Мемлекеттік басқарудағы нормашығармашылық қызметі
Мемлекеттік басқарудағы нормашығармашылық қызметі
Адамзат қауымы, оның ішінде мемлекеттік басқару мыңдаған жылдар бойы дамып, өзінің сара тарихи жолын салып келеді. Жекелеген адамдар лайықты мемлекеттің азаматы болып, сол мемлекеттің өкіміне, құқықтық ережелеріне бойсұнып, өзінің қимыл-қозғалысын, әдет-ғұрпын, тәртібін қоғамдық мүддені атқаруға жұмсап келеді.
Тарих парақтарын зерделеп қарайтын болсақ, сол кездегі қоғам мен оның әрбір қатысушысы немесе мемлекет пен адам арасындағы ретке келтірушілік қатынастарда аса мәні жоқ болған қатынастар қазіргі кезде экономикалық, қоғамдық және саясатқа қатысты даму үрдістерінің әсерінен барлық қатынастарды мемлекеттік аппарат арқылы құқықтық реттеу басты және негізгі мәселе.
Мемлекеттік басқару - даму өркениетінің саясатқа қатысты ұйымдастырылған әлеуметтік ерекше құбылыс. Сонымен қатар, ХХ ғасырда өндірістік даму дәуірінен өте келе мемлекет жағынан лайықты басқаруды талап ететін нарықтық экономиканың өнімі ретінде пайда болған мемлекеттік басқару институты әрдайым өндірістік қоғамның өрбуімен тығыз байланыста болды.
Дағды бойынша, мемлекеттік басқару түсінігін қоғамдық қатынастарды мемлекеттік реттеу және ұйымдастырудың ғылыми пәні әлде тәжірибелік саласы деп зерделесек те, бұл мемлекеттік әсер етуді екі деңгейге бөлуге болады: саяси басқару, яғни неге және не істеу қажет және мемлекеттік басқару, яғни ненің көмегімен және қалай істеу қажет. Осылайша мемлекеттік басқаруға бір сөзбен халықтың билігін жүзеге асыруға бағытталған, қоғамдағы әртүрлі қажеттіліктерді, талаптарды және сан алуан іс-әрекеттерді ұйымдастыру, реттеу барысындағы оның ерекше әлеуметтік қызметінен (функциясынан) туындайтын мемлекеттің сот, атқарушы және заң шығарушы билігін іске асыру жүзеге асырылатын әлеуметтік құбылыс деуге болады.
Мемлекеттік басқару - мемлекеттің (мемлекеттік аппаратты пайдалана отырып) қоғамдық қатынастарды реттеуге, жақсартуға мақсатты бағытталған әлеуметтік құбылыс [1, 5 б].
Мемлекеттік басқарудың сипаты әр елде нақты тарихи уакыттағы дамуы мен конституциялық негіздерімен айқындалады. Мемлекеттік басқару барлық билік тармақтарын пайдалана отырып мемлекеттік биліктің жүзеге асырылуымен және оның барлық қоғамға тарауымен түсіндіріледі.
Мемлекеттік билікпен бекітілетін заңдар, басқа да ережелер, нормалар, жалпыға міндетті басқарушылық шешімдер мемлекеттің күшімен (авторитет) қамтамасыз етіліп отырады. Мемлекеттік басқару процесі қоғамдық билік субъектілерінің құқықтық нормалармен реттелген мемлекеттік - биліктік құзыретті іске асыруымен байланысқан ерікті және мақсатты іс-әрекет деуге болады. Мемлекеттік басқару процесі қабылданған заңдар мен саясаттың орындалуына бағытталған және бірінші кезекте қажетті мемлекеттік бағдарламаларды қабыдау мен оларды іске асыруға бағытталады. Мысалға, Қаржы министрлігі парламент бекіткен бюджетке сәйкес қажетті трансферттер мен қаржыларды тиісті мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы мен қамтамасыз етуіне бөледі.
М.И. Абдуллаев норманы - бір қатынасты реттеп, басқаратын ереже десек, құқықтың жалпы әлеуметтік табиғаты әрине - тарихи, адамның тума және ажырамас құқықтарымен сабақтас ретінде қарастырады. Бұл адамның құқықтары мен бостандықтары құқықтың әлеуметтік құндылық ретіндегі мәнін айқындайды. Сонымен қатар, норма сөзі нормашығармашылық терминінің құрамдас бөлігі бола тұра, бөл қызметтің мақсатын айқындайды. Сондай-ақ, ол құқық - өркениеттің дамуымен бағытталатын бостандықтың салыстырмалы бірдей көлемі (масштабы), құқық субъективтік және объективтік болса, қазіргі заманғы объективтік құқық мемлекеттің (оның органдарының) нормашығармашылық қызметінің негізінде құрылады деген көзқарасты ұстанады [2, 101 б]. Мемлекеттік басқарудағы құқықтық реттеудің мәні мен оның элементтерін ашу ең алдымен пәні мен мазмұнына байланысынан тыс құқықтық реттеу түсінігін жалпы түсінуге әкеледі. Әдетте реттеуде құқықтық, заңнамалық, нормативтік және заңдылық түсініктері синоним ретінде қолданылса да, бұл ретте, құқықтық реттеу процесінің бірқатар теориялық және практикалық аспектілеріне тоқтау қажет. Өйткені қандай да бір қатынастар бойынша құқықтық реттеуге арналған нормативтік құқықтық актілердің көп болуы тиісті немесе қажетті реттеу болып есептелмейді, құқықтық реттеу белгілі бір бағытта белгілі бір шешуді қажет ететін қоғамдық қатынастар, өзара байланыстар туындаған кезде бастама алатын процесс және ол әлеуметтік, нормативтік және практикалық аспектілердің біртұтастығын қамтиды [3, 283 ... жалғасы
Адамзат қауымы, оның ішінде мемлекеттік басқару мыңдаған жылдар бойы дамып, өзінің сара тарихи жолын салып келеді. Жекелеген адамдар лайықты мемлекеттің азаматы болып, сол мемлекеттің өкіміне, құқықтық ережелеріне бойсұнып, өзінің қимыл-қозғалысын, әдет-ғұрпын, тәртібін қоғамдық мүддені атқаруға жұмсап келеді.
Тарих парақтарын зерделеп қарайтын болсақ, сол кездегі қоғам мен оның әрбір қатысушысы немесе мемлекет пен адам арасындағы ретке келтірушілік қатынастарда аса мәні жоқ болған қатынастар қазіргі кезде экономикалық, қоғамдық және саясатқа қатысты даму үрдістерінің әсерінен барлық қатынастарды мемлекеттік аппарат арқылы құқықтық реттеу басты және негізгі мәселе.
Мемлекеттік басқару - даму өркениетінің саясатқа қатысты ұйымдастырылған әлеуметтік ерекше құбылыс. Сонымен қатар, ХХ ғасырда өндірістік даму дәуірінен өте келе мемлекет жағынан лайықты басқаруды талап ететін нарықтық экономиканың өнімі ретінде пайда болған мемлекеттік басқару институты әрдайым өндірістік қоғамның өрбуімен тығыз байланыста болды.
Дағды бойынша, мемлекеттік басқару түсінігін қоғамдық қатынастарды мемлекеттік реттеу және ұйымдастырудың ғылыми пәні әлде тәжірибелік саласы деп зерделесек те, бұл мемлекеттік әсер етуді екі деңгейге бөлуге болады: саяси басқару, яғни неге және не істеу қажет және мемлекеттік басқару, яғни ненің көмегімен және қалай істеу қажет. Осылайша мемлекеттік басқаруға бір сөзбен халықтың билігін жүзеге асыруға бағытталған, қоғамдағы әртүрлі қажеттіліктерді, талаптарды және сан алуан іс-әрекеттерді ұйымдастыру, реттеу барысындағы оның ерекше әлеуметтік қызметінен (функциясынан) туындайтын мемлекеттің сот, атқарушы және заң шығарушы билігін іске асыру жүзеге асырылатын әлеуметтік құбылыс деуге болады.
Мемлекеттік басқару - мемлекеттің (мемлекеттік аппаратты пайдалана отырып) қоғамдық қатынастарды реттеуге, жақсартуға мақсатты бағытталған әлеуметтік құбылыс [1, 5 б].
Мемлекеттік басқарудың сипаты әр елде нақты тарихи уакыттағы дамуы мен конституциялық негіздерімен айқындалады. Мемлекеттік басқару барлық билік тармақтарын пайдалана отырып мемлекеттік биліктің жүзеге асырылуымен және оның барлық қоғамға тарауымен түсіндіріледі.
Мемлекеттік билікпен бекітілетін заңдар, басқа да ережелер, нормалар, жалпыға міндетті басқарушылық шешімдер мемлекеттің күшімен (авторитет) қамтамасыз етіліп отырады. Мемлекеттік басқару процесі қоғамдық билік субъектілерінің құқықтық нормалармен реттелген мемлекеттік - биліктік құзыретті іске асыруымен байланысқан ерікті және мақсатты іс-әрекет деуге болады. Мемлекеттік басқару процесі қабылданған заңдар мен саясаттың орындалуына бағытталған және бірінші кезекте қажетті мемлекеттік бағдарламаларды қабыдау мен оларды іске асыруға бағытталады. Мысалға, Қаржы министрлігі парламент бекіткен бюджетке сәйкес қажетті трансферттер мен қаржыларды тиісті мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы мен қамтамасыз етуіне бөледі.
М.И. Абдуллаев норманы - бір қатынасты реттеп, басқаратын ереже десек, құқықтың жалпы әлеуметтік табиғаты әрине - тарихи, адамның тума және ажырамас құқықтарымен сабақтас ретінде қарастырады. Бұл адамның құқықтары мен бостандықтары құқықтың әлеуметтік құндылық ретіндегі мәнін айқындайды. Сонымен қатар, норма сөзі нормашығармашылық терминінің құрамдас бөлігі бола тұра, бөл қызметтің мақсатын айқындайды. Сондай-ақ, ол құқық - өркениеттің дамуымен бағытталатын бостандықтың салыстырмалы бірдей көлемі (масштабы), құқық субъективтік және объективтік болса, қазіргі заманғы объективтік құқық мемлекеттің (оның органдарының) нормашығармашылық қызметінің негізінде құрылады деген көзқарасты ұстанады [2, 101 б]. Мемлекеттік басқарудағы құқықтық реттеудің мәні мен оның элементтерін ашу ең алдымен пәні мен мазмұнына байланысынан тыс құқықтық реттеу түсінігін жалпы түсінуге әкеледі. Әдетте реттеуде құқықтық, заңнамалық, нормативтік және заңдылық түсініктері синоним ретінде қолданылса да, бұл ретте, құқықтық реттеу процесінің бірқатар теориялық және практикалық аспектілеріне тоқтау қажет. Өйткені қандай да бір қатынастар бойынша құқықтық реттеуге арналған нормативтік құқықтық актілердің көп болуы тиісті немесе қажетті реттеу болып есептелмейді, құқықтық реттеу белгілі бір бағытта белгілі бір шешуді қажет ететін қоғамдық қатынастар, өзара байланыстар туындаған кезде бастама алатын процесс және ол әлеуметтік, нормативтік және практикалық аспектілердің біртұтастығын қамтиды [3, 283 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz