ОБЪЕКТІДЕГІ ӨРТКЕ ҚАРСЫ ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ОБЪЕКТІДЕГІ ӨРТКЕ ҚАРСЫ ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ

ӨРТ ЖӘНЕ ӨРТЕНУ ҚАУІПІ БАР ӨНІМДЕР

Өрт -- белгіленбеген жердегі арнайы бақылаусыз,материалдық шығынды алып келу барысын өрт деп атаймыз.
Өрт кезінде термиялық ыдырауға және жану факторларына әсер ететін әлеуметтік және экономикалық залалмен ерекшеленеді, ол арнайы бақылаудан тыс аймақтарда дамып, сондай-ақөрт сөндіру құралдарының көмегін қажет етеді. [4, 15].
Жарылыс - энергияны босату және сығымдалған газдардыңқұрылуын қамтамасыз ете отырады(жарылғыш жану).
Өнеркәсіптік қондырғылардағы өрттер көбінесе электр қондырғыларында, технологиялыққұрал-жабдықтарда, аспаптарда және қорғаныс құрылғыларындағы ақаулықтардан, сервистік персоналдың абайсыз әрекеттерінен және өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзудан туындайды.
Өрттің жиі болу себебі жекелеген бөліктердің тозуы немесе қысым мен температураның рұқсат етілген мәндерден асып кетуі салдарынан пайда болады.
Мұндай жағдайларда өртену аймағы пайда болады. Ол тұтану көзі болған кезде, өртке әкеледі, әсіресе жеңіл сұйықтықтарды немесе газдарды қолданатын аспаптар мен аппараттарда көптеп орын алады. [4, 15].
Объектіде (кәсіпорын) ең көп өртке алып келетін жайттар :
қысқа тұйықталу жағдайында (электр желілері дұрыс таңдалмаған

және орнатылған, электр тогының жән е жабдықтардың оқшаулануының тозуы және зақымдалуы кезінде туындайды);
электр желілерінің, машиналардың және аппараттардың жүктемелері кезінде, үлкен уақытша кедергілерде (көбінесе ұзақ уақыт бойы

рұқсат етілген мәндерден асып түсетін жүктемелер кезінде), сондай- ақүлкен кедергілер - сорғылардағы нашар байланыстар кезінде пайда болатын жылуда, қысқыштар, тарату шиналарында және т.б.);
белбеу дискілерінің сырғанау кезінде, үйкеліс кезінде шығатын жылу, сондай-ақ жоғары қысымды газдар шығарылғанда ;
металл бөлшектердің бір-біріне соғылған кезде немесе тасқа соғылған кезде (мысалы, корпустағы желдеткіш қалақтардың соққылары, шет жағындағы металл заттардыңұнтақтарға түсуі, диірмендерде);
сілтілік металдар сумен, жанғыш заттары бар оксиданттармен, химиялықөзара әрекеттесуі кезінде шығарылатын жылу, сондай-ақ органикалық заттардыңөздігінен жануы (мысалы, қағаз дайындау үшін пайдаланылатын шүберек) майлар; статикалық электр зарядтарыныңұшқындары және т.б..
Белгілі бір жағдайларда, өрттің пайда болуы, сонымен қатар, қолданыстағы өндіріс қондырғыларының, жылытқыш құрылғылардың, электрлік және газды дәнекерлеу аппараттарының жұмыс жасау барысында туындаған жалындардан,ұшқындардан пайда болуы мүмкін. Өрт қаупі бар немесе жарылғыш объектіде өрттің (жарылыстың) ықтималдығы оны жобалау, салу және пайдалану кезеңдерінде анықталады.Қолданыстағы немесе құрылыстағы объектілерде өрттің (жарылыстың) пайда болу ықтималдығын есептеу үшін әр түрлі өрт қаупі бар немесе жарылғыш оқиғалард ың мерзімі туралы статистикалық мәліметтер болуы керек.Жоспарланған объектілерде өрттің пайда болу ықтималдығын объектінің элементтерінің сенімділік көрсеткіштері негізінде белгіленеді, бұл өндірістік жабдықтардың, басқару және басқару жүйелерінің бұзылу ықтималдығын есептеуге мүмкіндік береді және объектіні құрайтын басқа да құрылғыларда
әртүрлі өрт пен жарылыс қаупін тудыруы мүмкін. [4, 15].
Өрт және жарылыс оқиғалары жағдайында ыстық ортаны қалыптастыруға және от көзінің пайда болуына әкелетін осындай оқиғалар кездеседі.
Кез-келген нысандағы өрт және жарылыс қаупсіздігін , оныңқұрамдас бөліктерініңөртке қауіпсіздігімен анықталады. (технологиялық бейімделулер, қондырғылар, үй-жайлар).
Құрылысты ңөрт қауіпсіздігі өртке қарсы және өрт қауіпсіздігінің жүйелері, соның ішінде ұйымдастыруш ылық және техникалық шаралармен қамтамасыз етілген.
Өрт қауіпсіздігі жүйесі адамдардыңөрт қауіпсіздігі мен материалдыққұндылықтарымен, сондай-ақ осы жүйелердің экономикалық көрсеткіштерімен сипатталады.

Адамдар үшін өрт қауіпсіздігініңқажетті деңгейі адам үшін өрттің алдын алу үшін жылына 0,999999 мүмкіндіктен кем болмауы керек және адамдар үшін өрт қаупі бар рұқсат етілген деңгейі 10-6 аспауы тиіс. Қауіпті өрт фактілері ең жоғары рұқсат етілген мәндерден асып кетуі тиіс .[4, 15].
Өрт болған жағдайда қоршаған орта мен адамға оның әсері:
жалын;
соққы толқыны:
құрал-жабдықтыңқұлдырауы;
байланыстыңүзілуі;
ғимараттар мен құрылыстардыңқұрылысын бұзу;
шамадан тыс қоршаған орта мен объект температуралары;
жану өнімдерінің уыттылығы;
түтін
оттегінің біркелкі концентрациясы;
жарылыс пен өртте пайда болған зиянды заттардың бүлінген аппараттарынан қорғану.
Бұдан басқа, адамдар мен қоршаған ортаға басқа да әсері болады:
үзінділер, қираған аппараттардың, агрегаттардың, қондырғылардың, құрылымдардың бөліктері;
бұзылған аппараттар мен қондырғылардан босатылған радиоактивті және улы заттар мен материалдар;
жабдықтардың конструкциялық бөліктерінде агрегаттардыңөткізгіш бөліктерінде жоғары кернеуді жою нәтижесінде пайда болатын электр тогы;
Өрттің нәтижесінде болған жарылыстыңқауіпті факторлары;өрт сөндіретін заттар.
Жанудың және күйдіргіштің улы заттарынан (95% -дан астам) адамдар статистикалық мәлімет бойынша уланады екен ,соның ішінде адамдардың куәландыратын өрттің пайда болуы мен өлім-жітімін тудыратын өрттіңқауіпті факторларының арасында 60% -ы күйік және жарылыс кезінде өлімге алып келеді..
Жазатайым жағдайларды талдау кезінде зардап шеккендердің басым көпшілігі қызған газдар мен жалындардың жоғары температура, радиация жылуы әсерінен зардап шегеді.
Адамдарға жоғары температура мен зиянды газ тәрізді жану

Өнімдерінің әсері адамдарға белгілі бір уақыт аралығында өз әсерін тигізеді. (кесте. 23.1) [15].
Жалынның термиялықәсері оның температурасына, қараңғылық

дәрежесіне, сәулелендіру объектісіне дейінгі қашықтыққа, қоршаған ортаның ашықтығының дәрежесіне және басқа факторларға байланысты болады.
Орташа алғанда, 20 - 30с кейін 5 - 20 м қашықтықта (жылу ағыныныңқарқындылығына байланысты), адам денсаулығы нашарлай бастайды. (табл. 23.2).
Өрт кезінде әдетте органикалық заттар пайда болады, олардың негізгі құрамдас бөлігі көміртек, сутегі, оттегі.
Органикалық заттарды жағу кезінде улы газдар мен басқа да қосалқы өнімдер босатылады, олар газдың қалдықтарын бақылау және басқа газдарды баллонға енуіне жол бермеу керек атмосфералық ауаға кіретін және адамға (фосфор, азот оксиді, көміртегі тотығы және т.б.) әртүрлі әсер ететін газдардың пайыздықүлесін өзгертпейді.

23.1-Кесте. Адам өміріне қауіпті температура және де өнімнің қауіпі
Көрсеткіш
Қауіпті температуражәне өнімнің әсер ету
уақыты

5 -- 10 мин
0,5 сағ
1 -- 2
8 сағ
Температура,°С
140
100
65,6
48,5
Кислород құрамы,
%

6

11

14

15
Құрамы, %:: 10-5:

Тетрацит көміртегі
50000
40000
35000
32000
көміртегі тотығы
3000
1600
800
100
күкірт диоксиді
400
150
50
8
азот диоксиді
240
100
50
30
сутегі хлориді
1000
1000
40
7
сутегі цианиды
210
100
50
20

Таблица 23.2. Жылу ағынының тығызды ғы және адам терісінің, өнімдердің ашық аймақтарға жылу әсерінің нәтижесі

Жылу ағыны бағытталған объект
Жылу ағынының тығыздығындағы әрекет нәтижесі,кВтм2

4,2
8,4
10,5

Адам терісінің жарақаттанған бөлігі
Сырқаттың әсерін 20 с сезіну
Сырқаттың пйда болу мерзімі 20 с

--

Боялған металл конструкциялар

Өзгеріссіз

Бояулардың ісінуі

Бояулардың жануы
Ағаш конструкциялар
Өзеріссіз
Кеңею
Тереңдңеу
Резенке,киім
--
Шала күйу
Күнге күйу

Төменде атмосфералық ауаныңқұрамын және жану кезінде пайда болған газдардыңқасиеттерін қарастырамыз [4, 15].
Азот - түссіз газ, иіссіз, суда сәл еритін, ауадан сәл жеңіл болып табылады. (1,25 гл). Азот жанбайды және жануды қолдамайды. Қалыпты жағдайларда газ физиологиялық тұрғыдан зиянсыз, бейтарап, бірақ ішінара қысыммен (P 0,55 МПа) араласа бастайды.
Оттегі - адам өміріне қажетті газ. Тыныс алған кезде, ол өкпенің гемоглобинімен біріктіреді және тотығу кезінде тұтынылатын барлық клеткалар мен үстіңгі беткейге таралады.Бұл иіссіз түссіз газ. Ауадан (1,43 г л) аздап ауыр, ол күйіп кетпейді, бірақ ол жақсы жағылады. Атмосфералыққысым кезінде жоғары концентрацияларда оттегі адам ағзасына зиянды түрде әсер етеді. Мысалы, P = 0,1 МПа (1 кгс см2) кезінде атмосферадағы таза оттегі тыныс алу үш күн бойы адамныңөкпесінде қабыну процестерінің дамуына әкеледі.Ал, оттегініңқұрамында 0,3 МПа-дан (15 кгс см 2) 15-30 минутта ішінара қысым кезінде адамда судорга пайда болады, ол кезде адам есін

жоғалтады. Оттегінің улануына әкелетін факторларға мыналар жатады:
тыныс алатын ауада көмірқышқыл газының болуы;
қарқынды физикалық жұмыс;
салқындау және қызып кету.
Аз мөлшерде оттегініңқысымы (0,015 МПа-дан (0,15 кгс см 2) төмен), өкпеден ағады қан толығымен оттегімен қанықпайды, бұл жұмыс қабілеттілігінің төмендеуіне әкеледі және оттегінің жетіспеуінен есін жоғалтуы мүмкін..
Қалыпты жағдайда көмірқышқыл газы қышқыл және түссіз. Ол күйіп кетпейді және жануды қолдамайды, ауадан шамамен 1,5 есе ауыр, суда нашар еритін, адам ағзаларында ол тотығу процестерінің соңғы өнімі ретінде қалыптасады және тыныс алу кезінде тыныс жолымен ағзадан жеңілдетіледі..
Адам ағзасындағы көмірқышқыл газыныңқалыпты мөлшері орталық жүйке жүйесінде жүрек-тамыр және тыныс алу жүйесініңқызметін реттеу арқылы жүзеге асырылады. Ингаляциялық ауада СО2 құрамы адам ағзасында өссе, оның көп мөлшері жинақталады.
Ингаляциялық газ қоспасындағы көміртегі диоксидінің мөлшері 3% дан көп болғанда көбінесе тыныс алу жиілігі мен тереңдігі артады. Бұл физиологиялық реакциялар көміртегі диоксидінің артық көлемін ағзадан жоюға бағытталған.
Ингаляциялық газ қоспасындағы СО2 құрамы 3% -дан көп және организмде ұзақ уақыт бойы әсер еткенде, орталық жүйке жүйесінде, жүрек-тамыр және тыныс алу жүйесінде патологиялықөзгерістер орын алады, сондай-ақ метаболизм процестерінің бұзылуына алып келеді.
Көмірқышқыл газыныңқысымының жоғарылауы оттегінің уландырғыш әсерін және азоттың есірткі әсерін арттырады.
Адам денесінде қалыпты атмосфералыққысым кезінде салмағы 70 кг 1 литр азотты ерітеді [4, 15].
Қандағы ерітіндідегі газдың мөлшері қысымы, қан айналым жылдамдығы және өкпе желдету көлеміне байланысты ішінара қысымның мөлшеріне байланысты болады.
Дене белсенділігінің жоғарылауы кезінде қан ағымыны артады, сондықтан дененің көп бөлігі газдармен толтырылған.
Қысымның төмендеуі (декомпрессионность) дененің азоттан босатылуына әкеледі. Осылайша, ерітілген газдың артықшылығы, қанға

түсіп, қан ағымымен өкпеге ағып, қоршаған ортаға шығарылады. Қысымның тез төмендеуі кезінде қандағы ерітілген газ әртүрлі мөлшердегі көпіршіктерді қалыптастыра бастайды. Қанның ағымы арқылы олар бүкіл ағзаға таралуы және қан тамырларының бітелуіне себеп болуы мүмкін, бұл декомпрессиональды (киссон) ауруға әкеледі.
Көмірқышқыл газымен қатар, жану өнімдерінде көміртегі тотығы пайда болады.
Көміртек тотығы - бұл түссіз және иіссіз, ауадан (1,25 г л) әлдеқайда жеңіл, суда да ерімейтін, жақсы жанып тұрған газ.
CO-ның улы (улану) әсері бұл газдың гемоглобинмен белсенді түрде араласып, тұрақсыз карбоксигемоглобин қосылысын құрайтындығына негізделеді. Бұл жағдайда адам ағзасында оттегі жетіспеушілігі байқалады.
Көміртегі тотығының улану дәрежесі негізінен оның шабытталған ауада концентрациясына, экспозицияныңұзақтығына және өкпе желдету қарқындылығына байланысты.
Құрылыс материалдарын жану өнімдеріне әсер ету дәрежесіне қарай төрт класқа бөлуге болады:
өте қауіпті (реттеуші мән - 1 г) - қабаттасқан күрделі пластиктен тұратын вирярес;
өте қауіпті (1 - 3 г) - полиуретанды көбік ППУ-306, қалың декоративті пластик, қыш ағаш, полиамидті материалдар мен полиэтилентерефталатты пленкалар;
Қауіпті (3 - 9 г) пластмасса ЛКФ-2, линолеум TTH, эпоксидті шыны шыны, ФС-жылытқыш плиталар,ПТГМ-609 пленкасы, ATM-1 жылу өткізбейтін композиция;
Төменгі қауіпті (9 г) - полиэфирлі шыны талшық, ПФ-218 пентофталь эмальі, Нева 3У мастикалық жабыны.
Бірінші класс көміртек тотығы эмиссиясының жоғары деңгейімен сипатталады, екіншісі - көміртегі тотығы қоспағанда, ерекше қосылысты - сутегі цианиді шығарады. Сутегі цианиді азот негізіндегі басқа да пластмасса өндіреді (полиакрилонитрил, полиамидтер, полиуретандар).
Жоғары қауіпті материалдардың сапасы ағаштан (фанера, ағаш, орман) жасалған бұйымдардан тұрады, бұл орман материалдарының синтетикалық материалдардан гөрі көбірек екенін көрсетеді.

Төмен улы заттардыңқұрамында ұшпа заттардың төменгі деңгейі және үлкен күл қалдықтары сипатталады.
Жану - бұл заттардың жылу мен жарықтың шығарылуымен қатар жүретін заттардың жылдам ағып кететін химиялық түрленуі.Көптеген жағдайларда жануды жанғыш заттың оксидантқышпен (ауаның оттегі, хлор, азот тотығы және т.б.) өзара жануы нәтижесінде пайда болады.
Заттар мен материалдардыңөрт және жарылыс қаупін анықтау кезінде:
газдар - 25 ° C температурасында және 101,3 кПа қысымындағы қаныққан бу қысымының заттары, 101,3 кПа-дан асады;
сұйықтықтар - 25 ° C температурасында және 101,3 кПа қысымындағы қаныққан бу қысымы 101,3 кПа-дан аз заттар. Сұйық құрамында қатты балқу заттар, балқу немесе түсіру температурасы 50 ° C-тан аз;
қатты заттар мен материалдар - ерiту немесе түсiру нүктелерi 50 ° C- ден жоғары, сондай-ақ балқыту нүктесi жоқ заттар (мысалы, ағаш, шүберек және т.б.) жекелеген заттар мен олардың қоспалары;
850 мкм-ден кем шаңбөлшектердің мөлшері бар қатты заттар мен материалдар.
жанғыш заттардың және тотықтырғыш заттың агрегаттық күйіне (қатты, сұйық, газ тәріздес) қарай, жанудыңүш түрі [4, 15]:
гомогенді - газ оксидантының ортасында газдар мен булардың жанғыш заттарының жануы;
гетерогенді - сұйық және қатты жану камералары газ оксидантының ортасында жануы;
жарылғыш заттар мен порхтарды жағу.
жалын тарату жылдамдығымен жану үш түрге бөлінеді:
жылдамдық бірнеше м с болғанда дефлаграздау;
жарылғыш зат - ондаған м с;
детонация - мыңдаған м с.
Өрттің көпшілігінің дефлагрозды жануымен сипатталады. Жанудың біркелкі таралуы, егер ол жануды жабық кеңістікте немесе газды жану өнімдерінің шығуында қиындық туындаса ғана, қысымныңұлғаюымен бірге жүретін болса, онда температураның жоғарылауы газ көлемін және жарылыстарды қарқынды кеңейтуге әкеледі.
Соққы толқындарының әсерінен де өрт шығу қауіпі бар.

Соққы толқыны газдың жылынуын тудырады, ал оның температурасының көбеюі жану процесін тудыру үшін жеткілікті болуы мүмкін.
Оның қозғалысы кезінде соққы толқыны жанғыш қоспаны, яғни жану жылдамдығына тең жылдамдықпен таралады. Ал бір уақытта шығарылатын химиялық қуат соққының толқынын үдетіп, оны жоғалтпайды. Жануды насихаттаудың мұндай механизмі детонация деп аталады. Құрылған детонация толқынының және оның деструктивті әсерінің мінез-құлқы ашық немесе жабық көлемде жүретініне байланысты емес.
Бұл жағдай жалынның алдын-ала жеделдетілуі қажет толқынның пайда болуына - жану нүктесінен детонацияның жану нүктесіне дейінгі қашықтық әсер етеді. Сондықтан контейнерлерде газ тәрізді құралдардың жануы сирек детонацияға айналады және негізінен құбырларда көрінеді [4, 15].
Сондықтан контейнерлерде газ тәрізді құралдардың жануы сирек детонацияға айналады және негізінен құбырларда көрінеді.
Өрттің шығу көзі енгізу ауаның қоспасы тез тұтанып , әрмен қарай лаулауға алып келеді. Егер жану көзі басым болған жағдайда, жану процесінің тоқтатылуына алып келеді..
Осылайша сұйықтықтарды жағу - бұл сұйықтықтардың оттегімен жағылуының біртекті химиялық процес і. Жану процесініңқарқындылығы сұйықтыққа жеткізілетін жылудың байланысты булану жылдамдығымен анықталады.
Қатты заттардың жану үрдісін талдау барысында процестің екі негізгі кезеңі бар [4, 15].
Бірінші кезең кез-келген қатты жанғыш отын ыдырайтын компоненттерден және жанудың біртекті газфазалы химиялық реакцияға сәйкес келетін ауыспалы бу-ауа қоспасын құрайтындығына байланысты. Ұшқыш компоненттерді шығару аяқталғаннан кейін процестің екінші кезеңі басталады, ол үшін әртүрлі агрегаттық күйдегі заттар (қатты отын мен газ тәрізді оксидант) арасындағы өзара әрекеттесу тән.
Осы түрдегі реакциялар гетерогенді деп аталады, ал жану процесі гетерогенді жану деп аталады.
Айта кету керек, бұл өте тез өтетін жанармайдың жаншылған

бөлшектерін қыздырғанда, ұшпа фракциялардың қалыптасуы ұзарады және әртүрлі жану процесінде жалғасады.
Барлық заттар мен материалдар әдетте тұтанғыш топтарға біріктіріледі.
Жанғыштық - заттың немесе материалдың жану қабілеті..
Жанғыштығына қатысты барлық заттар мен материалдар үш топқа бөлінеді:
жанбайтын (жанбайтын) - ауада жану мүмкін емес заттар мен материалдар. Мұндай заттардың құрамына минералды шикізат және олардың негізінде жасалған материалдар кіреді: қызыл кірпіш, силикат кірпіш, бетон, тас, асбест, асбест цемент, минералды мақта, көптеген металдар және т.б. Жанбайтын заттар өрт қауіпсіздігі бойынша қауіпті болуы мүмкін, мысалы, сумен, оттегімен байытылған ауамен немесе өзара әрекеттескен кезде жанатын өнімдерді шығаратын заттар;
жануы қиын - атмосферадағы ауаға тұтанатын заттар, бірақ ол жойылғаннан кейін өздігінен күйіп кете алмайды (мысалы, жанғыш компоненттері бар материалдар, мысалы, жалындарды ұстаушы, фибролит );
тұтанғыш (жанғыш) - өздігінен өртеуге қабілетті заттар мен материалдар, сондай-ақ тұтану көзінен тұтанып, оны жойғаннан кейін жанып кетеді.
Жанғыш заттар мен материалдардан, тұтанғыш заттар мен материалдарды шығарып тастайды.
Қысқа мерзімді (30 ° C-қа дейін) тұтанғыш заттар мен материалдар аз қуатпен (жалынмен, ұшқынмен, темекі түтіндерімен және т.б.) тұтанады.
Жарқырау (вспышка) - сығылған газдардың пайда болуымен бірге жүрмейтін жанғыш қоспаның жылдам жануы.
Жарқырау-процесті неғұрлым толық көрсету үшін тұтану нүктесінің тұжырымдамасы енгізілді - арнайы сынақтардың жағдайында, оның бетінен жоғары булар немесе газдар пайда болған, ыстық заттың ең төменгі температурасы. Жарқырау нүктесі жанғыш сұйықтықтардың өрт және жарылыс қаупін бағалауға қызмет етеді, бірақ қыздырылған кезде айтарлықтай буланған кейбір қатты заттар (нафталин, фосфор, камфор және т.б.) осы көрсеткіш бойынша бағалануы мүмкін.

Сұйықтықтың тұтану нүктесін эксперименттік анықтау белгілі бір мөлшерде қыздыру арқылы жүзеге асырылады, ол тұтанудың нәтижесін визуалды түрде тіркейді. Температураны эксперименттік айқындау ашық және жабық крестілер үшін де жүзеге асырылады.
Бір компонентті заттар үшін жарық нүктесі тұрақты, ал күрделі заттар үшін құрамдастардың құрамы мен қасиеттеріне байланысты..
Жану процесін сипаттайтын маңызды индикатор - тұтану температурасы - заттардың ең аз температурасы, онда арнайы сынақ жағдайында зат жанармай булар мен газдарды шығарып жібергеннен кейін тұрақты жалын жануы мүмкін. Өздігінен от тұтану температурасына жеткенде, экзотермиялық реакциялардың қарқынды өсуі байқалады, нәтижесінде жалын пайда болады.
Өрт қаупінің осы көрсеткішінің эксперименталды анықтауы зерттелетін жанғыш қоспаның бірқалыпты қызған көлемінің минималды температурасын өлшеу болып табылады, онда бұл көлем тұтану көзі болмаған кезде жанып тұрады.
Заттың өзін-өзі жағу температурасы концентрацияға, қысымға, мөлшерге, пішінге байланысты өзгеріп отырады [4, 15].
Қызудың жоғары температурасы бар заттар қыздыру нәтижесі ретінде ғана жыпылықтайды.
Қоршаған ортаның өздігінен өртейтін температурасы бар заттар қыздырусыз өздігінен өртеніп кетуі мүмкін, өйткені қоршаған орта олардыңөзіндік температурасына дейін қыздырады. Мұндай заттар өрттің үлкен қауіп-қатері болып табылады және өздігінен жану деп аталады, ал жану алдында олардың өзін-өзі қыздыру процесі өзін-өзі от тұтату болып табылады.
Өздігінен жанғыш заттар сумен, оттегі және басқа заттармен өзара әрекеттесу кезінде жанып кетуі және жарылуы мүмкін, олар өрт қаупін тудырады. Олардың құрамына қоңыр және көмір, шымтезек, күкірт пириті, сілтілі металдар және т.б. жатады.
Заттар мен материалдардың әртүрлілігі жалынның таралуының әртүрлі шоғырлану шегін алдын ала анықтайды..
Жалын таратудың төменгі және жоғарғы шоғырлану шегі сияқты тұжырымдамалары бар - бұл, тиісінше, жанғыш зат-тотықтырушы ортаға қоспада жанғыш заттың минималды және максималды мазмұны бар. Төменгі және жоғарғы лимиттер арасындағы шоғырлану аралығы

жалынның таралу дәрежесі (өрт) деп аталады.
Жалын таратудың конфокальды лимиттерін эксперименталды және есептелген анықтау әдістемесі арқылы анықтайды (ГОСТ 12.1.044-85
Заттар мен материалдардың өрт жән е жарылыс қаупі. Индикаторлардың номенклатурасы және оларды анықтау әдістері)
Жану жалынының таралу шектері тұрақты емес және де басқа да факторларға байланысты.:
бастапқы температурадан. Температура көтерілсе, жарылғыш аймақ кеңейеді, төменгі шегі азайып, жоғарғы шегі үлкен болады. Әрбір
100 ° C температурада қоспаның температурасын жоғарылату кезінде төменгі шегі бастапқы мәннің 10% -ға дейін төмендейді және жоғарғы шегі 15% -ға артады. Температураның градиентінің төмендеуіне байланысты жанғыш қоспаның бастапқы температурасының жоғарылауы жану аймағынан бастапқы қоспаға дейін әкеледі. Бұл жану жылдамдығын арттырады және сәйкесінше, жанғыш жүйенің жылу алмасу уақытын қоршаған ортамен азайтады. Жанар-жағармай жүйесіндегі жылу жоғалуын азайту температураның жоғарылауына әкеледі;
отын қоспасының қысымы. Көптеген қоспалар үшін атмосферадан жоғары қысымның жоғарылауы тұтану аймағын кеңейтуге әкеледі және қысымның төмендеуі осы аймақты азайтады. Кез-келген концентрацияда және температурада болатын қоспалар жарылыс мүмкін емес болатын шекті қысым мәніне ие;
басқа қоспалар. Тұтанбайтын газдарды қосу жалынның жоғары деңгейін айтарлықтай азайтады. Сонымен қатар, жалынның таралуының төменгі шегі өзгермейді, себебі жанбайтын қоспаларды енгізу оттегі концентрациясына әсер етпейді, ол қоспаның жарылу мүмкіндігін анықтайды. Тұтанбайтын заттар концентрациясының ұлғаюы қоспаның жарылыс болмауына әкеліп соғуы мүмкін. Бұл әсер газдар мен буларды сөндіру кезінде қолданылады. Жанармайдың жанғыш аймағына флюматизаторлар енгізілмейді.
табиғи өрт көздері (мысалы, электр разрядыныңқуаты). Әрбір жанармай қоспасы белгілі бір жағдайларда тұтанудың минималды энергиясына сәйкес келеді. Бұл энергия электр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.