АВТОМАТИКАНЫҢ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

ҚAЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Алматы қаласының Инновациялық Техникалық колледжі
Автоматикадағы электр жабдықтарын жөндеу және пайдалану

Оқу-өндірістік тәжіребиесі бойынша
ЕСЕП

(Аты,жөні,тегі)
Курс: 2
Тобы: - - - 16-09 К
Мамандығы: 1302000-Автоматтандыру және басқару

Біліктілігі: 1302023 электромеханик
Тәжірибе өткен жер: Алматы қаласының Инновациялық Техникалық Колледжі

Тәжірибе басталған уакыты: 14.05.2018 ден 24.06.2018 дейін

Тәжірибе жетекшісі: Асет.А
(Аты,жөні,тегі)

Оқытушының қолы_______________

Тексерген оқытушы: Асет.А.

Қорғаған бағасы___________
Мазмұны
Кіріспе____________________________ _______________________________3
І та р а у .
АВТОМАТИКА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ______________5
0.1 Автоматика және телемеханика жүйесінің құрылымы_____________5
ІІ тарау
Автоматикадағы электр жабдықтарын жөндеу және пайдалану__________________________ _____________________8
2.1 Автоматика, электроника және радиотехниканың типтік элементтері мен құрылғылары________________________ _______________________8
2.2 Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша) кәсіби стандарты__________________________ ___________________________11
2.3 Электр жабдықтарын жөндеу_____________________________ _____13
ІІІ Т а р а у .
СЫРТҚЫ ӘСЕРДІ ҚАБЫЛДАЙТЫН ЖӘНЕ ТҮРЛЕНДІРЕТІН ҚҰРЫЛҒЫЛАР_________________________ ________________________20
3.1 Датчиктер, механизмдер, электржетектер және жұмысшы органдар___________________________ __________________________21
3.2 АВТОМАТИКАНЫҢ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ_______22
Қорытынды__________________________ __________________________23
Қолданылған әдебиеттер тізімі_____________________________ _______25

Өзг
Парак
Құжат №

Қолы
Күні
Параққ
2
Алматы қ. ИТК 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Жетілдірг.

Жетекші

Н.бақ.

Бекітілді

Оқу-өндірістік - практикасы

бет.
Парақтар
25
АжБ 16-09қ-1302

Кіріспе
Автоматика және телемеханика жүйелері өндірістің барлық салаларында қолданылады. Олар үй және тұрмыстық приборлардан бастап күрделі авиация, космос аппаратурасына дейін пайдалануда. Автоматика және телемеханика саласының аймағы кең, оған электротехника, электроника, автоматика және басқару, байланыс саласы, робот техникасы, т.б. кіреді. Сондықтан да осы бағыттағы техникалық мәселелерді жүйелі шешу өте күрделі болып табылады. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар ғасырында өндірістің қарқынды дамуы осы автоматика және телемеханика жүйелерін кеңінен пайдалану арқасында іске асырылып жатыр. Егер алғашқы кезде автоматика және телемеханика жүйелерінің көлемі үлкен, салмағы ауыр, қоректену энергиясы көп болса, кейінгі уақытта олардың көлемі кіші, салмағы жеңіл, қоректену энергиясы азайып жатыр. Осы жағдайға микроэлектроника, микропроцессорлық техникада жаңа технологиялар пайдаланылуы арқасында. Автоматика және телемеханиканың дамуына өз үлесін қосқан ғалымдар туралы айтсақ, онда оларды бірнеше салаларға бөлуге тура келеді: басқару техникасы, электротехника, радиотехника, электроника, электромагниттік техника, электр машина жасау техникасы, және т.б. Басқару техникасы (техникалық кибернетика) бойынша Ляпунов А.М. (орнықтылық туралы теорема), Котельников В.А. (кодтау теоремасы), Михайлов М. (орнықтылық туралы теоремасы), Калман Е. (Калман фильтрі), Глушков В., Лебедев С. (алғашқы ЭЕМ), т.б. Электротехниканың негізін қалаушылар: Георг Симон Ом (Ом заңы, 1826 ж.), Андре Мари Ампер (Ампер заңы), Алессандро Вольта (электрограф, электрометр), Густав Роберт Кирхгоф (Кирхгоф заңы) жатады. Радиотехниканың негізін қалаушылар: Кулон Ш. О. (Кулон заңы); Генрих Рудольф Герц (айнымалы ток заңдары), Попов А.С. (алғашқы радиоқабылдағыш пен радиотаратқыш, 1905 ж.); Лодыгин А.Н. (электровакуумды лампа); Папалекси Н.Д. (электронды лампа, 1914 ж.); Бонч-Бруевич М.А. (генераторлы лампа, 1921 ж.); Розинг Б.Л. мен Рожанский Д.А. (электронды 6 теледидар); Эдисон Т.А. (диод); Бардин Д. мен Браттейн В. (транзистор, 1948 ж.); Иоффе А.Ф. (жартылай өткізгіштер);
Отандық автоматика және телемеханика саласы да даму үстінде. Біздің елде (Қазақ ССР) техника саласының дамуына үлес қосқан ғалымдар: Жаутықов О., Оразбаев Б., Сәтпаев Қ., Сұлтанғазин Ө., т.б. Тәуелсіздік алған соң Қазақстан көптеген жетістіктерге жетті: Астана қ. Электровоз және теловоз зауыты, Қарағанды ауыл шаруашылық ұшақтар мен тікұшақтар зауыты, Орал кеме зауыты, Шу тепловоз зауыты, Қордай күн
Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
4

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

электростанциясы (алғашқы рет), т.б. салынды. Қазақ космонавтикасында Әубәкіров Т., Мұсабаев Т. есімдері алтын әріппен жазылған. Қазіргі уақытта KazSat 1 және KazSat 2 отандық спутниктер космосқа шығарылды. Қазақстанда Байқоңырда ұшқыштар, авиаинженерлер дайындалуда, Астана қ. Спутник қондырғыларын құрастыру зауыты ашылмақ. "Қазақстан 2050" Стратегиясының негізгі бағыттарына: экономикалық саясатты, кәсіпкерлікті жан-жақты қолдау, әлеуметтік саясат принциптері, білім және кәсіби біліктілік, мемлекеттілікті, қазақстандық демократияны дамыту, салиқалы сыртқы саясат және қазақстандық патриотизм жатады. Осының ішінде білім және біліктілік туралы мәселе - маңызды мәселе. Яғни, "Елдің болашағы - білікті маманда" деген ұранды пайдаланып, оқулықтың бірден бір мақсаты - Қазақстанның автоматика саласы үшін кәсіби маман дайындау болып есептеледі.

І та р а у . АВТОМАТИКА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1 Автоматика және телемеханика жүйесінің құрылымы

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
5

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Автоматика және телемеханика деп өндірістік процестермен басқару және бақылау жасайтын техниканың бір саласын айтады. Автоматика және телемеханика жүйелері еңбек өнімділігін өсіріп, өндіріс жағдайын жақсартады. Бұл құрылғылар нақты өндіріс саласының барлық техникалық кешенін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Автоматика және телемеханика жүйелері өндірістік процестерді басқарғанда және бақылағанда жасалатын адам еңбегін ауыстырады. Ең жетілген және жалпы автоматика жүйесі болып автоматты реттеу жүйесі (АРЖ) болып табылады.

Автоматика жүйесінің жалпы құрылымы 1.1-суретте келтірілген. Бұл жүйеде ө л ш е у і ш о р г а н (датчик Д) өлшенетін шаманы өлшейді. Өлшеуіш орган құрылғысы ретінде датчик қолданылады, ол реттелетін шаманы пропорционал басқа физикалық шамаға айналдырады. Датчиктерге тахогенератор (айналу жылдамдықты ЭҚҚ немесе токка айналдырады), термопара (температура өзгеруін қозғалысқа айналдырады), мембрана (қысым өзгеруін қозғалысқа айналдырады) және т.б. жатады
Б е р у ш і о р г а н (БО) реттелетін шаманың орнатылған мәнін береді. Бұл орган функцияларын қарапайым құрылғыларына реле, кнопка, сап (рукоятка) жатады, егер тапсырма тұрақты болса, және күрделі құрылғылар жатады.
С а л ы с т ы р у ш ы о р г а н (СО) реттелетін нақты шаманың берілген шамадан ауытқуын анықтайды. Тексеру органы жұмыс істеу үшін өлшенетін және беру органдарының шығыс параметрлері бірдей физикалық шамаға ие болу қажет
Нақты мәнінің берілген мәннен ауытқуы орын алғанда Салыстырушы орган а т қ а р у ш ы о р г а н ғ а (АО) әсер береді, ол әсер р е т т е у о б ъ е к т і с і н і ң (РО) реттеу шамасын орнатылған қалыпқа келтіреді.

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
6

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Сөйтіп, АРЖ әсерлесудің тұйықталған жүйесін құрайды: объект - өлшеуіш орган (датчик) - тексеру орган - атқарушы орган - реттеу объектісі. Сондықтан қарастырылған АРЖ құрылымы да тұйықталған автоматтандырылған басқару жүйесі болып саналады. Әсерлесудің тұйықталған тізбегі екі бөліктен тұрады: біріншісі - реттелетін шаманы бақылайды; екіншісі - оны басқарады. АРЖ құрамында басқа да құрылғылар болу мүмкін. Көп жағдайда тексеру органы мен атқарушы орган арасында к ү ш е й - т у о р г а н ы (КО) кездеседі. Мысалы, темір жол транспортында ұйықталмаған АРЖ қолданылады, оның ішінде АРЖ - ның тек бір функциясы орындалады - а в т о м а т т ы б а қ ы л а у немесе а в т о м а т т ы б а с қ а р у. Автоматты бақылау жүйелерінде (1.1б-сурет) өлшеуіш орган (датчик) х а б а р л а у ш ы о р г а н ғ а (ХО) әсер етеді, ол өз кезегінен реттелетін шаманың немесе объект орналасуын (сигналдар, жебелер, бос жолдар күйін) хабарлайды (сигнализацирует) немесе жазып алады. Мұнда объектіні басқару функциясы жоқ болады немесе басқа жүйе арқылы орындалады. Автоматты басқару жүйелерінде (1.1в-сурет) бақылау жүйесі жоқ. Объект басқа жүйе арқылы бақыланады. Автоматика жүйелерінде басқару объектісімен бақылау объектісі (басқару пункты) арасындағы қащықтық үлкен емес. Егер ұзақта орналасқан объектімен басқарубақылау жасайтын болсақ, онда арнайы техникалық құралдар (байланыс каналдары) қажет. Бұл жағдайда автоматика жүйесі телемеханика жүйесіне айналады.
Телемеханика жүйесінің автоматика жүйесінен айырмашылығы - оның құрамында б а й л а н ы с к а н а л ы (БК), ш и ф р а т о р (Ш), т а р а т қ ы ш (Тар), қ а б ы л д а ғ ы ш (Қаб), д е ш и ф р а т о р (ДШ) органдары қосымша бар болады.

Телемеханика жүйелеріне т е л е р е т т е у (1.2-сурет), т е л е - с и г н а л и з а ц и я, т е л е б а с қ а р у жатады. Телемеханика жүйелерін пайдалану бір
Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
7

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

орталықтан бір байланыс каналы арқылы көптеген ұзақта орналасқан объектілерді басқруға мүкіндік береді. Автоматика мен телемеханика жүйелер айырмашылығы шартты түрде. Тәжірибеде оның нақты айырмашылығын айту мүмкін емес.

ІІ тарау
Автоматикадағы электр жабдықтарын жөндеу және пайдалану
2.1 Автоматика, электроника және радиотехниканың типтік элементтері мен құрылғылары
Кез келген автоматика құрылғысы э л е м е н т т е р д е н (бөлшектерден) тұрады. Типтік элементтерге: резистор R, конденсатор C, индуктивтілік катушка L; типтік құрылғыларға - антенна WA, аккумулятор GB жатады. Алғашқы үш элемент кез келген автоматика, электроника жүйеде кездесае, ал төртінші құрылғы - антенна кез келген телемеханика жүйе құрамында кездеседі.

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
8
ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Резистор (лат. Resisto - кедергі жасаймын) - өзінен өтіп бара жатқан электр тогына кедергі жасауға қабілетті электр тізбегінің элементі. Әр резистордың кедергісі әртүрлі. Кедергінің өлшем бірлігі - 1 Ом (неміс физигі Георг Омның құрметіне берілген). Г.Ом 1826 ж. электротехниканың негізгі заңын - Ом заңын ашты. Резисторлар тұрақты және айнымалы болып бөлінеді. Тұрақты резистор (1.3а-сурет) кедергісі орнатылған, өзгермейді. Электр тогы резистордан өткен кезде ол қызады. Қатты қызып кетсе, резистор күйіп кетеді, сондықтан резисторларды түрлі қуатқа арнап шығарады. Айнымалы резисторлардың (реостат, 1.3б-сурет) электр токқа кедергісін өзгертуге болады. Әдетте р е о с т а т т ы 13 регулятор есебінде пайдаланамыз. Реостаттың үш шығысы бар: екеуі - тұрақты резистивті элементтен, үшіншісі - қозғалып тұратын бұрағыштан келеді. Оларды дыбысты, температураны, қысымды, т.б. өзгертуге (реттеуге) қолданамыз. Автоматикада сыртқы әсерлерге тәуелді болатын резисторлардың тағы бір тобы бар. Оларға терморезисторлар (кедергісі температураға байланысты), фоторезисторлар (кедергісі жарыққа байланысты), тензорезисторлар (кедергісі механикалық әсерге байланысты), магниторезисторлар (кедергісі магниттікк өрістің өзгеруіне байланысты).
Конденсатор (лат. Condenco - тығыздаймын) - электр зарядын жинау және сақтау қабілеті бар электр тізбегінің элементі. Электр заряды сақталып жатқанда ол з а р я д т а л а д ы, ал электр заряды таратылып жатқанда ол р а з р я д т а л а д ы. Конденсаторлар тұрақты және айнымалы болып бөлінеді. Тұрақты сыйымдылығы бар конденсаторлар (1.4-сурет) екі айнала қоршалғаудан (обкладка) тұрады, және олар бір бірінен диэлектрикпен ажыратылған. Конденсатордың пластинақоршаулары металлдан жасалады (фольга), ал диэлектрик ретінде ауа, слюда, лак, қағаз болуы мүмкін.

Конденсаторлар айнымалы электр тогын өткізіп (жиілігі жоғарылаған сайын қатты өткізеді), тұрақты токты өткізбейді. Сондықтан конденсаторларды электр жолдар тораптарына қояды, яғни, айнымалы токты тұрақты токтан немесе токтың төмен немесе жоғары жиіліктік құрамасын тұрақты құрамасынан айыру үшін. Конденсаторлар радиотехника және телемеханика жүйелерінің фильтрлерінде, контурларында жиі кездеседі.

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
9

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Индуктивтілік катушка - магниттікк энергияны магнит өрісі түрінде өзіне жинай алатын элемент. Катушка серіппе (спираль) бойымен айналған өткізгіш сымдардан тұрады (1.5-сурет). Осы элементсіз ешқандай радиоқұрылғынытелемеханика жүйесін жасау мүмкін емес. Катушка негізі - өткізгіш. Тогы бар өткізгіш айналасында әрдайым магнит өрісі бар болады. Өткізгішпен өтетін ток күшейген сайын магнит өрісі де өседі. Магнит өрісін өсірудің тағы бір жолы - өткізгішті серіппеге орау, яғни катушка жасау. Катушкада орама саны көп болған сайын және диаметрі кішірейген сайын магнит өрісі ұлғаяды.
Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
10

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Радиоқабылдағыштарды баптау кезінде катушка индуктивтілігін өзгерту қажет болады. Әрине, катушкаға сәйкес орамша орауға болады, бірақ бұл әдіс ыңғайсыз. Сондықтан катушка ішіне арнайы магниттік материалдардан жасалған шығарылатын серіппе орнатады (1.5-сурет б). Осындай катушканы к о н т ур д.а. Катушканың тағы бір түріне д р о с с е л ь д і жатқызамыз.
Кез келген автоматика, электроника, радиотехника құрылғысы электр энергиясымен қоректенеді. Электр тогы олар үшін "тамақ" болып есептеледі. Сондықтан аккумулятор, батареясыз олардың жұмысы мүмкін емес.

2.1 сурет Аккумулятор
Аккумулятор (лат. Accumulator - жинақтағыш) - келесі жолы пайдалану мақсатында электр энергиясын жинауға арналған құрылғы. Аккумуляторлар электрлік, гидрвликалық, жылулық, инерционды болып бөлінеді. Кеңінен тараған - электрлік аккумуляторлар (1.7-сурет). Олар электр энергиясын жинауға арналады және оң электрод - анодтан, теріс электрод - катодтан және электролиттен (сілті немесе қышқыл) тұрады. Электролитке электролиттер батырылады.
2.2 Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша) кәсіби стандарты
1. Кәсіби стандарт: Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша) қызметкерлер мен персоналды басқару саласындағы міндеттердің кең ауқымы үшін оқу орындарының түлектерінің сертификаттауға кәсіпорындарда оқыту, оның ішінде білім беру бағдарламаларын, қалыптастыру үшін. 2. Осы кәсіби стандартта мынадай негізгі терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік - қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі - күрделілігі, еңбек қызметінің стандарттан басқа болуы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлер құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы.
3) еңбек заттары - белгілі бір еңбек құралдары көмегімен өнім әзірлеу мақсатында жұмысшының әрекеттері бағытталған заттар;
4) кәсіби топ - кәсіптер жиынтығы, өз құзыреті үшін қажетті қызметтік міндеттеріне және орындау келісілген жиынтығы қалыптасады;;
5) кәсіби стандарт - кәсіби қызметтің нақты саласындағы біліктілікке, құзыреттерге, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) кәсіби қызмет саласы - жалпы ықпалдасқан негізі (ұқсас және мақсаттылығы жақын объектілер, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) бар және оларды орындау үшін ұқсас құзыреттер мен еңбек функцияларының жинағын болжайтын еңбек сала қызметінің жиынтығы;
7) кәсіп - арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) салалық біліктілік шеңбері - салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
11

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

9) ұлттық біліктілік жүйе- еңбек нарығының мамандарын даярлау сұраныс пен реттеу құқықтық және институционалдық тетіктерін жиынтығы; 10) ұлттық біліктілік шеңбері - еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
2. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:
1) БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;
2) КС - кәсіби стандарт;
3) ҚТ - қызмет түрі;
4) СБШ - салалық біліктілік шеңбері;
5) ҰБШ - ұлттық біліктілік шеңбері;
4.Кәсіби стандарт Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша) кәсіби қызметі саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкерлердің біліктілігі мен құзыретіне қойылатын талаптарды белгілейді.
5. Кәсіби қызмет саласының негізгі мақсаты: электр қуатын өндіру, беру және тарату кезінде іске қосылған жабдыққа техникалық қызмет көрсету және жөндеу.
6. Кәсіби стандартқа қысқаша сипаттама: техникалық пайдалануға қатысты негізгі кәсіптер сипаттамасы, Электр және электрмеханикалық жабдықтарды қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша) сол сияқты жұмыс және қызметкерлердің айналысатын еңбек функциясы Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша)
7. Негізгі топтағы біліктілік білімі: Кәсіби топтағы біліктілік білімі: Электр және электрмеханикалық жабдықтарды техникалық пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу (түрлері бойынша).

Пар.
Құжат №_
Қолы_
_Күні_
Пар._
12

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

2.3 Электр жабдықтарын жөндеу
магнитті жөндеу

Пар.Пар.
Құжат №_Құжат №_
Қолы_Қолы_
_Күні__Күні_
Пар._Пар._
13
3

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

ИТК г.Алматы 1302000 Автоматтандыру және Басқару

Бірліктер және мамандандырылған дүкендерде электр құрылғыларын жөндеу,, барлық қызмет көрсету бойынша операцияларды орындау үшін құрал-жабдықтармен жабдықталған. семинарларға жеке жалпы мақсаттағы жұмыс орындарын ұйымдастырды, өнімділігі-секциялық құрастыру жұмысы үшін құралдар мен құрылғылардың жиынтығы жабдықталған, жеке бөлшектерін қалпына келтіру және ауыстыру қарапайым операция, және электр бірлік мониторинг және тестілеу үшін.бөлшектелген құрастыру жұмыстары үшін арнайы workbenches жабдықтау (күріш. 102), және Checkout операциялар арнайы стендтер түрі CI-968 бойынша жүзеге, 3-205, 3-211 және т.б..

2.2-сурет электр жөндеу үшін Bench
Ірі ақауларды магнитті
Жалпы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.