Күн жүйесі

Күн жүйесі
Жоспары
Кіріспе
1. Күн Жүйесі
2. Күн жүйесінің құрылысы туралы ежелгі ғалымдардың көзқарастары
Пайдаланылған әдебиет:

Күн Жүйесі – Күннен, оны айнала қозғалатын 9 үлкен планетадан (Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун және Плутон), планета серіктерінен, мыңдаған кіші планеталардан (астероидтардан), шамамен 1011 кометадан және толып жатқан метеорлық денелерден құралған ғарыштық денелер жүйесі. Күннен ең алыс орналасқан планетаға дейінгі орташа қашықтық шамамен 40 а.б. немесе 6 млрд. км-ге тең.
Күн – Күн жүйесіндегі орталық дене болып саналады, оның массасы Күн жүйесіндегі барлық денелердің жиынтық массасынан 750 есе артық. Сондықтан Күн жүйесінің массалар центрі Күн қойнауында орналасқан. Барлық 9 үлкен планета Күнді айнала, дөңгелек дерлік орбита бойымен, бір бағытта қозғалады. Олардың орбиталарының бір-біріне қатысты көлбеулігі өте аз. Планеталардың Күннен қашықтығы белгілі бір заңдылыққа бағынған, яғни көршілес орбиталардың ара қашықтығы Күннен алыстаған сайын арта түседі. Планеталар қозғалысының физикалық қасиеттеріне байланысты Күн жүйесінің үйлесімді екі топқа бөлінуі ғарыштық денелердің кездейсоқ жиынтық емес екендігін көрсетеді. Барлық кіші планеталар да үлкен планеталар қозғалған бағытта Күнді айнала қозғалады, бірақ олардың орбиталары едәуір созылыңқы және эклиптика жазықтығына көлбеу орналасады. Кометалардың көпшілігі параболаға жақын өте созылыңқы орбита бойымен қозғалады. Айналу периоды миллиондаған жылға жетеді. Мұндай комета орбиталарының эклиптика жазықтығына көлбеулігі алуан түрлі, олар Күнді айнала тура және кері бағытта да қозғалады.
Шолпан мен Ураннан басқа планеталардың барлығының өз осінен айналу бағыты Күнді айналу бағытымен сәйкес келеді. Уран планетасының осі орбита жазықтығына 98° көлбеу орналасқан, сондықтан оның айналысы сырттай қарағанда кері болып көрінеді. Шолпан планетасы кері бағытта өте баяу айналады. Күн мен планеталар арасындағы қозғалыс

“Балалар Энциклопедиясы”, V-том
2. Физика және астрономия. - Алматы: Атамұра,2007.

Пән: Астрономия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Күн жүйесі

Жоспары

Кіріспе

Күн Жүйесі

2. Күн жүйесінің құрылысы туралы ежелгі ғалымдардың көзқарастары

Пайдаланылған әдебиет:

Күн жүйесі

Күн Жүйесі – Күннен, оны айнала қозғалатын 9 үлкен планетадан
(Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун және Плутон),
планета серіктерінен, мыңдаған кіші планеталардан (астероидтардан), шамамен
1011 кометадан және толып жатқан метеорлық денелерден құралған ғарыштық
денелер жүйесі. Күннен ең алыс орналасқан планетаға дейінгі орташа қашықтық
шамамен 40 а.б. немесе 6 млрд. км-ге тең.
Күн – Күн жүйесіндегі орталық дене болып саналады, оның массасы Күн
жүйесіндегі барлық денелердің жиынтық массасынан 750 есе артық. Сондықтан
Күн жүйесінің массалар центрі Күн қойнауында орналасқан. Барлық 9 үлкен
планета Күнді айнала, дөңгелек дерлік орбита бойымен, бір бағытта
қозғалады. Олардың орбиталарының бір-біріне қатысты көлбеулігі өте аз.
Планеталардың Күннен қашықтығы белгілі бір заңдылыққа бағынған, яғни
көршілес орбиталардың ара қашықтығы Күннен алыстаған сайын арта түседі.
Планеталар қозғалысының физикалық қасиеттеріне байланысты Күн жүйесінің
үйлесімді екі топқа бөлінуі ғарыштық денелердің кездейсоқ жиынтық емес
екендігін көрсетеді. Барлық кіші планеталар да үлкен планеталар қозғалған
бағытта Күнді айнала қозғалады, бірақ олардың орбиталары едәуір созылыңқы
және эклиптика жазықтығына көлбеу орналасады. Кометалардың көпшілігі
параболаға жақын өте созылыңқы орбита бойымен қозғалады. Айналу периоды
миллиондаған жылға жетеді. Мұндай комета орбиталарының эклиптика
жазықтығына көлбеулігі алуан түрлі, олар Күнді айнала тура және кері
бағытта да қозғалады.
Шолпан мен Ураннан басқа планеталардың барлығының өз осінен айналу
бағыты Күнді айналу бағытымен сәйкес келеді. Уран планетасының осі орбита
жазықтығына 98° көлбеу орналасқан, сондықтан оның айналысы сырттай
қарағанда кері болып көрінеді. Шолпан планетасы кері бағытта өте баяу
айналады. Күн мен планеталар арасындағы қозғалыс мөлшерінің таралуы маңызды
космогониялық сипаттама болып есептеледі. Күн жүйесінің орталық денесі Күн
– жұлдыз, яғни қызған газды шар. Ол өзінің қойнауынан үздіксіз энергия
бөліп шығарады. Күн бетінің күшті сәуле таратуына қарамастан, ол өзінің
жоғары температурасын сақтап қалады. Күн жүйесінің қалған денелері – салқын
денелер. Олардың бетінің температурасы Күн сәулесінің қыздыруына байланысты
анықталады. Планеталар массасына, химиялық құрамына, айналу жылдамдығына,
серіктерінің санына қарай екі топқа бөлінеді.

Күн жүйесі.

1. Күн жүйесінің төрт ішкері планетасы (Жер тобындағы планеталар –
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс) аса үлкен емес, олар тығыз тасты заттар мен
металдардан құралған.
2. Алып планеталар – Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун және Плутон
әлдеқайда көлемдірек, олар негізінен жеңіл заттардан (сутек, гелий, метан,
т.б.) құралған, сондықтан олардың орташа тығыздығы қойнауындағы зор қысымға
қарамай аз болады. Планеталардың екі тобының аралығында орналасқан кіші
планеталардың химиялық құрамы Жер тектес планеталардың құрамына жақын.
Біршама тар аймақта қозғалатын кіші планеталар бір-бірімен соқтығысып, өте
майда сынықтарға ыдырайды. Осындай майда сынықтар метеорлық денелердің
соққысынан да бөлінеді. Ал өте майда тозаңдар қосылғанда, зодиактік жарық
құбылысы байқалады. Метеориттердің жасын өлшеу (құрамындағы радиоактивті
элементтерге және олардың ыдырау өнімдері бойынша) Күн жүйесінің шамамен
4,6 млрд. жыл бұрын пайда болғанын анықтады.

2. Күн жүйесінің құрылысы туралы ежелгі ғалымдардың көзқарастары

Адамдар өзін қоршаған әлемнің құрылысын, ондағы болып жатқан
құбылыстарды зерттеуге ежелден-ақ құмар болды. Көне замандағы әлем құрылысы
туралы алғашкы түсініктер өте қарапайым және олар діни нанымдармен астасып
жатты. Аспан мен Жер бөлек карастырылып, Жер дүниенің қозғалмайтын центрі
ретінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.