Сызуды оқытудың құралдары мен көрнекіліктері



1. Сызу пәні туралы түсінік
2. Сызықтың түрлері мен көрнекіліктері
3. Өзара перпендикуляр үш жазықтықта тік бұрыштап проекциялау
4. Пішім және масштаб
5. Сызу аспаптары мен жабдықтары
Қолданылған әдебиеттер
Сызу – сызбаны, ықшамсызба, графикті т.т. жасаудың, сызудың әдісі мен ережесін анықтап белгілейтін қолданбалы техникалық пән.
Кейбір шартты белгілерді, ерекше ережелер мен белгілі бір масштабты сақтай отырып белгілі бір аспаптардың көмегімен, кейде қолмен сызба салу. Сызудың мынадай негізгі түрлері бар: проекциялық сызу (кеңістіктегі денелерді бейнелеу), арнаулы сызу (машина жасауда, құрылыста, картографияда, т.б. қолданылады) және геометриялық сызу (геометриялық салу есептерін графиктік жолмен шешу үшін қолданылады). Нүкте кескіндерінің орнын анықтау теңдеулері бойынша алынатын заттарды бейнелеу, т.б. үшін тік бұрышты не полярлық координаттар пайдаланылады. Кеңістіктегі фигуралардың жазықтықтағы бейнесінің теориялық негізі сызба геометрия болып табылады. Техникалық сызудағы нәрселерді бейнелеудің басты тәсілі – кескіндерді өзара перпендикуляр жазықтықтарға тік бұрыштап проекциялау. Техникалық сызуға сызба, сипаттізім, сұлба, т.б. жатады.
Сызбада бұйымдарды жасап шығару немесе құрастыру үшін керек ақпарат түгелдей келтіріледі, яғни мұнда бұйымның кескіндері беріледі. Кескіндерді көріністер, тіліктер және қималар деп ажыратады. Көрініс нәрсенің көрінетін (алдынан, үстінен және сол жағынан) бетінің проекциясы, ал қима мен тілік – бұйымды бір немесе бірнеше жазықтықпен қиғанда шығатын шартты кескіндер. Қимада бұйымның қиюшы жазықтықпен ортақ бөлігі ғана кескінделсе, тілікте қиюшы жазықтықтың арғы жағындағы бөлігі қимаға қоса сызылады.
Сипаттізім күрделі бұйымның құрамын анықтайды, құрастырылатын бұйымның негізгі конструкторлық құжаты болып табылады.
Сұлбада бұйымның құраушы бөліктері мен олардың арасындағы байланыстар шартты графикалық белгілер түрінде көрсетіледі. Электрикалық (Э), кинематикалық (К), гидравликалық (Г), пневматикалық (П), т.б. сұлбалар қазіргі техниканың күрделі қондырғыларының қалай жұмыс істейтінін түсінуге көмектеседі.
1. Хасенов, М. М. Сызу пәнi: электрондық оқу құралы.
2. Хасенов, М. М., Сүйiндiков, Е. Т. Сызу пәні, оқулық – Караганда, 2003ж.
3. Сүлейменов К.М. Сызу, 9 сыныпқа арналған оқулық, 2005ж.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті

Кәсіптік білім және сәндік
қолданбалы өнер кафедрасы

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:

Сызуды оқытудың құралдары мен көрнекіліктері

Орындаған: 10301 топ студенті Сапиев
Б.Т.
Тексерген: Мулдашева Б.

Орал, 2012ж.

Жоспар

1. Сызу пәні туралы түсінік
2. Сызықтың түрлері мен көрнекіліктері
3. Өзара перпендикуляр үш жазықтықта тік бұрыштап проекциялау
4. Пішім және масштаб
5. Сызу аспаптары мен жабдықтары
Қолданылған әдебиеттер

1. Сызу пәні туралы түсінік
Сызу – сызбаны, ықшамсызба, графикті т.т. жасаудың, сызудың әдісі мен
ережесін анықтап белгілейтін қолданбалы техникалық пән.
Кейбір шартты белгілерді, ерекше ережелер мен белгілі бір масштабты
сақтай отырып белгілі бір аспаптардың көмегімен, кейде қолмен сызба салу.
Сызудың мынадай негізгі түрлері бар: проекциялық сызу (кеңістіктегі
денелерді бейнелеу), арнаулы сызу (машина жасауда, құрылыста,
картографияда, т.б. қолданылады) және геометриялық сызу (геометриялық салу
есептерін графиктік жолмен шешу үшін қолданылады). Нүкте кескіндерінің
орнын анықтау теңдеулері бойынша алынатын заттарды бейнелеу, т.б. үшін тік
бұрышты не полярлық координаттар пайдаланылады. Кеңістіктегі фигуралардың
жазықтықтағы бейнесінің теориялық негізі сызба геометрия болып табылады.
Техникалық сызудағы нәрселерді бейнелеудің басты тәсілі – кескіндерді өзара
перпендикуляр жазықтықтарға тік бұрыштап проекциялау. Техникалық сызуға
сызба, сипаттізім, сұлба, т.б. жатады.
Сызбада бұйымдарды жасап шығару немесе құрастыру үшін керек ақпарат
түгелдей келтіріледі, яғни мұнда бұйымның кескіндері беріледі. Кескіндерді
көріністер, тіліктер және қималар деп ажыратады. Көрініс нәрсенің көрінетін
(алдынан, үстінен және сол жағынан) бетінің проекциясы, ал қима мен тілік –
бұйымды бір немесе бірнеше жазықтықпен қиғанда шығатын шартты кескіндер.
Қимада бұйымның қиюшы жазықтықпен ортақ бөлігі ғана кескінделсе, тілікте
қиюшы жазықтықтың арғы жағындағы бөлігі қимаға қоса сызылады.
Сипаттізім күрделі бұйымның құрамын анықтайды, құрастырылатын бұйымның
негізгі конструкторлық құжаты болып табылады.
Сұлбада бұйымның құраушы бөліктері мен олардың арасындағы байланыстар
шартты графикалық белгілер түрінде көрсетіледі. Электрикалық (Э),
кинематикалық (К), гидравликалық (Г), пневматикалық (П), т.б. сұлбалар
қазіргі техниканың күрделі қондырғыларының қалай жұмыс істейтінін түсінуге
көмектеседі.
Үлгілер мен күрделі емес сызбаларды оқушылардың өздігінен орындауына
және оны оқи білуіне қажетті білім, тәжірибелік дағды мен іскерлікті
игеруді мақсат ететін жалпы білім беретін орта мектептегі оқу пәні.
Ғылым мен техниканың дамуы сызуға айтарлықтай жаңалықтар қосты.
Қазіргі кезде сызуда “Компьютерлік графика” деп аталып жүрген жаңа бөлім
пайда болып, сызу “Инженерлік графика” деп атала бастады.

2. Сызықтың түрлері мен көрнекіліктері
Сызба сызуда 9 түрлі сызық қолданылады. Олардың төртеуі тұтас, ал
қалған бесеуі тұтас емес сызықтар.
1. Тұтас жуан негізгі сызық. Егер бұл сызықтың жуандығын s (латын
әрпі) деп белгілесек, онда s кескіннің үлкен-кішілігі мен күрделілігіне
және сызбаның пішіміне байланысты 0,5 мм-ден 1,4 мм-ге дейінгі аралықта
болады. Бір сызбадағы сызықтардың жуандықтары бірдей болуы тиіс. Тұтас жуан
негізгі сызық сызбада көрінетін сызықтарды бастыра жүргізу үшін
қолданылады.
2. Тұтас жіңішке сызық. Оның жуандығы негізгі сызықтың жуандығынан
екі-үш есе жіңішке болады. Бұл сызықтың сызбада қолданылатын орны көп,
соның бастыларын ғана атап өтейік. Шығару және өлшем сызықтары, проекция
және координата осьтері, көмекші тұрғызу сызықтары, қима және тілікті
сызықтау (штрихтау) тұтас жіңішке сызықпен жүргізіледі.
3. Тұтас жіңішке іркесінді сызық. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың
жуандығындай болады. Ұзын үзу сызықтарын көрсету үшін қолданылады.
4. Тұтас ирек сызық. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың жуандығымен
бірдей. Үзу сызықтары үшін және тілікті көріністен бөлу үшін қолданылады.
Ирек сызық сызу аспаптарының көмегінсіз, қолдан салынады.
5. Үзілме сызық. Сызық бөліктерінің ұзындығы 2 мм-ден 8 мм-ге
дейінгі аралықта, ал олардың арақашықтықтары 1 мм-ден 2 мм-ге дейінгі
аралықта алынады. Үзілме сызық сызбадағы көрінбейтін сызықтарды кескіндеу
үшін қолданылады.
6. Жіңішке нүктелі үзілме сызық. Сызық бөліктерінің ұзындығы 5 мм-
ден 30 мм-ге дейінгі, ал аралықтары 3 мм-ден 5 мм-ге дейінгі аралықта
алынады. Нүкте (сызықша) бөлік аралықтарының дәл ортсына қойылады. Жіңішке
нүктелі үзілме сызық, үзілме сызық сияқты бөліктерінен басталып,
бөліктерімен аяқталады және бөліктерімен қиылысады. Сызбаның осьтік және
центрлік сызықтары осы сызықтың көмегімен көрсетіледі.
7. Жуандатылған нүктелі үзілме сызық. Жуандығы тұтас негізгі
сызықтың жуандығынан 1,5-2 есе жіңішке болады. Бөліктерінің ұзындықтары
3...8 мм, ал олардың аралықтары 3...4 мм болады. Шынықтырылатын және
қапталатын беттерді жуандатылған нүктелі үзілме сызықпен көрсетеді. Бұл
сызықты қиюшы жазықтықтың алдындағы нәрсе бөлігін кескіндеу үшін де
пайдаланады.
8. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың жуандығымен бірдей болады.
Бөліктерінің ұзындығы 5...30 мм, олардың аралығы 4...6 мм болады.
9. Сызбада қиюшы жазықтықтардың орындарын көрсеткенде
пайдаланылады, сондықтан оны қима сызығы деп те атайды. Жуандығы (1 ...
1,5) s-ке тең болады. Бұл сызық екі бөліктен тұрады, бөліктерінің аралығы
қимасы немес тілігі берілетін нәрсенің сәйкес өлшеміне байланысты. Бір
бөлігінің ұзындығы 8... 20 мм-ге тең болады.

3. Өзара перпендикуляр үш жазықтықта тік
бұрыштап проекциялау
Бір проекция бойынша нәрсенің геометриялық пішіні туралы әрқашан
дәйекті пікір айтуға болмайды.
Егер нәрсенің бір емес, екі проекциясын өзара перпендикуляр екі
жазықтықта: фронталь және горизонталь жазықтықта салсақ, онда мұндай
кемшіліктің бәрін жоюға болады.
Фронталь V жазықтықта проекция алу үшін нәрсені – алдыңғы жағынан, ал
горизонталь Н жазықтықты үстіңгі жағынан қарастырамыз. Нәрсенің V
жазықтықтағы проекциясы – фронталь проекция, Н жазықтықтағы проекциясы
горизонталь проекция деп аталады. Осы жазықтықтардың қиылысу сызықтарын
проекциялар осі деп атайды.
Осындай жолмен салынған проекциялар кеңістікте әр түрлі жазықтықтарда
орналасқан болып шығады. Нәрсенің кескінін бір парақ қағазға, яғни бір
жазықтыққа сызады. Сондықтан нәрсенің сызбасын сызу үшін, екі жазықтықты да
бір жазықтыққа келтіреді. Ол үшін проекциялардың горизонталь жазықтығын, ол
вертикаль жазықтықпен беттесетіндей етіп х осінен төмен қарай 900-қа
бұрады. Сонда екі проекция да бір жазықтықта орналасқандай болып шығады.
Проекциялар жазықтығының шекарасын сызбада көрсетпесе де болады. Егер
қажет болмаса, проекциялаушы сәулелер мен проекциялар жазықтықтарының
қиылысу сызығы, яғни проекциялар осі де сызбаға түсірілмейді.
Беттестірілген жазықтықтарда нәрсенің фронталь және горизоталь
проекцияларын проекциялық байланыста, яғни горизонталь проекцияны фронталь
проекцияның дәл астынан орналастырады.
Нәрсенің төменгі шығыңқы жерінің горизонталь проекцияда көрінбей
қалғанына көңіл аударыңдар, сондықтан ол штрих сызықтармен көрсетілген.
Тағы да бір мысал қарастырайық. Сызба бойынша детальдың жалпы пішінің
көз алдымызға оңай келтіре аламыз. Бірақ вертикаль бөліктегі ойықтың пішіні
айқындалмай қалады. Оның қандай екенін көру үшін тағы да бір жазықтыққа
проекция салу керек. Оны Н және V проекция жазықтықтарына препендикуляр
орналастырады.
Проекциялардың үшінші W жазықтығы профиль жазықтық деп, ал одан шыққан
проекция нәрсенің профиль проекциясы деп аталады. Француздың профиль
деген сөзінен шықан, қазақша бүйірінен қарағандағы көрініс дегенді
білдіреді. Оны W әріпімен белгілейді.
Проекциялаған нәрсе кеңістіктерінде V, Н және W жазықтықтарымен
жасалған үш қырлы бұрышқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Көрнекі құралдардың түрлері
Ағылшын тілі сабағында сурет көрнекілігін қолдану арқылы оқушының сөйлеу іскерлігін дамыту
Сабақта оқытуды қамтамасыз ететін оқыту әдістерін қолдану
Сызуды оқыту әдістемесі педагогика ғылымының бір саласы
Бөлшектердің сызбасын орындаудың тәжірибелік жұмыстары
Сызуды оқыту әдістемесі
Сызуды оқыту әдістемесінің жүйесі
Сызуды оқыту әдістерінің түрлері
Графика және жобалау пәнінің мектеп бағдарламасындағы орны
Қазіргі кезеңдегі жалпы орта білім беретін мектепте сызуды оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Пәндер