Гидрофильдік зат

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Студенттің өзіндік жұмысы

Факультеті: Жалпы медицина

Кафедра: Молекулалық биология және генетика

Курс: 1

Тақырыбы: Клетканың қозғалыс органоидтары

Орындаған:

Тобы:

Тексерген:

Глосарий

1. Везикулалар - қоректік заттарды тасымалдайтын немесе сақтайтын мембранамен қапталған ұсақ, клеткаішілік органеллалар (көпіршіктер) . Везикула цитозольден (цитоплазма матриксі) өте жұқа липидті мембранамен бөлінген. Везикула - бұл метаболизмді жүргізетін, клеткаішілік заттардың тасымалын қаматамасыз етеін және ферменттерді сақтайтын қойма болып табылады. Сонымен қатар везикулалар клетканың жүзгіштігін қамтамасыз етеді. Кейбір везикулалар плазмалық мембраналардан дамиды.

2. Транспорттық (тасымал) везикулалар - молекулалардың клеткаішілік және клетааралық тасымалдануын қамтамасыз етеді. Мысалы, ақуыздарды эндоплазмалық ретикуламнан Гольджи жиынтығына тасымалдау. Мысалы, эндоцитоздық және экзоцитоздық көпіршіктер жатады.

3. Синаптикалық везикулалар - нейрондардың пресинаптикалық шекараларында кездеседі, нейромедиаторларды жинақтайды.

4. Газдық везикулалар - бактериялар, планктондар, балдырларда кездесетін түрі. Балдырларда жүзгіштікті және күн энергиясын қажетті мөлшерде пайдалануын қаматамасыз етеді.

5. Лизосома - жасушаішілік ақорыту (заттарды ыдырату) қызметінатқаратын органеллалар. Лизосомаларда - ақуыздарды, липидтерді, көмірсулар және нуклеин қышқылдарын ыдыратын арнайы ферменттер - гидролазалар көптеп кездеседі.

6. Матрицалық везикулалар - сүйек, сіңір ұлпаларының және дентиннің матрикстерінде биоминерализация басталуын қамтамасыз етеді.

images (1).jpg

Липидтік везикула

7. Липосомалар мен мицеллалар -заттардың жасушаішілік-везикулалық тасымалдануының әмбебап және тиімді құралы болып тасымалдау көпіршіктері .

8. Липосомалар - қабырғасы липидтік қосқабаттан тұратын дөңгелек тасымалдаушы көпіршіктері. Липосомалардың ішкі және сыртқы беттері полярлы болып, ішкі ортасы сулы болады.

загруженное (1).jpg

Липосома

9. Мицеллалар -бір қабат липидтерден құралған және майлы заттарды тасымалдауға арналған көпіршік, липосомалардан ерекшеліктері бұлардың қабырғасы бір қабат липидтерден тұрады. Липидтердің гидрофильдік «бастары» сыртқа, ал гидрофобтық «құйрықтары» ішке, яғни мицелланың ортасына қарай бағытталған.

10. «Жүк»молекуласы - Везикулалық тасымалдануда тасымалданатын ақуыздар мен липидтер көпіршік қабырғасын құрайды, ал оның қуысында басқа органеллаларға арналған не жасуша сыртына шығарылатын молекуласы болады.

11. Эндоплазмалық ретикулум (ЭПТ) мембранасы -жасушаішілік везикулалық тасымалдау басталады. Бұл жерде ақуыз молекуласының гликозилденуінің алғашқы кезеңдері өтеді. Содан кейін ақуыз молекулалары тасымалдау көпіршіктеріне іріктелініп Гольджи кешенінің цис-полюсіне өтеді. Гольджи цистерналарында ақуыздардың гликозилденуі әрі қаарй жалғасады

12. Гольджидің транс-полюсі мен транс-торлары -ақуыздың гликозилденуі толығымен аяқталады. Сонымен қатар олар фосфорланады және сульфаттанады. Гольджи цистерналарынан ақуыздар жиекті көпіршіктер арқылы өтеді. Гольджидің транс-торларында толық модификацияланған ақуыздар нақтылы органеллаларға тасымалдану үшін тасымал көпіршіктеріне іріктелінеді.

13. Экзоцитоз -заттардың цитоплазмалық мембрана (плазмолемма) арқылы сыртқа шығарылуын

14. Эндоцитоз -заттардың цитоплазмалық мембрана (плазмолемма) арқылы жасуша ішіне өткізілуін

15. Трансмембраналық тасымалдану -заттардың цитоплазмалық мембрана (плазмолемма) арқылы жасуша ішіне өткізілуін немесе шасуша сыртына шығарылуы

16. Мембраналық көпіршіктер -заттардың плазмолемма арқылы өтуі жүзеге асады.

17. Эндоцитоз - заттардың сыртқы ортадан жасушаға енгізілуі

18. Пиноцитоз - еріген макромолеклалық қосылыстардың жасушаға енгізілуі;

19. Пиноцитоз - конститутивтік үдеріс, яғни ол кез-келген жасушада үнемі ұсақ мембраналық көпіршіктер, яғни инвагинациялар, пайда болып отырады.

20. Алғашқы эндосомалар -о лар плазмолемма бетіне жақын орналасқан басқа көпіршіктермен қосылып Олардың қызметі сыртқы ортадан кіші молекулаларды, су және еріген ақуыздарды өздеріне қосып алып жасушаға енгізу болып табылад

images (3).jpg Пиноцитоз

21. Фагоцитоз - қатты түйіршік заттардың жасушаға енгізілуі. Фагоцитоз процесін зерттеп, бұл терминді ғылымға алғаш орыс физиологі И. И. Мечников.

22. Фагоцитоз - ірі түйіршіктердің плазмолемма бетіндегі көптеген рецепторлармен байланысуынан басталады. Осыдан кейін рецептор-лиганд кешені плазмолемманың инвагинациялануы (ішке қарай қайырылып ісінуі) нәтижесінде фагосомаға айналып жасуша ішіне енеді.

загруженное (3).jpg

Фагоцитоз

23. Рецептор арқылы жүзеге асатын эндоцитоз - бұл кезде жасушаға енгізілетін заттар алдын ала плазмолемма бетіндегі арнйы рецепторлармен байланысып, содан кейін жасушаға енгізіледі. Бұл процесс әсіресе имундық реакцияларда жиі кездеседі.

Рецепторлар арқылы жүзеге асатын эндоцитозда алғаш плазмолемма бетіндегі арнайы рецептор лигандамен байланысып, жиекті шұқыр пайда етеді. Содан кейін ол жиекті көпіршікке айналады.

24. Жиекті көпіршік -цитоплазмаға еніп эндосомамен қосылады.

2. Экзоцитоз - түйіршіктердің және ірі қосылыстардың жасушадан шығарылуы.

1) секреция

2) экскреция

25. Секреция -еріген заттардың (ірі не ұсақ молекулалық) секреторлық көпіршіктер арқылы сыртқа шығарылуы.

26. Ақуыз молекулалары мембраналық көпіршіктер- Гольджидің транс-торларынан плазмолеммаға жеткізіледі және онымен қосылып құрамындағы заттарды экзоцитоз арқылы сыртқа шығарады.

27. Конститутивтік секреция - жасушада үнемі жүзеге асатын және ешқандай сыртқы сигналды, ${Са}^{2 +}$ ионының болуын, қажет етпейтін процесс.

28. Сыртқы сигналдар - цитоплазмаға мембрана арқылы ${Са}^{2 +}$ иондары көптеп өтеді және оның концентрациясы 1 мкм-ге дейін өседі.

29. Экскреция - қатты түйіршіктердің жасушадан шығарылуы, мысалы эритропоэз (эритроциттердің жасалу процесі) аяғында торлы субстанциялардың ретикулоциттерден сыртқа шығарылуы.

Эндоцитоз және экзоцитоз

загруженное (2).jpg