Сенім серіктестігі салымшыларының серіктестік ісін баскару жөнінде толық серіктестердің әрекеттеріне дау жасауға кұқығы жок

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Курстық жұмыстың тақырыбы: Акционерлік қоғамдардың құрылу және басқару ерекшеліктері

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4

I.Кәсіпорынның құрылуы және мемлекеттік тіркеу ерекшеліктері
1.1Кәсіпорынның ұйымдық құқықтық формалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ...6
1.2 АҚ-ның мемлекеттік тіркеу тәртібі және қызмет ету ерекшелікт ... ... 16
1.3 АҚ-ның басқару ерекшеліктері ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18

II.Баян-Сұлу АҚ-ның қаржы шаруашылық қызметінің талдауы.
2.1 "Баян-Сұлу" АҚ-ның даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
2.2 АҚ басқару қызметтері және техника-экономикалық көрсеткіштерінің
талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27

III.Акционерлік қоғамның қызметін жетілдіру, дамыту жолдары.
3.1 Акционерлік қоғамның қызметінің басқару жүйесін жетілдіру ... ... .29

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31

Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33

Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .34
Кіріспе

Бүгінгі күні Қазақстанда нарықтык экономиканың негіздерін кұрудың маңызды шарттарының бірі акционерлік қоғамдардың дамуы. Олар шетел капиталын тарту арқылы нарықтыкқ бейімделген шаруашылық құрылымдар мен бәсекелестік ортаның құрылуына мүмкіндік береді, сонымен қатар алып - сату мен кәсіпкерлік әрекеттердің дамуына жағдай жасайды. Акционерлік қоғамдар акционерлерді басқаруға және пайданы бөлуге қатысуын камтамасыз етеді. Нарықтық экономиканың әлеуметтенуінің акционерлік формасы капиталды демократияландырады. Акционерлік қоғамдардың әлеуметтік бөлігі меншік иелерінің массалық негізі ретінде қоғамның орта табын қалыптастыру шарттарының бірі болып табылады.
Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қоғамдардың дамуы қаржылық ресурстардың көлденең түрде ауысуын қадағалап, салааралық каражаттардың козғалысын рационалдайды, яғни экономиканы көтерудің және қайта құрудың алғышарттарын қа- лыптастырады.
Елімізде акционерлік қоғамдардың дамуы: мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіруді жүзеге асыру нәтижесінде кеңістікте де, уакыт бойынша да жаңа қарқынға ие болды. Оның негізгі жекешелендіру формаларына акционерлендіру жатады. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру кезінде әр түрлі деңгейде мемлекеттің катысуымен акционерлік коғамдар кұрылады. Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазакстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін пайдаланылатын, ең кең таралған ұйымдастырушылық - құкықтық нысан болып акционерлік қоғамдар болып табылады. Акционерлік коғамдардың ролі мен маңызы 2003 жылы 13 мамырда Акционерлік коғамдар туралы ҚР арнайы Заңы кабылданғаннан кейін күшейді.
Жекешелендірудің мемлекеттік саясаты акционерлік қоғамдарды мүліктік айналымның орталығына қойды, кәсіпкерлік қызметтің акционерлік нысаны шаруашылык жүргізудің ең кең тараған нысанына айналып, Қазақстан Республикасының экономикалык кайта құрулар механизміне терең енді және оның дамуына біршама әсер етуде.
Мемлекеттік және коммуналдык кәсіпорындарды жекешелендіру салдарынан кәсіпкерліктің акционерлік нысанының кең таралуы - бизнестің әр түрлі сфераларында қайта жүріп жатқан акционерлік қоғамдар санының динамикалық түрде өсуі және олардың ел экономикасына әсері акционерлік қоғамдардың экономико - қүкыктық мәнін, оларды құқықтық камтамасыз етудің және дамудың негізгі тенденцияларын терең зерттеуді талап етеді. Осының бәрі курстық жұмыстың такырыбын таңдауды анықтады.
Акционерлік коғамға, ұжымдық кәсіпкерліктің қүкыктық нысаны ретінде, заңды тұлғаның барлык негізгі белгілеріне тән, атап айтқанда:
1. Акционерлік қоғам - акционерлік заңнамасымен, жарғысымен, жергілікті нормативті актілерімен бекітілген ұйымдастырушылық бірлік, оған ең аз дегенде үш әлемент кіреді:

Біріншісі: жеке субъектілер жалпы біртұтасқа бірігетін әлеуметтік мәнді өзара байланыстар жүйесінін бар болуы;
Екіншісі: құрылу мен кызмет етудің белгілі бір мақсатының болуы. Акңионерлік қоғам, кез - келген әлеуметтік ұйым сияқты мақсатты жалпылық ~ бұл осындай максат үшін адамдардын бірігуі, ол әрқайсысы үшін маңызды болса да, жеке түрде оған ешкім қол жеткізе алмайды. Бірақ та бұл мақсатка жету оларды рольдер бойынша, мақсаттар бойынша, бағынуы бойынша бөлінуіне мұқтаж етеді.
Акционерлік қоғамдардың құрылуы мен кызмет етуінің негізгі мақсаты болып, кез - келген коммерңиялық ұйымдікі сияқты пайда табу болып табылады. Ары карай, бірак та акңионерлік коғамдардың кұрылуы мен қызмет етуіне селсок қарауға болмайтыны түсіндіріледі - акңионерлік қоғамның дамуы акңионерлік қатынастардың субъектілерінің (акңионерлер, персонал, несие берушілер, мемлекет және оның органдары ретінде т.б.) әр түрлі топтарының мүдделер жүйесінің жиынтығын жүзеге асырумен анықталады.
Үшіншісі: ішкі құрылымның және функңионалды дифференңиаңияның бар болуы (акционерлік коғамды ұйымдастырудың корпоративті әдісі, компанияның өндірістік - шаруашылық қызметінің ұйымдастырушылық құрылымы).
2.Экономикалык белгі - жарна ретінде жарғылык капиталға акңионерлермен берілген жинақталған мүлікті, сонымен қатар кызмет үрдісінде заңды негізде қүрылған немесе иемденген қоғамды иелену.
Материалдық - кұкықтық белгі, оған екі әлемент кіреді: азаматтық айналымда өз атынан жеке түрде шығу қабілеті және жеке мүліктік жауапкершілік, яғни өз атынан мүліктік және мүліктік емес құқықтарды иемдену және міндеттерді өз мойнына алу кабілеті.
Процессуалды - қүқықтық белгі - соттарда талапкер және жауапкер болу қабілеті. Заңнамаға сәйкес акңионерлік қоғамдар соттарда міндеттемелерді орындау, өнімді, жүмыстарды, қызметтерді және т.б. иемдену бойынша шаруашылық субъектілер ғана емес, сонымен қатар директорлар кеңесі мүшелерінің (бақылау кеңесі), коллегиялық атқарушы органның (басқарма, дирекциялар), сонымен катар жеке аткарушы органның (бас директор, директор) мүшелеріне, баскарып отырған ұйымға немесе басқарушыға жауапкершіліктің негізі мен өлшемдері орнатылмаған болса, шығындарды өтеу, қогамға олардың қателі іс -- әрекеттерімен (іс -- әрекет етпеуі) жасалған қателері бойынша талабымен сотқа жүгіне алады.
Курстық жұмыстың мақсаты: акңионерлік қоғамдардың құрылуы және басқару ерекшеліктерінің тиімділігін ашып көрсету.
Аталған жүмысқа сай, оның негізгі міндеттері болып мыналар табылады: акңионерлік қоғамдардың құрылуы және басқар у ерекшеліктерінің теориялык негіздерін ашып көрсету;
I-бөлімде АҚ-ның қүрылуы және басқару ерекшеліктерін теориялық тұрғыда зерттеудемін.
II-бөлімде Самұрық Қазына АҚ - ның әкономикалык жағдайын сипаттап зерттеудемін;
III-бөлім АҚ-ның қызметін жетілдіру, ұсыныстарын зерттеу.
I.Кәсіпорынның құрылуы және мемлекетгік тіркеу ерекшеліктері.
1.1Кәсіпорынның ұйымдық құқықтық формалары
Кәсіпорынның ұйымдык-құкыктык нысаны дегеніміз - заңмен және басқа құқықтық нысанмен қарастырылған, кәсіпорынның қалыптасуының құрылымдық тәсілі мен түрі, онын меншік формасы, шығаратын өнім көлемі мен ассортименті, оның капиталының калыптасуы, қызметінің сипаты мен мазмұнына тәуелді болғандыктан және әртүрлі фирма аралық одақтарға кіру тәсілі мен бәсеке күресін жүргізу әдісіне байланысты жіктелуі.
Қазақстан Республикасының Азаматтык Кодексіне сәйкес кәсіпорынның ұйымдық- кұқықтық формалары мынадай түрлері бар:
*Шаруашылык серіктестік;
*Акционерлік қоғам;
*Өндірістік кооператив;
*Шаруа қожалықтары;
*Жеке (дара) кәсіпкерлік. .
Жоғарыда аталған ұйымдық-құкықтық нысандардың барлығы біздің нарықтық әкономикадағы ҚР үшін инноваңиялық шаруашылық нысандары болып табылады. Өйткені жоспарлы әкономикада меншіктің барлығы мемлекет қарамағында болды. Ал нарықтықәкономикаға көшу барысында кәсіпорындарды жекешелендіру операңияларының арқасында кәсіпорындардың жаңа ұйымдық-кұкықтық нысандары калыптаса бастады.
Енді нарықтық әкономикадағы ҚР кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандарын ҚР-ньің Азаматтық Кодексіне (жалпы бөлім) сүйене отырып талдайық:
Шаруашылык серіктестік
Жарғылық капиталы күрылтайшылардың үлесіне (салымдарына) болінгск коммерңиялык ұйым шаруашылық серіктестік деп танылады. Құрылтайшылардың (қатысушылардың) салымдары есебінен қүрылып, сондай-ақ шаруашылық серіктестік өз қызметі үрдісінде өндірген және алған мүлік меншік құқығы бойынша серіктестікке тиесілі болады.
Шаруашылык серіктестіктер толық серіктестік, сенім серіктестігі, жауапкершілігі шектеулі серіктестік, косымша жауапкершілігі бар серіктестік нысандарында кұрылуы мүмкін. Толық және сенім серіктестігінен басқа, шаруашылық серіктестікті бір тұлга құра алады, ол оның жалғыз катысушысы болады.
Құрылтай шарты мен жарғы шаруашылык серіктестіктің құрылтай құжаттары болып табылады.
Жарғы бір адам (бір қатысушы) құрған шаруашылык серіктестіктің құрылтай кұжаты болып табылады. Шаруашылық серіктестіктің құрылтай қүжаттарын (жарғы және кұрылтай шартын) нотариат куәландыруға тиіс. Шаруашылық серіктестіктің құрылтай құжаттарында әрбір қатысушының үлес мөлшері
туралы; серіктестіктің жарғылық капиталына олар салатын салымньщ мөлшері, құрамы, мерзімі және тәртібі туралы; серіктестіктің жарғылык капиталына салым carry жөніндегі міндеттерді бұзғаны үшін қатысушылардың жауапкершілігі туралы ережелер, сондай-ақ заң құжаттарында көзделген өзге де мәліметтер болуға тиіс. Шаруашылык серіктестік баска шаруашылык серіктестіктердің кұрылтайшысы болуы мүмкін.
Шаруашылык серіктестік бағалы қағаздарды үстаушылар тізілімдерінің жүйесіғі жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға лиңензиясы бар бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысымен шаруашылык серіктестігіне қатысушылар тізілімін жүргізу шартын жасасуға қүқылы.
Құрылтай шартының колданылуы шаруашылык серіктестігіне катысушылар тізілімі калыптастырылған күннен бастап тоқтатылады. Шаруашылық серіктестігіне катысушылар тізілімінен үзінді-көшірме катысушылар тізілімін жүргізуді бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға лиңензиясы бар бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы жүзеге асыратын шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталындағы үлеске кұқықты растайтын кұжат болып табылады.
Акңионерлік коғам катысушылар тізілімін жүргізуді бағалы кағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесіп жүргізу жөніндеғі қызмеггі жүзеғс асыруға лиңензиясы бар бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы жүзеге асыратын шаруашылық серіктестігі болып қайта кұрылған жағдайда қүрылтай шарты жасалмайды.
Қатысушылар тізілімін жүргізуді бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыруга лиңензиясы бар бағалы кағаздар нарығының кәсіби катысушысы жүзеге асыратын шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталына қатысу үлесіпе кұкықтар шаруашылық серіктестігіне катысушылар тізілімінде осы кұқықтардың тіркелген кезінен бастап туындайды.
Шаруашылық серіктестігіне катысушылар тізілімін қалыптастыру, жүргізу және сақтау тәртібі Қазақстан Республикасының заң актілсрінде белгіленеді. Ақша, бағалы кағаздар, заттар, мүліктік құқық, санаткерлік қызмст нәтижесі қүқығын қоса алғанда және өзге де мүлік (Қазақстан Республикасының секыоритилендіру туралы заңнамасына сәйкес құрылатын, жарғылық капиталы тек қана ақшамен қалыптастырылатын арнайы қаржы компанияларын коспағанда) шаруашылық серіктестіктің жарғылық капиталына салынатын салым бола алады.
Құрылтайшылардың (қатысушылардың) жарғылық капиталға заттай нысанда немесе мүліктік кұқықтар түрінде салған салымдары барлық құрылтайшылардың келісімі бойынша немесе серіктестіктің барлық катысушыларының жалпы жиналысының шешімі бойынша ақшалай нысанда бағаланады. Егер мұндай салымның кұны жиырма мың айлық есептік көрсеткіш мөлшеріне барабар сомадан асып кетсе, оның бағасын тәуелсіз сарапшы растауға тиіс.
Шаруашылық серіктестігін кайта тіркеген кезде оған катысушының салымын ақшалай бағалау серіктестіктің бухгалтерлік құжаттарымен не аудиторлық есеппен расталуы мүмкін.
Серіктестіктің құрылтайшылары (катысушылары) осындай баға берілген кезден бастап бес жыл бойы серіктестіктің несие берушілері алдында салым бағасы арттырылған сома шегінде бірлесіп жауап береді.
Серіктестікке салым ретінде мүлікті пайдалану кұқығы берілетін жағдайларда бұл салымның мөлшері құрылтай құжаттарында көрсетілген барлык мерзімге есептелген осы мүлікті пайдалану төлемімен анықталады. Салымдарды мүліктік емес жеке кұкық және өзге де материалдық емес игілік түрінде, сондай-ақ қатысушылардың серіктестікке қойған талаптарын есептеу жолымен енгізуге жол берілмейді.
Егер құрылтай құжаттарында өзгеше көзделмесе, жарғылық капиталдағы барлық қатысушылардың үлестері және тиісінше олардың шаруашылық серіктестігі мүлкінің құнындағы үлестері (мүліктегі үлес) жарғылық капиталдағы салымдарына барабар болады.
Шаруашылық серіктестікке катысушы серіктестік мүлкіндегі өз үлесін, егер заң құжаттарында немесе кұрылтай кұжаттарында өзгеше көзделмесе, салып қоюға және сатуға құқылы.
Жарғылық капиталға салым салудың тәртібі мен мерзімі, сондай-ақ жарғылық капиталды құру жөніндегі міндеттерді орындамағаны үшін жауапкершілік заң құжаттарында және құрылтай құжаттарында белгіленеді. Шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталын азайтуға оның барлық несие берушілеріне хабарланғаннан кейін жол беріледі. Олар бұл жағдайда серіктестіктің мерзімінен бұрын тоқтатылуын немесе тиісті міндеттемелерін орындауын және оның зиянды өтеуін талап етуге құқылы.
Осы тармақта белгіленген тәртіпті бұза отырып жарғылық капиталды азайту мүдделі адамдардың арызы бойынша сот шешімімен серіктестікті таратуға негіз болып табылады.
Шаруашылык серіктестіктің жоғары органы оның қатысушыларының жалпы жиналысы болып табылады.
Толық серіктестіктен және сенім серіктестігінен баска, бір тұлға құрған шаруашылық серіктестіктерде жалпы жиналыстың өкілеттігі оның бірден бір қатысушысына тиесілі болады.
Шаруашылық серіктестікте оның қызметіне күнделікті басшылық жасайтын және оның қатысушыларының жалпы жиналысына есен беріп отыратын атқарушы орган (алқалық және (немесе) жеке-дара қүрылады). Жеке-дара басқару органы оның катысушылары арасынан сайланбауы мүмкін. Серіктестіктің алқалы орғандары ретінде:
басқарма (дирекция);
байкаушы кеңес;
:: заң актілерінде немесе шаруашылық серіктестігі қатысушыларының жалпы жиналысының шешімінде көзделген жағдайларда баска да органдар кұрылуы мүмкін.
Шаруашылық серіктестіктің органдарының құзыреті, оларды сайлау (тағайындау) тәртібі, сондай-ақ олардың шешімдер кабылдау тәртібі Азаматтык Кодекске, заң құжаттарына және кұрылтай кұжаттарына сәйкес белгіленеді. Шаруашылык серіктестігі каржы есептерінің дұрыстығын тексеру және растату үшін серіктестікпен немесе оның қатысушыларымен мүліктік мүдделер жөнінен байланысы жок аудиторлық ұйымды тарта алады (сыртқы аудит). Шаруашылык серіктестігін аудиторлық тексеру серіктестік бір немесе бірнеше қатысушысының талап етуі бойынша солардың есебінен кез келген уақытта жүргізілуге тиіс. Шаруашылық серіктестігінің қызметіне аудиторлык тексеруді жүргізу тәртібі заңдармен және серіктестіктің құрылтай кұжаттарымен белгіленеді.
Шаруашылық серіктестікке қатысушылардың:
кұрылтай кұжаттарында белгіленген тәртіппен шаруашылық серіктестіктің істерін басқаруға қатысу;
шаруашылық серіктестіктің қызметі туралы акпарат алуға және кұрылтай кұжаттарында белгіленген тәртіппен оның құжаттамаларымен танысуға;
таза табысты бөлісуге катысуга кұкығы бар. Қүрылтай құжаттарының бір немесе бірнеше қатысушыны пайданы бөлісуге қатысудан шеттетуді көздейтін ережелері жарамсыз болып табылады;
шаруашылық серіктестік таратылған жағдайда несие берушілермен есеп айырысқаннан кейін қалған серіктестік мүлкіндегі өздерінің үлесіне сәйкес мүліктің бір бөлігін немесе оның құнын алуға құқылы.
Шаруашылык серіктестікке қатысушылар:
құрылтай құжаттарының талаптарын сактауға;
салымдарды қүрылтай кұжаттарында көзделген тәртіп, мөлшер, әдістер және мерзімдер бойынша салып отыруға;
шаруашылық серіктестік коммерциялык құпия деп жариялаған мәліметтерді жария етпеуге міндетті.
Шаруашылык серіктестіктер заң кұжаттарында белгіленген реттер мен тәртігі бойынша катысушылардың жалпы жиналысының шешімімен шаруашылык серіктестіктің бір түрінен екінші түрі не акңионерлік коғамдар немесе өндірістік кооперативтер болып қайта құрылуы мүмкіи.
Толык серіктестік немесе сенім серіктестігі акңионерлік қоғам, жауапкершілігі шектеулі немесе қосымша жауапкершілігі бар серіктестік болып қайта құрылған жағдайда акңионерлік қоғамның, жауапкершіліғі шектеулі немесе қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктің қатысушысы болған әрбір толық серіктес толык серіктестікген немесе сенім серіктестігінен акңионерлік қоғамға, жауапкершілігі шектеулі немесе қосымша жауапкершіліғі бар серіктестікке кошкен міндеттемслер бойынша екі жыл бойы өзінің барлык мүлкімен субсидиялық жауапты болады. Бұрынғы толық серіктестің өзіне тиесілі акңияларды (үлестерді) иеліктен шығаруы оны мұндай жауапкершіліктен босатпайды.
Толык серіктестік
Толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болған жағдайда қатысушылары серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен ортак жауапкершілікте болатын серіктестік толык серіктестік деп танылады. Азамат бір ғана толық серіктестіктің катысушысы бола алады. Толык серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшерін оның қүрылтайшылары белгілейді, бірак ол заң қүжаттарында белгіленген ең төменгі мөлшерден кем болмауы керек. Толық серіктестіктің ең жоғары органы қатысушылардың жалпы жиналысы болып табылады. Толык серіктестіктің ішкі мәселелері жөніндегі шешім барлык катысушылардың жалпы келісімі бойынша кабылданады. Серіктестіктің күрылтай шартында қатысушылардың көпшілік даусымен шешім қабылданатын реттер көзделуі мүмкін. Егер құрылтай шартында оның қатысушыларының дауыс санын анықтаудың өзгеше тәртібі көзделмесе, толық серіктестіктің әрбір катысушысының бір даусы болады. Құрылтай шартында қатысушылар алатын дауыс санын олардың жарғылық капиталдағы үлесіне сай белгіленетіндігі көзделуі мүмкін. Толық серіктестікті басқаруды толық серіктестіктің атқару органдары жүзеге асырады. Басқару органдарының түрлері, құрылу тәртібі және олардын құзыреті құрылтай кұжаттарында белгіленеді. Толық серіктестікке қатысушының қалған қатысушылардың келісімінсіз өз атынан және оз мүдделері немесе үшінші жактардың мүдделері үшін серіктестік қызметі мәнімен біртектес мәмілелер жасасуга кұқығы жок. Бұл ереже бұзылган жағдайда серіктестік өз қалауы бойынша мұндай қатысушылардан не серіктестікке келтірілген залалдың орнын толтыруын, не осындай мәмілелерден тапқан бүкіл пайданы серіктестікке беруін талап етуге құқылы. Серіктестіктің ісін жүргізу тапсырылған толық серіктестіктің органдары барлық қатысушыларға олардың талап етуі бойынша өз кызметі туралы толық ақпарат беріп отыруға міндетті. Өкілеттігі болмаса да ортақ мүдделер үшін әрекет жасаған қатысушы, оның әрекеттерін қалған қатысушылар мақұлдамаған жағдайда, егер өз әрекегтерінің аркасында серіктестік қүны жөнінен серіктестік шеккен шьіғындардан асып түсетін мүлікті сактап қалғандығын немесе-тиісінше сатып алғандығын дәлелдеген жағдайда серіктестіктен өзі жасаған шыгындардың орнын толтыруды талап етуге құқылы. Толык серіктестікке қатысушының өз үлесін (үлесінің бір бөліғін) оның баска қатысушыларына немесе үшінші жақтарға қалған барлық катысушылардың келісімімен ғана беруіне болады. Үлес (үлестің бір боліғі) үшінші жаққа берілген жағдайда сонымен бірге толык серіктеетіктен шыққан қатысушыға тиесілі құкыктар мен міндеттердің бүкіл жиынтыгы соған ауысады. Толық серіктестіктің катысушысы кайтыс болтан ретте калган барлық қатысушылардың келісуімен құкықты мирасқор (мұрагер) серіктестікке кіре алады. Құқыкты мирасқор (мұрагер) катысушының толық
серіктестік алдындағы борыштары бойынша, сондай-ақ серіктестіктің үшінші жақтар алдындағы бүкіл серіктестік кызметі кезінде пайда болған борыштары бойынша жауапты болады. Құкыкты мираскор (мүрагер) толык серіктестікке кіруден бас тарткан немесе күкыкты мираскорды (мұрагерді) қабылдаудан серіктестік бас тарткан жағдайда оған қатысушы қайтыс болған күні белгіленген серіктестік мүлкіндегі үлестің құқыкты мирасқорлық негізінде өзіне тиесілі күны төленеді. Бұл реттерде тиісінше күрылтай қүжаттарында (жарғысында) көзделген мерзімде құрылтай шартында (жарғысында) аталған серіктестік мүлкінің мөлшеріне азайтылады, бірақ ол үш айдан кешіктірілмеуге тиіс.
Толық серіктестіктің катысушысы оның өзге де қатысушыларына заң қүжаттарында немесе құрылтай шартында көзделген мерзімнен кешіктірмей ескерте отырып, серіктестіктен кез-келген уақьггта шыға алады. Еғер қатысушы шығып кеткен уақытта толық серіктесгік сақталып қалса, оның шығып кеткен күнінде жасалған баланска сәйкес шығып кететін катысушыға серіктестік мүлкіндегі үлесінің салған салымына тең құны төленеді. Қатысушының талабы бойынша және серіктестіктің келісуімен салымды толық немесе ішінара заттай түрде қайтарылуы мүмкін. Шығып кеткен қатысушыға оның осы жылы серіктестікте болған кезеңінде серіктестіктің сол жылы алған таза табысының оған тиесілі бір бөлігі де төленеді. Серіктестікке қатысушының пайдалануға ғана берген мүлкі сыйақы төленбей заттай гүрде қайтарылады. Толық серіктестікке қатысушылар калатын қатысушылардың бірауыздан кабылдаған шешімі бойынша және оған дәлелді себептер болған жағдайда, атап айтканда, оның (олардың) өз міндеттерін дорекі бұзуы немесе іс жүргізу қабілетсіздігі байқалған жағдайда қатысушылардың біреуін немесе бірнешеуін серіктестіктен сот тәртібімен шығаруды талап етуге кұқылы.
Сенім (коммандиттік) серіктестігі
Серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзінің бүкіл мүлкімен (толық серіктерімен) қосымша жауап беретін бір немесе одан да көп қатысушылармен қатар, серіктестіктің (салымшылардың) мүлкіне өздері салған салымдардың жиынтығымен шектелетін бір немесе одан көн қатысушыларды да енгізетін және серіктестіктің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға қатыспайтын серіктестік сенім серіктестігі деп танылады. Сенім серіктестігіне қатысатын толық серіктердің күқықтық ережесі және олардың серіктестік міндеттемелері бойынша жауапкершілігі толық серіктестіктің қатысушылары туралы ережемен белгіленеді. Азамат тек бір ғана сенім серіктестігінің толық серіктесі бола алады. Сенім серіктестігінің салымшысы алғашқы салымын және қосымша жарналарын (салымдарын) құрылтай құжаттарында көзделген мөлшерде, әдіс пен тәртіп бойынша салуға міндетті. Сенім серіктестігі салымшысының:
1. серіктестік таза табысының жарғылық капиталдағы озіне тиесілі үлесін қүрылтай қүжаттарында көзделген тәртіп бойынша алуға;

серіктестіктің каржылык есеппен танысуға, сондай-ак оның дұрыс жасалуын тексеру мүмкіндігін қамтамасыз етуді талап етуге;
жарғылық капиталдағы өз үлесін немесе оның бір бөлігін заң құжаттарында және серіктестіктің күрылтай кұжаттарында көзделген тәртіп бойынша басқа салымшыға немесе үшінші жакка беруге күкығы бар. Салымшының өз үлесін басқа біреуге түгелдей беруі оның серіктестікке катысуын тоқтатады;
заң актілерінде және кұрылтай күжаттарында көзделген тәртіппен серіктестіктен шығуға кұкылы.
Сенім серіктестігінің құрылтай құжаттарында салымшының өзге де құқықтары көзделуі мүмкін.
Сенім серіктестігінің салымшылары үшін осы Кодексте және басқа заң қүжаттарында көзделген құкыктардан бас тарту немесе оларды шектеу, соның ішінде салымшылар мен толық серіктердің келісуі бойынша шектеу жарамсыз болады. Егер салымшы сенім серіктестігінің мүдделерін көздеп тиісті өкілеттіксіз мәміле жасаса, оның әрекеттерін серіктестік мақұлдаған жағдайда мәміле бойынша ол несие берушілердің алдында толық көлемінде жауап береді. Егер ол макүлданбаса, салымшы үшінші жақтың алдында заңдар бойынша озінің ақы өндіріп алынатын бүкіл мүлкімен жекс жауап береді.
Сенім серіктестігінің жарғылык капиталы оның катысушылары салагын салымнан кұралады. Шаруашылык үрдісінде жарғылык қор өзгертілуі мүмкін. Салымшылардың салымдарын есептемегенде, жарғылық капитал толық серіктестердің сенім серіктестіғі мүлкіндегі үлесін белғілейді. Жарғылық капиталдың мөлшерін сенім серіктестігінің толық серіктестері белгілейді және ол заң күжаттарында белгіленген ең төменгі мөлшерден кем болмауы керек. Сенім серіктестігінің жарғылық капиталын азайтуға оның барлык несиеберушілеріне хабарланғаннан кейінжол беріледі. Несие берушілер бұл ретте тиісті міндеттемелердің мерзімінен бұрын тоқтатылуын немесе орындалуын және өздері шеккен залалдың орны толтырылуын талап етуге құкылы.
Сенім серіктестігінің ісін баскаруды толық серіктестер жүзеге асырады. Сенім серіктестігінің ісін оның толык серіктестерінің баскару және жүргізу тәртібін олар толық серіктестік туралы ережелер бойынша белгілейді.Салымшылардың сенім серіктестігі ісін басқаруғақатысуға, сондай-ақ сенімхат бойынша болмаса, оның атынан әрекет жасауға құкыгы жоқ. Сенім серіктестігі салымшыларының серіктестік ісін баскару жөнінде толық серіктестердің әрекеттеріне дау жасауға кұқығы жок.

Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
Бір немесе бірнеше адам құрған, жарғылық капиталы құрылтай
құжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі серіктестік деп танылады; жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға өздерінің қосқан салымдарының кұны шегінде тәуекел етеді. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің салымдарды толық қоспаған қатысушылары оның міндеттемелері бойынша әрбір катысушының салым салмаған бөлігінің құны шегінде ортақ жауапты болады. Жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың саны шектелмейді. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жалғыз катысушы ретінде бір адамнан тұратын баска шаруашылық серіктестігі бола алмайды. Өзінің кез-келген қатысушыларының талабы бойынша жауапкершілігі шектеулі серіктестік қызметіне аудиторлык тексеру жүргізілуге тиіс. Жауапкершілігі шектеулі серіктестік оған қатысушылардың қабылдаған шешімі бойынша өз еркімен қайта кұрылуы немесе таратылуы мүмкін. Жауагікершіліғі шектеулі серіктестік өзге де шаруашылык серіктестік акңионерлік коғам немесе өндірістік кооператив болып қайта кұрылуға кұкылы.
Жарғылық капиталдың мөлшерін жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қүрылтайшылары (қатысушылары) белгілейді және ол заң құжаттарында белгіленген ең төменгі мөлшерден кем болмауы керек.
Серіктестік органдарының күзыреті, сондай-ак олардың серіктестік атынан шешімдер қабылдау немесе әрекет ету тәртібі Азаматтық Кодекске, заң актілеріне және серіктестік жарғысына сәйкес белгіленеді. Жауапкершілігі шектеулі серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының айрықша құзыретіне мыналар жатады:
серіктестіктің жарғысын өзгерту, соның ішінде оның жарғылық капиталы мөлшерін өзгерту;
атқарушы органның мүшелерін (мүшесін) сайлау (тағайындау) және олардың (оның) өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ак серіктестікті немесе оның мүлкін сенімгерлік басқаруға беру туралы шешім кабылдау және осындай беру шарттарын айкындау;
серіктестіктің каржылық есебін бекіту және оның таза табысын бөлу;
серіктестікті қайта күру немесе тарату туралы шешім шығару;
серіктестіктің байқау кеңесін және (немесе) тексеру комиссиясын (тексерушісін) сайлау және өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ серіктестік тексеру комиссиясының (тексерушісінің) есептері мен қорытындыларын бекіту;
ішкі ережелерді, оларды кабылдау рәсімдерін және серіктестіктің ішкі қызметін реттейтін баска да құжаттарды Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды коспағанда бекіту;
серіктестіктің өзге де шаруашылық серіктестіктерғе, сондай-ак коммерңиялық емес бірлестіктерге қатысуы туралы шешім шығару;
тарату комиссиясын тағайындау және тарату баланстарыи бекіту;
жауапкершілігі шектеулі серіктестік қатысушысынан үлесгі мәжбүрлеп сатып алу туралы шешім шығару.
Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелерді ол серіктестіктщ атқарушы органының шешуіне бере алмайды.
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік Қатысушылары серіктестік міндеттемелері бойынша өздерінің жарғылық капиталға салымдарымен жауап беретін, ал бұл сомалар жеткіліксіз болған жағдайда өздеріне тиесілі мүлікпен оған өздері еселенген мөлшерде енгізген салымдар арқылы жауап беретін серіктестік косымша жауапкершілігі бар серіктестік деп танылады. Қатысушылар жауапкершілігінің шекті мөлшері жарғыда көзделеді. Қатысушылардың бірі банкрот болған жағдайда оның серіктестік міндеттемелері жөніндегі жауапкершілігі, егер кұрылтай құжаттарында жауапкершілікті бөлудің өзгеше тәртібі көзделмесе, қалған қатысушылар арасында олардың салымдарына карай бөлінеді.
Акционерлік коғам
Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатында акңиялар шығаратын заңды түлға акңионерлік коғам болып танылады. Акңионерлік қоғамның акңионерлері осы заң актілерінде көзделгеннен басқа жағдайларда оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және өзіне тиесілі акңиялар құнының шеғінде коғамның кызметіне байланысты шығындар тәуекелін көтереді. Акңионерлік коғамның өз катысушыларының мүлкінен оқшауланған мүлкі болады, өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі шегінде жауапты болады және өз қатысушыларының міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
Корпоративтік жинақтаушы зейнетақы қорларының акңионерлері аталған қорлардың міндеттемелері бойынша зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарда белгіленген тәртіп пен жағдайларда ортақтасып жауап береді. Қоғамның барлық акңияларын бір акңионер сатып алған жағдайда акңионерлік қоғам бір адамнан қүрылуы немесе бір адамнан түруы мүмкін, егер заң актілерінде өзгеше көзделмесе. Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру жолымен құрылған немесе акңияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі акңионерлік қоғамдардың құқықтық жағдайының ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заң актілерімен айкындалады. Заңдарда көзделген жағдайларда, акңионерлік қоғамның ұйымдық-құқыктык нысанында коммерңиялық емес ұйымдар кұрылуы мүмкін.
Қүрылтай шарты (жалғыз кұрылтайшының шешімі) мен жарғы акңионерлік қоғамның кұрылтай құжаттары болып табылады.
Акңионерлік қоғамның кұрылтай қүжаттарында Азаматтык Кодекспен және Қазақстан Республикасының өзге де заң актілерімен айқындалған мәліметтер болуға тиіс. Акңионерлік коғамның құрылтай құжаггары нотариаттық куәландырылуға жатады. Қүрылтай шартының күші (жалғыз қүрылтайшының шешімі) жарияланған акңиялар шығарылымы мемлекеттік тіркеуден өткізілген күннен бастап токтатылады. Акңионерлік қоғамның
жарғысын бекіту тәртібі Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленеді.
Акңионерлік коғамның жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері және оны қалыптастыру тәртібі, сондай-ак оны үлғайту тәртібі Қазақстан Республикасының заң актілерімен айкындалады.
Акңионерлік қоғамның жоғары органы оның акңионерлерінің жалпы жиналысы болып табылады. Акңионерлердің жалпы жиналысының айрықша кұзыреті заң актілерімен белгіленеді. Акңионерлердің жалпы жиналысының айрықша құзыретіне жаткызылған мәселелерді шешуді акңионерлік қоғамның өзге органдарына беруге болмайды. Акңионерлік қоғамда директорлар кеңесі құрылады, Азаматтык Кодексте, заң актілерінде және акңионерлік қоғамның жарғысында акңионерлердің жалпы жиналысының айрықша қүзыретіне жатқызылған мәселелерді шешуді коспағанда, ол қоғамның қызметіне жалпы басшылыкты жүзеге асырады. Заң актілерінде және акңионерлік коғамның жарғысында директорлар кеңесінің айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелерді акңионерлік қоғамның аткарушы органының шешуіне беруге болмайды.
Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленген жағдайларда, бір акңионері бар акңионерлік коғамда коғамның жарғысымен директорлар кеңесін құрмай-ақ акңионерлік коғамды басқару мүмкіндігі көзделуі мүмкін. Акңионерлік қоғамның аткарушы органы алқалық (басқарма) немесе жеке дара (директор, бас директор, президент) болуы мүмкін. Ол акционерлік қоғам қызметіне күнделікті басшылыкты жүзеге асырады және директорлар кеңесі мен акңионерлердің жалпы жиналысына есеп береді.
Қоғам баска да органдарының заңдармен немесе құрылтай қүжаттарымен белгіленген ерекше кұзыретіне кірмейтін барлық мәселелерді шешу акңионерлік коғамның аткарушы органының құзыретіне жатады. Акңионерлердің жалпы жиналысының акңионерлік қоғамның жылдык каржы есебін тексеру комиссиясының (тексерушінің) қорытындысынсыз бекітуге құқығы жоқ. Акңионерлік қоғам шаруашылық серіктестігі немесе өндірістік кооператив болып қайта кұрылуға құқылы.
Еншілес ұйым
Жарғылық капиталының басым бөлігін басқа заңды тұлға қалыптастырған не олардың арасында жасалған шартка сәйкес (не өзгедей түрде) негізгі ұйым осы ұйымның кабылдайтын шешімдерін айқындай алатын заңды тұлға еншілес үйым болып табылады. Еншілес ұйым өзінің негізгі ұйымының борыштары бойынша жауап бермейді. Еншілес ұйыммен жасасқан шарт бойынша (не өзгедей түрде) оған міндетті нұсқаулар беруге құқылы негізгі ұйым онымен осындай нұсқауларды орындау үшін жасалған мәмілелер бойынша еншілес ұйыммен бірге субсидиарлық жауапты болады.
Ііегізгі үйымның кінәсінен еншілес үйым банкрот болған жағдайда негізгі ұйым оның борыштары бойынша субсидиарлык жауапты болады. Егер заң актілерінде өзгеше белгіленбесе, еншілес ұйымның қатысушылары негізгі
ұйымнан оның кінәсінен еншілес ұйымға келтірілген зиянды өтеуді талап етуге қүқылы.
Тәуелді акңионерлік коғам
Егер акңионерлік коғамның дауыс беруші акңияларының жиырма проңенттен астамы, басқа (қатысуиіы, басымырақ) заңды тұлғанікі болса, ол тәуелді қоғам деп танылады. Басымырак (қатысушы) заңды тұлға тәуелді акңионерлік қоғам акңияларының тиісті бөлігін сатып алғаны туралы мәліметті заң құжаттарында көзделген тәртіп бойынша дереу жариялауға міндетті. Егер заң актілерінде өзгеше көзделмесе, акңионерлік қоғамдардың бір-бірінің жарғылық капиталдарында өзара катысуы әрбір жарғылык капиталдың жиырма бес проңентінен аспауға тиіс. Бір-бірінің жарғылық капиталына өзара катысатын акңионерлік коғамдар басқа қоғам акңионерлерінің жалпы жиналысында жиырма бес проңенттен артық дауысты пайдалана алмайды.
Өндірістік кооператив
Азаматтардың бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін мүшелік негізде олардың өз еңбегімен катысуына және өндірістік кооператив мүшелерінің мүліктік жарналарын біріктіруіне негізделген ерікті бірлестігі өндірістік кооператив деп танылады. Кооператив мүшелері екеуден кем болмауға тиіс. Өндірістік кооперативтің мүшелері кооператив міндеттемелері бойынша Өндірістік кооператив туралы заңда көзделген мөлшер мен тәртіп бойынша қосымша (жәрдем беру) жауапты болады. Өндірістік кооперативтің жарғысында кооператив мүшелері жарнасының мөлшері туралы; кооператив мүшелерінің құрамы мен жарна қосу тәртібі және олардың жарналарды енгізу жөніндеғі міндеттемелерді бұзғаны үшін жауапкершіліғі туралы; кооператив кызметіне оның мүшелерінің еңбекпен катысу сипаты мен тәртібі және олардың жеке еңбекпен катысуы жөніндегі міндеттемелерді бұзғаны үшін жауапкершілігі туралы; кооперативтің таза табысын бөлу тәртібі туралы; кооперативті басқару органдарының кұрамы мен кұзыреті және олардың шешімдер қабылдау, соның ішінде шешімі бірауыздан немесе білікті көпшілік дауыспен қабылданатын мәселелер жөніндегі шешімдер қабылдау тәртібі туралы ережелер болуға тиіс. Өндірістік кооперативтің меншігіндегі мүлік, егер кооперативтің жарғысында өзгеше көзделмесе, оның мүшелерінің пайларына олардың жарналарына- барабар болінеді. Кооператив таза табысы оның мүшелері арасында, еғер кооператив жарғысында өзгеше тәртіп көзделмесе, олардың еңбекке қатысуына сәйкес бөлінеді. Өндірістік кооператив таратылған немесе кооператив мүшесі одан шыққан жағдайда кооператив мүшесінің өз пайын бөліп алуға құкығы бар.
Өндірістік кооперативті басқарудың жоғары органы оның мүшелерінің жалпы жиналысы болып табылады.
Өндірістік кооперативте коогіеративтің аткарушы органдарыньщ қызметіне бақылау жасауды жүзеге асыратын қадағалау кеңесі кұрылуы мүмкін.
Қадағалау кеңесі мүшелерінің өндірістік кооператив атынан әрекет жасауға кұқығы жоқ.
Басқарма және (немесе) оның төрағасы кооперативтің атқарушы органдары болып табылады. Олар кооператив кызметіне күнделікті басшылыкты жүзеге асырады және кадағалау кеңесі мен кооператив мүшелерінің жалпы жиналысына есеп береді.
Тек кооператив мүшелері ғана кадағалау кеңесі мен өндірістік кооператив басқармасының мүшесі бола алады. Кооператив мүшесі бір мезгілде қадағалау кеңесінің мүшесі және басқарма мүшесі бола алмайды.
Өндірістік кооперативті басқару органдарының құзыреті, сондай-ақ олардың шешім қабылдау және кооператив атынан әрекет жасау тәртібі заң қүжаттары мен қүрылтай қүжаттарында белгіленеді.
Өндірістік кооператив мүшелерінің жалпы жиналысының ерекше қүзыретіне мыналар жатады:
кооператив жарғысын өзгерту;
атқарушы, тексеруші органдарды және кадағалау кеңесін құру мен олардың мүшелерін кері шақырып алу;
кооператив мүшелерін қабылдау және шығару;
кооперативтің қаржы есебін бекіту және оның таза табысын бөлу;
кооперативы қайта кұру мен таратуды шешу.
Жалпы жиналыстың ерекше қүзыретіне заң құжаттары мен құрылтай құжаттарында басқа мәселелерді шешуді де жаткызуы мүмкін.
Жалпы жиналыстың* немесе кооперативтің кадағалау кеңесінің ерекше күзыретіне жатқызылған мәселелерді олар кооперативтің атқарушы органдарының шешуіне бере алмайды. Жалпы жиналыс шешімдер қабылдаған кезде кооператив мүшесінің бір даусы болады.

4.1 АҚ-ның мемлекеттік тіркеу тәртібі және қызмет ету ерекшеліктері

1 .Акционерлік Қоғамды құру туралы шешім қабылдаған жеке және (немесе) заңды тұлғалар оның құрылтайшылары болып табылады.
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасынын Үкіметін, жергілікті атқарушы органдарды, сондай-ақ уәкілетті органды қоспағанда, Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен мемлекеттік мекемелер қоғамның құрылтайшылары немесе акционерлері бола алмайды.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша мемлекеттік мүлікті басқару жоніндегі уәкілетті орган акңионерлік қогамның кұрылтайшысы болады.
Жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын, коммуналдык мүлікке билік етуге уәкілегтік берілгеи атқарушы орган акңионерлік когамның құрылтайшысы болады.
Мемлекеттік кәсіпорын осы кәсіпорынға қатысты меншік иесі мен мемлекеттік басқару органының функңиясын жүзеге асыратын мемлекеттік органның келісімімен ғана қоғамның қүрылтайшысы болуға және оның акңияларын сатып алуға кұқылы.
Қоғамның кұрылтайшысы жалғыз тұлға болуы мүмкін.
Қоғамның күрылтайшылары қоғамды кұруға байланысты және ол мемлекеттік тіркелгенге дейін туындаған шығыстарды төлеу жөнінде ортақ жауаптылыкта болады. Кейіннен мұндай шығыстарды коғам акңионерлерінің жалпы жиналысы мақүлдаған жағдайда ғана аталған
шығыстарды қоғам өз құрылтайшыларына өтейді.
4-1-бап. Жария компания
Мынадай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.