Қазақ тілі білімінің тарихы шартты түрде

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 65 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстанның бүгінгі жай-күйін жəне келешектегі даму бағытын сөз еткенде, өткен тарихын да əрдайым есте ұстап, тарихтан тағылым алған абзал. Бұл орайда əсіресе ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанда орын алған саяси-əлеуметтік фактор ел зиялыларының ұлт мүддесі жолында бірігіп, қазақ тілін бағдарға ала отырып, бірлесе еңбек етуінің жарқын үлгісі болды. Бұл кезең - қазақ қоғамының рухани жағынан серпілген, ұлттық сананың оянған кезеңі болды. Ұлттың қамын ойлаған қазақтың зиялы азаматтары адамзат тарихының көшінен қаға беріс қалып, бейқам жатқан елдіңт ығырықтан шығар жолын іздеп, шарқ ұрды. Одан шығудың бірден-бір негізгіжолы өнер-білімге тартылып, алдыңғы қатарлы елдердің қатарына қосылу деп білген зиялылар қалың бұқараның арасында ағартушылық идеясын, ұлттық сананы көтеру идеясын ұстанды. Бұл жолда ұлттық мəдениеттің, əсіресе тілдің алар орны ерекше болатынын терең түсінді.

Соңғы жылдары ғылыми танымда ХХ ғасырдың басында өмір сүрген ұлттық тіл білімінің қалыптасуына елеулі үлес қосқан ғалымдардың еңбектеріне ерекше көңіл бөліне бастады. Қазақ тіл білімінде жаңадан қалыптаса бастаған когнитивті лингвистика, антропоөзектілік бағыт сияқты жаңа үдерістер ХХ ғасырдың басында ұлттық тіл білімінің көш бастауында тұрған ғалымдардың еңбектерінен басталады. Қазақ тіл біліміндегі жаңа бағыттар мен А. Байтұрсынұлы, Қ. Кемеңгерұлы, Т. Шонанов, Қ. Жұбанов, Қ. Басымұлы сынды ғалым-зерттеушілердің еңбектерінің арасындағы сабақтастық осы кезеңді зерттеуді қажет етіп отыр.

ХХ ғасырдың 20-30-жылдарындағы Қазақстандағы ғылыми білімдер жүйесін арнайы қарастырудың өзіндік себептері бар:

Біріншіден, осы кезеңде қоғамдағы өзгерістерге байланысты білім-ғылым саласы қарқынды дамыды, оқулықтар мен оқу құралдары көптеп жарық көрді, жекелеген ғалымдар қазақ тілінің толық грамматикасын құрастырып, тіл біліміндетеориялардың қалыптасуына түрткі болды. Сол арқылы ұлттық тіл білімінің қалыптасуына жол ашты.

Екіншіден, осы кезеңде қазақ тілін оқыту, грамматикалық тұрғыдан сипаттау мəселесі қоғам тарапынан да қызу талқыға түсті.

Үшіншіден, ХХ ғасырдың 20 - 30-жылдарында ғылыми грамматика мен мектеп грамматикасының аражігі айқын көрініп, қазақ тілінің ерекшеліктерін грамматикалық тұрғыдан сипаттаудың ғылыми негіздері нақтыланды, ғылыми сипаттама мен ана тілін оқыту тəжірибелерінің өзіндік əдіс-тəсілдері айқындалды.

Төртіншіден, осы кезеңде қазақ əдеби тілі стильдік тармақтарға жіктелді, соған байланысты қазақ тілі грамматикалары əдеби тіл нормаларына сəйкес түзілді. Сол себепті осы кездегі грамматикалық сипаттамаларға талдау жасай отырып, ғалымдардың қазақ əдеби тілін қабылдау, түйсіну ерекшеліктерін де байқауға болады.

Бесіншіден, ХХ ғасырдың басында тілді грамматикалық тұрғыдан сипаттаудың бірнеше үлгісі жасалды. Қазақ тіл білімінің тарихында ғылыми парадигманың Қазақстандағы ХХ ғасырдың 20 - 30-жылдарындағы лингвистикалық теориялар жүйесіне қаншалықты ықпал еткенін айқындауға болады.

Қазақ тілі білімі - қазақ тілін зерттейтін ғылым саласы. Қазақ тілі білімінің тарихы шартты түрде: а) ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең, ә) ұлттық тіл білімі қалыптасқан кезең болып екіге бөлінеді. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең 19 ғасырдың 2-жартысынан басталады. Қазақ тілінің грамматикалық құрылысы туралы алғашқы мәліметтер Н. И. Ильминскийдің «Материалы к изучению киргиз-казахского наречия» деген еңбегінде ұшырасады. Бұл - қазақ тілінің кейбір ерекшеліктерімен таныстыруға арналған тұңғыш еңбек. Кейін М. А. Терентьевтің «Грамматика турецкая‚ персидская‚ киргизская и узбекская» (1875), П. М. Мелиоранскийдің «Краткая грамматика казах-киргизского языка» (1894‚ 1897) ‚ В. В. Катаринскийдің «Грамматика киргизского языка» (1897) ‚ т. б. еңбектер жарық көрді. Қазақ тілін таныстыру мақсатын көздегендіктен бұл еңбектерде белгілі бір категориялардың сырын ашу, оның ерекшеліктерін анықтау жағы қарастырылмаған. Олар негізінен қазақ тілінің заңдылықтарын, ерекшеліктерін орыс тілімен салыстырып, сол тілдің негізінде түсіндіруге тырысты. 19 ғ-дың 2-жартысында қазақ тілінің лексикогр. жұмыстары қауырт қолға алынып‚ дами бастады. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезеңде 40-қа жуық сөздік жарық көрді (А. Е. Алекторов, «Краткий казахско-русский словарь»‚ 1891; «Начальное руководство к изучению арабского‚ персидского и татарского языков с наречиями бухарцев‚ башкир‚ киргизов и жителей Туркестана»‚ 1869; Т. Бокин «Русско-киргизский словарь»‚ 1913; Н. И. Ильминский «Материалы к изучению киргиз-казахского наречия»‚ 1861, т. б. ) . Орыстардың Ресей империясына қараған халықпен қарым-қатынас жасауына көмектесу мақсатын көздеген бұл сөздіктер қазақтың сөздік құрамын хатқа түсіріп‚ жаңа‚ көне сөздердің мағынасын ашып көрсетті. Ұлттық тіл білімі қалыптаса бастаған кезеңнің өзі а) қуғын-сүргінге дейінгі кезең (1912 - 29) ; ә) қуғын-сүргіннен кейінгі кезең (1930 - 88) болып екіге бөлінеді. Қазақ тіл білімінің ғылым ретінде қалыптасып, дамуы Ахмет Байтұрсынұлының есімімен тығыз байланысты. Оның қазақ тілі оқулығы ретінде жазған «Тіл - құрал» атты еңбектерінде, мақалалары мен баяндамаларында тіл білімінің өзекті мәселелері сөз болады.

Қазақ жазуының тарихы көне түркi, араб, латын графикасымен, қазiргi қазақ жазуы орыс әлiпбиi графикасымен тығыз байланысы.

Қазақ жазуының тарихы көне түркi, араб, латын графикасымен, қазiргi қазақ жазуы орыс әлiпбиi графикасымен тығыз байланысты екендiгi тақырып барысында жан-жақты қарастырылып, түсiндiрiледi. Негізгі мақсаты - сонау V-VIII ғғ. қолданыған Орхон- Енисей әлiпбиiнен бастап, күнi бүгiнге дейiн қолданылып келе жатқан орыс графикасына негiзделген қазақ әлiпбиiнiң қалыптасу тарихын жете бiлдiру. Сондай-ақ олардың түркi туыстас тiлдерге ортақ көне жазба мұраларын (Орхон-Енисей ескерткiштерi, көне ұйғыр әлiпбиiмен жеткен ескерткiштер) түпнұсқа бойынша оқи алатын, тiлдiк талдау жасап, қазiргi тiлiмiзбен салыстыра зерттей алатын дәрежеге жетуiн көздейдi. «Қазақ жазуының тарихы» негізгі түркі тілдерінің бірі -қазақ тілі жайында студенттердің бұдан бұрынғы алған білімін кеңейтіп, тереңдетуіне мүмкіндік береді. Сонымен бірге бұл -қазіргі қазақ жазуының пайда болу, қалыптасу тарихы жөніндегі бірден-бір актуальді мәселе. Әрбір адамның өз елі мәдениеті мен әдебиетінен, ата -бабаларының басынан кешкен тарихынан мағлұматы болуы керек. Себебі ел мәдениетінен, тарихынан хабары жоқ адамның жерін, елін сүюі мүмкін емес. Ал жазусыз мәдениет, мәдениетсіз ел болмайды. Әр халық өткені арқылы бүгінін таниды. Сондықтан да Қазақстанның әрбір зиялы азаматы өз елінің өткенінен, тұрмыс-тіршілігінен хабардар, шұғылданған кәсібі, қалдырған мұрасымен таныс болуы керек. . «Қазақ жазуының тарихы» тақырыбын оқу орындарында оқытудың басты маңызы осыдан келіп шығады. Тақырыпты оқу барысында студенттер қазақ жазуының тарихымен толық таныс болады. Екіншіден, көне ескерткіштер мәтіндерімен, жазу түрлерімен танысады. Үшіншіден, әр кезең әліпбилерін (руна, көне ұйғыр, араб, латын, орыс) үйрену арқылы ескерткіш мәтінде-рімен өздері оқып, таныса алады. Ең бастысы студенттер халқымыздың қандай жазу түрлерін басынан кешкендігін, қазіргі жазуымызға қалай жеткендігімізді біле алады. Сондай-ақ, қазақ жазуына қатысты әр кез зерттеушілерінің пікірлерімен, олардың пікірлеріндегі қайшылықтар, дау-дамайлар жөнінде, яғни тақырыптың зерттелу тарихына да шолу жасалады.

Графикалық лингвистика. Жазу жүйесіндегі таңбалардың не бүтіндей хабарды, не жеке сөзді, не буынды, не дыбысты белгілеуіне қарай жазудың да түрлері келіп шығады. Олар:

1. пиктографиялық жазу;

2. идеографиялық жазу;

3. буын жазуы;

4. әріп не дыбыстық жазу.

Пиктографиялық жазу. Бұл- ең алғашқы жазудың түрі. Бұны сурет (рисуночное) жазуы деп те атайды. Бұл жазудың жеке таңбалары пиктограммалар деп аталады (әрбір жеке сурет) . Себебі олар өздігінен белгілі бір хабарды білдіре алады. Ол сурет жеке сөздерге жіктелмейді, бөлшектенбейді. Оларды әр түрлі тілде сөйлейтін халықтар түсіне алады. Себебі олар тілдік формаларды емес, оның мазмұнын белгілейді. Пиктографиялық жазуға малдың, тоғайдың, адамның, аңның суреттері пайдаланылған. Нені хабарлағысы келсе, соның суретін салған. Суретті-синкретикалық жазу ең алғаш рет неолит дәуірінде пайда болды. Бұл пиктографиялық жазуды аң аулайтын, балық аулайтын халықтар жиі қолданған. Сондықтан бұны полисинкритикалық тілдерде сөйлейтін халықтар- ацтектер әсіресе, америкалық индеецтер т. б. жиі қолданған. Бұл жазу өте жабайы жазу, ол мазмұнды ойды түгел жеткізе алмады. Бұл жазудың үлгілері қазір де қолданылады. Көшеде жүрудің тәртібін аңғаратын әр түрлі белгілер, магазин мен шаштараз жарнамалары т. б.

Идеографиялық жазу. Бұл- пиктографиялық жазудың біртіндеп дамуы барысында пайда болған жазу. Жеке таңбалары идеограммалар деп аталады. Бұл жазу заттың өзін емес, шартты формаларын, таңбаларын белгілеу болып табылады. Ең басты айырмашылық таңбалардың формасында емес, оларды білдіретін мағнасын жеткізеді. Идеографиялық жазудың таңбаларын қытай, көне шумер жазуларынан байқауға болады. Ол бұдан 4 мың жыл бұрын жасалған. Ал осы жазудың екі түрі де (пиктографиялық, идеографиялық) Қазақстан жерінен табылды. Бұның өзі дүние жүзі халықтары қолданған жазу екендігін дәлелдейді.

Буын жазуы. Жазудың барысында буын жазуы пайда болды. Бір таңба бір буынды белгілейді. Буын жазуы 3 түрге бөлінеді: 1-түріне ассиро-вавилон, элам, урарт, сына жазулдары, майя жазуы лига туралы дыбыстық корей жазуы жатады. А. Ад/ты +Сд/сыз; Сд/сыз+Ад/ты; Сд/сыз+Ад/ты+Сд/сыз. 2-түріне: крит-мекен буын жазуы, кипр, эфиопия және жапон буын жазулары жатады. Дара дауыстылар, дауыссыздар тіркесін белгілі бір дауыстының қосындысын белгілейді. 3-түріне индия буын жазуы жатады. Ертедегі буын таңбалары /А-дауысты, С-дауыссыз/ б. з. д. 3 мың жылдықтың бас кезінде шумер буын жазуы негізінде пайда болған. Мысалы, бір буын і-»бес», е- «үй», lu-»адам», kur-»ел» т. б. мағыналарды білдіре алған.

Әріп /дыбыс/ жазуы. Бұл буын жазуынан кейін пайда болды. Таза күйінде алдымен консонантты дыбыстық жазу 2 мың жылдықтың екінші жартысында пайда болған да, кейін вокалданған дыбыстық жазу дәуіріміздің 1 мың жылдығының басында пайда болған. Әріп жазуы дүние жүзі мәдениетінің дамуына әсерін тигізді. Бұл ең қолайлы жазу болды. Бұл жазу үшін 20-40-қа дейінгі таңба саны жеткілікті болды /ал буын жазуында таңба саны 40- тан 200- ге дейін жеткен/. Бұл жазу тілін тез игеруді, сауаттылыққа үйренуді жеңілдетті. Ол сөздерді ғана емес, олардың дыбыстық бөлшектерін дәлме-дәл беруге, грамматикалық морфемаларды белгілеуде қолайлы болады. Әріп жазуының тарауы б. з. д. . 1 мың жылдықтың алғашқы ғасырларында басталған. Әріптерді қабылдай отырып, кейбір халықтар әріп жазуын /алфавиттік құрамын/ өзіне икемдеген. Әріп жазуы екі түрлі бағытта тарады. Шығыста финикий жазуының негізінде пайда болған арамей жазуынан Азия халықтарының жазу жүйелері жасалып таралған. Зерттелген мәліметтерге қарай түркі тілдері жазуы таңбалы /руникалық/ жазу немесе табылған аймақтарына байланысты «Орхон-Енисей» жазуы деп аталып келеді. Бұл да әріп жазуына жатады. Орхон-Енисей және түркі жазуы-қазақ жазуының алғашқы түрі. Сол жазумен жеткен ескерткіштердің түркі туыстас халықтардың ру-тайпа кезінде бір орталыққа бағынған, жазу-сызу мәдениеті ортақ, тіршілік тұрмыс жағдайы ортақ замандағы жазба мұралары, олардың қазақ халқына да тікелей қатысы бар көне мұралар екеніне студент- жастарымыздың көздерін жеткізу керек. Сондықтан руникалық /таңбалы/ жазумен жеткен көне ескерткіштер-»Могилян», «Күлтегін», «Онгин», «Селинга», «Күлі Чор», «Мойын Чор», «Талас», т. б. көне түркі ескерткітерінің тілін зерттеудің, тарихи мәліметтері айқындаудың мәні зор. Көне жазудың алғашққы түрлері Қазақстан жерінен де табылғанын /пиктография идеография /, олардың сыртқы көріністерін жазу мен өнердің бір болғандығын атап өттік. Көне түркі ру-тайпалары руникалық жазудың заңды жалғасы ретін де көне ұйғыр алфавитін қолданды. Бұл жөнінде әр ру- тайпалық топтар бұл жазуды VIII-XIII ғ. ғ. қолданған. Ұйғыр алфавитінің шығуына «Манихей» алфавитінің соғды /орта парсы/ жазуы/графикасы/ негіз болды деген көзқарас бар. Ұйғыр жазуы дегенде қазіргі ұйғырлардың жазуы деген ұғым емес, сол кездегі «тоғыз оғыз» / ұйғыр/ немесе «тоғыз тайпалық ұйғыр» деген ұғымында түсінген жөн. Манихей алфавиті жазуы - Орта Азия, Шығыс Түркістан аймақтарын мекендеген түркі тайпаларына кең тараған жазу. Сол жазу арқылы соғды, қытай, тибет тілдеріне аударылған. Ұйғыр жазуын XIV-XV ғасырларда атақты Ақсақ Темір, оның қол астындағылар, Алтын- орда хандығы да пайдаланғандығы туралы деректер бар. Бұл жөнінде академик Қ. И. Сатбаев тау-тас қойнауынан тапқан жазбалары арқылы көп мағұлмат берген болатын. Сол сияқты X ғ. Ю. Баласағұнның «Құдатғу біліг» /Құтты, бақытты болу жолындағы білім/ дастанының ұйғыр вариантымен жетуінің де «Алтын Ярух» /Алтын жарық/ атты дидактикалық шығармасының да тілдік мән-мағынасы зор. Бұлардың оқылуына, зерттелуіне еңбек сіңірген А. Вамберидін, В. В. Радловтың, В. Томсеннің т. б. есімдермен, еңбектерімен танысудың орны бөлек.

XI ғасырда арабтардың Орта Азия, Қазақстан жеріне келуіне байланысты бұл жерлерді мекендеген халықтар өмір талабына орай араб жазуына көше бастады. Бұл сияқты қоғам тарихыда болып жатқан өзгерістер тілге де өзіндік әсерін тигізбей қоймады, халықтардың жазу мәдениетіне де елеулі өзгеістер енгізді Бұл жазумен жеткен деректер «Құдатғу біліг» /араб жазуымен жеткен ваианты-1069 ж /дастаны/ шамамен XII-XIII ғасырларда көшірілген делініп жүр /. Махмут Қашқаридің XI ғасырда жазды деп жүрген «Дивани луғати ат-түрік» сөздігі /түркі тілдеріне қатысты арабша жазылған атақты 3 томдық салыстырмалы- тарихи сөздігі/. XII-XIV ғ. ғ. араб графикасымен жазылған түркі халықтарының көне ескерткіштері- Ахмет Юғнакидің «Хабат алхақаиқ»/ « Ақиқаттар тартуы»/ «Қисса ал-анбия « / «Әулие- әнбилер қиссасы»/. Бұлар тілі жағынан V-VIII, XI. ғ. ғ. жататын ескерткіштердің жалғасы болып есептеледі. Бұл ретте белгілі түркологтар С. Е. Малов, В. В. Радлов, А. Н. Самойлович, А. К. Боровков, А. М. Щербак, т. б. қазақ түркологтары Ә. Қ Құрышжанов, Ғ. Айдаров, А. С. Аманжолов, Қ. . Өміралиев, т. б. зерттеулеріне нақты көңіл аудару қажет.

Түркі туыстас тілдердің көне мұралары біздің заманымызға ескі латын /гот/ жазуымен де жеткен. Олай болса, қазақ халқының мәдени дамуына латын жазуы да белгілі дәрежеде қызмет еткен. Бұл жазумен жеткен ірі ескерткіштердің бірі -»Кодекс Куманикус». Ескерткіштің атауы Кумандардың заңы деген ұғымды береді. Кумандар половецтер деп сол кезде түркі халықтары /қыпшақтарды/ атаған.

Зерттеудің нысаны: ХХ ғасыр басындағы қазақ тіл білім мен қазақ жазу тарихы.

Зерттеудің материалдары: ХХ ғасыр басындағы тіл білімін зерттеуші ғалымдардың еңбектері, монографиялар. Қазақ жазуының тарихы туралы жазылған монографиялар, оқулықтар, мақалалар мен авторефераттар.

Зерттеудің мақсаты: ХХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ тіл білімі туралы мәлімет бере отырып, оның дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбегін көрсету; қазақ жазуының тарихына шолу жасау.

Зерттеудің міндеттері: ХХ ғасыр басындағы тіл біліміне шолу жасау; ерекшеліктерін сипаттау; сол дәуірдегі қазақ тіл білімінің дамуына талдау жасау; ғалымдардың еңбегі мен қосқан үлесі туралы баяндау; қазақ жазуының қалыптасуы мен дамуы кезеңдеріне сипаттама; бүгінгі жағдайы мен латын графикасына көшу проблемаларын көрсету.

Зерттеуге ұсынылатын тұжырымдар:

1. Осы кезеңде қоғамдағы өзгерістерге байланысты білім-ғылым саласы қарқынды дамыды, оқулықтар мен оқу құралдары көптеп жарық көрді, жекелеген ғалымдар қазақ тілінің толық грамматикасын құрастырып, тіл біліміндетеориялардың қалыптасуына түрткі болды. Сол арқылы ұлттық тіл білімінің қалыптасуына жол ашты.

2. Осы кезеңде қазақ тілін оқыту, грамматикалық тұрғыдан сипаттау мəселесі қоғам тарапынан да қызу талқыға түсті.

3. ХХ ғасырдың 20 - 30-жылдарында ғылыми грамматика мен мектеп грамматикасының аражігі айқын көрініп, қазақ тілінің ерекшеліктерін грамматикалық тұрғыдан сипаттаудың ғылыми негіздері нақтыланды, ғылыми сипаттама мен ана тілін оқыту тəжірибелерінің өзіндік əдіс-тəсілдері айқындалды.

4. Осы кезеңде қазақ əдеби тілі стильдік тармақтарға жіктелді, соған байланысты қазақ тілі грамматикалары əдеби тіл нормаларына сəйкес түзілді. Сол себепті осы кездегі грамматикалық сипаттамаларға талдау жасай отырып, ғалымдардың қазақ əдеби тілін қабылдау, түйсіну ерекшеліктерін де байқауға болады.

5. ХХ ғасырдың басында тілді грамматикалық тұрғыдан сипаттаудың бірнеше үлгісі жасалды. Қазақ тіл білімінің тарихында ғылыми парадигманың Қазақстандағы ХХ ғасырдың 20 - 30-жылдарындағы лингвистикалық теориялар жүйесіне қаншалықты ықпал еткенін айқындауға болады.

6. Латын графикасы қазақ жазуының жаңа белесі.

Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы мен зерттеудің практикалық маңызы . Диплом жұмысында ХХ ғасырдағы қазақ тіл білімнің дамуына талдама жасалып отыр. ХХ ғасырдағы қазақ тіл білімінің бағыттары мен салалары, оны зерттеуші ғалымдардың еңбектеріне сипаттама берілді. Сонымен қатар қазақ жазуының тарихы, кезеңдері, жазу тарихына үлес қосқан ғалымдардың еңбектері талданды. Ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып, қазіргі латын графикасына көшудегі проблемалар мен шешу жолдарына болжам жасалды.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері: Дипломдық жұмыстың әдіснамалық-теориялық негізі ретінде Н. И. Ильминский, М. А. Терентьев, П. М. Мелиоранский, В. В. Катаринский, Н. Созонтов, Г. В. Архангельский, В. В. Радлов, Н. Н. Пантусов, В. В. Григорьев, В. В. Бартольд, С. Е. Малов. Н. Лаптев, Е. А. Алекторов, қазақ халқының ағартушы-ғалымдары А. Диваев, М. Н. Бектемиров, Қ. Кемеңгеров, А. Байтұрсынұлы, Тоқаш Бокин, Е. Букин, Н. С. Жетпісбаев, Ж. Көшербаев, М. А. Машанов т. б. ғалымдардың тіл біліміне қатысты зерттеулері басшылыққа алынды.

Зерттеудің талқылануы: Жазу тарихы жҽне қазақ жазуының мәселелері//«Лингвистикалық жұма» магистранттардың халықаралық онлайн семинарының жинағы. - Ақтөбе, 2018.

Диплом жобасының әдістері: түсіндіру, талдау, сипаттау.

Диплом жұмысының құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі екі бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Негізгі тараулардың әрқайсысы екі, үш тараушаға бөлінген.

1 ХХ ғ. басындағы қазақ тіл білімі туралы жалпы мәлімет

1. 1 Қазақ тілін оқыту жүйесінің қайнар көздері мен негізгі бастаулары

Қазақ тілі - сан ғасырдан бері ата бабадан мирас болып келе жатқан киелі дүние. Ол - халықтың алтыннан қымбат кені. Тіл - адам баласының әлем бейнесін тану жолындағы түсінігінің, ойының, сезімінің, идеясының, дүниетанымының көрінісі. Тіл - халық тарихы. Тілде халық жасаған мәдениет пен өркениеттің даму жолы жатады. Қазақ халқының барлық құнарлы ойы, құнды қиялы көркем сөзбен кестеленген. Сондықтан да тілдің болашағын бағамдау үшін, оның кешегі өткен тарихын білу - қажеттілік. Тіл бар жерде ұлт бар. Ұлттың өзгеден ерекшеленетін ең негізгі де тұғырлы белгісі - тілі. Тілдің қасиетін түйсіну - ұрпаққа парыз. Әрбір ұлт тілі өзінше ұлы, өз нақышымен қымбат.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.