Ұрлық және алаяқтық

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 2

І МЕНШІККЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР ЖӘНЕ ТАЛАН-ТАРАЖ

1. 1. Меншікке қарсы қылмыстар түсінігі, сипаттамасы 5

1. 2. Талан-тараж түсінігі 31

2 АЛАЯҚТЫҚ ҚҰРАМЫНЫҢ НЕГІЗГІ БЕЛГІЛЕРІ

2. 1. Алаяқтық қылмысының объектісі 34

2. 2. Алаяқтықтың объективтік жағы 35

2. 3. Алаяқтықтың субъективтік жағы 39

2. 4. Алаяқтық қылмысының субъектісі 41

3 АЛАЯҚТЫҚТЫҢ САРАЛАНҒАН ҚҰРАМДАРЫНА СИПАТТАМА

3. 1. Адамдар тобының алдын-ала сөз байласып жасаған алаяқтығы 43

3. 2. Бірнеше рет жасалынған алаяқтық 44

3. 3. Қызмет бабын пайдаланып жасалынған алаяқтық 46

3. 4. Ұйымдасқан топ жасаған алаяқтық 46

3. 5. Ірі мөлшерде жасалған алаяқтық 47

3. 6. Ұрлау (талан-тараж) немесе қорқытып алушылығы үшін бұрын екі немесе одан да көп рет сотталған адам жасаған алаяқтық 48

4 АЛАЯҚТЫҚТЫ ҰҚСАС ҚЫЛМЫС ҚҰРАМДАРЫНАН АЖЫРАТУ

4. 1. Ұрлық және алаяқтық 49

4. 2. Алаяқтықты алдау немесе сенімге қиянат жасау жолымен мүліктік залал келтіруден ажырату 50

4. 3. Алаяқтықты жалған кәсіпкерліктен, тұтынушыларды

алдау құрамдарынан ажырату 52

4. 4. Алаяқтықты жалған ақша немесе бағалы қағаздар, жалған төлем карточкалары мен өзге төлем және есеп айырысу құжаттарын жасау немесе сатудан ажырату 53

5 АЛАЯҚТЫҚ ЖӘНЕ ГИПНОЗ 54

ҚОРЫТЫНДЫ 56

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 58

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері, осы тәуелсіздіктің алуына куә болған азаматтар өмірінде көптеген өзгерістер болды. Өмір, идеялар, құндылықтар, формация - барлығы аяқ астынан аударылып түсті. Жеке меншік, азаматтық қоғам, жеке кәсіпкерлікті реттейтін азаматтық құқық “басын көтеріп”, терең тыныс алуға мүмкіншілік алды.

Қылмыстық құқықта да қылмыстық заң қорғайтын құндылықтардың жаңа иерархиясы бекітілді. Ол иерархия адамның ажырамас табиғи құқықтары мен бостандықтарына негізделген болатын [1] .

Нарықтық экономикалық қатынастарға өту жағдайларында, меншіктің жаңа түрлері пайда болу кезеңінде, меншіктің барлық нысандарын берік қорғауға қажеттілік туындады. Бұл міндет, әрине, жас мемлекетімізге жүктелді.

1997 ж. Қазақстан Республикасында Қылмыстық Кодексті қабылдау - әлеуметтік және саяси салалардағы ірі өзгертулердің объективтік қажеттілігі болды. Бұл, әсіресе, еліміздің Конституциясын қабылдаумен байланысты болды. Себебі, Конституция мемлекетіміздің қағидаларын, құндылықтарын, бағыттарын анықтап бекітті. Жаңа кодексті қабылдау қылмыстық құқық ғылымы алдына, меншікке қарсы пайдакүнемдік қылмыстарға байланысты және сот-тергеу тәжірибесінде қолданылатын заңнамалық новеллаларды зерттеу бойынша міндет қойды.

Сол сияқты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының нормативтік қаулыларын жетілдіру қажет екендігі рас. Себебі, Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты нормативтік қаулыларының нормалары Қазақстан Республикасындағы қолданылатын құқыққа жатады.

Заң ғылымының әдебиеттерінде, ғалымдар меншікке қарсы қылмыстардың ішінен “алаяқтық” қылмысын ерекше атап өтеді.

Алаяқтықтың қоғамдық қауіптілігі - бұл алдау немесе сенімге қиянат жасау нәтижесінде азаматтарға, ұйымдарға, мемлекетке зиян келтірілуінде.

Алаяқтық қылмысы мүліктік қылмыстар арасындағы салыстырмалы түрде аз тараған, 5, 5% қана, бірақ оның үлесі күннен күнге өсуде [2] .

Алаяқтық әрекеттерді еркек те, әйел де, ересек те, кәмелетке толмаған да жасауы мүмкін. Себебі, пайдакүнемдік қасиеттер адамдар арасында кең тараған, ал алдау мен жалған мәлімет айту - қазіргі күні қиынға соқпайтын әрекетке айналды.

Алаяқтық деп, бөтен мүлікті алдау жолы арқылы алып қою мақсатымен жасалатын тұлғаның қасақана әрекеттерін түсінеміз. Алдау ретінде бұл жерде біз, өтірік, жалған мәліметтер, әрекеттер, ақиқатты бұрмалауды түсінеміз.

Алдаудың түрлі тәсілдері айқындалған. Мысалы, тұлға нысанында алдау - бұл дегеніміз қылмыстық әрекеттер жасау барысында тұлғаның өзін басқа адам ретінде таныттыру. Немесе, зат нысанында алдау - алаяқ бір зат ретінде басқа бір затты сатып жібереді. Мұндай кездерде алаяқ, жәбірленушіге жалған мәліметті немесе өзге заттарды ұсынып, оны алдап отыр. Алдауға бұл жерде, міндетті түрде, қылмыстық қасақаналық тән болады.

Алаяқтық қылмыстық ортада “элиталық” болып саналады. Себебі ол әркімнің қолынан келе бермейді.

Алаяқтық жасау үшін белгілі бір деңгейде ақыл-ой, қабілеттіктер, жеке қасиеттер болу керек. Сонымен қатар, алаяқтар, осындай ерекше қасиеттерге ие бола отырып, бас бостандығын айыру орындарына сирек түсетін.

Аталған қылмыс тәжірибеде саралау кезінде белгілі бір қиындықтарды туғызады.

Сонымен қатар, алаяқтықтың жаңа түрлерін саралау проблема деңгейіне жеткен десе де болады. Себебі, заң шығарушыға қарсы қылмыскердің интеллекті, ақыл-ойы, айласы қарсы тұрады.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері : Қазақстан Республикасында заңдылық құқықтық мемлекеттің негізгі қағидасы құқықтық тетіктерін қарастыру. Заңдылық пен құқықтық мемлекеттің орны, ролін қарастыру. Сондай-ақ қазіргі кездегі Қазақстанда құқықтық мемлекет құру жолындағы заңдылықты нығайту және жетілдіру жолдарының кешенді теориялық зерттелінуінен тұрады.

Алаяқтық қол сұғушылықтың заты - бөтен мүлік немесе мүлікке құқық болғандықтан, осы қылмыстың аяқталу сәтін анықтауда да қиыншылықтар болуы мүмкін.

Алаяқтықты саралаудың осы сұрақтарын қарастыру - осы бітіру жұмысының негізгі міндеті болып табылады.

Зерттеу объектісі. Зерттеу жұмысының негізгі объектісін алаяқтық қол сұғушылық құрайды.

Зерттеу пәні. Зерттеу пәні болып заңдылық құқықтық мемлекеттің қағидасы ретіндегі орны, заңдылықты орнату мен нығайту және құқықтық мемлекетті қалыптастырып, дамыттыру жолдары құрайды. Қазіргі таңда Қазақстан құқықтық мемлекетті қалыптастыру жолындағы заңдылықты нығайтудың құқықтық тетіктері зерделеуге жатады.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Бұл қылмысқа Ежелгі Рим заңгерлері нақты анықтама беріп, оны түр-түрлерге жіктеген. Олардың ойынша, алаяқтық - бұл жәбірленушіні алдап, кінәлі үшін пайда алу тәсілі. Олар алаяқтықты ауыр қылмыстар қатарына жатқызған. Сондықтан жаза ретінде кінәлі алыс аралдарға ашаршылықтан өлуге жіберілетін. Отандық ғылымдардың Қазақстан жағдайында құқықтық мемлекет қалыптасуы мен нығаюы мәселелеріне қызышулығы артты. Бұл С. З. Зимановтың, М. Т. Баймахановтың, С. С. Сартаевтың, Г. С. Сапарғалиевтың, А. К. Котовтың, Т. А. Ағдарбековтың, Е. К. Көбеевтің, С. Н. Сәбікеновтың, С. Өзбекұлының, Ө. Қопабаевтың, М. С. Нәрікбаевтың, Ж. Д. Бұсырмановтың, С. Ф. Ударцевтың, З. Ж. Кенжалиевтың А. С. Ибраеваның, З. К. Аюпованың, Н. А. Шайкеновтың, Л. Т. Назаркулованың, С. Ю. Савченконың, Ш. В. Тлепинаның, Б. З. Каирбековтың, А. Сманованың, Ш. А. Андабековтың, А. С. Сартаевтың және басқалардың еңбектерінде көрініс тапты.

Зерттеудің әдістемелік және теориялық негіздері. Зерттеу әдістемелік және теориялық негізін жалпы ғылыми және жеке ғылыми әдістер құрайды. Алаяқтық мәселесін қарастырылуда диалектикалық әдіс басым қолданылды.

Жалпы ғылыми әдістердің ішінен логикалық, тарихи, жүйелік, әлеуметтік әдістер қолданылды. Құқықтық мемлекеттің дамуын жүйелік тұрғыдан талданды. Индуктивті және дедуктивті әдістері құқықтық мемлекеттің құрылу себептерін, алғы шарттарын, әлеуметтік жағдайын, саяси-құқықтық кеңістікте жариялануында қолданылды. Қарастырылып отырған мәселесің басты және жүйе құрастырушы аспектілерін талдау және сомдау әдістері де қолданылды. Қазақстанның саяси-құқықтық кеңістігіндегі құқықтық мемлекеттің қалыптасуы мен дамуы және қоғамды реттеген заңдылық жүйелі талданды.

Жұмыста нақты ғылыми әдістер заңи саралау, салыстырылып талдауға өз кезегінде орайлы орын берілді. Кеңестік кездегі және қазіргі кездегі мемлекетте заңдылықтың орнын анықтап, салыстыру арқылы мәндік және мазмұндық ерекшеліктерін ашуда салыстырмалы әдіс қолданылды.

Жұмыста заң әдебиеттерімен қатар философиялық, әлеуметтік, еңбектер, баспасөз материалдары пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Еліміздегі салыстырмалы тұрақсыздық және меншікке қарсы қылмыстардың кең таралуы - олармен күресудің қылмыстық-құқықтық әдістерін тұрақты түрде жетілдіруді қажет етеді. Ең алдымен қылмыстық заңнамадағы “ақ дақтарға” көңіл бөлу керек. Себебі, егер қылмыстық жауаптылық тек қылмыстық заңмен тыйым салынған әрекеттер үшін туындайтынын ескерсек, онда бірқатар әрекеттер тиісті жазалаусыз қалатынына қауіп бар. Сондай-ақ осы “ақ дақтардың” болуы салдарынан, бір әрекетті өзге қылмыс құрамымен саралау жағдайлары болуда.

Дипломдық жұмысты жазу барысында тәжірибелік негіз ретінде Қазақстан Республикасындағы заң шығарушы және атқарушы билік тармақтарының нормативтік құқықтық актілерін, халықаралық шарттар, сот тәжірибесін қолданып қарастырылды. Сондай-ақ, түрлі тұжырымдамалар мен бағдарламалар да талданды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі - қойылған ғылыми зерттеу мәселелерінің шешімін табу арқылы көздеген мақсатқа жету қисындылығына сәйкес құрылды. Зерттеу жұмысы кіріспеден, бес бөлімнен, оң алты бөлімшеден, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І МЕНШІККЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР ЖӘНЕ ТАЛАН-ТАРАЖ

1. 1. Меншікке қарсы қылмыстар түсінігі, қысқаша сипаттамасы

Меншікке қарсы қылмыстар - бұл меншік қатынастарына қол сұғатын және меншік иесіне залал келтіретін қылмыстық әрекеттер.

Меншік қатынастары мемлекет экономикасының негізін құрайды. Меншік - бұл әлеуметтік құндылықтардың арасындағы маңыздылардың бірі. Меншіктің түрлі нысындарын бекіту - қоғамның экономикалық гүлденуі мен жекелеген азаматтардың хал-жағдайын арттыруға әкеледі. Ал меншік қатынастарының қылмыс арқылы бұзылуы қоғамға елеулі қауіп туғызады.

Ел тарихымыздың әр түрлі кезеңінде меншік қатынастарын құқықтық реттеу әр түрлі еді. Кейбір меншік түрлері қорғалып, кейбіреулеріне тыйым салынған болатын. Мысалы, кеңестік заманда социалистік деп танылатын, тек мемлекеттік және қоғамдық меншік заңды еді, ал жеке меншік социалистік меншік туындысы ретінде қарастырылған.

Бүгінгі күні меншікке қатысты көзқарас өзгешелеу. ҚР Конституциясының 6 бабы 1 тармағында: “Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей қорғалады”, - делінген.

Меншікке қарсы қылмыстардың тектік объектісі - меншік иесінің өз мүлкіне ие болу, пайдалану және билік ету құқығымен айқындалған меншік қатынастары.

Меншікке қарсы қылмыстардың тікелей объектісі - қылмыстық әрекет нәтижесінде бұзылатын белгілі бір меншік нысаны - дейді бірқатар авторлар [3] .

Г. А. Кригер дұрыс айтқандай: “Талан-тараж кезінде қол сұғушылық объкетісі жеке бір мүлік емес, меншік болып табылады” [4] .

Біз қылмысты қоғамға қауіпті әрекет деп түсінеміз. Демек, мұндай қауіп қоғамда орнатылған, құқықпен бекітілген және қылмыстық-құқықтық нормалармен қорғалатын қоғамдық қатынастардың бұзылуымен пайда болады. Сондықтан қылмыс объектісі ретінде, әрқашан, қоғамға қауіпті әрекетпен бұзылатын қоғамдық қатынастар болады.

Меншікке қарсы қылмыстардың объектісінен бұл қылмыстардың затын ажырата білу керек.

Меншікке қарсы қылмыстардың заты ретінде біз мүлікті, мүлікті алуға құқық беретін заттар, яғни нақты заттар, материалдық дүниенің заттары, флора, фауна, үй жануарлары және т. б. танимыз [5] .

Мүлік дегеніміз, бұл қылмыстың бағытталатын нәрсесі, яғни мүлікке байланысты меншікке қарсы қылмыс жасалады. Бұл жерде мүліктің құқықтық табиғатын анықтаған жөн. Мүлік ретінде азаматтық айналымнан алынбаған және құны бар заттар танылады. Мысалы, ақша, бағалы бұйымдар, құнды қағаздар. Егер заттардың құны болмаса, немесе ол тек жеке бір адам үшін құны бар болса, ол заттар мүлік болып табылмайды. Мысалы, танысыңның фотосуреті, қолжазба кітапшасы және т. б. Бірақ бұл жерде де ескерту бар, әйгілі адамдардың суреттері, әсіресе, қолжазу белгісімен болса, бұл суреттер мүлік ретінде танылуы тиіс. Себебі бұл заттар сату-сатып алу шартының пәні болуда.

Меншікке қарсы қылмыстың болып азаматтық құқық бойынша меншік обьектілері деп танылған кез-келген бұйымдар мен мүліктер танылады.

Меншікке керек қылмыстық затына адам еңбегі арқылы жасалған кез келген материалдық дүниелер заттар жатады. Сондай-ақ ақша, бағалы қағаздар, айналымнан алынбаған басқс да қозғалатын немесе қозғалмайтын мүліктер жатады. Меншікке қарсы қылмыстардың тектік объектісі меншіктер қатынасы, яғни жеке немесе ұжымдық тұтынуға, не өндірістік қызметті жүзеге асыруға арналған материалдық игіліктер бөлу саласындағы қоғамдық қатынастар болып табыламы.

Меншікке қарсы қылмыстардың тектік объектісін меншік деп қарастыруға болады. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінде сәйкес меншік құқығы дегеніміз - субъектінің өзіне тиесілі мүлікті иемденуге, пайдалануға, оған билік жасауға құқығын заң актілерінің мойындауы және қорғауы. Меншік иесінде өз мүлкін иелену, пайдалану және оған билік жасау құқығы болады. Меншікке қарсы қылмыстар туралы тараудағы заң нормалары мен қорғалатын тікелей объект ретінде меншіктер қатанасының мәнін осы құқықтар құрайды.

Иелену құқығы дегеніміз - мүлікті іс жүзінде иелену мүмкіндігінің заң мен қамтамасыз етілуі. Бұл құқық адамның мүлікке өз қалауынша ықпал ету мүмкіндігін құрайтын мүлікке нақтылы ие болуды білдіреді. Мысалы, мемлекет жерге, оның қойнауына, су ресурстарына, өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне жәнә т. б ие болды, азамат жеке автомобильге, жиһазға және т. б ие бола алады.

Иелену құқығы заңмен қорғалады. Мүлікті иелену құқығыбасқа адамға берілуі мүлкін. Мысалы, коммисия, сақтау және т. б шарттар бойынша коммиссионер берілген мүліктің сақтаушысы, заң нгізінде иелену құқығын және т. б құқықтарды жүзеге асырады.

Пайдалану құқығы дегеніміз - мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін алудың, сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі. Пайдалану кезінде меншік иесінің өзіне тиесілі мүлікті кәдеге жаратуы өзінің тұтынушылық сезімін қанағаттандыру үшін одан пайда табуы қажет. Мысалы, адам кіржуғыш мақсатына өзінің шаруашылық мақсаттарына пайдаланса, ал азық түлік өнімдерін қоректену үшін пайдаланады және т. б.

Мүлікті, техниканы шаруашылық мқсатта пайдалануды, сондай-ақ ұйымдар да жүзеге асырады.

Олар мүлікті алдарындағы мақсатты орындау үшін пайдаланады пайдалану құқығы да заңмен қорғалады.

Билік ету құқығы дегеніміз- мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеу мүмкіндігінің заңмен қамтамасыз етілуі. Билік ету құқығы меншік иесінің мүліктің заңдық жағдайын анықтап өзгерте отырып, мүлікке байланысты құқықтық қатынастарды белгілеу немесе тоқтату құқығы (мысалы, сату, айырбастау, сыйлау, жойып жіберу, жедел басқаруға беру және т. б) . Билік ету құқығы тек меншік иесіне тиесілі.

Меншік иесі өзіне тиесілі мүлікке қатысты өз қалауы бойынша кез келген әрекеттер жасауға, соның ішінде бұл мүлікті басқа адамдардың меншігіне беріп, иелігінен шығаруға, өзі меншік иесі болып қала отырып, оларға мүлікті иелену, пайдалану және оған билік ету жөніндегі өз өкілеттілігін тапсыруға, мүлікті кепілге беруге және оған басқа да әдістермен ауыртпалық түсіруге, оларға өзгеше түрде билік етуге құқылы.

(Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің -188 бабының 3 тармағы) . Меншікке қарсы жасалған әрбір ұрлық және басқа да қылмыс қоғамға қауіпті, себебі ол көрсетілген қатынастарды бұзады. Қылмыстық кодекстың ерекше бөлімінің «меншікке қарсы қылмыстар» тарауында бекітілген баптардың диспозицияларының мазмұны бұл қарастырылып отырған қылмыстардың тікелей объектісі бөтенінің меншігі екендігін көрсетеді. Кейбір қылмыстарда (ұрлық, тонау, алааяқтық, т. б) . Тікелей объектілер тектік объектілерге сәйкес келеді. Заң әдебиеттерінде тікелей объектілер ретінде меншіктің нақты нысанын, оның мемлекеттік, кооперативтік, жеке мншік, муниципалдық не жекенген ұйымдардың меншігі болып табылуына байланысты қарастыру керек деген пікір айтылған, мұндай ұсыныспен келісуге болмайды, себебі Қазақстан Республикасының конститутциясы мнешіктің кез келген нысанын бірдей қорғауды жарйялап отыр. Сондықтан да ұрлықты бөтен мүлікті иеленуді, тағы басқандай әрекетерді саралау үшін ұрлаған мүліктің қандай нысандағы меншік екендігінін маңызы жоқ.

Кез-келген заң бұзушылық мінез-құлық қоршаған ортаға, қоғамға, белгілі бір мөлшерде қауіп әкеледі. Ал, қылмыс дегеніміз - қоғам үшін ерекше қауіпті құбылыс. Жасалған қылмыс үшін ең алдымен қылмыскердің құрбаны зардап шегеді.

Қылмыс - қоғам үшін қауіпті заң бұзылушылықтың өрескел көрінісі, ол заң тиым салған, заңмен жазаланатын әрекет немесе әрекетсіз өрескел қылықтар. Қылмыс алуан түрлі болып келеді.

Сондықтан саналы азаматтар құқық қорғау органдарына көмек көрсетіп отыруы тиіс. Егер ойлап қарасақ, мұның өзі - адал ниетті, заңды мүлтіксіз орындап жүрген адамдардың өздерін қорғауға қажетті іс.

Меншік иелерінің заңды құқықтары азаматтық құқықтық нормамен, сондай-ақ меншік құқығына қоғамға қауіпті іс-әрекет арқылы қиянат жасалғанда қылмыстық құқық нормасы арқылы да қорғалады.

Меншікке қарсы қылмыстың аса қауіпті өсу тенденциясы құқық қорғау органдарының олармен терең және нақты күресуін қажет етеді. Қылмысты болдырмау, ашу және тергеу құқық қорғау органдарының маңызды мақсаттарының бірі болып табылады.

Қылмыстық заңда бөтенің меншігіне қылмысты түрде қол сұғу үшін жауаптылық меншік қатынастарын қол сұғу тәсілдеріне байланысты дараланып, жеке нысанға бөлінеді. Бөтен мүлікті алу ашық немесе жасырын күш қолданып немесе күш қолданбай, алдау немесе сенімге қиянат жасау тәсілдарі арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

Объктивтік жағынан алғанда меншікке қарсы қылмысты заң шығарушы қылмыстың материалдық құрамы бойынша қарастырған.

Біздің мемлекетімізде жеке меншік пен мемлекеттік меншік тең дәрежеде танылады және қорғалады. Жеке меншік құқығызаңмен қорғалады. Әркімнің меншігіндегі мүлікті иеленуіне, пайдалануына және оған билік етуіне құқығы бар. Ешкімді де өз мүлкінен сот шешімімен болмаса, айыруға болмайды. Меншікке қарсы қылмыстар деп иелік ету құқығын бұзумен, меншік иесіне басқа да тәсілдермен мүліктік зиян келтірумен немесе осындай зиян тигізуге қауіп-қатер жасаумен байланысты ерекетті айтады. Қолданыстағы заңдарда қарастырылған меншікке қарсы қылмыстардың түрлері әрекетті жасау ниеті мен тәсілдері арқылы ерекшеленеді. Пайдакүнемдік ниеттің бар немесе жоқтығына байланысты барлық қылмыстар пайдакүнемдік және пайдакүнемдік емес деп екіге бөлінеді. Өз кезегінде пайдакүнемдік қылмыстар екі топқа бөлінеді: бөтеннің мүлкін ұрлау және меншікке қарсы басқа да пайдакүнемдік қылмыстар. Ұрлықтың мынадай нысандары бар: ұрлық, тонау, қарақшылық, алаяқтық, бөтен мүлікті иеленіп алу немесе ысырап ету. Меншікке қарсы басқа да пайдакүнемдік мақсаттағы қылмыстардың тобына қорқытып алушылық, алдау немесе сенімге қиянат жасау жолымен мүліктік залал келтіру, көрінеу қылмыстық жолмен табылған мүлікті сатып алу немесе сату, интеллектуалдық меншік құқықтарын бұзу, сондай-ақ автокөлікті немесе өзге де көлік құралдарын ұрлау, мақсатсыз, заңсыз иелену кіреді. Пайдадакүнемдік мақсатынсыз жасалған меншікке карсы қылмыстарға мыналар жатқызылады: жерге қатысты мүліктік құқықтарды бұзу, бөтен адамның мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру.

Сондықтан да, олардың, объективті жағы үш міндетті белігіден тұрады іс- әрекет, зардап және іс-әрекет пен зардап арасындағы себептің- зардаптық байланысы. Тек қарақшылық пен қорқытып алушылық қана формальды қылмыс болып табылады, себебі бұлардың міндетті белгісі- тек қылмыстық іс-әрекет. Яғни, бұл қылмыстардай зардап қылмыс құрамын ың тегінен жатыр. Қылмыстық зардапты әрқашанда материалдық сиппат болады, мүліктік залал туындайды.

Аурылытатын мән-жайларсыз бөтен адамның мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру (Қылмыстық кодекстің 187 бабынын 1 бөлігі) жатады. 14 жастан бастап жауаптылық көзделген қылмыстарға ұрлық (Қылмыстық кодекстің 175 бабы), тонау (Қылмыстық кодекстің тің 178 бабы), қарақшылық (Қылмыстық кодекстің 174 бабы), қорқытып алушылық (Қылмыстық кодекстің 181 бабы), ауырлататын мән-жайлардың автомобильді немесе өзге де көлік құралдарын ұрлау мақсатынсыз заңсыз иелену (Қылмыстық кодекстің 185 бабының 2-4 бөліктері) .

Аурылытатын мән-жайларсыз бөтен адамның мүлкін абайсызда жою немесе бүлдіру (Қылмыстық кодекстің 187 бабының 2, 3 бөліктері) .

Субъективтік меншіке қарсы қылмыстар тікелей ниетпен жасалынады, меншікке қарсы тек бір қылмыс қана- бөтен мүлік абайсызда жою немесе бүлдіру (Қылмыстық кодекстің 88 бабы) кінәнің абайсыз нысанында жасалуы мүмкін.

Меншікке қарсы қылмыстар пайда табу мақсатында және пайда табу мақсатынсыз болып бөлінеді.

Пайда табу мақсатындағы қылмыстардың субъективтік жағының міндетті белгісі- пайда табуды көздеу немесе сондай себептер.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.