Жеке тұлғаның қалыптасуындағы іс - әрекеттің ролі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Жеке тұлғаның қалыптасуындағы іс - әрекеттің ролі

Жеке тұлғаның дамуы, тәрбиесі және қалыптасуының өзара байланысы.

Жеке тұлға - бұл интерактивті жүйе, әлдебір ыдырамайтын тұтастық.

Алайда, жеке тұлғаны зерттеумен айналысатын ғалымдар бұл тұтастықтың «өзегі» бар деп мойындайды, олар оны «Мен - жүйе» немесе жай ғана «мен» деп белгілейді. Жеке тұлғаның ең маңызды белігілері - оның салалығы, жауапкершілігі, бостандығы, қадір - қасиеті, даралығы. Жеке тұлғаның маңыздылығы оның қасиеттері мен іс - әрекетінде қоғамдық прогрестің тенденцияларының, әлеуметтік белгілер мен қасиеттердің айқын және спецификалық көрініс табуы арқылы, оның іс - әрекетіндегі шығармашыл қасиетінің деңгейі арқылы анықталады. Бұл орайда «адам», «жеке тұлға» деген ұғымдардың қатары «даралық» деген ұғыммен толықтырылуы қажет.

Тәрбиенің негізгі мақсаты - қалыптасып келе жатқан жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені меңгеруі, оның жан - жақты үйлесімді дамуы.

Жеке тұлғаның дамуы дегеніміз, ең алдымен, оның қасиеттері мен сапасындағы сандық өзгерістер процесі.

Жеке тұлғаның қалыптасуы - дамудың нәтижесі дегенді және оның пайда болып, тұтастыққа, бір қалыпты қасиеттерге және сапаларға ие болғанын білдіреді.

Тәрбие аясы жеке адам және оның дамуының ішкі, сыртқы факторлары.

Тәрбиенің негізі мақсаты жеке адамды қалыптастыру және оның жан - жақты толыққанды дамуын қамтамасыз ету. Ал бұл міндеттердің табысты шешімін беру жеке адамның дамуы қалай өтетінін және оның қалыптасуына қандай жағдайаттар ықпал ететінін білумен байланысты. Адамның дамуында бір - біріне байланысты екі өзек байқалады, оның бірі - биологиялық, тіршілік иесі болып танылады, жеке тұлғалыққа жету әлі ерте. Биологиялық нышандар мен қасиеттердің дамуы адамның өмір бойы мүшелік пісіп жетілуі және қалыптасуы процесінің сипатын көрсетіп отырады.

Адамның табиғи дамуы көпсанды әрі сан алуан әлемметтік салалармен қасиеттерді қабылдауымен тығыз байланыста бірге дамып барады, бұл адамды қоғамдық тіршілік иесі ретінде өмір сүру барысында өзінің қоғамдық мәнін сипаттайтын көптеген әлеуметтік сапалармен қасиеттерді қалыптастырады әрі дамытады. Міне осыдан, ол ғылымда биоәлеуметтік тұлға, субъект, яғни тарихи-қоғамдық қызмет пен таным иесі деп танылады. Демек « адам» түсінігі осыдан биологиялық және әлеуметтік қасиеттердің бірлігін білдіреді.

3. Субъектінің әрекеті- жеке тұлғаның дамуының факторы ретінде.

Жеке тұлғаның дамуының маңызды факторларын сөз еткенде және бұл процесте тәрбиенің орны ерекше екенін баса айтқанда, адамды қоршаған орта мен тәрбиенің әсерінің пассивті объектісі деп қарастыруға болмайды. Кей кездерде қолданылатын педагогикалық «дәрменсіздігі» деген сөздің астарында тәрбие туралы кейбір еңбектерде балаға сыртқы педагогикалық әсерлердің әр түрлі формалары мен әдістері туралы айтылып, осы әсерлердің арқасында пайда болатын баланың ішкі дүниесі ескерілмей келетіні туралы мағына жатыр. Жекеөзінің қалыптасу барысында өзіндік дамуының объектісі ғана емес, сонымен қатар субъектісі екенін де ескеру қажет.

Қазіргі ғылыми көзқарас бойынша баланың жеке тұлғалығы тәрбиенің объектісі ретінде де, субъектісі ретінде де қарастырылады. Оның объект болу себебі оның қалыптасуы сырқы ықпал - әсерлерге, әсіресе, тәрбие секілді мақсатты әсерлерге тәуелді. Субъект болу себебі жеке тұлғаның белсенділігінсіз, сыртқы ықпал - әсерлерге деген белсенді ықпалынсыз даму ілгері жүрмейді, тағы бір себебі: адамның дамуы өзін - өзі тәпбиелеудің де алар орны ерекше.

4. Жеке адамның дамуының мәні.

Мен Торғай гуманитарлық колледжінде педагогикалық практикадан өткен кезде байқағаным: мектеп бітіріп, оқушының студент атанған шағында - ол өзінің жеке тұлға екенін сезінеді және өзінде үлкен жауапкершілікті өмір басталғанын түсінеді. Оның жауапты кезең болып табылатындығы көп адамдар үшін бұл тәрбиешілердің ұйымдасқан және бағдарлы мақсат көздеген ықпал жасауының осымен аяқталатындығында, мектептен кейін көпшілігі үшін өмір сабағы басталады, оларды педагогтарда, тәрбиешілер де емес, өмірдің өзі - қоғам тәрбиелей бастайды. Егер де жастар ұйымшыл, еңбекқор күшті коллективке тап болса, оларға өндірістік коллективтер мен оларды қоршаған орта, сондай - ақ аса күшті ұнамды да тәрбиелік ықпалдарын тигізеді. Практикада менің алған группам тап осы қасиеттері дамыған коллектив деп атауға болады. Олардың ыната -ықыластарының ауқымы кең.

Жеке тұлға ғылымның негізін үнемі оқып үйренудің және мектеп пен қоғам тарапынан болған барлық ықпалдың нәтижесінде жеке тұлғаның ғылыми диалектикалық - материалистік дүние таным; қоғамдық көзқарас жүйесі, дүниенің материалдық негізін түсіну, атейстік көзқарас қалыптасады. Ойлауы үлкен абстракцияға қабілетті бола бастайды. Танымдық қабілеті дамиды. Негізінен жалпы жеке тұлға бойында кездесетін қасиеттерге коллектив бірден- бір әсер етеді. Коллектив арасында жеке тұлға өз «Менің» табады. өз пікірін жеткізе алатын жағдайда болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.