Қазақстан Республикасының валюта нарығы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Бүгінгі күнде банк жүйесі экономикада жаңа экономикалық қатынастарды ынталандырып және олардың қалыптасуына әсер ететін нарықтық өзгерістердің негізгі факторларының бірі болып табылады. Қазақстандық банк жүйесінің уақыттық санауындағы қысқа тарихына қарамастан, оның сапалық деңгейі мен даму беталысы мәселелерді шешу жағдайларында оңтайлы болашағы мен әрі қарай жетілу мүмкіндіктері жайлы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Себебі банк жүйесі жаңа экономикалық қатынастардың қалыптасуы жағдайында ең сезімтал буындарының бірі болып табылады.

Қазақстаннның банк жүйесін қалыптастыру кезінде қателер мен жаңылыстар жасалды, олар оның бүкіл даму үрдісіне теріс әсерін тигізді. Ірі банктердің банкроттығы, көптеген банктердің төмен қаржылық потенциалы, қайтарылмаған несиелер мәселесі және қысқа мерзімде шешуді қажет ететін көптеген басқа да мәселелері. Мұнда қазіргі кезде стратегиялық қағидалар мен технологияларға негізделген басқару сапасы туралы сөз қозғау керек. Банк жүйесінің жалпы құрылымында стратегиялық басқарудың орны мен ролін нақты анықтау қажет. Себебі, қазіргі заманда нарықтық қатынастарға бағытталған іс-әрекеттер серіктес іскерлік қатынастарды сәтті реттеудің «визиттік карточкасы» болып табылады.

Курстық жұмыстың мақсаты:

Қазақстан Республикасының валюта нарығының жағдайын талқылау;
«Казкоммерцбанк» АҚ-ң валюталық операцияларына талдау жүргізу;
Коммерциялық банктердің валюталық операцияларын жетілдіру. . уу

Курстық жұмыстың міндеті:

Қазақстандағы валюта нарығының пайда болуы, дамуы және қазіргі жағдайы
Қазақстан Республикасындағы валюталық бақылау және реттеу

Ұлттық банктің валюта нарығындағы операциялары

Жалпы курстық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Курстық жұмыстың бірінші тарауында валюта нарығының пайда болуы, дамуы, Ұлттық банктің валюта нарығындағы операциялары жөнінде жазылған. Екінші тарауда «Казкоммерцбанк» АҚ-ң валюталық операциялары жайлы қарастырылды. Үшінші тарауда К. ом. ме. рц. ия. лық б. ан. кт. ер. дің валюталық о. пе. ра. ци. ял. ар. ын ж. етіл. діру бойынша шаралар баяндалған.

Курстық жұмыстың зерттеу пәні - кез-келген нарықтық экономикаға тән негізгі көрсеткіштердің бірі - валюта нарығы, оның мәні және даму ерекшеліктері.

Курстық жұмыстың объектісі - Қазақстан Республикасының валюта нарығы.

Ұлттық валютаның енгiзiлуi сәтiнен бастап, 1995 жылға дейiн Орталық банктiң қызметiн атқару, жүйе қызметiн реттеп отыратын нормативтiк құжаттарды қарастыру және қабылдау тұрғысындағы дәстүрлермен тәжiрибесi жоқ Ұлттық банк дербес түрде ақшалай-несиелiк саясат жүргiзу тәжiрибесiн қолға алды. Бұл кезең, сондай-ақ ұлттық валютаның бағаларды ырықтандыру саясатына орай шарттасылған ақша -несие құралдарының және факторлардың әрекетiне бейiмделуi болатын. Сонымен бiр мезгiлде, 1995 жылы 15 ақпанда Қазақстан Республикасы Президентiнiң қаулысымен бекiтiлген, 1995 ж. арналған Қазақстандағы банктiк жүйенi реформалаудың бiрiншi бағдарламасы жасалынды.

Бұл бағдарламаның негізін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы 2006 ж. 30 наурыздағы N 2155 Қазақстан Республикасының Заңы құрады. Қазақстан Республикасының банк жүйесi Қазақстан Республикасының банк жүйесi екi деңгейден тұрады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi (Қазақстан Ұлттық Банкi) Қазақстан Республикасының орталық банкi болып табылады және Қазақстан Республикасы банк жүйесiнiң жоғары (бiрiншi) деңгейiн бiлдiредi.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң негiзгi мақсаты мен мiндеттерi Қазақстан Ұлттық Банкiнiң негiзгi мақсаты Қазақстан Республикасында баға тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» заңына сәйкес Қазақстан Республикасы аумағыңда қолма-қол ақшаны шығару, олардын айналысын ұйымдастыру және айналыстан алуды тек қана Қазақстан Ұлттық Банкі қолма-қолсыз эквивалентпен алу арқылы банкнот пен монеталарды банктерге сату нысанында жүзеге асырады.

Қазіргі кезде Қазақстанда өзінің ақша жүйесі қалыптасты. Ақша жүйесінің элементі мемлекет белгілеген ақша айналымы болып табылады. Ақша айналымына қолма-қол және қолма-қолсыз нысандағы ақша қозғалысы жатады.

Жоғарыда айтқанымыздай, Қазақстан Республикасындағы ақшалардың бірден-бір эмитенті Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі болып табылады. Қазақстан Ұлттық Банкі банкноттар мен монеталардың қажетті мөлшеріне ділгерлікті анықтайды, олардын жасалып шығарылуын қамтамасыз етеді, қолдағы ақшаны сақтау, жою және инкассациялау тәртібін белгілейді.

Курстық жұмысты жазу барысындағы қайнар көздері: Көшенова Б. А. Ақша, несие, банктер, www. nathionalbank. kz, Сейткасимов Г. С. . Деньги, кредит, банки, Қазақстан Республикасы Ұлтық банкінің жылдық есебі 2010 ж, www. google. kz, www. kkb. kz, курстық жұмыста Қазақстан қор биржасы бойынша айлық соңғы статистикалық мәліметтер келтірілген.

1 Қазақстан Республикасының валюта нарығының жағдайы

1. 1 Қазақстандағы валюта нарығының пайда болуы, дамуы және қазіргі жағдайы

Банктік жүйе - нарықтық экономиканың ең маңызды және біртұтас құрылымдарының бірі.

Нарықтық экономикаға көшумен байланысты Қазақстан Республикасының банктер жүйесiнде ұлттық экономиканың басқа секторларымен салыстырғанда елеулi өзгерiстер болып жатқаны баршаға мәлiм. Бүгiнгi таңда нарықтық экономика жолына баяғыда түсiп, зор жетiстiктерге жеткен өркениеттi елдер тәжiрибесiн үйрене отырып, банк жүйесiн халықаралық стандарттарға көшiру ел экономикасы үшiн маңызды болып табылады.

Банк жүйесiн реформалау қажетiлiгi қазақстанның эволюциялық дамуының сапалы, жаңа деңгейге жетуiнiң қажеттiгiнен туындап отыр. Нарықтық экономикаға көшкен жылдар аралығында Қазақстан Республикасының банк жүйесi реформалаудың ұзақ та, қиын кезеңiн бастан кешiрдi. Бұл кезеңде елiмiздiң банк жүйесiнде тек сандық емес, сонымен бiрге сапалы өзгерiстер болды деп айтуға болады. Қазақстан Республикасының тәуелсiздiк алуының он жылдығына арналған салтанатты жиналыста ел Президентi Н. Назарбаев банк жүйесiн реформалау нәтижесi бойынша: “Елiмiздiң банк жүйесi түбегейлi де сапалы өзгерiстерге ұшырады” деп мақтанышпен атап өткен болатын [1, 54б. ] .

Тәуелсіз Қазақстанның валюта саясатын қалыптастыру 1991 жылы нарықтық қатынастардың қалыптасуының серпінді даму үдерістерімен қатар басталды. 1991 жылғы 11 маусымда «Қазақ КСР валюталық реттеу туралы» Қазақ КСР-нің Заңы қабылданды. Заңмен алғаш рет Қазақ КСР-нің Мемлекеттік банкі лицензиялауға жататын ағымдағы валюталық операциялардың және капитал қозғалысына байланысты валюталық операциялардың тізбесі айқындалды. Заңның енгізілуіне байланысты меншік нысанына қарамастан барлық заңды тұлғалар сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру құқығына ие болды, осы кезде валюталық операцияларды жүргізуге лицензиясы бар уәкілетті банктер арқылы валюталық операцияларды жүргізуге шектеулер алынды. Валютапық нарықтың дамуын ынталандыру үшін азаматтарға валютаның шыққан көзі туралы мәліметтерді көрсетпей, ағымдағы валюталық шоттарды ашуға рұқсат етілді, сондай-ақ заңсыз валюталық операциялар үшін қылмыстық қудалау жойылды.

Қазақстанның ақша-валюта жүйесін қалыптастыру жағдайында 1993 жылғы 14 сәуірде қабылданған «Валюталық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру ұстанымдарын айқындады, валюталық қарым-қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін шектеді, валюталық заңнаманы бұзғаны үшін жауапкершілікті белгіледі. Валюталық реттеу жүйесінің негізгі міндеттері ретінде мыналар танылды: ұлттық валютадағы есеп айырысудың белгіленген тәртібін қолдау, ұлттық валюта үшін нарықтық айырбастау бағамын дайындау және енгізу, валюталық операцияларды жүргізудің тиісті тәртібін қамтамасыз ету.

¥лттық валюта - теңгені енгізу кезеңінде алтын валюта резервтерінің біршама тапшылығы сақталды. ¥лттық валютаның белгіленген айырбастау бағамы саясаты теңгенің ішкі тұрақтылығын қолдау проблемасын шеше алмады және белгілі бір дәрежеде халықтың теңгеге деген сенімсіздігін тудыратын шетел валютасына деген екпінді сұраныс жағдайында оның құнсыздану қарқынын ұстап тұра алмады.

Өтімді валюталық нарықты қалыптастыру және теңгенің басқа шетел валюталарына айналымдылығын қолдау мақсатында 1994 жылғы қаңтардан бастап барлық кәсіпорындар үшін уақытша тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсету) экспортынан 50% түсімдерді міндетті түрде сату енгізілді. Бұл ретте осы тәртіп шетел капиталының қатысуы бар жаңа құрылған кәсіпорындарға таратылған жоқ. Бұл норма 1995 жылғы 10 маусымнан бастап 30% дейін төмендетілді, ал 1995 жылғы 4 тамыздан бастап жойылды. Оған бір мезгілде теңгенің АҚШ долларына қарағанда құнсыздану қарқынының төмендеуі, теңгеге деген сенімділіктің артуы, сондай-ақ жаңа анағұрлым кірісті қаржы құралдарын енгізу себеп болды. Осы жағдайда инфляция қарқынын және құнсыздану күтулерін бұдан әрі төмендету мақсатында реттелетін құбылмалы айырбастау бағамы режиміне көшу туралы шешім қабылданған болатын.

1996 жылы қабылданған «Валюталық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында шектеусіз жүзеге асырылатын ағымдағы валюталық операциялардың нақты тізбесі айқындалды. Капиталды әкетуді көздейтін капитал қозғалысына байланысты операциялар лицензиялауға жататын болды, ал әкелу бойынша операцияларды тіркеу статистикалық есепке алу мақсатында жүргізілді және қандай да болмасын шектеулер қойылған жоқ [2, 58б. ] .

Сол кезде Қазақстанда капитал қозғалысы операцияларына шектеулерді сақтау қажеттілігі шетел валютасына деген ұсыныстардың ішкі көздерінің біршама тапшылығы болуымен түсіндіріледі.

1998 жылғы Ресей қаржы дағдарысының салдары теңгенің құнсыздану қарқынын жылдамдатуға және әсіресе қолма-қол шетел валютасы нарығында теңге бағамының күрт ауытқуына әкелді. Бұл ретте Қазақстанның сауда әріптес елдерінде, ең алдымен Ресейде ұлттық валютаның біршама құнсыздануы теңгенің нақты көрсетілімде қымбаттауына және қазақстандық экспорттың бәсекелестік позициясын төмендетуге әсер етті. 1999 жылы сәуірде теңгенің шетел валюталарына еркін құбылмалы айырбастау бағамы режимін енгізу қаржы нарығының теңбе - тең жағдайын қолдау қажеттілігін талап етті, осының нәтижесінде ¥лттық Банк экспортерлер үшін тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсету) экспортынан 50% түсімді міндетті түрде сату туралы міндеттемелерді белгілеу практикасын қайта қолданды. Осымен бір мезгілде жеке тұлғалардың коммерциялық банктердегі теңге салымдарын сақтау және зейнетақы қорларының теңгелік активтерін сақтау жөнінде шаралар қабылданды.

Мұның бәрі түпкілікті нәтижеде шетел валютасының валюта нарығындағы ұсынысының өсуіне және дағдарыс жағдайынан шығуға әсер етті, осы әлемдік тауар нарықтарындағы қолайлы жағдай 1999 жылғы қараша айының өзінде-ақ экспорттық валюта түсімінің бір бөлігін сату туралы талапты жоюға мүмкіндік берді.

1999 жылдан кейін валюталық реттеу тетігін жетілдіру валюталық операцияларды жүргізу және балама заңнамалық әрі нормативтік ортаны қалыптастыру тәртібін ырықтандыру бағытында жүзеге асырылды. Валюталық бақылау мына бағыттарда жүргізілді: экспорт-импорт валюта бақылауы; қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына бақылау жасау; капитал қозғалысына байланысты операцияларға бақылау жасау; валюта нарығы субъектілерін инспекциялау.

2003 жылы қалыптасқан валюталық реттеу жүйесіне ағымдағы операцияларға шектеулердің жоқтығы, пруденциалдық реттеу жүйесін белсенді жетілдіру және келісімі қажет мемлекеттік органдардың тізбесін қысқартумен халықаралық операцияларға лицензия беру үдерісін реттеу тән. 2002 жылы әзірленген Валюта режимін ырықтандыру тұжырымдамасында (ҚРҰБ Басқармасының 11. 09. 2002ж. № 369 қаулысымен мақұлданған) капитал қозғалысына валюталық шектеулерді толық жоюды және 2007 жылы ағымдағы және күрделі операциялар бойынша теңгенің толық айырбасталуына көшуді болжайтын валюталық режимді кезең-кезең бойынша ырықтандыру ұсынылған болатын [5, 228б. ] .

Қазақстан Республикасында валюталық режимді ырықтандыру үдерісі 2003 жылдан бастап белсенді фазаға кірді және негізінен қаржы секторын прудеңциалдық реттеуді жетілдірумен бірге капиталдың әкетілуіне шектеулерді алып тастау арқылы жүзеге асырылды.

Валюталық режимді ырықтандырудағы басымдылықтар мен жүйелілік тек экономикалық факторлармен ғана емес, әлеуметтік-саяси факторлармен де айқындалды [3, 34б. ] .

Республика аумағында ірі мұнай - кен орындарының ашылуы шетел инвестициялары және экспорттан түсетін түсім нысанында капитал келуінің өсу қарқынын ұлғайтты және тездетті, ал шетелдік қатысуы бар ірі инвестициялық жобаларды іске асыру инвесторлардың пайдасы және тауарлар мен қызмет көрсету импорты үшін ақы түрінде капиталдың әкетілуінің өсуін ынталандырды. Қаржы капиталының халықаралық қозғалысын ауқымды ырықтандыру жағдайында қолданылатын реттеуші шаралардың тиімділігі көбіне капиталдың жинақталуына кері теңестіріледі, бұл қаржы ағындарының үлкен көлемін реттеудің жаңа тәсілдерін әзірлеу қажеттілігін айқындады.

Реттеудің жаңа тетіктерін әзірлеу және халықаралық қаржы ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру сондай-ақ Қазақстанның дүниежүзілік экономикаға интеграциясы және елдің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін қажетті шарт болып табылады.

Алтын валюта активтерінің инвестициялық портфелінің нарықтық құны 2010 жылдың басында 9 329, 1 млн. АҚШ долл. болды, ал 2010 жылдың аяғында инвестициялық портфельдің нарықтық құны 19 733, 6 млн. АҚШ долл. болды. 2010 жылы алтын валюта активтерінің инвестициялық портфелінде АҚШ долларымен есептелген инвестициялық кіріс (іске асырылған жəне іске асырылмаған) пайда болды, ол 426, 9 млн. АҚШ долл. болды.

2010 жылы валюталар қоржынында көрсетілген алтын валюта активтерінің инвестициялық портфелінің кірістілігі 1, 39% болды. Эталондық портфельдің кірістілігі 1, 85% болған кезде үстеме кірістілік (-) 45 базистік тармақ болды.

АҚШ долларымен көрсетілген алтын валюта активтерінің инвестициялық портфелінің кірістілігі 1, 10% болды. Эталондық портфельдің кірістілігі 1, 55% болған кезде үстеме кірістілік (-) 45 базистік тармақ болды. 2010 жылдың аяғында инвестициялық портфельдің активтерін құралдар бойынша бөлудің мынадай құрылымы болды: ақша жəне оның баламалары - 2, 62%, мемлекеттік бағалы қағаздар - 94, 44%, агенттік бағалы қағаздар - 2, 94%, ХҚҰ БҚ - 0, 00%, корпоративтік бағалы қағаздар - 0, 00%. Инвестициялық портфельдің активтерін кірістілік қисығын бөлудің мынадай құрылымы болды: 1 жылдан аз - 17, 02%, 1-2 жылғы - 47, 46%, 2-3 жылғы - 27, 06%, 3-4 жылғы - 0, 00%, 4-5 жыл - 0, 40%, 5 жылдан астам - 8, 06%.

Абсолюттік кірістілік портфелі. Алтын валюта активтерінің абсолюттік кірістілік портфелінің нарықтық құны жылдың басында 390, 8 млн. АҚШ долл., ал 2010 жылдың аяғында 393, 3 млн. АҚШ долл. құрады. Алтынвалюта активтерінің абсолюттік кірістілік портфелінің кірістілігі 2010 жылы 0, 64% болды. Бұл ретте эталондық кірістілік 0, 35% болған кезде үстеме кірістілік 29 базистік тармақ болды. Инвестициялық кіріс (іске асырылған жəне іске асырылмаған) 2 510, 3 мың АҚШ долл. болды.

Алтын валюта активтерінің өтімділік портфелінің нарықтық құны 2010 жылдың басында 9 772, 1 млн. АҚШ долл., 2010 жылдың аяғында 4 535, 5 млн. АҚШ долл. болды. Өтімділік портфелі ақша-кредит саясатын жүргізуге арналған жəне барлық ағындар жəне түрлі төлемдер де ол арқылы жүзеге асырылады. Осы портфель алтынивалюта активтері портфельдерінің кірістілігін бағалауға қосылмайды жəне эталондық портфелі жоқ.

Алтын валюта активтерінің алтын портфелінің нарықтық құны 2010 жылдың басында 2 500, 7 млн. АҚШ долл., ал 2010 жылдың аяғында 3 052, 2 млн. АҚШ долл. болды. Портфель көлемінің өзгеруіне алтынның бір жылдағы бағасының бір троя унциясы үшін 1 104, 00 АҚШ долл. деңгейінен 1 410, 25 АҚШ долл. деңгейіне дейін өсуі ықпал етті [4, 60б. ] .

1. 2 Қазақстан Республикасындағы валюталық бақылау және реттеу

Валюталық реттеу және валюталық бақылау жүйелерін одан әрі жетілдіру мақсатында әзірленген «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне валюталық реттеу және валюталық бақылау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі - Заң) 2009 жылғы 4 шілдеде қабылданды. 2009 жылғы 11 тамызда қолданысқа енгізілген Заң мыналарды көздейді:

- валюталық реттеуді одан әрі ырықтандыру және әкімшілік рәсімдерді

жеңілдету;

- валюталық түсімді репатриациялау талаптарын жеңілдету және репатриациялау талаптарын сақтамағаны үшін жауапкершілікті күшейту;

- валюталық реттеу шараларының спектрін кеңейту, олар елдің қауіпсіздігіне және қаржы жүйесінің тұрақтылығына қауіп төнген жағдайда қолданылады [5] .

1 - суретте Қазақстан Республикасының бақылау жүйелері көрсетілген.

1 - сурет. Валюталық реттеу және валюталық бақылау жүйелерін одан әрі жетілдіру мақсаттары

Валюталық реттеуді ырықтандыру және валюталық бақылау рәсімдерін жеңілдету мақсатында мына шаралары көзделген:

- бөлшек сауданы жүзеге асыру және қолма-қол шетел валютасына қызмет көрсету бойынша қызметті лицензиялауды алып тастау (бажсыз сауда дүкендері, халықаралық тасымалдаулар кезінде жолаушыларға тауарлар сату және қызмет көрсету) ;

- резиденттер арасындағы тазартылған алтынмен операцияларға шектеулерді алып тастау;

- жеке тұлғалар үшін шетелдік банктерде банк шоттарын ашу туралы хабарламаны талап етудің күшін жою;

- заң аясындағы нормативтік құқықтық актілерді қабылдау арқылы тіркеу, хабарлау және паспорттау бойынша шекті мәндерді ұлғайту мүмкіндігі;

- заң аясындағы нормативтік құқықтық актілерді қабылдау арқылы тіркеуге және хабарлауға жататын операциялардың тізбесін қысқарту мүмкіндігі;

- банктер және бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары үшін клиенттердің операциялары туралы хабарлау рәсімдерін жеңілдету.

Әкімшілік рәсімдерді жетілдіру және репатриациялау талаптарын сақтамағаны үшін жауапкершілікті күшейту мақсатында Заңмен:

- «репатриациялау талаптары» және «репатриациялау мерзімі» ұғымдары нақтыланды;

- келісімшарттың талаптарына қарай репатриациялау мерзімін дербес есептеу құқығы сыртқы сауда келісімшарттың тарабы ретінде резидентке берілді;

- Қазақстандық банктердің шотына түсімдер есептеуді болжамайтын,

бірақ репатриациялау талаптарын орындауға теңестірілетін жағдайлардың толық тізбесі белгіленді;

- сыртқы сауда келісімшарттары бойынша валюталық қаражатты қайтармағаны үшін жауапкершілік нақтыланды. Атап айтқанда, әкімшілік жауапкершілік қайтармау сомасы баламасы 50 мың долл. (бұрынғы 10 мың долл. ) асқан кезде, ал қылмыстық жауапкершілік - егер қайтармау сомасы 10 мың АЕК (бұрынғы 5 мың АЕК) асатын болса қолданылады.

Заң арқылы валюталық шектеулерді енгізуге қатысты бөлігінде дағдарысқа қарсы шаралар кеңейтілді және барынша нақты айқындалды, оларды Қазақстан Республикасының қауіпсіздігіне және оныћ қаржы жүйесінің тұрақтылығына қауіпті болдырмау үшін Мемлекет басшысы енгізеді. «Арнайы валюталық режим» ұғымы енгізілді, нақты шаралардыћ тізбесі берілді, олар арнайы валюталық режим шеңберінде қолданыла алады, оны қолдану кезеңінің ұзақтығы шектелген және арнайы валюталық режим талаптарын бұзғаны үшін жауапкершілік айқындалған.

Бұдан басқа, қаржылық қызмет көрсетуді тұтынушылар ретінде халықтың мүддесін қорғау мақсатында Заңға айырбастау пункттері өткізетін операциялар бойынша шекті рұқсат етілген маржаны белгілеу құқығын Ұлттық Банкке беретін норма енгізілді.

Осылайша, қабылданған Заңның, бір жағынан, бизнес жүргізуді жеңілдететін, екінші жағынан, егер экономикалық жағдай өткізуді талап етсе, дағдарысқа қарсы шараларды қолданудың тиімділігін арттыратын нормалары бар.

Ұлттық Банк Заңды жүзеге асыру мақсатында Ұлттық Банк Басқармасының мынадай қаулыларын қабылдады: Заңда лицензиялау режимінен қолма-қол шетел валютасымен бөлшек сауданы жүзеге асыру және қызмет көрсету жөніндегі қызметті алып тастаудың көзделуіне байланысты «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен бљлшек сауданы жүзеге асыруды және қызмет көрсетуді лицензиялау ережесін бекіту туралы» 2005 жылғы 15 қыркүйектегі № 115 қаулысының күші жойылды деп тану туралы» 2009 жылғы 24 шілдедегі № 68 [6, 93б. ] .

«Айырбастау пункттері арқылы жүргізілетін операциялар бойынша шетел валютасын теңгеге сатып алу бағамының сату бағамынан ауытқу шектерін белгілеу ережесін бекіту туралы» 2009 жылғы 24 тамыздағы № 78, онда айырбастау пункттері арқылы жүргізілетін операциялар бойынша шетел валютасын теңгеге сатып алу бағамының сату бағамынан ауытқу шектерін белгілеу бойынша Ұлттық Банктің функцияларын жүзеге асыру механизмі және айырбастау пункттерінің операциялары бойынша барынша рұқсат етілген маржаны және осындай талаптар белгіленуі мүмкін валюталардың түрлерін Ұлттық Банктің белгілеу тәртібі айқындалды;

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында экспорт-импорт валюта бақылауын жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 17 тамыздағы № 86 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2009 жылғы 24 тамыздағы № 77, онда мәмілелерді паспортизациялау бойынша шекті мәнді 10 мың доллардан 50 мың долларға дейін көтеру, сондай-ақ «репатриация» ұғымын, репатриациялау мерзімін нақтылау, сондай-ақ ұлттық және шетел валютасындағы қаражатты шетелден қайтармағаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікті қолдануды нақтылау арқылы валюталық репатриациялау талаптарын жеңілдету көзделген.

Валюта нарығында Ұлттық ішкі нарықтағы операцияларды жүзеге асырады, яғни жаңама реттеуді жүргізеді, оларға келесілер жатады:

- Валюталық СВОП;

- Кері РЕПО. Ол 2 - суретпен өрнектелген [3, 114б. ] .

2 - сурет. Ішкі нарықтағы операциялардың мазмұны

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 11 желтоқсандағы № 129 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2009 жылғы 24 тамыздағы № 76. Қаулыда капитал қозғалысының валюталық операциялары үшін шекті мәнді ұлғайту көзделген, ол көтерілген кезде олар тіркелуі не хабарлануы тиіс: капиталдың әкетілуі бойынша операциялар үшін шекті мән 50 мың доллардан 100 мың долларға дейін, капиталдың әкелінуі бойынша операциялар үшін шекті мән 300 мың доллардан 500 мың долларға дейін ұлғайтылды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.