Шетелдердегі болжау мен жоспарлау тәжірибесі

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Шетелдердегі болжау мен жоспарлау тәжірибесі

Наурызбаева Г. М.

Каспий Қоғамдық Университетінің

1- курс студенті.

Ғылыми жетекші:

КОУ қаржы және есеп

кафедрасының сеньор-лекторы

Галимова Н. Ғ.

Реферат: шетелдердегі жоспарлау мен болжаудың пайда болуы, тәжірибесі, дамуы қарастырылады. АҚШ-та, Францияда жоспарлау мен болжау ерекшеліктері жөнінде мәліметтер келтіріледі.

Шетелдерде экономикалық болжау жөнінде әзірлеулер XIX ғасырдың соңғы ширегінде пайда бола бастады. Сол кездегі экономикалық болжаудың басты әдістері сарапшылар бағасы (салалық талдау негізінде) және қарапайым экстрополяция (өткен тенденцияларды болашаққа көшіру) .

ХХ ғасырдың басында экономикалық индикаторларды анықтауда алғашқы талпыныстар жасалды. 1911 жылы Дж. Брукмайер экономикалық болжауға үш түрлі хронологиялық көрсеткіштерді қолдана бастады: банк кредиттерінің индексі, акция бағаларының индексі, жалпы экономикалық активтердің индексі. ХХ ғасырдың 20-жылдары экономикалық болжауды ары қарай дамытуда бұл индекстер Гарвард университетінде қолданыс тапты. Сонымен қатар Гарвард университетінде «гарвардтың А, В, С қисықтары» қолданылды. А қисығы - биржадағы бағалы қағаздар құнының индексін, В қисығы - байктердегі депозиттер көлемін, С қисығы - пайыздық норманы көрсетті. Индикатар ретінде осы көрсеткіштерді қолдану экономикалық конъюнкторлардың ретімен өзгеруін бақылауға негіз болды.

Болжау мен жоспарлауың дамуына 1929-1933 жылдардағы дағдарыс түрткі болды. Яғни, осы дағдарыстан шығу жолдарын іздеу барысында экономикалық болжау мен жоспарлау дами бастады.

ХХ ғасырдың 30-жылдарында алғаш рет шетелдерде макродеңгейдегі жоспарлау пайда бла бастады. Болжам мен жоспар экономиканы реттеу жүйесіндегі ең қажетті элемент болып табылды. Болжамдар сызықтық программалау, жүйелік талдау үлгілері және сарапшылар талдауы негізіндегі «шығын - шығару» моделінің көмегімен жасалған.

Макродеңгейдегi алғашқы жоспарлар қаржылай - бюджеттiк және ақшалай-несие саясаттарды қамтыды және ұлттық бюджеттердi құрастыру кезінде өрнектелдi. Олардың мемлекеттік бюджеттен айырмашылығы, табыстарды тек қана мемлекет емес, бүкіл ел есепке алатын болған.

1944 жылы Ландауэр «Ұлттық экономикалық жоспарладың теориясы» кітабын жарыққа шығырды. Автор ұсынған жоспарлау жүйесі кейінірек әйгілі болған «Индикативті жоспарлау» жүйесіне өте ұқсас болды.

Соғыстан кейінгі жылдарда макродеңгейдегі жоспарлау дағдарыстан құтылудың жолы ғана емес, сонымен қатар тауарларды үлестіру процессін реттеу болып табылды. Экономикадағы мемлекеттік сектордың өсуі үкіметке сыртқы саудаға, баға және қаражатқа тікелей бақылау жүргізүге мүмкіндік берді.

50-жылдары елдерде жоспарлаудың жаңа екі бағыты пайда болды. Біріншісі - әкімшілік аппараттың күрделенуімен, екіншісі - жоспарлау салаларының көбеюімен байланысты болды. Бірінші бағытта ұлттық экономикалық жоспар Қаржы министрлігінде жасалатын болған. Ал, 60-жылдардың басында арнайы жоспарлы органдар құрыла бастады: Францияда - Жоспарлау бойынша бас комиссариат; Жапонияда - Экономикалық консультациялық кеңес, Экономикалық жоспарлауды басқару; Нидерландыда - Орталық жоспарлы бюро; Канадада - Экономикалық кеңес.

Әрбір ел өзінің Ұлттық экономикалық ерекшеліктерін есепке ала отырып, әлеуметтік және экономикалық процесстерді болжау мен жоспарлауда нақты жолдарды өзгерген шарттарға байланысты үнемі жетілдіре отырып қолданады.

Шетелдегі жоспарлауда жетекші ел АҚШ болып табылады.

АҚШ-та болжау мен жоспарлау ерекшеліктері.

АҚШ-та жоспарлау экономиканы реттеудің ең маңызды формаларының бірі болып есептеледі. Экономикалық болжаудың маңыздылығын көрсете отырып, американдық экономист О. Моргенштерн, экономикалық теория ақыр соңында болжам құру үшін қажет екенін айтқан. Қазіргі уақытта ертеңгі күнді анық көруге және қисынды шешім қабылдау үшін, сенімді болжам жасауға көп көңіл бөлінуде. Сондықтан АҚШ-та жоспарлау экономикалық теория, математикалық әдістер және электронды-есептеуіш техникадағы соңғы жетістіктерді бекітті.

Экономикалық болжау саласында ондаған мың мамандар жұмыс істейді. Болжамды әр түрлі деңгейдегі мемлекеттік бөлімшелер, зерттеу ұйымдары, коммерциялық болжам фирмалары, жеке өнеркәсіптік, банктік және саудалық корпорациялар жасайды. АҚШ экономикасы әлемдік деңгейде болжанады. Қоршаған ортаның ластануы, энергия қорлары, жұмыс күші сияқты дамудың жеке тұрғылары болжанады. Экономикалық болжау бойынша ондаған ғылыми конференциялар ұйымдастырылады және жыл сайын Халықаралық симпозиум жүргізіледі. «Болжамдық индустрия» термині пайда болды.

АҚШ-та болжам зерттеулелін ұйымдастырудың үш деңгейі бар: мемлекеттік реттеу жүйесіндегі жоспарлау; фирмаішілік жоспарлау; коммерциялық жоспарлау. Мемлекеттік реттеу деңгейінде екі негізгі мемлекеттік бөлімшелер бар: федералдық және штаттық; жергілікті билік органдары.

Федералдық үкіметтің макродеңгейдегі басты болжамдық әзірлеулері үш түрлі ұйымдарда қарастырылады. Олар: экономикалық консультанттық кеңес, федералды резервтік жүйені басқарушылар кеңесі(ФРЖ), әкімшілік-бюджеттік басқармасы(ӘББ) .

Үкіметтің экономикалық саясатын жасау үшін арнайы орган - Экономикалық консультанттық Кеңес құрылды. Бұл Кеңестің атқаратын қызметтері мынадай болды: экономикалық есеп құрастыруда президентке көмек көрсету; экономикалық процесстер жайында мәліметтер жинау және анализдеу; түрлі экономикалық программаларды бағалау және ұсыныстар жасау; президент тапсырмасы бойынша арнайы зерттеулер жүргізу.

АҚШ-қа стратегиялық жоспарлау тән.

Франциядағы жоспарлаудың дамуы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.