Өндірістік оқыту шеберінің оқушылар ұжымындағы рөлі

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1 Бөлім. Оқушы ұжымының даму жолындағы педагогикалық әдістері мен құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1 Кәсіптік оқу орныңдағы оқушы ұжымының даму жолдары ... ... ... .4
1.2 Өндірістік оқыту шеберінің оқушы ұжымының дамуындағы рөлі...7
1.3 Ұжымдық құбылыстық оқыту әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
1.4 Оқушы ұжымының дамытушылығы көтерілуіндегі ұсыныстар ... ..11
1.5 Оқушы ұжымының даму оптимизациялық үрдісіндегі ӨО шеберіне әдістемелік ұсыныстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
1.6 Кәсіптік техникалық мектеп оқу тобындағы оқушы ұжымына қалыптасуға әсер ететін факторлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2 Бөлім. оқушы ұжымының психологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.1 Ұжым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.2 Жеке тұлға мен ұжым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
2.2.1 Ұжымның жеке тұлғаға әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
2.2.2 Жеке тұлағаның ұжымға әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
2.2.3 Өндірістік оқыту шеберінің ұжымға деген әсері ... ... ... ... ..21
2.3 Оқушы ұжымы және оның қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
Пайдаланған әдебиет тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Мамандандырылған техникалық оқыту жүйесі жоғары сапалы жұмысшы кадрларды жоспарлы дайындау және жұмысшылардың саясатты, моральды сапасы жоғары факторі де дамуы нақ бекітілді. Қазіргі маман кәсіптік мектептер, колледждер жоғары сапалы жұмысшыларды даярлауға жұмыстанады. Олар жылдам еңбек өзгерісіне, әр түрлі мамандық меңгерген, топ ішінде жұмыс істей алатын, өндіру үрдісіндегі мекемелерде жылдам үйренуді білулері қажет.
Маман техникалық білім даму жүйесі және жылдам оқу тәрбие үрдісінде жүргізуші рөл анығында өндірістік оқыту шеберлеріне тән. Олар алғашқы жұмысшы кезекшісінің жүргізушісі. Олардың көпшілігінің мінез-құлқы жоғары мамандандырылған, берілген жұмысқа жауапкершілік пен қарайтын, оқушыларды тәрбиелеуде - оқушы ұжымының жетекшісі.
Мамандандырылған оқыту шеберлеріне үнемі (маңызды және пайдалы) педагогика, психология ғылыми әдебиетіне сүйену қажет. Бұл тапсырманың шешілуі кәсіптік техникалық мектептердің шеберлерінің қолында. Олар жігіттер мен қыздарға өздерінің білімі мен тәжірибелерін, өмірлік орындарын табуға тәрбиелеп жеке тұлға қалыптастырып, жоғары моральдық этикалық сапа үйретіп беруге міндетті. Шебер көбіне сау психологиялық климаты бар жоғарғы моральдық деңгейдегі жұмысқа бейім бірлігі бар оқушы ұжымын шығару жөніндегі сұрақтарды шешеді.
Осы курстық жұмыстағы зерттеу объектісі – кәсіптік техникалық білімінің оқытып тәрбиелеу үрдісі. Зерттеу заты ұжымдық құбылыстарыды зерттеу әдістері, зерттеу мақсаты: кәсіптік техникалық мектептердегі оқу тобындағы оқушы ұжымының қалыптасу үрдісіндегі әсер ететін факторларды таңдап, теория жағынан орнықтыру.
Гипотеза: дұрыс таңдалған құрал жабдық пен оқушы ұжымын қалыптастырудағы әдістер жеке тұлғанын жан жақты дамуына; оқу процесінің көтерлеуіне көмектеседі.

1. Бабанский Ю.К. Педогогикалық зерттеудегі жоғары әсерлі мәселелер Жоғары мектеп 1999ж.
2. Васильева З.И. Кәсіби техникалық учелищедегі тәрбиелеудің әдістемелік жүйесі. Жоғары мектеп 2001ж
3. Ларин А.Е. Үйрету, тәрбиелеу, шығармашылық. Жоғары мектеп 2004ж
4. Макаренко А.С. Оқушыларды тәрбиелеу үрдісінде педогогикалық идеяны пайдалану. Жоғары мектеп 1991ж
5. Михайловский В.А. Жоғары мектеп педогогикасы.
6. Харьков қаласы ХГУ 2005ж
7. Победоносцев Г.А. Тәрбиелеу жүйесін жетілдірейік.
8. Жоғары мектеп 2003ж
9. Самоухина Н.В. Кәсіптік қызметтегі психология және педогогика. Жоғары мектеп 2005ж
10. Сухомлинский В.А. Нағыз адамды қалай тәрбиелеу керек. Киев 1998ж
11. Маргулис Е.Д. Оқушылардың ұжымдық қызметі, әрекеті. Жоғары мектеп 2000ж

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Экономика және ақпараттық технологиялар колледжі

Курстық жұмыс
Пән атауы: Өңдірістік оқу әдістемесі
Тақырыбы Өндірістік оқыту шеберінің оқушы ұжымының дамуындағы рөлі

Орындаған:

Тексерген: Тажикбаева З.К

Орал – 2011 жыл.

Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1 Бөлім. Оқушы ұжымының даму жолындағы педагогикалық әдістері мен
құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Кәсіптік оқу орныңдағы оқушы ұжымының даму жолдары ... ... ... .4
2. Өндірістік оқыту шеберінің оқушы ұжымының дамуындағы рөлі...7
3. Ұжымдық құбылыстық оқыту әдістері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
4. Оқушы ұжымының дамытушылығы көтерілуіндегі ұсыныстар ... ..11
5. Оқушы ұжымының даму оптимизациялық үрдісіндегі ӨО шеберіне
әдістемелік ұсыныстар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... .13
6. Кәсіптік техникалық мектеп оқу тобындағы оқушы ұжымына қалыптасуға
әсер ететін
факторлар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...14
2 Бөлім. оқушы ұжымының
психологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.1
Ұжым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.2 Жеке тұлға мен
ұжым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... 18
2.2.1 Ұжымның жеке тұлғаға
әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 19
2.2.2 Жеке тұлағаның ұжымға әсері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.2.3 Өндірістік оқыту шеберінің ұжымға деген
әсері ... ... ... ... ..21
2.3 Оқушы ұжымы және оның
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Пайдаланған әдебиет
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..26

Кіріспе

Мамандандырылған техникалық оқыту жүйесі жоғары сапалы жұмысшы
кадрларды жоспарлы дайындау және жұмысшылардың саясатты, моральды сапасы
жоғары факторі де дамуы нақ бекітілді. Қазіргі маман кәсіптік мектептер,
колледждер жоғары сапалы жұмысшыларды даярлауға жұмыстанады. Олар жылдам
еңбек өзгерісіне, әр түрлі мамандық меңгерген, топ ішінде жұмыс істей
алатын, өндіру үрдісіндегі мекемелерде жылдам үйренуді білулері қажет.
Маман техникалық білім даму жүйесі және жылдам оқу тәрбие үрдісінде
жүргізуші рөл анығында өндірістік оқыту шеберлеріне тән. Олар алғашқы
жұмысшы кезекшісінің жүргізушісі. Олардың көпшілігінің мінез-құлқы жоғары
мамандандырылған, берілген жұмысқа жауапкершілік пен қарайтын, оқушыларды
тәрбиелеуде - оқушы ұжымының жетекшісі.
Мамандандырылған оқыту шеберлеріне үнемі (маңызды және пайдалы)
педагогика, психология ғылыми әдебиетіне сүйену қажет. Бұл тапсырманың
шешілуі кәсіптік техникалық мектептердің шеберлерінің қолында. Олар
жігіттер мен қыздарға өздерінің білімі мен тәжірибелерін, өмірлік орындарын
табуға тәрбиелеп жеке тұлға қалыптастырып, жоғары моральдық этикалық сапа
үйретіп беруге міндетті. Шебер көбіне сау психологиялық климаты бар жоғарғы
моральдық деңгейдегі жұмысқа бейім бірлігі бар оқушы ұжымын шығару
жөніндегі сұрақтарды шешеді.
Осы курстық жұмыстағы зерттеу объектісі – кәсіптік техникалық білімінің
оқытып тәрбиелеу үрдісі. Зерттеу заты ұжымдық құбылыстарыды зерттеу
әдістері, зерттеу мақсаты: кәсіптік техникалық мектептердегі оқу тобындағы
оқушы ұжымының қалыптасу үрдісіндегі әсер ететін факторларды таңдап, теория
жағынан орнықтыру.
Гипотеза: дұрыс таңдалған құрал жабдық пен оқушы ұжымын
қалыптастырудағы әдістер жеке тұлғанын жан жақты дамуына; оқу процесінің
көтерлеуіне көмектеседі.
Зерттеу мақсатымен шығарылған гипотеза (байланысу) бірлесіп келесі
міндеттер анықталады. Оқушы ұжымын қалыптастырудағы педогогикалық
психологиялық әдебиетін зерттеп ұжымның маңыздылығын ашып, кәсіптік оқыту
шеберінің ұжымға деген әсерін анықтау.

1 Бөлім. Оқушы ұжымының даму жолындағы педагогикалық әдістері мен
құралдары.

1.1. Кәсіптік оқу орныңдағы оқушы ұжымының даму жолдары.

Ұжымды тәрбиелеу – тәрбие жүйесінің негізі болып табылады. Жастарды жан-
жақты тәрбиелеу тек лайықты ұйымдастырылған ұжымда ғана мүмкін.
Ұйымдастырылған ұжым мүшелері өзінің жеке еріктері бойынша және жалпы
тапсырмалық әрекеті мен, ұжым алдындағы және жолдастарын еркі мен іс
әрекетінің болуы қажет. Жалпы мақсат жеке мақсатты айқындайды. Жалпы бірлік
пен жеке мақсат ұйымдастырылған ұжымды сипаттау. Сонымен қатар ұжымды әр
қайсысы өзінің ықыласы мен қабілетін көрсету мүмкіндігі беріледі.
Жалпыкәсіптікмектептік ұжым оқушыларының негізі оқу топтары болып саналады.
Оқушылық ұжым шеберлікке байыпты көмек көрсету және тәрбиелігін, сонымен
қоса оқушылары ұжымдық еңбекке үйретуді қалыптастыру үлкен мектеп болып
айқындалады. Өндірістік білім беру техникасын оқу тапсырмалары орта
мектептер түлектерімен жинақталады.
Дұрысында бұл оқушылар училищеге түрлі мектептен ауданнан, тіпті
облыстардан келеді. Оқушылық ұжым оқу топтарының құрылған қысқа мерзіміне
ішінде жұмысқа қабілетті болуы үшін, педагогтарға сосын ішінде шеберлерге
өндірістік оқуда көптеген ұйымдастыру жұмыстарын өткізуге тура келеді.
Әдетте мұндай жұмыс оқушылардың жеке қабілетін топтық құрылуын үйренуден
басталады. Көптеген шеберлер өздерінің болашақ тәрбиеленушілерін оқу жылы
басталмай тұрып жеке қабілеттерін зерттейді. К.Д.Ушинскийдің кеңесін еске
алсақ: Егер педагогика адамды жан-жақты қарым-қатынаста тәрбиелегісі
келсе, ең бірінші оны жан-жақты тұрғыда білуі тиіс Оқушы туралы мәліметтің
басты көзі – сауалнамамен жұмыс, мектептен мінездеме және медициналық
анықтама болып саналады. Жеке істі үйрете отырып, шебер бастапқы да топтың
құрамы жөнінде мүмкіндікті алу және ең бірінші кезекте адамға көңіл бөлу.
Қабілетті және белсенді оқушыларын таба білуін шешуі тиіс.
Шебер үшін ең маңызды ісі – алдымен топпен әңгімелесу. Бұл кездесуге
емтихан секілді дайындалу, оқуға ынтасын, училище туралы әсерін, мамандық,
шебер жөнінде көбіне оқушы көңіл күйіне байланысты болады.
Бұл күні оқушыларга училище тарихын ен жаксы түлектері, ұжым дәстүрі
туралы әңгімелей отырып, жаңа келгендерге шарт қоя білу, оны орындамаса.
Мамандықты ойдағыдай игере алмайтындығы, еңбек тәртібі үлгілі, мәдениет
таныту білім үшін күрес, баға үшін емес, өзіне тапсырылған іске
жауапкершілікпен қарау, өзінің үжымының абыройы үшін күресе білу керектігін
жеткізе білуі тиіс. Жоғары курстардың алғашқы сабағын бағыт беру, ескерту
әңгімелесу мен топтың және ата-аналар басталуы қажет. Жаңа келгендермен
кездесу барысында оларға әдейі сауалнама ұсыну, оның ішінде жәй
сауалнамадан баска сұрактар, отбасы мүшелерінің табысы, сүйікті ісі, ата-
аналардың қызметі, үй телефондары, бірге оқитын және жақын тұрған
жолдастарының тегі жөнінде берілген сауалнаманы толтыру ұсынылады. Оқу
топтарын зерттеудің маңызды сатысы алғашқы ата-аналар жиналысы оқу жылы
басталмай тұрып өткізу ұсынылады. Бұл жиналыста шебер ата-аналардан
балаларының ерекшелігі туралы біледі. Әдетте, оқу жылы басталмас бұрын,
шеберлік училищелерде, оқу комбинатында, жалпы тәртіпті үлкен істер
атқарылады. Жеке қабілеттерін зерттеу мақсатында алдымен, жаңа қабылданған
оқушыларды тарту көзделеді. Қала сыртына серуендеу – топпен танысудың ең
керемет тәсілі. Мұндай серуендеуде бір күн ішінде оқушының оқу жылындағы
сабақ күнінен көрі көбірек танып білуге болады. Бұл жағдай оқушының
талантын ашуға көмегін тигізеді. Серуенде оқушылардың дене шынығу,
спорттық, көркемдік ерекшелігі тексеріледі. Шебердің бөлінген шараларды
өткізу нәтижесі шамамен оқушылардың алған әсерін анықтауға жинақталады.
Осыдан кейін әр оқушымен жеке жоспарын ұсыну, барлық топпен, оқушы
ұжымы және топ белсенділерінің құрылымына кірісу қажет.
Оқушылық ұжымды қалыптастырудың ең тиімді тәсілі сыныптан тыс жұмыс
болып табылады. Қарапайым жағдайда оқушы мінез – құлқысын сабақ кезінде
біле алмайсың. Сыныптан тыс шарамен айналысу кезінде шебер, оқушыны өзіне
тартып болашақ мамандығын сайлауына әсер береді. Оқушы ұжымын
қалыптастыруда қоғамдық тапсырмаларды дұрыс бөлу, ең басты роль аткарады
және топтың әр оқушысының тапсырмалары болады. Шебер (оқушыларды қоғамдық
тапсырманы орындау) топтың қоғамдық жұмысын аткарып орындауға оқушылардың
шебер оқу процесінің артуына өзіндік үлесін қосатытына көзін жеткізуі
керек. Оқушыға қоғамдық жұмыс оның мінезімен ұйымдастыру қабілетіне
байланысты таңдалады. Тек оқушының келісімінен кейін ғана топ жұмысы
бекітіледі. Шебер мен топ белсенділерінің ең бірінші тапсырмасы – ұжымдық
салауатты қоғам құру, оқушы өз жолдасының әр қадамын дұрыс қабылдау. Топта
бірде – бір сұрақ белсенділердің қатысуынсыз шешілмейді. Белсенді шебердің
қатысуымен, кімге Жаксы маман атағын беру, кімге көтермелеу бағытында
театрға билет беру шешіледі. Бұл белсенділердің беделін арттырады және
шеберге оқушымен қарым – қатынаста пайдалы шарт қояды. Оқушының ұжымды
қалыптастыруда қоғамдық ұйымдар шешуші роль атқарады. Шебер топта оқушының
кәсіподақ ұйымы мен зор көңіл аудару керек. Оқудың алғашқы айында топтын
жиналысын өткізе отырып, мамандық одақтың мәнін ұғындыру қажет. Алғашқы оқу
кезінде барлық оқушыларды кәсіп орын және топта кәсіподақ жұмысын ретке
келтіруге тырысу. Оқу тобында спорттық жұмыс маңызды орын алады. Дене
шынықтыру және спорт жас адамды жан – жақты тәрбиелеуді қажет етеді. Оқу
топтарында жақсы дайындалған спортты кешенді жұмыс кәсіптік техникалық
мектеп жетістіктерін хабарлау кезін және жастарды өндірістік еңбекке
дайындауда олардың күш, ептілік, батыл және еркін болуына септігін
тигізеді. Тәрбиелеу ықпалына және ұжымға қалыптастырудың ең маңызды құралы
өзін өзі басқару болып танылады, көрінісі болып табылады. Ол әр түрлі
пішінде, ұжымның даму шегінде өрбиді және өзін өзі басқару түрінде
қабылданады ( кең көлемдегі). Кәсіптік техникалық мектебіңдегі кең
көлемдегі түрі топ белсенділері болып есептеледі. Ұзартылған топтағы өзін
өзі басқару ұжымдық әрекет және адамгершілік құндылығы ұжым қарым қатынас
процесінде жеке тәрбиелеу, еркін тәрбие, өзіндік сана парызын сезіну өзінің
сапасының жетілеуіне ұйымдағы құштарлану өзін тәрбиеледе қоғамдық пайдалы
әрекет ету жұмысында жүзеге асырылады. Ұжым құраудағы жұмыс тобының ерлік
дәстүрі маңызды роль ойнайды. Дәстүрдің ақырғы мақсаты – жаңа ұрпақты өз
арнасына әрекет етуге, дамыған жоғары ұрпақты хабардар ету. Дәстүр бұл
тапсырманы сипат арқылы дұрыс қажетті жұмыс тобының көз қарасы бойынша
түрлі қоғамдық ортада және жеке өмірдегі тәртібін шешеді.

1.2 Өндірістік оқыту шеберінің оқушы ұжымының дамуындағы рөлі.

Ғылыми техникалық процестің шартында еңбекке жаңа сипатын берген
қажеттік қазіргі заманға сай жұмысшы бұған дайын болу, техникалық мамандық
білім алу, өндірістік әрекеттегі шеберлігі және мамандық бойынша терен
білім игерілген болу керек. Тапсырманы шешуде кәсіптік техникалық мектеп
жұмысшы ауқымына басты, олар жас - өспірім мен қыздарға өзінің білімі мен
тәрбиесін беру міндетін атқарады, идеялық сезім, өмірлік дағдыға белсенді
тәрбиелеу, азаматтық жеке тұлғасын қалыптастыру жоғары моральдық этикалық
сапасын жетілдіру. Алғашқы жетекшісінің көзқарасымен оның түлектері
таңдаған мамандығы мен ісін сыйлауға үйрету.
Орта мамадандырылған техникалық кәсіптік мектеп, колледж шеберлері бір
уақытта уйымдастырушы ретінде, тәрбиеші, маман және оқушы тобының жетекшісі
бола алады.
Жоғары сапалы маман ретінде әрекет ете отырып, өз ісін жетік білетін
шебер болуды үйретеді, және өзі жаксы, сапалы жұмыс істей білетін
оқушыларға өз білімі мен шеберлігін жеткізе білуге үйретеді.
Шебердің ойдағыдай жұмыс атқару қабілеті, оның мамандандырылған және
психологиялық – педогогикалық білімінің әдістемелік біліммен тәрбиелеуді
уйрету, күнделікті жетілген қабілеті және оның жеке сапасына байланысты
шебер жұмысқа қабілеттілікті біріккен оқушылық ұжымға салауатты
психологиялық ахуал сипатында жоғары моральдық ұжымдық қоғамдық деңгейдің
көптеген сұрақтарды шешеді.
К.Д. Ушинский ұстаздың ішкі жан дүниесіне үлкен көңіл бөлген адам.
Барлығы мекеме тәртібіне байланысты - деп сендіре отырып, бірақ бастысы
әрқашан шәкіртінен бетпе-бет тұрған ұстаздың жан дүниесінде деген. Ұстаздың
ішкі жан дүниесі болған жас жүрекке әсер етуін ешбір кітаппен, жазалау,
немесе мақтап мадақтау әрекетімен алмастыру мүмкін емес.
Шебер оқушымен әңгімелескен сәттен бастап өзінің ұстаздық тактикасын
шыңдай бастайды, сол арқылы шәкірттің ақылы мен мінезіне үлкен өзгеріс
еңгізеді. Міне осылай ұстаздық шеберліктің қиындықтарының бірі
қорытындыланады. Кәсіптік техникалық мектептертің бас маманы оқыту
жоспарының тәртібіне сай, ұйымдастыруды, оқу ісін өткізуді және тәрбиелік
істі жүргізуді қамтамасыз етеді. Жас мамандардың сапалы білім алуымен
тәрбиесіне бірден-бір жауап беретін өну- оқу ұстаздарымен шеберлері.
Олардың негізгі міндеттері төмендегідей.
- Оқушыларды тұрақты және терең біліммен, дағдымен, шеберлікпен
қаруландыру.
- Жоғары идеялық көзқараста және ғылыми дәрежеде оқу жұмысын
өткізу, оқу жоспарымен бағдарламаларымен қамтамасыз ету,
оқушының үлгерімдік есебін жүргізу, оладың училищемен үйдегі
өзбеттік жұмысын ұйымдастыру және қадағалау, бақылау.
- Оқушылардың сабақ барысында және сабақтан тыс мезгілде саяси –
идеялық тәрбиесін жүзеге асыру.
- Жұмыс орнын, оқу шеберханасымен зертханаларын жабдықтау.
- Оқушылардан қоғамдық ұйымдарға көмек ұйымдастыру.
- Денсаулыгына, тұрмысына, шынығу тәрбиесімен оқушының демалуына
жағдай жасау.
- Оқу тәрбиесі жұмысының нәтижесі жөнінде есеп беру.
Оқушыларды мамандыгына деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу шебердің шешуші
ролі болып саналады.
Ол мамандардың жаксы жағын тек қана оқушылар айналысу үшін оң нәтиже
және оқудада тәрбиелеудеде болуын ашу қажет. Шебер өзінің тәрбиеленушісінің
сәл жетістігін көріп, біліп, қандай қиындықтарды бастан кешіргені оқушы
үшін еңбектің қандай нәтижесі қуанышты жағдай екенін, дер кезінде оның
шығындалуына көмек беріп және жетістігінің әрі қарай дамуын анықтай білуі
тиіс.
Тәжірибеге сүйеніп, шебер әрқашан есіне сақтайтын жәйттар бар. әр
оқушының тек өзіндік қабілетіне қарай мүмкіндігі оқу үлгеріміне байланысты.
Мысалы бір оқушы шамалы уақытта бес нақтылы іс істесе, ал екіншісі сол
бірдей уақытта онын жасаса екінші оқушыныңда бұл жеке жетістігі, және шебер
үшін оны ескеру өте қиын, әсіресе алғашқы мезгілде әрқайсысының жұмысына
сәйкес және мүмкіндігіне орай бағалау. Алғашқы сәтсіздіктен өткен
педогогикалық сауалдама көптеген кемшіліктен құтылуы.
Бүгінгі таңда сауалдаманың әр түрлі типі қолданылады: ашық және жабық
оқушыға дайын жауаптың бірін таңдау тура келеді, бастысы міндет қоюшы,
сынақшы тегін көрсетуі тиіс, және жасырып, онсызда араласу, толық және
қысқа күнделікті және бақылау. Шынайы сауалдама болып шығу үшін, оқушы
сауалдама құрушының ойын, қажетті сұрақтары жөнінде білмегені абзал. Топтың
даралап оқыту әдісі кеңінен қолданылады, ұжым аралық байланысты саралауға
септігін тигізеді. Бұл әдіс кесіндеме жасауға жағдай туғызады, түрлі
сипаттағы кезеңдерді байланыстыруды қалыптастырады, бедел түрлері
белсенділілерді біріктіру. Осы алынған қалыптама және социограмм деп
аталғандардың көмегімен сонымен қатар өңделген нәтижелер санын ең басты
артықшылық мүмкіндігін елестету.
Оқушымен педогог ұжымында алынған баға нәтижесі барлық жүйе әдісімен
нақтыланады. Оқушылық ұжымның адамгершілік дамуының болғаны кәсіптік
техникалық мектептердің қазіргі техникалық базаның құрылуы өзара тығыз
байланыса, кәсіби еңбек әрекетінің ерекшелігіне.
Адамгершілік тәрбиесінің үрдісі жұмысшының кәсіби моралдық есебіне тән
жоспарланады. Салауатты оқушылық ұжымдық топ құру - өндірістік оқу
шеберінің күрделі де маңызды тапсырмасы. Егер оқушы өз мамандығын сүйетін
болса, олардың жауапкершілік сезімін, саналы еңбек тәртібін, білімге деген
ынтасын және күнделікті салыстырмалы түрде тәрбиелеу оңай.

1.3 Ұжымдық құбылыстық оқыту әдістері

Білім, тәрбие үрдісі ұжымдық сипатқа ие болады. Үйренуде көптеген жиі
қолданылатын әдістер, берілген үрдісіне қатысушыларға жалпы сұрақ белгілі
бір және белгіленген жоспарға сай беру. Бұл сауалдар ауызша және жазбаша
болуы мүмкін. Сонымен қатар социометриялық әдістер, салыстырмалы зерттеулер
кеңінен қолданылады. Бұл әдіс педогогикаға социологияға келгенімен, әйтседе
бұларды социологиялық деп атайды.
Сауалнамаландыру көпшілікке жинақталған әдісі, әдейі талданған
сұрақтардың көмегімен беріледі. Сауалнамаландыру болжамға негізделеді ауал
өзіне берілген сұраққа ашық түрде жауап береді, әйткенмен, соңғы зерттеулер
берілген әдіспен жартылай әсерін береді.
Қалыптастырудың мақсатқа сай көру алдыңғы қатарлы педагог еңбек
жетісіктернің ізімен ұжым дамуының төңірегінде және оның тәжірибе
құрылуында.
Н.К.Крупскаяның, А.С.Макаренконың, П.Л.Сухомлинскийдың педогогикалық
мұрағаты шебердің оқушылық ұжым құрастыруына шеберлігіне қызмет атқарған
бай қайнар көзі болып табылады. Кәсіби техникалық мектебінде оқу топтарының
оқушылық ұжым қалыптасуы өзіне тән: Оның негізінде біріккен өндірістік
еңбектің, өндірістік оқу түріне жақын ұйым жолдарымен белгілі мамандықты
игеру жатыр. Ұжымдық оқу тобының құрылуында бірнеше кезеңдер бар: әрқайсысы
мақсатымен мазмұнының әрекетімен ерекшеленеді, өз ара байланыс сипатына
даму деңгейі қоғамдық құбылысының, өндірістік оқу шеберінің ұстанымына сай
жинақталды. А.С.Макаренконың әдістемелік зерттеулер кәсіби техникалық
мектебінде өндірістік оқыту үрдісінде ұжым қалыптастыру кезеңдері табысты
болуы мүмкін.

1.4 Оқушы ұжымының дамытушылығы көтерілуіндегі ұсыныстар.

Топтағы, тәрбие жұмысының жоғары әсер беруінің маңызды шарты шебердің
үзбей педогогикалық күнделік жүргізуі басты көрініс табады.
Жоспарлық, есепке алу сараптамалар сәтті, сәтсіз тәрбие шаралары
шеберге педогогикалық тәжірибе жинақтауға мүмкіндік береді. Белгілі жүйеде
оқушы тәрбиесімен айналысады.
Топ оқушыларының әр қайсысына күнделікті жеке бет жүргізіледі, бұл
бетке шебер оқушының әр қадамын, жеке тәрбие жұмысы қайда жоспарланатынын
жазады.
Күнделік, айна тәрізді, топ ұжымының және әр оқушының кәсіптік
техникалық мектебінлегі оқу мезгілі ішіндегі топтың және дара өмірін көруге
болады.
Маңыздысы, арнаулы орта оқу орындарының педогогтары оқу тәрбие ұжымы
ерекшелігін немесе түрлі роль атқаруын есепке алу, осы немесе баска ұйым
өкілдері арасындағы сай келетін байланысты қалыптастырып немесе бағыт
береді. Шектеулі міндетін айқындауға, және олардың арасындағы толық өз ара
түсінушілікпен байланыс жасау көмегін тигізеді. Бұл шарттағы шыңдықты
елемеу немесе жеткіліксіз баға ұжымның оқу тәрбиесі дамуының тежеуіне
мүмкіндік туғызады.
Қалыптастырылудың дұрыс өз ара байланысының ұжым ұйымын құрау,
оқушылардың өз арасынан сайлануы тиіс, кайта оны оқушылық оқу орнының
әкімшілік ұйымы ретінде қабылдайды, ұсынады. Ұжымның сайланған ұйымы
алғашқы күннен бастап өздері белсенді әрекет етуі қажет. Оқушылық ұжым
ұйымда қоғамдық ұйымдардың шешуші ролің ойнауы тиіс. Оқудың бірінші күнінен
бастап оқушыларды кәсіподақ жұмысына жұмылдыруға тырысу керек.
Топтық кәсіподақ ұйымы жарыс, еңбек қорғауды қадағалау, техникалқ
қауіпсіздікті, артта қалғандарға көмек ұйымдастыру, оқушының тұрмыс
жағдайына қамқорлық жасау сияқты жұмыстарды басшылыққа алу қажет.
Оқу тобының маңызды жері спорттық топты иемденуі керек. Жас өркенді жан
- жақты тәрбиелеу үшін дене шынықтыру және спорт керек. Шеберге спортшы
болу міндетті емес, топта оқушыларға спорттық жұмыстарын ретке келтіруге
көмектессе жеткілікті. Кез келген шебер өз оқушыларын училище
спартакиядасына катыстыруға, өз ұжымының абырой үшін жұмылдыру, күреске
белсенділік танытуды дайындауға жұмылдырады. Дене шынықтырумен және
спротпен үздіксіз айналысу тек қана бос уақытын өткізу үшін емес, саулығын
нығайту, достық және жолдастық тәрбиенің болатындығын шебер әркашан есінде
ұстау тиіс.
Өңдірістік оқу шеберіне оқушы ұжымы жоғары әсер алуын қалыптастыруда,
күнбе – күн оқушымен қатынас қажет, пысықтық, шыншылдық, жоғары талап
қоюшылық,өзін – өзі сеніммен караушылық, өзін иеленуші дамытуды шешеді.
Шебер көп уақыт оқушылармен кәсіптік техникалық мектептің тыс
ұйымдастырылған жұмыстарға ұйымшыл және қабілетті ерекше нығайтып артта
қалғандарға көмек беру үшін көңіл бөлуі кажет. Шеберге күнде өзінің кәсіби
сапасын жетілдіруге тура келеді. Қандай сұрақтар болсын шешуде шебер оқушы
ұжымына сүйенуі керек. Ең маңыздысы кіші пейілділік ахуалы оқушы тұлғасының
қабілетін ашуда немесе даралықта қалыптастық болып көрініс табады. Осының
бәрі мықты және берік ұжым құру мүмкіндігін береді. Нәтижесінде шебер өзін
ұжымда керек және өте қажетті адам екенін сезінеді.

1.5 Оқушы ұжымының даму оптимизациялық үрдісіндегі ӨО шеберіне
әдістемелік ұсыныстар

Оқушылық ұжым үрдісін қалыптастыру және мазмұны зерттелген әдістері мен
құралдарының міндеттері өндірістік оқу шеберіне байланысты. Алдымен, әр
ұжым мүшелерінің жеке өзіне тән ерекшеліктерін біліп алу шарт.
Топтағы жеке тұлғаның ерекшелігі немесе тұлға аралық қатынасты кеңейту
әдісі оның социометриялық екі негізгі кеңейтілген типті болып саналатын
бірден – бір әдісі. Біріккен еңбек немесе оқу қоғамдық немесе ойын арекеті
үшін демалыс және көңіл көтеруге серіктес тандау әдісі. 5-7 балл жүйесінде
өз ара би, іскерлік, зияткерлік, еркін, адал немесе баскада ұжым жеке
қасиетіне баға беру әдісі. Жақсы тәбиеші – шебер болу, өз өмірін құру,
балалар үшін үлгі боларлық, алғашқы немесе негізгі адамгершілікпен
тәрбиесінің мектебі болу деген сөз.
Әр мұғалімнің сапалы жұмысы өзінің атқарған жұмысының, жалпы және
арнаулы білімін көтеруде, идеялық – теориялық деңгейде, педогогикалық
шеберлікпен кәсіби біліктілікті жетілдіруіне байланысты.
Шебер жастарды қандай ой мазалайтынын оларды ренжітпеу, керісінше
қуанта білуге, ал балалар сұрақ қойған мезгілде жалпы фразамен шектелмей,
қызықты дәлелдермен түсіндіруге сақтықпен қарауы тиіс. Біркелкі сұракка -
қорлы, ал екінші сұраққа сызбамен жауап қайыру қажет. Сондықтан өз беттік
мәселелермен таныстыру үшін әдебиеттер ұсынылады. Ал келесі сабақта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.