Маңғыстаумұнайгаз АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы
Мазмұны
Кіріспе . . . 3
1. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ туралы . . . 4
1. 1 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на қысқаша баяндама және құрылымы . . . 4
1. 2 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның даму тарихы . . . 8
1. 3 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның жауапкерлігі шектеулі серіктестіктері . . 13
2. “Маңғыстаумұнайгаз”АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы . . 17
2. 1 Кәсіпорынның ішкі шаруашылық жоспарлау жүйесі . . . 17
2. 2 Маңғыстаумұнайгаз» АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау
басқармасының функциялары мен міндеттері . . . 20
2. 3 Ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасына келіп түсетін барлық
шығындардың сметасы . . . 23
Қорытынды . . . 28
Қолданылған әдебиеттер . . . 30
Кіріспе
Есеп беру
Мұнай - қара алтын. Жер қойнауынан алынатын табиғи байлық болып табылады. Қазақстан Респуликасы мұнай мен газға бай ел. Сондықтан шет елдерден бұл қазба байлыққа инвестиция салушылар жылдан жылға көбеюде. Ал бұл өз кезегінде қазақ елінің әлемдік нарықтағы елеулі орны бар екенін көрсетеді.
«Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғам Каспий өңіріндегі мұнай өндіретін елдің ең басты компаниясы болып табылады. Жылдық өндіру көлемі түрліше ауытқып тұрса да, елдің мұнай өндіру кәсіпорындары арасындағы басты орынды алуда. Өз дамуын он тоғызыншы ғасыр ортасынан бастаған бұл компания қазірде құрамына көптеген еншілес компанияларды қосып ұлғаюда. «Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғам өз кезегінде әртүрлі бөлімшелер мен басқармаларға бөлінеді. Оның құрамында Жетібай және Қаламқас өндірістік басқармалары бар. Сонымен қатар, Қаржы мен Бухгалтерлік есеп басқармасы, Ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы, Әкімшілік шаруашылық қызмет көрсету басқармасы, Бизнес және Экономикалық талдауды жоспарлау басқармасы, Материалдармен қамтамасыз ету басқармасы, Мониторинг және копьютерлік ақпараттарды өңдеу басқармалары бар. Бұл басқармалардың өз қызметтері мен міндеттері бар. Сол өз жұмыстарын атқара отырып, олар кәсіпкерліктің өрлеуіне өз үлестерін қосуда.
«Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғамының барлық еншілес компаниялары мен барлық басқармаларының ең басты мақсаты акционерлік қоғамға қызмет көрсету және оның алға дамуына жағдай жасау болып табылады.
1. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ туралы
1. 1 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на қысқаша баяндама және құрылымы
Мұнай қара алтын. Ол Қазақстан Республикасының басты табиғи газы болып табылады. Оның құрлықтағы қоры, ал газ конденсатының қоры млрд. тонна. Ал Каспий теңізінің шельфіндегі мұнай қоры, ал газ конденсатының қоры млрд. тоннаны құоайды. Сонымен қатар, Қазақстандағы табиғи газ көлемі трлн. тонна. Осы көрсеткіштер бойынша Қазақстан Республикасы СНГ елдері арасында екінші орынды, ал дүние жүзі бойынша орынды иеленіп отыр. Қазақстанның көптеген тұрғындарының өмірі осы қара алтытмен тығыз байланысты. Бірақ, көптеген аналитиктердің пікірінше елдегі мұнай сапасы бәсекелес елдердің мұнайының сапасынан төмен екенін айтуда. Сонымен қатар, Қазақстандағы көптеген мұнай кенорындарында өндіретін мұнай құрамында парафин және меркаптин жоғары мөлшерде. Бұл дегеніміз Қазақстан Республикасында өндіретін мұнайды тасмалдау, сақтау және оны өңдеу өте қиын әрі тиімсіз екенін білдіреді. Алайда, Республикадағы өндірілетін шикізаттар соңғы он жылдық шамасында жақсы көрсеткіштер беруде.
Әртүрлі кезеңдер аралығында елде өндірілетін мұнай мн газ көлемі түрліше ауытқуда. Бұны, әсіресе, Қазақстан Республикасының мұнай және газ өндіру бойынша басты кәсіпорыны «Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғамының қаржылық шаруашылық қызметінен анық байқауға болады. Бұл кәсіпорын Республикадағы, аймақтағы және саладағы негізгі көрсеткіштерге макро деңгейде әсер етеді.
“Маңғыстаумұнайгаз” ашық акционерлік қоғамы - Қазақстан Республикасында ірі мұнай өндіруші кәсіпорындардың бірі. Басты орталығы Батыс Қазақстандағы Каспий теңізінің жағалауындағы Ақтау қаласында орналасқан.
Басты тауар өнімі сәйкесінше орнатылған талаптарымен мұнай және онымен шығатын газ болып табылады.
Негізгі айналысатын қызметі:
- Көмірсутекті шикізат жатынын барлау
- Мұнай және газ ұңғыларын іздеудің барлаулық, құрылымдық және эксплуатациялық бұрғылау
- Мұнай және газ кеніштерін орналастыру, құрылыс-монтаждық және жөндеу-құрылыс жұмыстары, автокөлік жолдарының құрылыс және жөндеу жұмыстары
- Мұнай және газды өңдеу
- Тұтынушыларға жеткізілетін мұнайды өнеркәсіп ішіндегі жинау, жеткізу және кешенді дайындау
- Республикадағы мұнай өңдеуші зауыттарда мұнай өнімдерін өңдеуден кейінгі іске асыру
- Мұнайкәсіптік және электромеханикалық құрал-жабдықтарға жөндеу және қызмет ету, бақылау-өлшеу саймандарының қолданыстағы ұңғыларға, автоматизация құралдарының өндірістік процестері, байланыс құралдарының эксплуатациясы және монтаж
- Шикі мұнай және мұнай өнімдерінің ішкі және сыртқы нарығының маркетингі және зерттеу
- Тауар және қызмет көрсету экспорты және импорты бойынша операцияларды орындау, шетел фирмаларын тиімді сыртқы экономикалық байланыс, сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық әрекет етуді жетілдіру
- Кенішті барлау процесін ақпаратты-есептеу қызмет ету.
1999 жылдың ақпан айындағы Қоғам жарғысына негізделе отырып «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның бас директоры мен басқа да басқару мүшелері келесідей бағытта жіктелді:
- жұмысшылар және бірлестіктермен байланыс директоры;
- техникалық директор;
- қаржы директоры;
- әкімшілік-шаруашылық директоры;
- қаржы және бухгалтерлік есеп басқармасы;
- бас геолог.
2006 жылдың 1 қаңтарынан бастап «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның басқарма құрылымының ұйымдастырылуы келесі сызбада көрсетілген.
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның басқармасының ұйымдастырылу құрылымы
- Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның даму тарихы
Қазақстанның аудандары (мұнай өндірудің 60%-ын өндіреді) және толық алғанда салалары дамуының макрокөрсеткіштеріне “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ жоғары деңгейде әсер етеді.
Обылыс бойынша және “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның мұнай және газ өндіруінің 2004-2005 жылдардағы көрсеткіштері
Диаграмма 1
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ елдегі болашағы зор, ірі мұнай өндіретін кәсіпорын қатарына жатқанына қарамастан 1996-2000 жылдар аралығында өндіру көлемін азайтты. 1996 жылы кәсіпорын жылына 7, 8 млн тонна мұнай, 1997 жылы - 6, 4 млн тонна, 1998 жылы - 6, 54 млн тонна мұнай өндірді, яғни әр жыл сайын өндіру көлемі жарты млн тоннаға азайып отырған.
Жоспор бойынша 2000 жылы 4350 мың тонна мұнай өндіру көзделсе, қорытындылар бойынша 3347, 3 мың тонна мұнай өндірілген немесе 76, 9% орындалған.
Бұл төмендеу көптеген себептермен түсіндіріледі. Әлемдік мұнайдағы дағдарыс 2000 жылы жазда Қазақстанға да келіп жетті. Маңғыстау мұнайшылары мұнайға деген сұраныстың жоқтығына байланысты өндіру көлемін төмендетті. Мысалы, Қаламқас кенорны 2000 жылдың шілде айында жабылып қалды. Кенорынның жұмыссыз тұрып қалуына байланысты 760 мың тонна мұнай жоғалды. 1999 жылы бір баррель мұнай бағасы 22-25 долларды құраса, 2000 жылы мұнай бағасы екі есе төмендеді.
ОПЕК ұйымының мүше елдері ойластырған және жүзеге асырған іс-әрекеттеріне байланысты 2000 жылы мұнай бағасы едәуір өсті . Осының арқасында, мұнай өндіру айтарлықтай табысты болды. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ қазіргі таңдағы гүлденуі тек осыған байланысты емес. Ең әуелі кәсіпорынның іс-әрекетінің қысқаша ретроспективті көрінісін берейік.
Кәсіпорынның іс-әрекетінің қысқаша ретроспективті көрінісі
Сонымен, жаппай жекешелендіру нәтижесінде (1995-1997 ж. ж. ҚР-дағы жекешелендірудің екінші кезеңі) Бұрынғы өндірістік бірлестіктерді акционерлендіру үрдісі жүрді.
1997 жылдың 31 желтоқсандағы “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік құрылмы келесі кестеде көрсетілген.
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік құрылмы
1997 жылы 11 мамырда Қазақстан Үкіметі жекешелендіру аумағында жеке жобалары бойынша (“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ акциясы ҚР-дың қор нарығының «көгілдір фишкларының» («голубая фишка») бірі) индонезиялық «Central Asia Petroleum LTD» компаниясымен 60 % акциясын сату-сатып алу келісімшартына қол қойды. Бұл келісімшарт 1998 жылдың наурызында толықтай жүзеге асырылды. 1998 жылдың мамыр айында «Central Asia Petroleum LTD» өкілі “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ басшылығына келді (қоғамды 31 жыл басқаруға қол қойылды) .
ҚР Үкіметіне тиесілі 30% акциясын «Қазақойл» Ұлттық компаниясы басқарады.
01. 01. 2001 ж. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік құрылымы
Сонымен, қазіргі таңда “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ жеке мемлекеттік кәсіпорын болып табылады және оның табысы мен шығыны туралы ақпарат коммерциялық құпия.
1998 жылдан бастап мұнай және газ өндіру 12 кенорынның бірігуімен іске асуда, соның ішінде ең көп бөлігін Қаламқас, Жетібай, Алатюбе кенорындары өндіруде. 2000 жылдың бірінші тоқсанында «Қаламқасмұнайгаз» өндірістік бірлестігі 839100 тонна, «Жетібаймұнайгаз» өндірістік бірлетігі - 136100 тонна мұнай өндірді. Қаламқастың тұрақты тәуліктік мұнай өндіру көлемі 9500, ал Жетібайдікі - 1700 тоннаны құрады. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның мұнайшылары аталған ірі кенорындар тиімділігін артырумен қатар өздерінің шағын кенорындарының - Асар Восток, Солтүстік Қарағия, Солтүстік Аккар, Оймаша және т. б. өнім өндіру көлемін өсіруге талпынуда. Мысалы, 2000 жылдың басында осы жерде 975200 тонна мұнай өндірілді. Оның ішінде 28, 08 мың тоннасы артық орындалған. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның қаржылық басқармасының жетістіктерін келесі көрсеткіштер айқындайды. 1998 жылдың 1 қаңтарында қоғамның кредиторлық борышы 8, 21 млрд тенге, бюджетке және бюджеттік қорларға - 13, 1 млрд тенге, еңбекақы борышы - 2, 7 млрд тенге құрады. 2000 жылдың басында барлық қарыздармен төлеп құтылды, 1999 жылдың өзінде еңбекақы қарыздарын толық төлеп қоймай, сонымен қатар 1998 жылдың үш тоқсанына девиденттер төленіп, депозитке салынған еңбекақының үстеме төленді.
“Маңғыстаумұнайгаздың” сот талаптарының нәтижесінде 1999 жылдың шілде айында “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның мүлігінің көп бөлігі (51%) Павлодар мұнай өңдеу зауытына берілді. Осылай келе, қазіргі таңда “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ мынандай сипатқа ие: 1) монополист;
2) аймақтық көрсеткіштерге жоғары деңгейде әсер ететін донор кәсіпорын;
3) ірі салық төлеуші;
4) ірі басқару обьектісіне ие.
1. 3 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның жауапкерлігі шектеулі серіктестіктері
Өндірістің негізі болып табылатын мұнай және газ өндірудің технологиялық үрдісі автоматтандырылған. Осы үрдістің үздіксіз жұмыс істеуі үшін негізгі өндірістік қорлар көмегімен қадағалау жүйесін қалпына келтіру, кенрынды энергиямен, су және бумен, сонымен қоса, автоматты жұмыс істеу жүйесін уақытылы қалпына келу мүмкіндігімен қамтамасыз ету.
Осыған байланысты кәсіпорынның үздіксіз қызметін қамтамасыз ету үшін бірнеше жауапкершілігі шектеулі серіктестері қызмет етуде. Мысалға айта кететін болсақ, ұңғыларды бұрғылау және жөндеу жұмыстарын жүргізу, жөндеудің жерасты жіне күрделі түрлнрін іске асыру, сораптар мен құбырларды уақытымен қалпына келтіру қызметтерін ЖШС “Oil Services Company”; техникалық тасымалдар, жер қондырғыларын тасымалдау, вахта қызметкерлерін тасымалдау, трактормен тасымалдау, инженерлік жіне оперативтік тасымалдау, монтаждық тасымалдау, орталықтан тасымалдау қызметтерін ЖШС “Oil Transport Corporation”, кенорындағы газ трубаларын орнату, цехаралық жолдарды салу, вахталық әдіспен жұмыс істейтін мұнайшыларға жатахана салумен айналысатын ЖШС “Oil Construction Company” және т. б.
2000 жылдың 21 қаңтарынан бастап «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның басқарма құрылымының ұйымдастырылуы келесі сызбада көрсетілген.
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның басқарма құрылымының ұйымдастырылуы
Акционерлердің жалпы жиналысы
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері және олардың атқаратын қызметтері
№№
Пп
- Мұнай және газ кеніштерін барлау және игеру;
- Мұнай және газды өндіру және айдау;
- Мұнайгаз шикізатын және өнімдерін өндіру, өткізу;
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на 100% қызмет ететін ЖШС-тер
“Oil Transport Corporation”:
- “Жетібай технологиялық көлік”
- “Бұзашы технологиялық көлік”
- “Арай”
- Арнайы техникамен қызмет көрсету;
- Вахталық жолаушылар тасымалдау және жеңіл көліктермен қамтамасыздандыру;
- Мұнай жіне газ кеніштерінде транспорттық қызметтер көрсету;
“Oil Services Company”:
- “Химремонтскважин”
- “Шегендеу”
-“Бұрғышы”
- Қаламқас кенішінде ұңғыларды толық және жерасты жөндеу;
- Мұнай және газ өндіру технологиялық процестерінде химизациялау;
- Цементті агрегаттарды қолданумен арнайы қызметтер көрсету;
- Жетібай кенішінде ұңғыларды толық және жерасты жөндеу;
- Мұнай және газ барлау ұңғыларын орналастыру;
“Oil Construction Company”:
- “Маңғыстаумұнара”
- “Мұнайқұрылыс”
- “Маңғыстаумұнайжолдары”
- Мұнай және газ кеніштеріне құрылыс және орналастыру;
- Мұнарақұрылыс;
- Кеніштерде автокөлік жолдарымен қамтамасыздандыру ;
- Цементтейтін агрегаттарды пайдаланып, арнайы қызметтер көрсету;
- өлшеу құрылғыларымен техникалық қызмет көрсету, автоматика, телемеханикамен қамтамасыз ету;
- радио және телефон байланысымен қамтамасыз ету;
2. «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы
2. 1 Кәсіпорынның ішкі шаруашылық жоспарлау жүйесі
Мұнай өндіруші бірлестіктердің басты ұйымдасу негізі технологиялық және анықталған мұнай және газ табу өндірістік процесінебайланысты құрылады. Мұнай мен газ дайындау және айдаудың технологиялық үрдісі келесілерден тұрады.
Жер қабатынан ұңғымен шыққан мұнай мен газ құбырмен мұнай мен газды айыру бөліміне айдалады, ол жерден сәйкесінше айырылған мұнай және газ құбырларымен дайындау және айдау цехына келіп жетеді. Дайындау цехында мұнайды судан, тұздан, механикалық қоспалардан айырып, тауарлы мұнай өнімін мұнай құбыры басқармасына тапсырады. Мұнайдан бөлінген су, тұз және механикалық қоспалар тұндырғыштарға бағытталады. Сол жерден құбырлармен жерге сіңуге жіберіледі немесе айдау ұңғылармен жер қабатының қысымын ұстауға жер қабатына айдалады. ілеспе газдың тұрақты мөлшердегі сапасы алынғаннан кейін тұтынушыларға жеткізіледі немесе жер қабатының қысымын ұстау жүйесіне бағыттайды.
Технологиялық үрдістің соңғы элементі - әр түрлі әдістерімен ( электрліжылыту, бумен өңдеу, қышқылмен өңдеу, т. б ) ұңғының түпкі аймақ қабатына әсер ету.
Сонымен, технологилық үрдістердің экономикалық шығындарын есептеу, болжамдау, бағалау, жоспарлау «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасына негізделген.
Кәсіпорынның ішкі шаруашылық жоспарлау жүйесі.
Жоспарлау - бұл өзара байланысты шешімдер мен жағдайлар жиынтығын алдын ала қабылдау мен бағалау үрдісі. Болашақта керекті нәтиже алу үшін алдын ала арнайы шараларды қолдану. Осы шаралар нәтижелерін одан әрі жақсарту мүмкіндіктерін де алдын ала қарастыру да жоспарлау деп аталады.
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ- ды жоспарлауда жоспар көрсеткіштерін 3 топқа бөлуге болады:
- мұнай және газ өндірудің натуралды және ақшалай көрсеткішін анықтаушы;
- АҚ- ның тиімді жұмыс істеуін анықтаушы;
- АҚ - дағы материалды- техникалық және еңбек ресурстарын сипаттаушы.
Жұмыс көлемдері бөлімшелерге бөлінген жылдық, тоқсандық, айлық жоспарды қабылдайды.
Көрсетілген қызмет есебі; аяқталмаған өндіріс туралы ақпарат; анализ және жоспарлауға қажетті басқа да мәліметтерді тапсырады.
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ -ның тоқсандарға бөлінген бір жылғы жоспары келесі бағыттағы көрсеткіштерден құрылады:
- мұнай өндіру және өткізу, өз қажеттіліктеріне кеткен шығын;
- газ ( табиғи және ілеспе) өндіру мен өткізу, өз қажеттіліктеріне кеткен шығын;
- өткізілген өнімнің көлемі;
- Ұңғыны пайдалануға қосу;
- Қабатқа суды айдау көлемі;
- Жаңа техника мен технологияны енгізу;
- Инвестиция көлемі ( ақшалай салымдар) ;
- Қуаттылықты күшейту;
- Міндетті аударымдардың мөлшері;
- Еңбекақы қоры;
- Капиталды жөндеу көлемі;
- Металлоиға өткізу;
- Жүк тасу көлемі;
- Еңбек өнімділігін жоғарылатуға тапсырмалар;
- Электроэниргияны өндіру;
- Дәнекерлеу металконструкцияларын өндіру;
- Кесілген материалдарды қайта өңдеу;
- Рационализаторлық үсыныстар мен көріністерді енгізуден түскен үнем мөллшері;
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ -ның жоғаргы жоспарына техникалық, өндірістік және қаржылық жоспар, еңбек және кадр жоспары, шығындар жоспары, әлеуметтік даму жоспары, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану және қоршаған ортаны қорғау шараларын жоспарлау және тағы басқа жоспарлар жатады. Сонымен қатар жоспарлауға мыналар да жатады:
- күрделі құрылыс жоспарлау;
- техника мен ғылымды дамыту жоспары;
- материалды техникамен қамтамасыз ету жоспары.
Жоспарлау - өте маңызды, жауапты, көп еңбекті қажет ететін жұмыс. ол қолда бар көрсеткіштерге талдау жасай отырып, өндірістік іс әрекеттің нормасы мен нориативін, оның ішкі және сыртқы жағдайлардың факторларының динамикасы мен бағытын қарастырады.
2. 2 Маңғыстаумұнайгаз» АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасының функциялары мен міндеттері
Функциялары:
- Кәсінорын даму перспективасінің экономикалық нормативі мен лимиттерін ескере отырып, бизнес жоспарды ұйымдастыру және жалпы басқару;
- Кәсінорын бизнес-жоспар жобаларын толығымен құру;
- Кәсінорын басшысы тәртіп туралы, бизнес-жоспар жобалар жасау мерзімдерінің дайындалған ұсыныстарды орнатады;
- Кәсінорын бизнес-жоспар жобаларының есебі мен болу себебін қарастыру;
- Кәсінорын экономикалық қызметі жобаларын дайындау.
Методологиялық жұмыс шеңберінде
Методикалық басқару, түр және құжатты жасау, орнымен және уақытында жұмысты жүргізу:
- Технико-экономикалық жоспарлау;
- Оперативті-өндірістік жоспарлау;
- Компанияның өндірістік-шаруашылық қызметінің есеп және анализ нәтижелері;
- Экономикалық тиімділік есебі;
- Экономикалық есеп беру.
«Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-ның басқару құрылымында Бизнес және экономикалық талдауды жоспарлау басқармасы арнайы бөлінген. Оның құрамында жиырма қызметкер қызмет етеді. Олардың міндеттері:
- кәсіпорындағы экономикалық жоспарлау қызметін ұйымдастыру;
- өндірістік қорларды барынша экономикалық тиімді мақсатта пайдалану;
- өндіріс дамуының жылдық, тоқсандық, айлық жоспарын: осыған негізделген есептерді: құрал жабдықтарды пайдаланудың жалпы шығындарының сметасын, экономикалық ынталандыру қорының шығындарын өңдеу;
- кәсіпорын қызметінің технико - экономикалық және қаржылық көрсеткіштерін талдау; ішкі цехтық қорларды қолдану ұсыныстарын өңдеу және барлық мүмкіндіктерді анықтау;
- кәсіпорынның негізгі бюджетін қаржы және бухгалтерлік есеп басқармасымен бірге құру.
Сонымен қатар, ішкі шаруашылықты жоспарлауға арналған бұл бөлімше аталған қызметтерден басқа да АҚ - ның құрамындағы қызметтерді басқаруды іске асырады:
- кенорынның орналасуын басқару;
- коммерциялық қызмет;
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz