Педагогикалық шеберлік жайлы
Педагогикалық шеберлік туралы
Педагокикада кәсіби қызыметтің сапасын айқындайтын бәртұтас әрі жүйелі
түсінік педагогикалық шеберлік болып табылады. Орыс тілінің сөздігінде
шеберлік белгілі бір саладағы өнер деп анықтама берген, ал шеберлік өз
ісінде жоғары нәтижеге қол жеткізген маман делінген ( С. И. Ожегов)
педагогикалық шеберлікті адамның педагогикалық жұмысындағы жоғары өнерге
қол жеткізген ерекше қалпы ретінде қарастыра отырып, оның кәсіби қызыметтік
және тұлғалық тұрғыдан өзіндік өлшемі бар екенін ескеру қажет.
Педагог түрі ғылым саласында озық білім меңгеруімен шеберлікке қол
жеткізе алды ма? өз әріптестеріміздің тәжірибесінің кәсіби қызыметінен көре
аламыз ба? Жоқ, себебі педагог сағат сайын айналадағы өзгерістерді,
жаңалықтарды қамтып, ғылымның заңдалақтарына сүйену арқылы әдемілік пен
тәрбиелікті жеткізе білуі керек. Бұл жағдайда ең обьективті заңдар туралы
сөз болып отырғанын, яғни нақты бір адамның – педагогтың өмірге көзқарасы,
қарым- қатынасы туралы екенін түсіну маңызды болмақ.
Педагогикалық шеберліктің кейбір анықтамаларының мазмұнын кеңес дәуірі
мен қазіргі отандық ғылыми - әдістемелік әдебиеттерден қарастырамыз.
Педагогқа қойылатын талаптар туралы ағарту саласы бойынша хлық
комиссары А. В. Луначарскийдің мақалалары мен басылымдарында жариялаған
сөздерінен білеміз. 1928 жылы тәрбиешілер мен қоғами қайраткерлердің
мәжілісндегі сөздерде ол педагогқа жүктелетін жауапкершілік ерекше екенін
айтқан: егер алтын құятын шеңбер оны бүлдіріп алса, оны қайта құюға
болады, егер асыл тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең баегер
алтын құятын шеңбер оны бүлдіріп алса, оны қайта құюға болады, егер асыл
тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең баға жетпес гауһар -
өмірге келген адам. Адамды бұзу ең ауыр қылмыс немесе күнәзіздіктің үлкен
күнәсі. Бұл материялмен алдын ала не істейтініңді анықтап нақты, айқын
жұмыс істеу керек дейді.
Н. К. Крупская 1932 жарыққа шыққан Мұғалім туралы деген мақаласында
8лг3л3 мұғалімнің мерилі ретінде өменгі критерийлерді анықтады: мұғалім
өз пәнін, әрбір оқушыны, еңбекті ұйымдастырудың ғылыми негіздерін білу
керек, оқытудың әдісін меңгеру, оқу және тәрбие жұмыстарын ұштастыра білуі,
оқушының қабілетін оята білуі, беделді бола білуі қажет.
Педагогикалық шеберлік мәселесі туралы А. С. Макаренконың пікіріне
сүйенер болсақ, оның дәлелдуінше шеберлік – бұл тәрбие процесін шын
мәнінде білу, тәрбие ісінде біліктінің болуы . бұл жөнінде ол: Мен білік
пендағдыға негізделген шеберлік қана мәселені шеше алатынына өз тәдірибемде
көз жеткіздім дейді. Одан әрі жоғарыда келтірілген шеберлік тралы
түсінікті нақтылайтын ережелер қатары кездеседі, дауысты келтіру - өнер,
көзқарасы мен қозғалысы, тұру, отыру, орындықтан көтерілу, күлу бәрі - өнер
болып табылады. мен өзімді нағыз шебер болдым деп санаймын, тек мында
кел деген сөзді 15-20 түрлі етіп айта алатын даусымды, бет - әлпетімді 20
түрлі құбылта отырып, кімді болса да өзіме шақырғанда келетіндей және не
істеу керек екенін бірден түсінетін дәрежеге жеткенде ғана дейді.
Кеңес педагогикасы педагогикалық шеберлік корифейінің мәнін мінез –
құлық білігінің кең ауқымда қарастырыды.
В. А. Сухомлинский бұл түсінікке нақты анықтама бермейді, дегенмен, ол
педагог тұлғасы тәрбиеленушіні тәнті ететін, өзіне тарта білетін,
рухтандыратын болу керек деген пікір айтады. Ол: идеялар мен қағидалардың,
көзқарастар мен талғамның, симпатия мен антипатияның, моральдық - әдептілік
қағидаларының педагогтың сөзі мен ісіндегі гармоналды тұтастығы – міне,
осындай қасиеттер жалындаған жас ұрпақтың жүрегіне жол табатын шоқ жұлдыз
болады дейді. Сондай-ақ ауызбіршілік тәрбие үшін органикалық қажеттілігі
ретінде өте маңызды, әрі жан дүниесін, жеке бағытын, ой- санасын онсыз
елестете алмайтын өмір заңы екенін айтады.
А. И. Щербаков педагогикалық шеберлік – мұғалімнің ғылыми, әдістемелік
өнерінің, білігі мен дағдысының, жеке қасиеттерінің үндесіп, үйлесуі деп
есептейді. Мұндай үйлесімді тұтас әдістемелік өнер тек шығармашылықпен ғана
туындайтыны айдан анық. Бұл өнердің басты атрибуты - өз жұмысын үлкен
жауапкершілікпен атқару дейді.
Ю. П. Азаров тәрбиешінің шеберлігінің маңызы туралы айта келіп, оның
мәні төмендегіше ашады: педагогикалық шеберліктің негізі бала болып
табылады дейді. Одан әрі шеберлікті құрайтын құрамдас бөліктердің өзара
әрекеті туралы айта келіп, шеберлікке берген анықтамасын дамыта түседі:
сезім мен техниканың өзара әрекеті педагогтың жеке тұлғаға немесе ұжымға
жаппай эмоционалды обыразды ықпал жасауына әкелетінін айтады.
Міне, шеберліктің құдіреті – осындай тұтасқан үйлесімде. Ю. П. Азаров
қалың оқырман қауымына арналған публистикалық басылымында: мен шеберліктің
формуласын қайта – қайта айта беруге дайынмын, оның мәні: техналогия, қарым
– қатынас, тұлға сияқты үштікте дейді. Шеберлік... істейтін ісіміздің
материялдық жағында болуы керек, мен техналогия деп атап отырған. Бұл
техналогияны кешіктірмей іске асырсақ, соның арқасында қарым – қатынас
жасалады. Ал бұл қарым – қатынас мені және мен қатысатын балаларды
қалаптастырады деген екен.
Н. ... жалғасы
Педагокикада кәсіби қызыметтің сапасын айқындайтын бәртұтас әрі жүйелі
түсінік педагогикалық шеберлік болып табылады. Орыс тілінің сөздігінде
шеберлік белгілі бір саладағы өнер деп анықтама берген, ал шеберлік өз
ісінде жоғары нәтижеге қол жеткізген маман делінген ( С. И. Ожегов)
педагогикалық шеберлікті адамның педагогикалық жұмысындағы жоғары өнерге
қол жеткізген ерекше қалпы ретінде қарастыра отырып, оның кәсіби қызыметтік
және тұлғалық тұрғыдан өзіндік өлшемі бар екенін ескеру қажет.
Педагог түрі ғылым саласында озық білім меңгеруімен шеберлікке қол
жеткізе алды ма? өз әріптестеріміздің тәжірибесінің кәсіби қызыметінен көре
аламыз ба? Жоқ, себебі педагог сағат сайын айналадағы өзгерістерді,
жаңалықтарды қамтып, ғылымның заңдалақтарына сүйену арқылы әдемілік пен
тәрбиелікті жеткізе білуі керек. Бұл жағдайда ең обьективті заңдар туралы
сөз болып отырғанын, яғни нақты бір адамның – педагогтың өмірге көзқарасы,
қарым- қатынасы туралы екенін түсіну маңызды болмақ.
Педагогикалық шеберліктің кейбір анықтамаларының мазмұнын кеңес дәуірі
мен қазіргі отандық ғылыми - әдістемелік әдебиеттерден қарастырамыз.
Педагогқа қойылатын талаптар туралы ағарту саласы бойынша хлық
комиссары А. В. Луначарскийдің мақалалары мен басылымдарында жариялаған
сөздерінен білеміз. 1928 жылы тәрбиешілер мен қоғами қайраткерлердің
мәжілісндегі сөздерде ол педагогқа жүктелетін жауапкершілік ерекше екенін
айтқан: егер алтын құятын шеңбер оны бүлдіріп алса, оны қайта құюға
болады, егер асыл тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең баегер
алтын құятын шеңбер оны бүлдіріп алса, оны қайта құюға болады, егер асыл
тастар бүлінсе іске алғысыз болып қалады, бірақ ең баға жетпес гауһар -
өмірге келген адам. Адамды бұзу ең ауыр қылмыс немесе күнәзіздіктің үлкен
күнәсі. Бұл материялмен алдын ала не істейтініңді анықтап нақты, айқын
жұмыс істеу керек дейді.
Н. К. Крупская 1932 жарыққа шыққан Мұғалім туралы деген мақаласында
8лг3л3 мұғалімнің мерилі ретінде өменгі критерийлерді анықтады: мұғалім
өз пәнін, әрбір оқушыны, еңбекті ұйымдастырудың ғылыми негіздерін білу
керек, оқытудың әдісін меңгеру, оқу және тәрбие жұмыстарын ұштастыра білуі,
оқушының қабілетін оята білуі, беделді бола білуі қажет.
Педагогикалық шеберлік мәселесі туралы А. С. Макаренконың пікіріне
сүйенер болсақ, оның дәлелдуінше шеберлік – бұл тәрбие процесін шын
мәнінде білу, тәрбие ісінде біліктінің болуы . бұл жөнінде ол: Мен білік
пендағдыға негізделген шеберлік қана мәселені шеше алатынына өз тәдірибемде
көз жеткіздім дейді. Одан әрі жоғарыда келтірілген шеберлік тралы
түсінікті нақтылайтын ережелер қатары кездеседі, дауысты келтіру - өнер,
көзқарасы мен қозғалысы, тұру, отыру, орындықтан көтерілу, күлу бәрі - өнер
болып табылады. мен өзімді нағыз шебер болдым деп санаймын, тек мында
кел деген сөзді 15-20 түрлі етіп айта алатын даусымды, бет - әлпетімді 20
түрлі құбылта отырып, кімді болса да өзіме шақырғанда келетіндей және не
істеу керек екенін бірден түсінетін дәрежеге жеткенде ғана дейді.
Кеңес педагогикасы педагогикалық шеберлік корифейінің мәнін мінез –
құлық білігінің кең ауқымда қарастырыды.
В. А. Сухомлинский бұл түсінікке нақты анықтама бермейді, дегенмен, ол
педагог тұлғасы тәрбиеленушіні тәнті ететін, өзіне тарта білетін,
рухтандыратын болу керек деген пікір айтады. Ол: идеялар мен қағидалардың,
көзқарастар мен талғамның, симпатия мен антипатияның, моральдық - әдептілік
қағидаларының педагогтың сөзі мен ісіндегі гармоналды тұтастығы – міне,
осындай қасиеттер жалындаған жас ұрпақтың жүрегіне жол табатын шоқ жұлдыз
болады дейді. Сондай-ақ ауызбіршілік тәрбие үшін органикалық қажеттілігі
ретінде өте маңызды, әрі жан дүниесін, жеке бағытын, ой- санасын онсыз
елестете алмайтын өмір заңы екенін айтады.
А. И. Щербаков педагогикалық шеберлік – мұғалімнің ғылыми, әдістемелік
өнерінің, білігі мен дағдысының, жеке қасиеттерінің үндесіп, үйлесуі деп
есептейді. Мұндай үйлесімді тұтас әдістемелік өнер тек шығармашылықпен ғана
туындайтыны айдан анық. Бұл өнердің басты атрибуты - өз жұмысын үлкен
жауапкершілікпен атқару дейді.
Ю. П. Азаров тәрбиешінің шеберлігінің маңызы туралы айта келіп, оның
мәні төмендегіше ашады: педагогикалық шеберліктің негізі бала болып
табылады дейді. Одан әрі шеберлікті құрайтын құрамдас бөліктердің өзара
әрекеті туралы айта келіп, шеберлікке берген анықтамасын дамыта түседі:
сезім мен техниканың өзара әрекеті педагогтың жеке тұлғаға немесе ұжымға
жаппай эмоционалды обыразды ықпал жасауына әкелетінін айтады.
Міне, шеберліктің құдіреті – осындай тұтасқан үйлесімде. Ю. П. Азаров
қалың оқырман қауымына арналған публистикалық басылымында: мен шеберліктің
формуласын қайта – қайта айта беруге дайынмын, оның мәні: техналогия, қарым
– қатынас, тұлға сияқты үштікте дейді. Шеберлік... істейтін ісіміздің
материялдық жағында болуы керек, мен техналогия деп атап отырған. Бұл
техналогияны кешіктірмей іске асырсақ, соның арқасында қарым – қатынас
жасалады. Ал бұл қарым – қатынас мені және мен қатысатын балаларды
қалаптастырады деген екен.
Н. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz