МЕТРОЛОГИЯ БОЙЫНША НЕГІЗГІ МӘЛІМЕТТЕР
МЕТРОЛОГИЯ БОЙЫНША НЕГІЗГІ МӘЛІМЕТТЕР
Түрлі белгілері бойынша ұқсас аспаптар шкалаларының классификациясын қарастырайық.
1. Бірқалыпты (сызықтық) және бірқалыпты емес шкала деп бөлінеді.
Бірқалыпты деп тұрақты ұзындығы мен бөлік құны бар аспаптың шкаласын айтады (1.1, а сурет). Бірқалыпты шкала тек магниттік- электрлік жүйенің аспаптарында қолданылады.
Бірқалыпты емес деп тұрақсыз ұзындығы мен бөлік құны бар аспаптың шкаласын айтады (1.1, б сурет). Бірқалыпты емес шкала түзетуші, термоэлектрлік, электромагниттік, электродинамикалық, ферродинамикалық және электростатикалық жүйелерде қолданылады.
2. Шкалалар тура және кері шкала болып ажыратылады.
Тура шкала сол жақтан оң жаққа қарай градуирленеді, яғни тура шкалада нөл сол жағында орналасқан (1.2 а сурет). Бұл аналогтық аспаптарда ең жиі кездесетін шкала.
Кері шкала оң жақтан сол жаққа қарай градуирленеді, яғни кері шкалада нөл оң жақта орналасқан (1.2 б сурет). Мұндай шкала аналогтық мультиметрлерде резистр кедергісінің мәні мен конденсаторлардың сыйымдылығын есептеуде қолданылады.
1.1 сурет. Аспаптардың бірқалыпы (а) және бірқалыпты емес (б) шкалаларының үлгілері
2.3 сурет. Аспаптардың біржақты (а), екі жақты (б) және нөлсіз (в) шкалалардың үлгілері.
3. Шкалада нөлдің орналасу орны мен индикатор тілінің ауытқу бағыты бойынша біржақты және екіжақты шкалаларға бөлінеді. Сонымен қатар нөлсіз шкала да бар.
Өлшеу кезінде біржақты шкала қолданылғанда (ең кең таралғаны) индикатордың тілі нөлден бір жаққа ғана ауытқиды (1.3, а сурет).
Өлшеу кезінде екіжақты шкала қолданылғанда индикатордың тілі нөлден оңға да, солға да ауытқуы мүмкін. Бұл ретте егер индикатордың тілі нөлден солға қарай ауытқыса, аспап өлшенетін шаманың кері мәндерін көрсетеді. Ал оңға қарай ауытқыса, жұп мәндері көрсетіледі. (1.3, б сурет). Мұндай шкалалар гальваномертлерде және аналогтық әмбебап өлшеу көпірлерінде кездеседі.
Индикатордың нөлсіз шкаласында нөлдік мән болмайды. Мұндай шкала жиілікті, импульстердің ұзақтығын, уақытша қозғалысты анықтау үшін генераторларда және электромеханикалық жиілік өлшеу аспаптарында қолданылады (1.3, в сурет).
Аналогтық аспаптың шкаласында аталған аспап көрсеткіштерінің қателігі берілген дәлдік класынан шықпайтын шектегі шкаланың бөлігі ретіндегі жұмыс аймағы болады.
Мысалға,1.4, а суретте көрсетілген миллиамперметрдің шкаласы үшін 10-нан 50 мА-ға дейінгі аймақ жұмыс аймағы болып табылады. Сондай-ақ, егер аспап біршекті болса ол өлшеу диапазонын да анықтайды.
3.3 , б суретте көрсетілген вольтметрдің шкаласы үшін 3-тен 10 В-қа дейінгі аймақ жұмыс аймағы болып табылады.
3.4 сурет. Жұмыс аймағы әртүрлі аспап шкалаларының үлгілері (а, б)
3.5 сурет. Вольтметр шкаласының 1.6 сурет. Миллиамперметр шкаласының бөлік суреті бөлік суреті
Басқаша айтсақ, әзірлеуші-зауыт индикатордың бірінші цифрландырылған шкала бөлігінен бастап аспаптың аталған дәлдік класына кепілдік береді.
Шкала бөлігі -- бұл көршілес екі белгілер арасындағы аралық (1.5 сурет).
Бөлік құны (аспаптың тұрақтысы) -- бір шкала бөлігіне кететін өлшенетін шаманың бірліктер саны:
С ꞊ А2 - А1
n
Мысалға, 1.5 суретте шкала бөлігінің құны
С =[(20] [-10)мА] = 2 мАбөл.
5 бөл.
Бірқалыпты емес шкаланың бөлік құны екі көршілес цифрландырылған бөліктер арасындағы аймақта (тек басында емес) анықталады.
Сезгіштік -- бұл өлшенетін шама бірлігіне келетін шкала бөліктерінің саны, яғни бұл бөлік құнына кері шама:
1
S꞊ C
n
꞊ А2 - А1
1
꞊ 2 мАбөл.
꞊ 0,5 бөл.мА.
Көпшекті аспаптың сезгіштігі оның ең кіші өлшеу шегімен анықталады.
Шкала коэффициенті (Хш) -- бұл градуирленген шкала өлшемдерінің қолданылатын және бастапқы екі диапазонының шекті ... жалғасы
Түрлі белгілері бойынша ұқсас аспаптар шкалаларының классификациясын қарастырайық.
1. Бірқалыпты (сызықтық) және бірқалыпты емес шкала деп бөлінеді.
Бірқалыпты деп тұрақты ұзындығы мен бөлік құны бар аспаптың шкаласын айтады (1.1, а сурет). Бірқалыпты шкала тек магниттік- электрлік жүйенің аспаптарында қолданылады.
Бірқалыпты емес деп тұрақсыз ұзындығы мен бөлік құны бар аспаптың шкаласын айтады (1.1, б сурет). Бірқалыпты емес шкала түзетуші, термоэлектрлік, электромагниттік, электродинамикалық, ферродинамикалық және электростатикалық жүйелерде қолданылады.
2. Шкалалар тура және кері шкала болып ажыратылады.
Тура шкала сол жақтан оң жаққа қарай градуирленеді, яғни тура шкалада нөл сол жағында орналасқан (1.2 а сурет). Бұл аналогтық аспаптарда ең жиі кездесетін шкала.
Кері шкала оң жақтан сол жаққа қарай градуирленеді, яғни кері шкалада нөл оң жақта орналасқан (1.2 б сурет). Мұндай шкала аналогтық мультиметрлерде резистр кедергісінің мәні мен конденсаторлардың сыйымдылығын есептеуде қолданылады.
1.1 сурет. Аспаптардың бірқалыпы (а) және бірқалыпты емес (б) шкалаларының үлгілері
2.3 сурет. Аспаптардың біржақты (а), екі жақты (б) және нөлсіз (в) шкалалардың үлгілері.
3. Шкалада нөлдің орналасу орны мен индикатор тілінің ауытқу бағыты бойынша біржақты және екіжақты шкалаларға бөлінеді. Сонымен қатар нөлсіз шкала да бар.
Өлшеу кезінде біржақты шкала қолданылғанда (ең кең таралғаны) индикатордың тілі нөлден бір жаққа ғана ауытқиды (1.3, а сурет).
Өлшеу кезінде екіжақты шкала қолданылғанда индикатордың тілі нөлден оңға да, солға да ауытқуы мүмкін. Бұл ретте егер индикатордың тілі нөлден солға қарай ауытқыса, аспап өлшенетін шаманың кері мәндерін көрсетеді. Ал оңға қарай ауытқыса, жұп мәндері көрсетіледі. (1.3, б сурет). Мұндай шкалалар гальваномертлерде және аналогтық әмбебап өлшеу көпірлерінде кездеседі.
Индикатордың нөлсіз шкаласында нөлдік мән болмайды. Мұндай шкала жиілікті, импульстердің ұзақтығын, уақытша қозғалысты анықтау үшін генераторларда және электромеханикалық жиілік өлшеу аспаптарында қолданылады (1.3, в сурет).
Аналогтық аспаптың шкаласында аталған аспап көрсеткіштерінің қателігі берілген дәлдік класынан шықпайтын шектегі шкаланың бөлігі ретіндегі жұмыс аймағы болады.
Мысалға,1.4, а суретте көрсетілген миллиамперметрдің шкаласы үшін 10-нан 50 мА-ға дейінгі аймақ жұмыс аймағы болып табылады. Сондай-ақ, егер аспап біршекті болса ол өлшеу диапазонын да анықтайды.
3.3 , б суретте көрсетілген вольтметрдің шкаласы үшін 3-тен 10 В-қа дейінгі аймақ жұмыс аймағы болып табылады.
3.4 сурет. Жұмыс аймағы әртүрлі аспап шкалаларының үлгілері (а, б)
3.5 сурет. Вольтметр шкаласының 1.6 сурет. Миллиамперметр шкаласының бөлік суреті бөлік суреті
Басқаша айтсақ, әзірлеуші-зауыт индикатордың бірінші цифрландырылған шкала бөлігінен бастап аспаптың аталған дәлдік класына кепілдік береді.
Шкала бөлігі -- бұл көршілес екі белгілер арасындағы аралық (1.5 сурет).
Бөлік құны (аспаптың тұрақтысы) -- бір шкала бөлігіне кететін өлшенетін шаманың бірліктер саны:
С ꞊ А2 - А1
n
Мысалға, 1.5 суретте шкала бөлігінің құны
С =[(20] [-10)мА] = 2 мАбөл.
5 бөл.
Бірқалыпты емес шкаланың бөлік құны екі көршілес цифрландырылған бөліктер арасындағы аймақта (тек басында емес) анықталады.
Сезгіштік -- бұл өлшенетін шама бірлігіне келетін шкала бөліктерінің саны, яғни бұл бөлік құнына кері шама:
1
S꞊ C
n
꞊ А2 - А1
1
꞊ 2 мАбөл.
꞊ 0,5 бөл.мА.
Көпшекті аспаптың сезгіштігі оның ең кіші өлшеу шегімен анықталады.
Шкала коэффициенті (Хш) -- бұл градуирленген шкала өлшемдерінің қолданылатын және бастапқы екі диапазонының шекті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz