Кешігуі бар буыны

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Буындардың түрлері және реттеу заңдары

Орындаған: Әбдікәрім Ә
Топ: АУ-601
Тексерген: Секербаева А. Б.

Семей 2018
Жоспар:
Кіріспе
1. Инерциясыз (күшейткіш) буын
2. Инерциялы буын
3. Тербелмелі буын
4. Интегралды буын
5. Дифференциалдаушы буын
6. Кешігуі бар буыны
7. Реттеуіштер
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Автоматты реттеу жүйелері әр түрлі жолмен оларды құрайтын жеке элементтерге бөлінуі мүмкін. Тәсілдердің бір түріне жүйе тағайындалуы бойынша, функционалды белгісі бойынша жеке элементтерге жіктеледі, мысалы реттеу объектісі, басқарушы элемент, орындаушы механизм және т.б. ажыратылады.
Жүйені конструктивті рәсімделуі бойынша элементтерге жіктеуге болады (мысалы, генератор, электромашиналы күшейткіш, потенциометр).
Дегенмен автоматты реттеу жүйесінің төзімділігі мен сапасын зерттеу кезінде элементтерді олардың динамикалық қасиеттері бойынша бөлу маңызды. Жүйе элементтерін осындай негізде қарастыру, әр түрлі әрекет ету принциптері мен әр түрлі конструктивті рәсімделуі бар түрлі элементтер бірдей дифференциалды теңдеумен сипатталады, демек бірдей динамикалық қасиеттерге ие және өтпелі процесс кезінде өзін-өзі ұстауы да бірдей болады.
Өзінің динамикалық қасиеті жағынан қарастырылатын элемент буын деп аталады. Шоғырланған параметрлері кез келген сызықтық жүйе осындай қарапайым жай элементтерге бөлінуі мүмкін. Буынның өтпелі процестері қарапайым дифференциалды теңдеулермен бейнеленеді, олардың әрқайсысының реті екіден жоғары емес. Автоматты реттеу жүйесінің барлық нақты элементтері бөліне алатын үзбелер типінің саны онша үлкен емес. Төмендегідей буындарды ажыратуға болады: күшейткіш, апериодты, тербелістік, интегралдаушы, дифференциалдаушы, кешігу.

1. Инерциясыз (күшейткіш) буын
Инерциясыз буын деп шығыс шамасы кіріс шаманы еш бөгетсіз және кешіктірмей көрсететін буынды айтамыз:
Xшығ = k Хкір, (1) мұндағы k - буынның күшею коэффициенті (беріліс коэффициенті).
Күшейткіш буынды кейде қатаң байланыс деп атайды. Өтпелі процесс күшею үзбесінде болмайды. Күшейткіш буынның мысалдары: қатты рычак, инерциясыз электронды күшейткіш, электр машинасы бөлшектерінің механикалық жіктелуі. (1) өрнегінен күшейткіш буынның беріліс функциясы:
- W(p)=Xшығ Хкір - =k (2)
Амплитуда-фазалық жиілікті сипаттаманың (АФЖС) теңдеуі: W (jw) = k (3)

1-сурет. Инерциясыз буынның жиіліктік сипаттамалары

2. Инерциялы буын
Инерциялы буын деп бірінші ретті буынды айтамыз, кірісіне сатылы әсерді берген кезде шама апериодты түрде (экспоненция заңы бойынша) жаңа орнатылған мәнге ұмтылады. Сонымен қатар, мұндай буынды инерциялы, статикалық, релаксациялы, бір сыйымдылықты деп атайды.
Апериодты буындарға сыйымдылық пен активті кедергіден тұратын электр тізбегі (сыйымдылықсыз), массасы мен үйкеліс күші бар (серіппесіз) немесе серіппе мен үйкеліс күшінен (массасыз) тұратын механикалық құрылғылар және энергияның кез келген түрі жинақтала алатын және оны тарата алатын басқа да ұқсас құрылғылар жатады.

2-сурет. Инерциялы буын мысалдары

3. Тербелмелі буын
Тербелмелі деп (екі сыйымдылықты) екінші ретті буын аталады, оның кірісіне сатылы әсерді берген кезде, шығыс шама өшіп-жанатын тербеліс жасай отырып, жаңа орнатылған мәнге ұмтылады.
Тербелмелі буындарға екі энергетикалық сыйымдылықтар арасындағы энергиямен алмасып, өтпелі режимдер ағып өтетін құрылғылар кіреді, мысалы, индуктивтілік, сыйымдылық және активті кедергіден құралған электр тізбегінен тұрады, массасы, серіппесі және (3.1, а-сурет) үйкеліс күші бар механикалық құрылғы; кинетикалық энергияны якорьда және электрмагнитті энергияны магнитті тізбекте жинақтай алатын тәуелсіз әсерлі тұрақты токтың элекр қозғалтқышы, оның кіріс шамасы якорьға қосылған кернеу, ал (3.1, ә-сурет) шығыс - якорьдың айналу жылдамдығы болып табылады.

3.1-cурет. Тербеліс буын мысалдары. а - активті кедергісі, индуктивтілігі және сыйымдылығы бар тізбек; ә - тәуелсіз әсерлі тұрақты ток қозғалтқышы

3.2-cурет. Тербелмелі буынның жиіліктік сипаттамалары

4. Интегралды буын
Интегралды буын деп шығыс шаманың өзгеру жылдамдығы кіріс шамаға пропорционал немесе шығыс шамасы сол шаманың уақыт бойынша интегралына пропорционал болатын буынды айтамыз. Мұндай буынды, сонымен қатар астатикалық немесе бейтарапты буын деп айтады. Идеалды және шынайы интегралдауы буындар деп ажыратылады.
Идеалды интегралдаушы буынға тәуелсіз әсердегі тұрақты токтың электрлі қозғалтқышы мысал бола алады, егер кіріс шама ретінде UЯ якорьдың кернеуін, ал шығысы деп якорьдың бұрылу бұрышы α, егер электрмеханикалық және электрмагнитті уақыт тұрақтылары салыстырмалы түрде аз және оларды ескермеуге болады (4, а-сурет).
Басқа мысал болып, егер қоректену құбырдағы сұйықтың жылдамдығы лезде орнықты мәнге жеткен кезде кіріс шама деп Q сұйық ағынын, ал шығысы деп резервуардағы сұйықтың деңгейін санағанда сұйық келіп түсетін резервуар табылады (4, а-сурет).
Көбінесе тәжірибелік есептеулердің жеткілікті дәлдігі бойынша шынайы интегралдаушы буындардың орнына идеалды буындарды қабылдауға болады.

4.1-сурет. Интегралды буынның мысалдары

4.2-сурет. Идеалды интегралды буынның жиіліктік сипаттамалары
5. Дифференциалдаушы буын
Дифференциалдаушы буын деп шы - - - ғыс шама кіріс шаманың өзгеру жылдам - дығына пропорционал, яғни оның туындысына пропорционал буынды айтамыз.
Дифференциалдаушы буындарға мыналар мысал бола алады: серіппелі гидравликалық тыныштандырғыш (5.1, а-сурет), трансформатор (5.1, ә-сурет), активті кедергісі мен сыйымдылығы бар тізбек (5.1, б-сурет), активті кедергі мен индуктивтілігі бар тізбек (5.1, в-сурет).
Идеалды дифференциялдаушы буындар деп жоғарыда қарастырылған барлық құрылғыларды санауға болады, егер онда активті электрлі кедергілер мен үйкеліс күштерімен елемеуге болса (механикалық құрылғыларда).

5.1-сурет. Дифференциялдаушы буынның мысалдары

Кірісіне сатылы әсерді берген кезде шығыс шаманың өзгерісі мен өтпелі функциясы келесі түсініктерден анықталуы мүмкін. Сатылы кіріс функция, үзіліс сияқты дифференциялданбайды, бірақ кіріс шаманы сатыдағы өзгеріс жылдамдығы шексіздікке тең, өйткені кіріс шаманың соңғы өзгеруі нөлге ұмтылатын уақыт шегінде жүреді. Ал дифференциялдаушы үзбенің шығыс шамасы кірістің өзгеру жылдамдығына пропорционал болғандықтан, идеалды буындағы кірісіне сатылы әсер берген кезде шығыс шамасы нөлге тең уақыт моментінде шексіздікке дейін шолп бе - реді, ал содан кейін нөлге айналады, өйткені кіріс шаманың өзгеру жылдамдығы барлық тізбекті моменттерде нөлге тең болады (5.2-сурет).

5.2-сурет. Идеалды дифференциялдаушы буынның өтпелі процесінің графигі

5.3-сурет. Идеалды дифференциялдаушы буынның жиілікті сипаттамалары

6. Кешігуі бар буыны
Кешігуі бар буын деп шығыс шама кіріс шаманың өзгерісін еш бөгетсіз, бірақ кейбір тұрақты t ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.