Компенсациондық тұрақтандырғыштар
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім университеті
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар факультеті
Автоматика және есептеу техникасы кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Стабилизатордың жұмысы
Орындаған: Әбдікәрім Ә
Топ: АУ-601
Тексерген: Секербаева А. Б.
Семей 2018
Жоспар:
Кіріспе
1. Тұрақтандырғыштардың түрлері және олардың негізгі сипаттамалары.
2. Кернеу тұрақтандырғыштарының негізгі параметрлері.
3. Компенсациондық тұрақтандырғыштар.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Кернеу тұрақтандырғышы деп жүктемедегі кернеуді белгілі дәлдікпен ұстап тұратын құрылғыны айтады. Кернеудің жүктемедегі өзгерісі себептер қатарымен шақырылуы мүмкін: біріншілік қорек көзінің кернеуінің тербелісімен (айнымалы кернеу желісінің, аккумулятордың, гальваникалық элементтің), жүктеменің өзгерісімен, қоршаған ортаның температурасының өзгерісімен және т.б.
Жұмыс принципі бойынша тұрақтандырғыштарды параметрлікке және компенсациондыққа бөледі. Өз кезегінде параметрлік тұрақтандырғыштар бір каскадтық, көп каскадтық және көпірлік болады. Компенсациондық тұрақтандырғыштар үздіксіз немесе импульстік реттеумен бола алады; барлығы да тізбектей және параллельді типте бола алады.
Кернеу стабилизаторының негізгі параметры тұрақтандыру коэффициенті болып табылады. Ол келесі өрнек бойынша анықталынады:
(1)
1. Тұрақтандырғыштардың түрлері және олардың негізгі сипаттамалары.
Параметрлік тұрақтандырғыштар кернеуді тұрақтандыруды жартылай өткізгіштік приборлардың параметрлерін өзгерту есебінен жүзеге асырады: стабилитрондарды, стабисторларды, транзисторларды және т.б. Кернеудің жартылай өткізгіштік стабилизаторлардың өзгеретін параметрлері олардың кедергілері немесе өткізгіштіктері болып табылады.
Компенсациондық тұрақтандырғыштар жартылай өткізгіштік приборларда орындалған жүктемедегі кернеуді автоматты реттеудің жабық жүйесі болып табылады. Бұл тұрақтандырғыштардағы шығыстық кернеу әдетте параметрлік тұрақтандырғыштардың типтерінің бірімен құрылатын тұрақты тірек кернеуіне тең немесе пропорционалды болып ұсталады. Компенсациондық тұрақтандырғыштар жүктемеге параллельді немесе тізбектей қосыла алатын реттеуші элементтен тұрады (әдетте транзистор). Реттеуші элемент үздіксіз немесе кілттік режимде жұмыс істей алады. Импульстік тұрақтандырғыштарда реттеуші элементтің кілттік жұмыс режимі қолданылады. Үздіксіз реттеумен тұрақтандырғыштарда реттеуші элемент үздіксіз режимде жұмыс істейді.
Жүктемедегі шығыстық кернеуді ұстап тұру дәлдігі бойынша тұрақтандырғыштарды прецизиондық (кернеудің өзгерісі 0,005%), дәлдікті (кернеудің өзгерісі 0,1-0,005%), орташа дәлдікті (кернеудің өзгерісі 0,1-0,01%) және төмен дәлдікті (кернеудің өзгерісі 1-0,1%) деп бөледі. Прецизиондық тұрақтандырғыштарда шығыстық кернеуді ұстап тұрудың жоғары дәлдігін алу үшін қоршаған ортаның температурасының өзгерісін жоятын арнайы құрылғы қолданылады (термостаттар және криостаттар).
2. Кернеу тұрақтандырғыштарының негізгі параметрлері.
Кернеу тұрақтандырғыштарының параметрлері оларды жұмыс сапасы бойынша салыстыруға, электрондық құрылғыларды эксплуатациялау талаптарын қанағаттандыратындарын таңдап алуға мүмкіндік береді. Мұндай параметрлерге келесілер жатады: қалыпты шығыстық кернеу Uвых, кірістік кернеудің дөлшеу диапазоны Uвх.min және Uвх.max, жүктеме тогының өлшеу диапазоны Iн.min және Iн.max, пайдалы әсер коэффициенті , кернеу бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнU және ток бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнI, пульсацияның тегістеу коэффициенті KСГ және жылдам әрекеттілік.
Тұрақтандырылудың номиналдық кернеуі Uвых - бұл тұрақтандырғыштық эксплуатациясының қалыпты жағдайындағы шығыстық кернеуі (анықталған кірістік кернеу, жүктеменің берілген тогы, қоршаған ортаның орнатылған температурасы). Егер тұрақтандырғыш шығыстық кернеуді реттеуге мүмкіндік берсе, онда шығыстық кернеудің диапазоны беріледі Uвых.min және Uвых.max.
Кірістік кернеудің өлшеу диапазоны Uвх тұрақтандырғыштардың дәлдік қасиеттері сақталатын тұрақтандырғыштың кірісіндегі кернеудің шектерін орнатуға мүмкіндік береді.
Жүктеме тогының өлшеу диапазоны Iн тұрақтандырғыштардың дәлдік қасиеттері сақталатын жүктеме тогының өзгеру шектерін орнатуға мүмкіндік береді.
Тұрақтандырғыштың пайдалы әсер коэффициенті ст - бұл біріншілік қорек көзінен тұтынылған қуатқа Рпот жүктемеде Рн берілетін қуаттың қатынасы:
(2)
Кернеу бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнU - бұл шығыстық кернеудің қатыстық өзгерісінің оның өзгерісін шақыратын кірістік кернеуге қатынасы:
, %B.
(3)
Ток бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнI - шығыстық кернеудің қатыстық өзгерісінің оның қатыстық өзгерісін шақыратын жүктеме тоғына қатынасы:
,
(4)
Пульсацияның тегістелу коэффициенті -- бұл кірістік кернеудің пульсациясының амплитудалық мәнінің шығыстық кернеудің пульсациясының амплитудалық мәніне қатынасы:
KСГ = Uвх Uвых .
(5)
Тұрақтандырғыштық жылдам әрекеттілігі оның кірістік кернеудің немесе жүктеме тогының секірмелі өзгерісін жылдам өңдеу қабілетін сипаттайды. Әдетте тұрақтандырғыштың жылдам әрекеттілігін кірістегі кернеудің немесе жүктеме тогының берілген секірмелі өзгерісі кезіндегі шығыстық кернеуінің орнатылу уақытымен анықтайды.
Эксплуатациондықтан басқа сонымен қатар, берілген қасиеттермен тұрақтандырғыштарды жобалау кезінде қажетті есептік параметрлер қолданылады. Мұндай параметрлерге жатады: дифференциалдық шығыстық кедергі , Кернеудің температуралық коэффициенті ТКН, шу кернеулері , шығыстық кернеудің уақыттық дрейфі және басқалары.
Кернеудің параметрлік тұрақтандырғыштарын арнайы жартылай өткізгіштік диодтарда орындайды: стабилитрондарда және стабисторларда. Стабилитронның көмегімен кернеуді тұрақтандыру үшін жартылай өткізгіштік диодтың вольт-амперлік сипаттамасының кері бұтағы, ал стабистордың көмегімен - оның тура бұтағы қолданылады.
Тұрақтандырғыштарда электрлік құйындық тесіп өту құбылысы қолданылады. Сонымен қатар, диод арқылы токтың өзгеруінің кең диапазонында ондағы кернеу шамалы ғана өзгереді. Токты стабилитрон арқылы шектеу үшін онымен тізбектей кедергіні қосады. Стабилитронның қосылуының типтік сұлбасы 3.4-суретте көрсетілген. Стабилитронның негізгі параметрі болып табылады: тұрақтанудың номиналды кернеуі Ucr, оның дифференциалдық кедергісіrст және тұрақтану кернеуінің температуралық коэффициенті ТКН.
1-сурет. Стабилитронның қосылуының типтік сұлбасы
1-суретте келтірілген тұрақтандырғыштың типтік сұлбасының жұмысы келесі түрде жүзеге асады. Шектеуші кедергі Rг арқылы кірістік кедергі Uвх параллельді қосылған стабилитронға Д және жүктеме кедергісіне Rн қосылады. Стабилитрондағы кернеу аз ғана өзгеретіндіктен ол да жүктемедегі кернеуге жатады.
Егер кірістік кернеу жоғарылайтын болса, онда іс жүзінде UBX барлық өсімі Rг кедергісіне беріледі, ... жалғасы
Шәкәрім университеті
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар факультеті
Автоматика және есептеу техникасы кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: Стабилизатордың жұмысы
Орындаған: Әбдікәрім Ә
Топ: АУ-601
Тексерген: Секербаева А. Б.
Семей 2018
Жоспар:
Кіріспе
1. Тұрақтандырғыштардың түрлері және олардың негізгі сипаттамалары.
2. Кернеу тұрақтандырғыштарының негізгі параметрлері.
3. Компенсациондық тұрақтандырғыштар.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Кернеу тұрақтандырғышы деп жүктемедегі кернеуді белгілі дәлдікпен ұстап тұратын құрылғыны айтады. Кернеудің жүктемедегі өзгерісі себептер қатарымен шақырылуы мүмкін: біріншілік қорек көзінің кернеуінің тербелісімен (айнымалы кернеу желісінің, аккумулятордың, гальваникалық элементтің), жүктеменің өзгерісімен, қоршаған ортаның температурасының өзгерісімен және т.б.
Жұмыс принципі бойынша тұрақтандырғыштарды параметрлікке және компенсациондыққа бөледі. Өз кезегінде параметрлік тұрақтандырғыштар бір каскадтық, көп каскадтық және көпірлік болады. Компенсациондық тұрақтандырғыштар үздіксіз немесе импульстік реттеумен бола алады; барлығы да тізбектей және параллельді типте бола алады.
Кернеу стабилизаторының негізгі параметры тұрақтандыру коэффициенті болып табылады. Ол келесі өрнек бойынша анықталынады:
(1)
1. Тұрақтандырғыштардың түрлері және олардың негізгі сипаттамалары.
Параметрлік тұрақтандырғыштар кернеуді тұрақтандыруды жартылай өткізгіштік приборлардың параметрлерін өзгерту есебінен жүзеге асырады: стабилитрондарды, стабисторларды, транзисторларды және т.б. Кернеудің жартылай өткізгіштік стабилизаторлардың өзгеретін параметрлері олардың кедергілері немесе өткізгіштіктері болып табылады.
Компенсациондық тұрақтандырғыштар жартылай өткізгіштік приборларда орындалған жүктемедегі кернеуді автоматты реттеудің жабық жүйесі болып табылады. Бұл тұрақтандырғыштардағы шығыстық кернеу әдетте параметрлік тұрақтандырғыштардың типтерінің бірімен құрылатын тұрақты тірек кернеуіне тең немесе пропорционалды болып ұсталады. Компенсациондық тұрақтандырғыштар жүктемеге параллельді немесе тізбектей қосыла алатын реттеуші элементтен тұрады (әдетте транзистор). Реттеуші элемент үздіксіз немесе кілттік режимде жұмыс істей алады. Импульстік тұрақтандырғыштарда реттеуші элементтің кілттік жұмыс режимі қолданылады. Үздіксіз реттеумен тұрақтандырғыштарда реттеуші элемент үздіксіз режимде жұмыс істейді.
Жүктемедегі шығыстық кернеуді ұстап тұру дәлдігі бойынша тұрақтандырғыштарды прецизиондық (кернеудің өзгерісі 0,005%), дәлдікті (кернеудің өзгерісі 0,1-0,005%), орташа дәлдікті (кернеудің өзгерісі 0,1-0,01%) және төмен дәлдікті (кернеудің өзгерісі 1-0,1%) деп бөледі. Прецизиондық тұрақтандырғыштарда шығыстық кернеуді ұстап тұрудың жоғары дәлдігін алу үшін қоршаған ортаның температурасының өзгерісін жоятын арнайы құрылғы қолданылады (термостаттар және криостаттар).
2. Кернеу тұрақтандырғыштарының негізгі параметрлері.
Кернеу тұрақтандырғыштарының параметрлері оларды жұмыс сапасы бойынша салыстыруға, электрондық құрылғыларды эксплуатациялау талаптарын қанағаттандыратындарын таңдап алуға мүмкіндік береді. Мұндай параметрлерге келесілер жатады: қалыпты шығыстық кернеу Uвых, кірістік кернеудің дөлшеу диапазоны Uвх.min және Uвх.max, жүктеме тогының өлшеу диапазоны Iн.min және Iн.max, пайдалы әсер коэффициенті , кернеу бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнU және ток бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнI, пульсацияның тегістеу коэффициенті KСГ және жылдам әрекеттілік.
Тұрақтандырылудың номиналдық кернеуі Uвых - бұл тұрақтандырғыштық эксплуатациясының қалыпты жағдайындағы шығыстық кернеуі (анықталған кірістік кернеу, жүктеменің берілген тогы, қоршаған ортаның орнатылған температурасы). Егер тұрақтандырғыш шығыстық кернеуді реттеуге мүмкіндік берсе, онда шығыстық кернеудің диапазоны беріледі Uвых.min және Uвых.max.
Кірістік кернеудің өлшеу диапазоны Uвх тұрақтандырғыштардың дәлдік қасиеттері сақталатын тұрақтандырғыштың кірісіндегі кернеудің шектерін орнатуға мүмкіндік береді.
Жүктеме тогының өлшеу диапазоны Iн тұрақтандырғыштардың дәлдік қасиеттері сақталатын жүктеме тогының өзгеру шектерін орнатуға мүмкіндік береді.
Тұрақтандырғыштың пайдалы әсер коэффициенті ст - бұл біріншілік қорек көзінен тұтынылған қуатқа Рпот жүктемеде Рн берілетін қуаттың қатынасы:
(2)
Кернеу бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнU - бұл шығыстық кернеудің қатыстық өзгерісінің оның өзгерісін шақыратын кірістік кернеуге қатынасы:
, %B.
(3)
Ток бойынша тұрақсыздық коэффициенті KнI - шығыстық кернеудің қатыстық өзгерісінің оның қатыстық өзгерісін шақыратын жүктеме тоғына қатынасы:
,
(4)
Пульсацияның тегістелу коэффициенті -- бұл кірістік кернеудің пульсациясының амплитудалық мәнінің шығыстық кернеудің пульсациясының амплитудалық мәніне қатынасы:
KСГ = Uвх Uвых .
(5)
Тұрақтандырғыштық жылдам әрекеттілігі оның кірістік кернеудің немесе жүктеме тогының секірмелі өзгерісін жылдам өңдеу қабілетін сипаттайды. Әдетте тұрақтандырғыштың жылдам әрекеттілігін кірістегі кернеудің немесе жүктеме тогының берілген секірмелі өзгерісі кезіндегі шығыстық кернеуінің орнатылу уақытымен анықтайды.
Эксплуатациондықтан басқа сонымен қатар, берілген қасиеттермен тұрақтандырғыштарды жобалау кезінде қажетті есептік параметрлер қолданылады. Мұндай параметрлерге жатады: дифференциалдық шығыстық кедергі , Кернеудің температуралық коэффициенті ТКН, шу кернеулері , шығыстық кернеудің уақыттық дрейфі және басқалары.
Кернеудің параметрлік тұрақтандырғыштарын арнайы жартылай өткізгіштік диодтарда орындайды: стабилитрондарда және стабисторларда. Стабилитронның көмегімен кернеуді тұрақтандыру үшін жартылай өткізгіштік диодтың вольт-амперлік сипаттамасының кері бұтағы, ал стабистордың көмегімен - оның тура бұтағы қолданылады.
Тұрақтандырғыштарда электрлік құйындық тесіп өту құбылысы қолданылады. Сонымен қатар, диод арқылы токтың өзгеруінің кең диапазонында ондағы кернеу шамалы ғана өзгереді. Токты стабилитрон арқылы шектеу үшін онымен тізбектей кедергіні қосады. Стабилитронның қосылуының типтік сұлбасы 3.4-суретте көрсетілген. Стабилитронның негізгі параметрі болып табылады: тұрақтанудың номиналды кернеуі Ucr, оның дифференциалдық кедергісіrст және тұрақтану кернеуінің температуралық коэффициенті ТКН.
1-сурет. Стабилитронның қосылуының типтік сұлбасы
1-суретте келтірілген тұрақтандырғыштың типтік сұлбасының жұмысы келесі түрде жүзеге асады. Шектеуші кедергі Rг арқылы кірістік кедергі Uвх параллельді қосылған стабилитронға Д және жүктеме кедергісіне Rн қосылады. Стабилитрондағы кернеу аз ғана өзгеретіндіктен ол да жүктемедегі кернеуге жатады.
Егер кірістік кернеу жоғарылайтын болса, онда іс жүзінде UBX барлық өсімі Rг кедергісіне беріледі, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz