966 жылғы экономикалык, әлеуметтік жәнс мәдени құкыктар туралы халықаралык актінің 11 -бабында және өзге де халыкаралык актілерде бекітілген [1] .
Әлеуметтін қорғау - Қазакстан Республикасы Констнтуциясының 28-бабында бекітілген, бұл бапка сәйкес: «Қазакстан Республикасының азаматы жасына келген, мүгедек болган, асыраушысынан айырылған жағдайда және өзге де занды негіздерде оған ең төменгі жалакы мен зейнетакының мөлшеріне, әлеуметтік камсыздандырылуына кепілдік беріледі.
«Әлеуметтік қорғаудың» түсінігін әртүрлі мағынада қолдануға болады.
Біріншіден, әлеуметтік қорғау ретінде әкімшілік-биліктік катынастардың ерекше нысаны деп түсініледі».
Екіншіден - бұл мемлекеттін функциясы.
Үшіншіден, азаматтарды қартаюына, асыраушысынан айырылуына, енбекке кабілетінен айырылуына және т. б. жағдайларға байланысты материадцык камтамасыз етудің мемлекетгік жүйесі және нысаны ретінде.
Төртіншіден, кұкык саласы ретінде.
Бесіншіден, азаматтардың кұкығы ретінде.
Біздің ойымызша, әлеуметтік қорғау - бұл материалдық игіліктерді еңбектің қатысуынсыз бөлудің нысаны. Әлеуметтік көмек материалдық игіліктер қоғамның еңбекке жарамсыз мүшелеріне мемлекеттің және арнайы қорлардың есебінен әлеуметтік нормаларда белгіленген кездерде және жағдайларда бөлінеді. Соған коса, әлеуметтік көмек мемлекет әлеуметтік мәнге ие деп таныған жағдайлардын туындауы салдарынан тіршілік етудің кайнар көзі ретіндегі жоғалған жалақыны өтеуге бағытталған, мемлекет қалыптастыратын құқықтық, әкономикалық және ұйымдастырушылық шаралардың жүйесі ретінде де анықтауға болады.
Әлеуметтік қорғаудың осы мақсаттар үшін арналған каражат есебінен жүзеге асырылады. Ақша құралдарының кайнар көзіне қарай әлеуметтік көмектің екі түрін ажыратуға болады:
-мемлекеттік және жергілікті бюджет есебінен жүзеге асырылатын мемлекеттік әлеуметтік қорғау;
-зейнетақы қорларының салымшыларының-заңды және жеке тұлғалардың қаражаты есебінен жүзеге асырылатын мемлекеттік емес әлеуметтік қорғау.
Әлеуметтік қорғаудың түрлері:
Ақша құралдарының қайнар көзіне қарамастан, мемлекеттік әлеуметтік көмек келесі түрлерде жүзеге асырылуы мүмкін:
-ақша төлемдері (зейнетақылар, жәрдемақылар, өтемақылар, материалдық көмек және т. б. ) ;
-заттай көмек (дәрі-дәрмек, азық-түлік, мүгедектер үшін техникалық көмек кұралдары) ;
-қызмет көрсету және жеңілдіктер (қарттар және мүгедектердін үй- интернаттарына, балалар үйлеріне орналастыру, үйде әлеуметтік қызмет көрсету және т. б. ) ;
-мүгедектердің емделуімен, сауығуымен және денсаулығын жақсартуымен (стационарда, үйден қатынап емдеу санаторийларда, карттар және мүгедектер үшін арналған үй-интернаттарда), емдеу орнына баруымен және қайтуымен байланысты қосымша шығындарын өтеу, жұмыссыздарды қайта оқыту (қайта дайындықтан өткізу) ;
-азаматтардың жекелеген санаттарына көмек көрсетудің бір жолғы ақшалай және ақшалай емес түрлері.
Әлеуметтік қорғаудың субъектілеріне келесідей түрлерге бөлуге болады:
1) еңбекке қабілеттігі жоқ жастағы азаматгар:
-зейнеткерлер, солардың ішінде мүгедектер және жалғыз басты тұлғалар;
-балалар, солардың ішінде жас өспірімдер.
2) еңбекке қабілетті жастағы азаматтар:
-жұмыссыздар;
-уақытша жұмыссыз;
-мүгедектер;
-көпбалалы отбасылар;
-тұрмыстық жағдайы төмен тұлғалар.
Әлеуметтік қорғаудың мәні келесі функциялардан көрініс табады:
-саяси,
-әкономикалық;
-әлеуметтік;
-еңбек;
-демографиялық;
-сауықтыру.
Әлеуметтік қорғаудың саяси функциясы әлеуметтік тұрақтылықты сақтаудан және халықтың әртүрлі тобының өмір деңгейінің ерекшеліктеріне толы қоғамдағы әлеуметтік шиеліністі әлсіретуден корініс табады [2] .
Әлеуметтік қорғаудың экономикалық функциясы жасына, еңбекке қабілеттігінен айырылуына немесе асыраушысынан айырылуына байланысты жалақыны немесе өзге де табыстың орнын толтырудан және тұрмыс жағдайы нашар тұлғаларға көмек көрсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік қорғаудың әлеуметтік функциясы әлеуметтік қорғалмаған, өзгенің жәрдем көрсетуіне мұқтаж азаматтар санаттарына оларға қосымша қаржы бөлу жолымен көмек керсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік қорғаудың еңбек функциясы әлеуметтік қамсыздандырудың барлық түрлері үшін қаржының қайнар көзі болып осы қоғамдағы еңбек қатынастарының табылуынан көрініс табады. Олардың даму деңгейіне әлеуметтік қорғау жүйесінің барлық буындары тәуелді болады.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz