Мәліметтер базасы обьектілері
№18 Лекция
Графикамен диаграмма тұрғызу
Диаграмма сандық мәліметтердің өзгеруін айқындап көрсетуге мүмкіндік береді.
Диаграмма - бұл мәліметтерді талдау мен салыстыру ыңғайлы болу үшін кестедегі мәліметтердің көрнекі графиктік түрде берілуі.
1.Диаграмма туралы
Диаграммалар салыстыруды орындауды жеңілдетеді және мәліметтерді көрсету құралы болып табылады.
Диаграммалар жұмыс беттерінде орналасқан мәліметтер негізінде құрылады. Диаграмма бетте мәліметтермен графикалық объект сияқты орналасады. Диаграмманы баспаға шығаруға болады. Барлығы 11 диаграмма түрлері бар. Олардың әрқайсысы көптеген түрлерден тұрады.
Бағандық Графиктік Дөңгелек
Сызықтық Аумақты Нүктелік
Биржалық Беттік Сақиналы
Көпіршіген Жапырақты
2. Кестелі мәліметтер негізінде графикалық диаграмма құру процедурасы көрсету.
Диаграмма құру алдында мәліметтер бетте диаграмма түріне сәйкес орналасқандығына көз жеткізу керек.
1. Диаграмма құрылатын кесте бөлігін ерекшелеңіз.
2. Қою қосымшасында Диаграммалар тобында керекті диаграмма түрін шертіңіз (сурет 1).
Конустық, пирамидалық, бағандық, сызықтық, дөңгелек, сақиналық, нүктелік, цилиндірлік, графикалық облыстық гистограммалық
Сурет 1. Диаграмма түрін таңдау
Бетте таңдалған түрдің диаграммасы құрылады (сурет 2)
Сурет 2. Құрылған диаграмма
3.Диаграмма түрін өзгерту мүмкіндіктері.
Құрғаннан кейін диаграмма түрін және типін өзгертуге болады.
1.Диаграммалармен жұмыс қосымшасында Түр тобында Диаграмма түрін өзгерту батырмасын басыңыз.
2. Диаграмма түрін өзгерту терезесінде қажетті диаграмма түрін және типін таңдаңыз. (сурет 3).
Сурет 3. Диаграмма түрін өзгерту
Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграмма макетін таңдау
Диаграмма макетін диаграмма элементтерінің орналасуы анықтайды.
1. Диаграммамен жұмыс қосымшасының Диаграмма макеті тобының Қосымша параметрлер батырмасын шертіңіз.
2. Қажетті нұсқаны таңдаңыз.(сурет 4).
Сурет 4. Диаграмма макетін таңдау
Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграммаға жеке элементтер қосуға және өшіруге болады. Ол үшін Диаграммалармен жұмыс қосымшасының элементтерін қолданады (сурет 5).
Сурет 5 Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграмма өлшемін және элементтерін өзгерту
Үнсіздік бойынша құрылған диаграмманың биіктігі 7,62 см, ұзындығы 12,7 см болады.
Диаграмма өлшемін ерекшеленген диаграмма маркерін жылжыту арқылы өзгертуге болады.
Диаграмманың нақты өлшемін Диаграммамен жұмыс қосымшасының Өлшем тобының есептеуіштерінде орнатуға болады. (сурет 6).
Сурет 6. Диаграмма өлшемін өзгерту
Диаграмма элементтерінің өлшемін өзгерту
1.Диаграмма элементін ерекшелеңіз
2.Элемент шекарасының маркерін жылжытыңыз.
Диаграмма тақырыбы, мәліметтердің жазылу элементтерінің өлшемін өзгертуге болмайды.
4.Диаграмма стилін таңдау мүмкіндіктері.
Безендіру стилін таңдау
Диаграмманы безендіру стилі диаграмма элементтерінің түсін анықтайды.
1.Диаграммамен жұмыс қосымшасының Диаграмма стилі тобында қосымша параметрлер батырмасын шертіңіз.
2. Қажетті нұсқаны таңдаңыз.(сурет 7).
Сурет 7. Диаграмма стилін таңдау
Диаграмма элементтеріне құю
Элемент құюын өз бетімен орнатуға болады.
1. Диаграмма элементін таңдаңыз.
2. Диаграммамен жұмыс Пішім қосымшасының Фигура стилі тобында Фигураны құю батырмасын шертіңіз және құю түсін таңдаңыз. (сурет 8).
Сурет 8. Элементтің құюын орнату
Фигураға құю батырмасының менюінде Градиентті командасын таңдаңыз.(сурет 9).
Сурет 9. Градиентті құюды таңдау
Диаграмма элементтерін безендіру эффекттері
Элементті безендіру эффекті өз бетімен орнатуға болады.
1. Диаграмма элементін ерекшелеңіз
2.Диаграммамен жұмыс Пішім қосымшасының Фигуралар стилі тобында Фигуралар үшін эффект батырмасын шертіңіз (сурет 10).
Сурет 10. Элементті безендіру эффектін таңдау
Элемент қаріпін безендіру
Диаграмма қарпінің параметрлерін орнату үшін Диаграммалармен жұмыс Пішім қосымшасының Word Art стильі тобының элементін қолдануға болады (сурет 11.).
Сурет 11. Word Art элементін қолдану
Безендірудің параметрлерін қалпына келтіру
Элементті безендірудің барлық параметрлерінен бас тартуға болады.
1.Диаграмма элементін таңдаңыз.
2.Диаграммалармен жұмыс Пішім қосымшасының Ағымдағы бөлік тобында Стильді тиімдеуді қалпына келтіру батырмасын басыңыз.
Диаграмманы құру үшін: Қою менюдегі Диаграмма командасын таңдау
2. Стандарт аспаптар тақтасындағы Диаграмма шеберінің жұмысы төрт қадамнан тұрады, батырманы шерткеннен кейін оның
бірінші қадамы экранға шығады: Стандартты ішкі бетіндегі Тип өрісінен қажетті диаграмма типін, ал Вид(түр) өрісінен түрін таңдаймыз және оны Нәтижені көру (Просмотр результата) батырмасы басулы күйде қарауға болады. Дөңгелек диаграмма бүтін нәрсенің бөліктерге бөлінуін көрнекі көрсететін болғандықтан және әр бөлік бүтіннің қандай бөлігін құрайтыны анық көрінетіндіктен оқушылардың таңдауы бойынша осы тип алынды.
Диаграмма құрудың екінші қадамы - мәліметтер аралығын енгізу. Біздің мысалымызда мәліметтерді таңдау әрекеті оларды белгілеу арқылы орындалған еді.
Диаграмма шеберінің үшінші қадамында оған түрлі түсініктемелер (легенда) енгізіп, осьтерді белгілеуге, диаграмманың тақырыбын жазуға, мәліметтерді диаграммада көрсетіп жазып қоюға, т. б. әрекеттер орындауға болады.
Егер диаграмма дұрыс құрылған болса, оның қандай мақсатқа арналғанын анықтау оңай болады. Ол үшін оған берілген, енгізілген мәліметтер анық әрі түсінікті болуы керек.
Диаграмманың орналасуын таңдау үшін төртінші қадамды пайдаланамыз. Диаграмманы орналастырудың екі мүмкіндігі бар: біріншісі - жеке бетке орналастыру, екіншісі - кесте тұрған бетке қатар орналастыру.
Біздің мысалымызда көрнекілігі үшін қатар орналастыру мүмкіндігін таңдаймыз.
Диаграмма құру барысында Кері (Далее), соңынан Дайын (Готово) батырмасын басу арқылы жасап отырған диаграммамызды аламыз.
Дөңгелек диаграммалардан басқа диаграммалардың барлығының екі осі бар:
- Горизонталь немесе категориялар осі
- Вертикаль немесе мәндер осі
Диаграмманың негізгі элементтері:
Тақырып диаграмманың жеке элементтерін түсіндіру үшін қолданылады.
Аңыз диаграммаларда берілген деректердің қатарларын ажыратуға көмектеседі.
Дөңгелек диаграмма
Графикалық обьектілерді кірістіру:
1. Жаңа файл ашамыз.
2. Меңзерді А1 ұяшығына орналастырамыз, себебі суретті бос А бағанына кірістіреміз.
3. Ол үшін Вставка - Столбцы командасын орындап, бүкіл кестені бір бағанға оңға жылжытамыз.
4. Вставка - Рисунок - Картинки командасын орындаймыз.
5. Microsoft Clip Gallery диалогтік терезесінде Картинки қосымшасын және сурет категориясын таңдаймыз.
6. Суреттер бар терезе ашылады, ұнаған суретімізге маусты шертеміз.
7. Вставить батырмасын шертеміз, жақтаудағы сурет кестеге кірістіріледі.
8. Егер сурет көлемі ұнамаса, оны өзіміз қалауымызша үлкейтіп немесе кішірейтуімізге болады.
Тәжірибелік жұмыс №5
№1 Тәжірибе. Диаграмма шеберін пайдаланып, гистограмма құрастыр.
Информатика пәні бойынша І семестрдің қорытындысы
Тобы
5-ке оқитындар
4-ке оқитындар
3-ке оқитындар
БАРЛЫҒЫ
1МП-0911-16Б
1
10
1
12
1МП-0901-16Б
2
12
2
16
1ЭВТа-16Б
5
6
1
12
1ЭВТб-16Б
2
8
2
12
1ДПа-16Б
3
8
1
12
1ДПб-16Б
6
11
1
18
№19 Лекция
Microsoft Excel кестесін мәліметтер базасы ретінде пайдалану
Мәліметтер базасы -- қолданбалы программаларға тәуелсіз, белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтерді сақтау, сипаттау, олармен әр түрлі әрекеттер жасау принциптері қарастырылған мәліметтер жинағы.
Мыс, мәліметтер базасына кітапхана каталогін немесе қызметкерлері жайында жинақталған кез келген мекеменің кадрлар бөлімінде жатқан бумаларды, оқушылардың журналын келтіруге болады.
Мәліметтер базасы, негізінен, үлкен ақпаратты сақтауға және іздеп табуға қызмет етеді. Сол сияқты мәліметтер базасына қала дәріханаларының дәрілері жайлы, тұтынушылардың сұранысы бойынша сол дәрінің қай жерде және қандай бағаға сатылатыны жайында ғы мәліметтер жатады.
Мәліметтер базасының ең алдымен жасалатын бірінші амалы толтыру, мәліметтер өзгерісінің барлық түрлерін енгізу (мысалға алатын болсақ, жаңа дәрілердің түсуі немесе бағасының өзгеруі, т.с.с), қажет мәліметтерді іздеу және іздеуді жеңілдету үшін реттеу.
Мәліметтер базасы (МБ) - дегеніміз белгілі бір қасиеттерге ие мәліметтер жиыны жөніндегі жүйелі түрде мәлімет сақтауға мүмкіндік беретін информациялық модель.
Microsoft Excel-дің көмегімен мәліметтер базасын жасауға және редакциялауға болады. Мұндай жағдайға электронды кестеге Excel-дегі тізім немесе мәліметтер базасы және мынадай термин сөздер қолданылады:
тізімнің жолы -- мәліметтер базасының жазылуы;
тізімнің бағаны - мәліметтер базасының өрісі.
Бағанның аты бір ғана ұяшықта болуы мүмкін және ол кестемен
жұмыс барысында өріс атымен аталады.
ЕХСЕІ-де мәліметтер базасы жол және бағандармен ұқсас құрылады,
мұнда кестенің бағаны - өріс, ал әрбір жолы - жеке жазба болып табылады.
Әрбір өріс бойынша ақпарат кестенің жеке ұяшықтарына енгізіледі.
Мысал ретінде оқулық бойынша (9.1-сурет) кесте арқылы түсіндіріп
өтетін болсақ, кестенің А2:F1 аумағын мәліметтер базасы ретінде
қарастыруға болады, бұл жерде А, В, С, Д, Е, Ғ бағандары өріс, ал 3-12
жолдар жазулар деп аталады.
Мәліметтер базасының құрылымдарына шектеулер бар:
-- мәліметтердің бірінші қатарында қайталанбайтын өріс аттары болуы
керек;
-- мәліметтер базасының қалған қатарларында жазулар болуы керек;
-- өріс(баған) боынша ақпараттар біртекті, яғни тек сандар немесе тек
қана мәтін болуы керек.
Мәліметтер базасында жазбалармен орындалатын жұмыс
Мәліметтер жазбасын экранда көру үшін меңзерді мәліметтер базасының кез-
келген ұяшығына орналастырыңдар да Берілгендер -- Пішін (Данные -- Форма)
командасын орындаңдар.
Мәліметтер базасында жазба іздеу үшін Назад және Далее батырмаларын
қолдануға болады. Жазба табылғаннан кейін өзгерістер енгізуге болады.
Егер дерек базасы өте үлкен болса критерий батырмасын қолдануға болады.
Кестедегі өлшем бірліктердің қолданыуы:
-- орбита бойымен айналу периоды - Жер жылы;
-- Күннен орташа қашықтық - млн километрмен берілген;
-- орта сызықтық диаметр - мың километрмен берілген.
-- масса - 1024 кг-ға көбейтіледі.
Кесте өлшемінің үлкендігі оның мәліметтер базасы ретінде
қарастырылуының негізгі ерекшелігі болып табылады.
№2 Тәжірибе. Кестедегі мәліметтерді қолдана отырып, сақина түріндегі диаграмма құрастыр.
Тәжірибелік жұмыс №6
2015-2016 оқу жылдарындағы ҰБТ қорытындысы.
Пәндер
Сапа
Қазақ тілі
35 %
Орыс тілі
24 %
Қазақстан тарихы
10 %
Математика
10 %
Биология
20 %
№20 Лекция
Мәліметтер базасы туралы негізгі түсінік
ЭЕМ (электронды есептегіш машиналардың) маңызды ерекшеліктерінің бірі ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және графикалық құжаттар (суреттер, сызулар, фотосуретгер, географиялық карталар) ғана емес, жаһандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер мәліметтер базасының көмегімен іске асады.
Мәліметтер базасы (МБ) - белгілі бір арнаулы ауқымға қатысты мәлтеттерді баяндау, сақтау мен амал-тәсілдермен ұқсата білудің жалпы прииңиптерін қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша үйымдастырылған мәлімет-тердің жиынтыгы. Адамның қатысуы ықтимал, автоматтық құралдармен өңдеуге жарамды түрде ұсынылған ақпарат мәліметтер ретінде түсініледі. Арқаулы ауқым ретінде нақты зерттеуші үшін қызықты нақты әлемнің бөлігі түсініледі.
Қарапайым МБ мысалы ретінде телефон анықғамалығын, поездар қозғалысы кестесін, кәсіпорын қызметкерлері туралы мәліметгерді, студенттердің сессия тапсыру қорытындылары және т.б. атауға болады.
Электронды МБ-сының басты қасиеті - ақпаратты тез іздестіру мен сұрыптау (іріктеу), сондай-ақ берілген форма бойынща есепті қарапайым түрлендіру (жасау) мүмкіндігі. Мысалы, сынақ кітапшаларының нөмірлері бойынша студенттердің аты-жөндерін оңай айыруға болады немесе жазушының аты-жөні бойынша шығармаларының тізімін жасауға болады.
Мәліметтер базасын басқару теориясы дербес пән ретінде шамамен алғанда XX ғасырдың 50-жылдарының басынан бері дами бастады. Осы уақыт ішінде белгілі бір іргелі ұғымдар жүйесі калыптасты. Олардың бірқатарын келтірейік.
Объект деп мағлүматтары мәліметтер базасында сақталатын ақпараттың жүйенің элемеиттері аталады.
Атрибут - объектінің қасиеттерін ақпараттың бейнелеу. Әрбір объект атрибуттардың кейбір жиынтығымен ситатталады.
Мәлметіпердің басты элементі деп мәлметтердің баска элементтерінің мәндерін аныктауға мүмкіидік беретін осындай атрибут аталады.
Алғашқы кілт - объектінің (жазбаның) әрбір данасын біреғей түрде жағастыратын атрибут (немесе атрибуттар тобы), Екіншіреттегі кілт - бірнеше жазбалар (объект даналары) үшін мәні қайталанатын атрибут (немесе атрибуттар то-бы). Ен алдымен, екінгиі реттегі кілттер жазбаларды іздестіру операцияларында қолданылады. Мәліметгер базасы ұғымымен мәліметтер базасын басқару жүйесінің ұғымы тығыз (МББЖ) байланысты.
МББЖ - жаңа база құрылымын құруға арналған программаның құралдар кешені, оны құрамын толықтыру, құрамында барды редакқиялау және апаратпен көрсетушілік (визуализация). База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнеленетін мәліметгерді іріктеу, оларды ретгеу, сосын шығаратын құрылғыға беру немесе байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
■ кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
■ кестеден бір немесе бірнеше жазбаны жою;
■ кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
■ берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функңиясы - мәліметтерді басқару. Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді рұқсат етілмей қол жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету түсініледі.
Мәліметтер базасын жіктеу. Мәліметтер арасындағы байланыстарды орнату әдістері бойынша былайша ажыратылады: Реляциялық, иерархиялық және желілік МБ.
Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым және әдеттегі формасы болып саналады. Көптеген теориялар ішінде кестеге қатынас (relation) термині сәйкес келеді және ол МБ-ға осы атты берген. Ол үшін дамыған математикалық аппарат - біріктіру, алу, азайту, қиылысу, қосу және т.б. сияқты математикалық операциялар айқындалатын реляциялық есептеу мен реляциялық алгебра.
Осы типтегі МБ жасауға американдық ғалым Е. Кодд елеулі үлес қосты.
Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті - оны қолдаудың аспаптық құралдарының салыстырмалы қарапайымдылығы, кемшілігі - мәліметтер құрылымының қатавдығы (ерікті үзындық кестесінің жолдарын берудің мүмкін еместігі) және оның жұмысы жылдамдығының мәліметтер базасы мөлшеріне тәуелділігі. Мұндай МБ-ға белгіленген көптеген операциялар үшін барлық МБ қарау қажетті болуы мүмкін,
Иерархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ белгісі бар мәліметтер арасындағы байланыстардың бар болуын көздейді. Иерархиялық МБ-да мұндай байланыстар ағаш-сызық жол (графа) түрінде бейнеленуі мүмкін, мүнда биік үшар бастан төменгі кішілеріне қарай біржақты байланыстар ғана болуы ықтимал. Егер барлық ықтимал сүрақтар ағаш құрылымында бейнеленсе ғана, бұл қажетті ақпаратқа жетуді тездетеді. Ақпарат алудың ешқандай басқа сұрау салулары қанағаттан-дырмайды,
Аты айтылған кемшілік желілік МБ-дан алып тасталды, онда (тым болмағанда, теориялық жағынан) бәрімен барлық жағынан байланыс болуы ықтимал еді. Іс-тәжірибе жүзінде мүны іске асыру мүмкін болмағандыктан, кейбір шектеулерге жүгінуге тура келеді.
Мәліметтердің әрбір элементі құрамында кейбір басқа элементтердің сілтемесі болуы тиіс. Сол себептен ЭЕМ (электронды есептегіш машинаның) оперативті және дискілік жадындағы едәуір ресурстар талап етіледі.
Кейбір МББЖ туралы мәліметтер кестеде келтірілген.
МББЖ атауы МБ типі
MS Access Реляциялық
Clipper Реляциялық
DBase Реляциялық
FoxBase+ Желілік
FoxPro Желілік
IMSVS Иерархиялық
Oracle Реляциялық
Paradox Реляциялык
МБ жіктеу
Мәліметтер базасымен жұмыс режимі. Мәліметгер базасын басқару жүйесінің екі жұмыс режимі бар: жобалаушылық және пайдаланушылық. Бірінші режим база құрылымын құру немесе баяндауға және оның объектілерін жасауға арналған. Екінші режимде базаны толтыру немесе одан мәліметтер алу үшін бүрын дайындалған объектілер пайдаланылады.
Жобалаушы кесте құрылымдарын мәліметсіз жасайды және оны тапсырыс берушімен бірге келісіп, бір қорытындыға келеді.
Базаны құрушылар базаны нақты мәліметтермен толтырмайды (тапсырыс беруші оларды құпия деп санауына болады және бөгде адамдарға ұсынбайды). База объектілерін қалау кезеңін де үлгілік мәліметтер мен эксперименттік толтыру бүған қосылмайды.
Базаны пайдаланушы - формалардың көмегімен оны ақпаратпен толтырады, мәліметтерді сұрау салулардың көмегімен өңдейді және қорытындыны нәтижелік кестелер мен есептер түрін де алады. Жалпы жағдайда пайдаланушылардың қызметі - нақгы жұмыс парағында қарастырылғандарға тана, база құрылымын басқаруға қолы жететіндей құралдары жоқ.
MS ACCESS 2000 МББЖ-мен жұмыс істеу
MS Access 2000 жалиы сипаттамасы қазіргі уақытта Micro-soft Access-мәліметтер базасын басқарудың үстемдік (дербес) программалық жүйелері арасында ең танымалдарының бірі. Көпшілікке кең тараған танымалдық себептері мыналар:
:: әмбебаптығы мен интерфейстің ойланып істелу деңгейі жоғары, өйткені көбінесе әр түрлі біліктіліктегі пайдаланушылардың жұмысына арналған, негіз құраушы режимінен оларды тікелей пайдалану режиміне икемді және жедел көшуге мүмкіндік беретін мәліметтер базасының объектілерін басқарудың жүйесі іске асқан;
:: Microsoft Office құрамына кіретін программалық басқа өнімдермен, сондай-ақ технологиясын қолдайтын кез келген программалық өнімдермен бірігіп-кірігу (интеграция) мүмкіндіктерінің терең дамуы;
:: Жасалған жұмыста көрсеткіш құралдардың молдығы.
Мәліметтер базасы обьектілері.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл (немесе файл топтары) жасау басталған жері болып саналады. Жаңа база пайда болғаннан кейін көрінетін терезе 29-суретте көрсетілген.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты терезенің негізгі боліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар, Есептер, Парақтар, Макростар мен Модулъдер.
Терезе тақырыбы - мәліметтер базасының файл атауы.
Мәліметтер базасының негізгі объектілерге арналған қосымшасынан басқа үш бұйрықтық кнопкалары бар: Aшy, Конс-труктор, Құру. Олардың көмегімен кесте жұмысының режимі таңдалады.
Егер Таблица қосымшасы таңдалса, бұл қосымшаның терезесінде осы МБ-да бар кестелердің тізімі бейнеленеді.
Бар кестені ашу үшін оның атын бұл тізімде ерекшелеп, Ашу кнопкасын басу керек. Жаңа кестедегі МБ-ны іске қосу үшін Құру кнопкасын басу қажет.
Бар кестенің макетін түзеу үшін оның тізімдегі атауын ерекшелеп, Конструктор кнопкасын басу керек.
Кестелер - мәліметтер базасының негізгі объектілері. Біріншіден кестелерде базада бар мәліметтердің барлығы сақталады, екіншідеи, кестелер базанық құрылымын (өрістерін, олардың типтерін, қасиеттерін) да сақтайды. Сұрау салулар - кестелерден мәліметтер алу үшін және оларды пайдаланушыға қолайлы түрде ұсынуға арналған арнайы құрылымдар. Сұрау салулардың көмеғічен мәлімет-терді іріктеу, оларды сүрыптау мен сүзгіден өткізу сияқты операңғіялар атқарылады. Сонымен қатар берілген алгоритм бойынша мәліметтер өз-гертуге, жаңа кестелер жасауға, басқа шығу көздерінен алынған мәліметтер кестесін автоматты түрде орындауға, кестелердегі қарапайым есептеулерді және т.б. жасауға болады.
Формалар көмегімен базаға жаңа мәліметтер енгізетін немесе бары қаралатын объектічер. Формалар пайдала-нушыға толтыруға болатын әрістерді ғана толтыруға арналған құралдар ұсынады. Сонымен қатар формада бір мезгілде енгізуді автоматтандыру үшін басқарудың арнайы элементтерді (есептегіштер, ашылатын тізімдер, ауыстырып қосқыштар, жалаушалар және тағы басқаларды) орналастыруға болады. Формалардың артықшылығы толтырылған бланкілерден мәліметтер енгізу болған кезде, әсіресе, көрнекі көрінеді. Бұл жағдайда графикалық құралдарды форма бланктің ресімделуін кайталанатындай етіп жасайды - бұл терімшінің жұмысын оңайлатады, оның шаршап, қажуын азайтады және баспа қателерін болдырмайды.
Форманың көмегімен мәліметтерді енгізіп қана қоймай, бейнелеуге де болады. Сұрау салулар да мәліметтерді бейнелейді, бірақ оны нәтижелік кестелер түрінде, дайындаудың ешқандай құралдары болмай-ақ жасайды. Формалардың көмегі-мен мәліметтерді шығарған кезде дайындаудың арнайы құрал-дарын қолдануға болады:
Есептер - мәліметтер ұсынудың ерекше формасы. Әдетте, есепті қалыптастыру үшін есептелетін ерістер, топтастырулар, іріктеу шарттарымен бірге әр түрлі кестелерден мәліметтер жинайтыи сұрау салулар жасалады.
Содан кейін MS Access-тің жалпы ережелері бойынша осындай сұрау салулар негізінде есеп жобаланады, ол мыналарға жол ашады:
- оку мен тандауға қолайлы формалармен мәліметтер ұсынуға;
- қорытынды және орта мәндерді есептеп, жазбаларды топтастыру (бірнеше деңгей бойынша);
- графикалық объектілерді есепке кіргізу мен басып шығару (мысалы, диаграмма).
Парақтар - бұлар Access 2000-де мәліметтердің арнайы объектілері. Оларды майдалап айтқанда мәліметтерге қол жеткізу парақтары деп атауға болады.
Физикалық жағынан бұл Web-парақта орналастырылған жә-не клиентке сонымен бірге берілетін HTML кодында орындалған ерекше объект. Бұл объект өзінен-өзі мәліметтер базасы болып саналмайды, бірақ серверде қалатын мәліметтер базасымен бірге Web-парақта берілген байланыс атқарылатын, компонент-терді құрамында ұстайды. Web-торапқа келуші осы компоненттерді пайдалана отырып, қол жететін парақ өрісіндегі жазбалар базасын қарай алады. Осылайша, мәліметтерге жету парақтары клиентпен интерфейсті, сервер мен серверде орналасқан мәліметтер базасы арасында интерфейсті жүзеге асырады.
Макростар мен модульдер. Объектічердің бұл категориялары программалау жолымен жаңа функцияларды жасау үшін де, мәліметтер базасын басқару жүйесімен жұмыс істегенде де қайталанатын операцияларды автоматтандыруға да арналған. Макростар ~ макробүйрыңтар. Егер базамен қайсыбір операциялар ерекше көп жасалса, бірнеше бүйрықты бір макросқа топтастырып, оны пернелердің ерекшеленген белгілеудің мәні бар.
Модульдер - Visual Basic тілінде жазылған программалың рәсімдер (проңедуралар). Егер Access стандарттың құралдар тапсырыс берушінің небір гиеберлікті талап ететін шарттарын қанағаттандыруға жетпейді, программашы бұл үшін қажетті модульдер жазады.
Кестелермен жұмыс. Кесте құру.
Өріс бағанында өрістердің атауын тересіз. Егер өріс үшін Қол қасиеті белгісі берілмесе, онда өрістің Атауы бір уақытта болашақ кесте бағанының аты болып шығады. Әрбір өріске арналған тип мәліметтер типін таңдаудың ашылатын кнопка-сымен ашылған тізімнен тандалады. Бұл кнопка - басқарудың жасырын әлементі. Ол бланк өрісінде шертуден кейін ғана бейнеленеді.
Бланктің төменгі бөлігінде жоғары бөлікте ерекшеленген өріс қасиеттерінің тізімі болады. Қасиеттердің кейбірі үнсіз келісім бойынша берілген. Өрістердің қасиеттері болуы міндетті емес. Оларды қалау-тілек бойынша баптауға, тіпті қозғамауға да болады.
Енгізілген мәліметтерді жүйе қалай өңдеу керектігіи білуі үшін Ай-күнуақыт өрісі үшін пішімді міндетті түрде көрсету керек. Мысалы, егер Ай-күннің қысқаша пішімін таңдасақ, жүйе сізден нақ ай-күнді (орыс версиясында - ДД.ММ.ГГГГ) енгізуді күтеді, ал егер Уақыттың қысқаша пішімін таңдасақ, бұл өрісте СС.ММ (сағаттар мен минуттар) теруге тура келеді. Мәнге арналған шарт қасиетінің мәні ретінде верификация ережесін, яғни мәліметтерді осы өріске енгізгенде TRUE (Ақиқат) мәнін қабылдауға тиісті логикалық бейнелеуді көрсетуге болады. Мысалы, егер Балл өрісі үшін былайша жазса:
[Балл] = lAnd [Балл]= 12
немесе одан да қарапайым: = lAnd = 12, жүйе 1-12-ден басқа кез келген мәнді бұл өрісте жаңылыс енгізу деп таниды.
Келесі қасиетте жүйе бетін қате жайлы ерікті хабарды жазуға болады, мысалы: Баллдың бұл мәні болуы мүмкін емес немесе Балл дұрыс емес. Одан әрі, мысалы, егер Балл өрісіңде 14 санын енгізсеңіз, экранға осы хабар түседі.
Міндетгі epic қасиетінде Иә деп көрсетуге болады (бос мәндер болмайды).
Егер сіздің кестеңіздің алғашқы кілтіне бір өріс кірсе, Өрісті индексациялау қасиетінде ол үшін мынаны таңдайсыз: Иә, тура келу болмайды, сосын Түйінді (кілтті) анықтау (кілтті бейнелеп) кнопкасында құралдар панелінде шертіңіз.
Осылайша кестеңіздің бастапқы кілтін анықтайсыз.
№21 Лекция
Microsoft Access 2013 мәліметтер базасы құру
№22 Лекция
Microsoft Access 2013-те мәліметтерді басқару және орналастыру
№23 Лекция
Microsoft Access 2013-те мәліметтердің бейнеленуі
Access программасын iске қосқан кезде Microsoft Access терезесi және Microsoft Access диалог терезесi ашылады. Бұл терезенiң көмегiмен жаңадан мәлiмет базасын құруға немесе бұрын құрылған мәлiмет базасын ашуға болады.
Access программасының алты обьектiсi
Таблицы - мәлiмет базаның негiзгi обьектiсi. Онда мәлiмет сақталады. Реляциондық мәлiмет базасында көптеген бiр - бiрiмен байланысты кестелер бар болуы мүмкiн.
Запросы - мәлiмет базаларын өңдеу үшiн арналған арнайы сруктура. Запростың көмегiмен мәлiметтердi реттейдi, фильтрлейдi, өзгертедi, бiрiктiредi, яғни өңдейдi.
Форма - бұл обьектiнiң көмегiмен базаға жаңа мәлiметтердi енгiзедi немесе бар мәлiметтердi көруге болады.
Есеп - бұл керiсiнше формалар. Оның көмегiмен мәлiметтердi принтерге шығарады.
Макростар - бұл макрокомандалар.
Модуль - Visual Basic тiлiнде жазылған программалық процедура.
Басылымдар шебері режимінде басылымдар жасау
Басылымдар шебері (Мастер отчетов) режимі таңдап алынған өрістер негізінде шебер көмегімен жаңа басылымдар жасау үшін қолданылады, мұнда стиль таңдауға және байланысқан кестелердің өрістерін пайдалануға болады. Сондай-ақ, мәліметтерді топтастыру мүмкіндігі бар, мысалы, уақытқа байланысты ақпараттардағы күн-ай мерзімі өрісі үшін жылдар, тоқсандар, күндер, немесе басқа да уақыт аралықтары бойынша мәліметтерді топтастыра аламыз. Өрістердің сандық және қаржылық типтері үшін Толық мәні бойынша (По полному значению) немесе Аралық (Интервал) (10, 50 және т.б.) мәндер бойынша да топтастырылу жүргізіледі. Мәтіндік өрістерді толық мәні, бірінші символы немесе алғашқы бірнеше символдары бойынша топтастыруға болады. Сұрыптау жүргізіп (ең көп дегенде 4 өріс бойынша), әрбір топ үшін есептеліп шығарылатын қорытындылық нәтиже алуға (жалпы қосындысы, орташа, максимум, минимум мәндері) да мүмкіндік бар. Парақтарға альбомдық немесе кітаптық бағытта мәтіндер басып, өрістердің де қажетті енін тағайындауға болады. басылымды басқаша етіп те құруға болады. Мысалы, басылымдарға бірнеше кестелер мен сұраныстардан алынған өрістер енгізуге, топтастыру ісін жүргізбеуге, топтастыру жүргізілгенде, оның әртүрлі аралықтарын таңдауға, топ ішінде сұрыптау жүргізу үшін бір немесе бірнеше өрістерді таңдап алуға мүмкіндіктер бар. Бұларға қосымша қорытынды нәтижелер есептеу үшін бір немесе бірнеше өрістер тағайындап, сондай-ақ, тек нәтижелерден ғана тұратын басылымдар да жасауға, яғни басылымдардың түрі мен стилін таңдауға болады.
2 сурет. Басылым үшін кестелер мен өрістер таңдау
3 сурет. Жазбаларды топтастыру үшін өрістер таңдау
4 сурет. Топтастыру кезіндегі аралықтарды тағайындау
5 сурет. Сұрыптау өрісін таңдау
6 сурет. Нәтижелерді шығару тәсілін беру
7 сурет. Жоба түрін таңдау
8 сурет. Басылым стилін таңдау
9 сурет. Басылым атын енгізу
10 сурет. басылымы бейнесі
Мәліметтер қорымен танысу.
Мақсаты: MS Access мәліметтер қорының мәнін, мәліметтер қорының алғашқы жұмыс істеу тәсілдерімен танысы. Анықтама жүйесімен жұмыс істеуді үйрету.
Мәліметтер қорын басқару жүйесі мәліметтер қорын құрып, мәліметтерді өңдеу, қандай да бір шарт бойынша қордан мәліметтерді таңдау, қор негізінде әртүрлі формалардың есеп беруді жүзеге асырады.
1. Программаны іске қосу үшін: Бастау -- Программалар- MS Access (Пуск -- Программы- MS Access )
2. MS Access мәліметтер қорының алғашқы жұмыс терезесі экранға шығады.
3. Бұл терезеден Новая база данных жолын таңдап аламыз.
4. Файлға ат беріп сақтап аламыз. Мысалы Автосалон деп сақтаймыз. Автосалон: база даннық сұхбат терезесі шығады. Создание таблицы в режиме конструктора командасын таңдаймыз. Таблица1 сұхбат терезесінде Жолдардың аты мен Берілгендердің типін, Жазылуын толтырамыз. Авто атымен кестені сақтаймыз.
5. Кесте негізгі объектілерінің бірі. Кесте қосымшасын қосып кестені толтырамыз.
Тапсырмалар.
№1. "Қызметкер" кестесіндегі мәліметтер қоры мынандай өрістерден тұрады: Аты-жөні, туған күні, жынысы, білім, шені, профсоюз мүшесі. Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
№2. Поциент мәліметтер қоры мынадай өрістерден тұрады: Фамилиясы, аты, әкесінің аты, туған күні, участок номері, адрес, ауруы туралы анықтама, дәрігерге көрінген ең ақырғы күні. Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
№3. Ауа-райы мәліметтер қоры мынандай өрістерден тұрады: Күні, айы, температурасы, жауын шашын, жел.Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
Жекелеме жұмыстар.
№1. Оқушы МҚ кестесінің құрылымын жаса.
Мынадай өрістерден тұрады: фамилиясы, аты, мектебі, класы, туған күні, салмағы.
Кестенің алғашқы кілтін анықта.
Туған күні өрісінен кейін бойы өрісін енгіз.
№2. Кітапхана МҚ кестесінің құрылымын жаса.
* Мынадай өрістерден тұрады: инвентарлық нөмірі, авторы, кітаптің аты, қай жерде шығарылғаны, бет саны, кітапхана нөмірі.
* "Қай жерде шығарылғаны" өрісінен кейін шығарған жылы өрісін енгіз.
№3. Сабақ кестесі МҚ құр.
* Мынадай өрістерден тұрады: жұманың бір күні, нешінші сабақ, сабақтың басталу уақыты, сабақтың аяқталу уақыты, сабақтың аты, мұғалімнің аты-жөні.
* Сабақтың аты өрісінен кейін кабинеттің нөмірі өрісін енгіз.
Зертханалық жұмыс №2
Кесте құру конструктор режимі
Мақсаты: Мәліметтер қорын құру және кестеде мәліметтерді енгізу, оны өңдеу, конструктор режимінде кестені жасауға және оның құрылымн өзгертуді үйрету.
Конструктор -- мәліметтер базасы объектілерінің (кестелер, мұраныстар, формалар, басылымдар, макростар, модульдер) қасиеттерін анықтау режимі.
Конструктор -- кесте өріс аттарының тізімін құрастыру және әрбір өрістің қасиеттерін беру арқылы жазылады.
1. Пуск -- Программы -- MSAccess командасын орындап. Ашылған сұхбат терезеден жаңа мәліметтер қоры опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын басамыз.
Жаңа мәліметтер қоры файлы терезесінен файл аты спорт деп теріп жазып құру (создать) батырмасын шерту.
2. Кестелер (таблицы) объектісін таңдапСоздать батырмасын басамыз. Ашылған Жаңа кесте сұхбат терезесінен Конструктор режимін таңдаймыз.
Кестені Әлем чемпионаты деп сақтаймызда ашып кестені толтырамыз.
Тапсырмалар.
1.Талапкер МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Фамилиясы, Аты, Әкесінің аты, Жынысы, Туған күні, Факультеті, Мектеп, Дайындық курсы.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Фамилиясы
текстік
15
Талапкердің фамилиясы
Аты
текстік
15
Талапкердің аты
Әкесінің аты
текстік
15
Талапкердің әкесінің аты
Жынысы
бүтін
1-еркек, 2-әйел
Туған күні
күнтізбе
Туған күні
Факультеті
текстік
15
Факультетінің аты
Мектеп
бүтін
Бітірген мектептің номері
Дайындық курсы
логикалық
Дайындық курсына қатысу (Иә, Жоқ)
2.Видеотека МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: рет саны, Кино, Елі, Уақыты, Жанр, Күні.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Рет саны
бүтін
Видеокасеталардың рет саны
Кино
текстік
30
Киноның аты
Елі
текстік
15
Киноның түсірілген жері, елі
Уақыты
бүтін
Киноның ұзақтылығы
Жанр
текстік
15
Киноның жанры
Күні
күні
Касетаны алған күні
3. Спорттық гимнастика МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Рет саны, Фамилиясы, Елі, Сырық, Шығыршық, Ат бойынша балл бересіндер.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Рет саны
бүтін
Қатысушының рет саны
Фамилиясы
текстік
30
Фамилиясы
Елі
текстік
15
Елінің аты
Сырық
нақты
Сырықтың баллы
Шығыршық
нақты
Шығыршықтың баллы
Ат
нақты
Аттың балы
4. "Әлем елдері" МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Елдер, Астанасы, Дүние бөлігі, Халқы, Ауданы.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Елдер
текстік
25
Елдердің аты
Астанасы
текстік
15
Астана аты
Дүние бөлігі
текстік
20
Дүние бөлігінің аты
Халқы
бүтін
Халқы (мың.адам)
Ауданы
нақты
Ауданы (мың.кв.км)
Зертханалық жұмыс №3
Кестені кесте шебері көмегімен құру.
Мақсаты: Мәліметтер қорының барлық объектісі: кесте шебер режимімен жұмысын түсіндіру және жұмыс істей білуге үйрету.
Шебер (Мастер) -- белгілі мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын біртіндеп орындайтын программа. Шеберлер оны орындайтын адаммен сұхбаттасу ісін атқара отырып, қойылған мәселені шешетін керекті мәліметтерді программаға енгізуді қамтамасыз етеді. Жұмыс жасауды жеңілдету үшін шебер жұымысы бірнеше қадамдардан немесе кезеңдерден тұрады. Жұмыс барысында өткен кезеңге қайта оралуға немесе онша қажетсіз кезеңді атап кетуге болады. Программа шебер мүмкіндігін енгізу программаларды жетілдірудің бір жолы болып табылады.
1. Шебер көмегімен М.Қ. құру үшінІске қосу -- Бағдарламалар -- Microsoft Access командасын орындаймыз. Ашылған Microsoft Access сұхбат терезесінен жаңа мәліметтер қоры опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын шертеміз.
2. Жаңа мәліметтер қорына ат беріп сақтаймыз.
3. Кесте терезесінен Кесте шебері режимін таңдап аламыз да ОК басамыз
4. Кесте үлгілеріненСтудент кестесін таңдаймыз да, Өріс үлгілері бөлігінен керекті өрісті таңдап қою батырмасын шертіп жаңа өріс кестесіне өткіземіз.
5. Егер кестеге мектепті енгізгін келсе онда Өріс үлгілерінен кез келгенді таңдап аламыз да өріс атын өзгерту батырмасын басамыз.
6.Ары қарай (Далее) батырмасын шерту. Жаңа кестеге ат беріпДайын (Готово) батырмасын шерту.
Зертханалық жұмыс 7,8,9
Кестені толтыру.
Зертханалық жұмыс №7
Сұраныс.
Мақсаты: Сұраныс жасау түрлерімен жұмыс істеуді үйрету.
Сұраныс -- жұмыс істеуші адамның керекті мәліметтерді бір немесе бірнеше кестеден берілген шарттарвға байланысты таңдап алу тәсілі.
Таңдау бойынша сұраныс.
Сұраулар (запросы) қосымшасында құру батрымасын басамыз. Сонда жаңа сұрау сұхбат терезесі шығады.
Кестелерді қосу сұхбат терезесінен сұраныс жасалтын МҚ таңдап аламыз да Қою және Жабу батырмасын басамыз.
Кестенін өрістерінің атын екі рет шертеміз. Өріс сұрау бланкісіне қосылады...
Сұраныстың шарты деген жерге барып керекті өріс бағаны бойынша сұраныс жасаймыз.
Елі өрісіне Россия деп жазамыз да Сұранысты сақтаймыз.
Сұраныс терезесінде Елі атты кестені ашу арқылы тек қана Россия елінің спортсмендерін алып шыққанның көруге болады.
ПАРАМЕТРЛІК СҰРАНЫС
Таңдап алуға сұраныс беру арқылы есептелінетін өрістерден немесе басқа кестеден алынған өрістерден тұратын виртуальды кестелер құруға болады.
Өздік жұмыс.
1. Оқушы МҚ құр. Мынандай өрістерден тұрады: Фамилиясы, Аты, Бойы, Салмағы.
Бойы 180 кіші оқушыларына сұраныс құр.
Салмағы өрісі бойынша сұраныс құр.
2. Автосалон МҚ құр. Өз таңдауын бойынша сұраныс жаса.
Зертханалық жұмыс №8
Мәліметтерді електен өткізу. Сұрыптау. Іздеу.
Мақсаты: Мәліметтер қорын қандай да бір шартты қанағаттандыратын жазбаларды көруді үйрету.
Қандай да бір шартты қанағаттандыратын жазбаларды көру фильтрация немесе електен өткізу деп аталады.
1.Іске қосу-- Программалар-- MS Access командасын орындаймыз. Ашылған сұхбат терезесінен мәліметтер қорын ашу опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын шертеміз.
2. Әр түрлі файлдар (Другие файлы) опциясын таңдап ОК батырмасын шерту, ашылған Мәліметтер қорынан өз файлынды ерекшелеп терезенің оң жағындағы Ашу батырмасын шерту.
3. Кестелер қосымшасынан Спорт кестесін ашу.
4. Жазбалар -- Фильт -- Кеңейтілген фильтр командасын таңдаймыз.
5. Тізімнен қажетті өріс атына екіі шертіп және таңдау шартын енгіземіз.
6. Фильт -- Фильтрді қолдану командаларын орындаймыз.
7. Көрсетліген шартты қанағаттандыратын мәліметтерден тұратын кестені экраннан көреміз.
Шарт А деп жазылса мысалы: Фамилияға Шарт (условие отбора) А*, онда А әрпінен басталатын фамилияларды көруге болады.
Сұрыптау І-тәсіл.
Сұрыптау -- кестедегі жазуларды алфавит, саныды өсу ретімен, кему ретімен реттеуді айтады.
1. Кез келегн форманы немесе кестені ашамыз да, Сұрыптау қажет бағанды таңдап белгілейміз.
2. Жазбалар (записи) мәзірін аламыз.
3. Сұрыптау таңдау ішкі мәзірде: өсу ретімен қажет болса (сортировка по возрастанию), кему ретімен қажет болса (сортировка по убыванию) командасын таңдаймыз.
4. Егер сұрыптауды кері қайтару үшін, Жазбалар --Фильтрді өшіру командасын таңдау керек.
Сұрыптау ІІ-тәсіл.
1. Кез келген форманы немесе кестені ашамыз.
2. Сұрыптау қажет болғанның кез келген өрісіне тышқанды шертіп.
3.АЯ пернесін басу сол уақытта өсу ретімен сұрыпталады.
4. ЯА Пернесін басу сол уақытта кему ретімен сұрыпталады.
Іздеу -- мәліметтер қорындағы мәліметтерді тез табады.
Өздік жұмыс.
1. Талапкер МҚ кестесінен мектеп өрісі бойынша електен өткіз.
2. К және И әрпінен басталатын абитуриенттердің фамилиясын електен өткізіп көрсет.
3. Талапкер МҚ формасын құрып. Осы формадан биолгия факультетіне тапсырған студенттерді електен өткізіп тап.
4. Талапкер МҚ өсу ретімен және кему ретімен сұрыпта.
5. Оқушылардың А дан басталатын аттарын іздеп тап.
Зертханалық жұмыс №9
Кестеаралық байланыстарды құру.
1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз.
Отырар кітапханасының басқармасы екі кестеге негізделген мәліметтер базасын жасауға тапсырыс берді. Бірінші кесте оқырмандарға арналған, онда кітапханадан кітап алған оқырман жайлы мәліметтер көрсетіледі. Екінші кесте кітапханадағы оқулықтарды тіркеуге арналсын.
2. Менің құжаттарыма қаптамасын таңдап файлға Отырар кітапханасы деп ат береміз.
3. Конструктор режимінде кесте құру белгісін басамыз. Бірінші кесте үшін төмендегідей өрістерді енгіземіз: оқырманның аты-жөні, кітаптың аты, кітаптың авторы, кітаптың нөмірі, кітап алған уақыты, бағасы. Кестені толтыр.
4. Оқырмандар деп ат беріп сақтаймыз.
5. Екінші кесте үшін төмендегі өрістерді енгіземіз: кітаптың аты, кітаптың авторы, баспасы, шыққан жылы, кітаптың нөмірі, көлемі, бағасы. Кестені толтыр.
6. Оқулықтар деп ат беріп сақтаймыз.
7. Аспаптар панеліненМәліметтер схемасы (Схема данных) батырмасын іздестіріңіз. Меню жолындағы команданы табыңыз: Сервис --Мәліметтер схемасы. Осы терезенің ашылуымен қатар бір уақытта Кестелерді қосу (Добавление таблицы) сұхбат терезесі ашылады, бұл қосымша кестеден аралық байланысты құратын кесте таңдауға болады.
8. Қосу (Добавить) батырмасын шерту арқылы Оқырмандар және Оқулықтар кестелерін таңдаңыз -- Мәліметтер схемасы терезесінде осы кестелердің өріс тізімдері ашылады.
9. Shift пернесін басып тұрыпОқырмандар кестесін екі өрісті ерекшелеңіз: Кітаптың аты және Кітаптың авторы.
10. Осы өрістерді Оқулықтар кестесінің өріс тізіміне әкеліңіз. Тышқан батырмасын жіберген сәтте, Байланысты өзгерту (Изменение связей) сұхбат терезесі шұғыл түрде ашылады.
11. Байланысты өзгерту ( Изменение связей) терезесінің оң жақ панелінен байланысқа қосылатын Оқырмандар кестесінен Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерін таңданыз.
12. Байланысты өзгерту ( Изменение связей) терезесін жауып, Мәліметтер схемасы терезесінен пайда болған байланысты көресіз. Байланыс сызығын тышқанның сол жақ батырмасын шертіп ерекшелеп алуға болады, ал тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы, байланысты үзуге және редакциялауға мүмкіндік беретін жанама меню ашылады. Мәліметтер схемасы терезесін жабыңыз.
VIII PowerPoint 2013 презентациясы
Тақырып 8.1 PowerPoint 2013 программасы туралы негізгі түсінік
Тақырып 8.2 PowerPoint 2013 программасы көмегімен презентациялау
Тақырып 8.3 слайдтардыбезендіру.жан бітірімді баптау.көрмелерді көрсету
Microsoft PowerPoint- көрмелерді әзірлеуге арналған Microsoft Office қолданбалы бағдарламасы. Ол дәріскерлерге дәріс оқығанда немесе баяндама жасағанда және т.б. материалдарды көрнекі материал түрінде жеткізуге мүмкіндік береді. PowerPoint-тың негізгі міндеті -- ақпаратты қабылдау және есте сақтаудың тиімділігін арттыру мақсатымен көрмелерді жоспарлау, жасау және өңдеу.
Көрме - Сіздің қандай да бір қызметіңізге байланысты материалды ұсынуға арналып, компьютерде жасалған слайдтардың көрсетілімдік жиынтығы. Слайдтар әр түрлі қызықты суреттермен, сызбалармен және эффектілермен безендірілген жобаның мазмұндық бөлігін қамтиды. Белгілі бір тақырыпқа байланысты жасалған слайдтар тізбегі презентация деп аталады. Презентация жасау процесі өте күрделі. Себебі онда қолданылатын пакеттің мүмкіндіктері, презентация құруға бағытталған объективтік факторлар мен аудиторияның физиологиялық және психологиялық ерекшеліктері ескерілетін субъективтік факторларға ерекше көңіл бөлген жөн.
2. PowerPoint терезесінің құрылымы.
PowerPoint бағдарламасын іске қосу үшін Бастау- Бағдарламалар -- Microsoft PowerPoint командасын орындаймыз. Microsoft PowerPoint терезесі мынадай негізгі элементтерден тұрады:
* Тақырып жолағы- құжаттың аты және басқару батырмалары орналасады.
* Мәзір жолағы- басқа бағдарламалардан өзгешелігі мұнда Слайдты көрсету әмірі орналасқан.
* Стандартты құралдар және Пішімдеу үстелі бұның басқа бағдаламалардан өзешелігі мұнда Жасақтама және Жаңа слайд әмірлерімен ерекшеленеді.
* Сурет салу құралдар үстелі- сызбалық нысандармен жұмыс істеуге арналған әмірлер тобын қамтиды. Бұл суреттер салуға, эмблема жасауға мәтінді әдемі етіп безендіруге мүмкіндік береді.
* Қалып күй жолы- құжат ақпаратын қамтиды, беттер санын көрсетеді.
* Жұмыс аймағы- слайдтар жасауға, мәтін, сурет, диаграмма, клип, дыбыстарды орналастыруға арналған аймақ. 6- слайд
* Тапсырмалар аймағы- ағымдағы тапсырмалар тізімін қамтиды.
PowerPoint-тың жаңа бағдарламасында өзгешеліктер:
* Тақырып жолағында Office батырмасы орналасқан. Ол құжатты ашу, жаңа құжат құру, баспаға шығару, дайындау, жариялау, жіберу, сақтау командаларын орындайды. Бұл бағдарламаның мүмкіншіліктері өте зор. Мұнда Жіберу командасын алатын болсақ, автоматты түрде Электрондық почтаға немесе Интернетке автоматты түрде жіберуге болады. Жариялау командасы арқылы кез-келген бағдарламаға презентация автоматты түрде ауыстырылады. Және де бұл бағдарламада сақтаған кезде ескі компьютерде ашылу үшін 97-2003 форматын таңдау қажет.
3. Көрме жасаудың тиімді тәсілдері.
Microsoft PowerPoint терезесін ашқаннан кейін тапсырмалар аймағында жаңа көрмені жасау үшін бірнеше нұсқалар ұсынылады:
* Жаңа презентация (Новая прзентация)
* Слайд жасақтамасы (Шаблон презентации)
* Автомазмұн шебері (Мастер автосодержания)
Автомазмұн шебері көмегімен:
* Жалпы мәселелер бойынша баяндамалар;
* Қызмет бабы бойынша баяндамалар;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Графикамен диаграмма тұрғызу
Диаграмма сандық мәліметтердің өзгеруін айқындап көрсетуге мүмкіндік береді.
Диаграмма - бұл мәліметтерді талдау мен салыстыру ыңғайлы болу үшін кестедегі мәліметтердің көрнекі графиктік түрде берілуі.
1.Диаграмма туралы
Диаграммалар салыстыруды орындауды жеңілдетеді және мәліметтерді көрсету құралы болып табылады.
Диаграммалар жұмыс беттерінде орналасқан мәліметтер негізінде құрылады. Диаграмма бетте мәліметтермен графикалық объект сияқты орналасады. Диаграмманы баспаға шығаруға болады. Барлығы 11 диаграмма түрлері бар. Олардың әрқайсысы көптеген түрлерден тұрады.
Бағандық Графиктік Дөңгелек
Сызықтық Аумақты Нүктелік
Биржалық Беттік Сақиналы
Көпіршіген Жапырақты
2. Кестелі мәліметтер негізінде графикалық диаграмма құру процедурасы көрсету.
Диаграмма құру алдында мәліметтер бетте диаграмма түріне сәйкес орналасқандығына көз жеткізу керек.
1. Диаграмма құрылатын кесте бөлігін ерекшелеңіз.
2. Қою қосымшасында Диаграммалар тобында керекті диаграмма түрін шертіңіз (сурет 1).
Конустық, пирамидалық, бағандық, сызықтық, дөңгелек, сақиналық, нүктелік, цилиндірлік, графикалық облыстық гистограммалық
Сурет 1. Диаграмма түрін таңдау
Бетте таңдалған түрдің диаграммасы құрылады (сурет 2)
Сурет 2. Құрылған диаграмма
3.Диаграмма түрін өзгерту мүмкіндіктері.
Құрғаннан кейін диаграмма түрін және типін өзгертуге болады.
1.Диаграммалармен жұмыс қосымшасында Түр тобында Диаграмма түрін өзгерту батырмасын басыңыз.
2. Диаграмма түрін өзгерту терезесінде қажетті диаграмма түрін және типін таңдаңыз. (сурет 3).
Сурет 3. Диаграмма түрін өзгерту
Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграмма макетін таңдау
Диаграмма макетін диаграмма элементтерінің орналасуы анықтайды.
1. Диаграммамен жұмыс қосымшасының Диаграмма макеті тобының Қосымша параметрлер батырмасын шертіңіз.
2. Қажетті нұсқаны таңдаңыз.(сурет 4).
Сурет 4. Диаграмма макетін таңдау
Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграммаға жеке элементтер қосуға және өшіруге болады. Ол үшін Диаграммалармен жұмыс қосымшасының элементтерін қолданады (сурет 5).
Сурет 5 Диаграмма элементтерін қосу және өшіру
Диаграмма өлшемін және элементтерін өзгерту
Үнсіздік бойынша құрылған диаграмманың биіктігі 7,62 см, ұзындығы 12,7 см болады.
Диаграмма өлшемін ерекшеленген диаграмма маркерін жылжыту арқылы өзгертуге болады.
Диаграмманың нақты өлшемін Диаграммамен жұмыс қосымшасының Өлшем тобының есептеуіштерінде орнатуға болады. (сурет 6).
Сурет 6. Диаграмма өлшемін өзгерту
Диаграмма элементтерінің өлшемін өзгерту
1.Диаграмма элементін ерекшелеңіз
2.Элемент шекарасының маркерін жылжытыңыз.
Диаграмма тақырыбы, мәліметтердің жазылу элементтерінің өлшемін өзгертуге болмайды.
4.Диаграмма стилін таңдау мүмкіндіктері.
Безендіру стилін таңдау
Диаграмманы безендіру стилі диаграмма элементтерінің түсін анықтайды.
1.Диаграммамен жұмыс қосымшасының Диаграмма стилі тобында қосымша параметрлер батырмасын шертіңіз.
2. Қажетті нұсқаны таңдаңыз.(сурет 7).
Сурет 7. Диаграмма стилін таңдау
Диаграмма элементтеріне құю
Элемент құюын өз бетімен орнатуға болады.
1. Диаграмма элементін таңдаңыз.
2. Диаграммамен жұмыс Пішім қосымшасының Фигура стилі тобында Фигураны құю батырмасын шертіңіз және құю түсін таңдаңыз. (сурет 8).
Сурет 8. Элементтің құюын орнату
Фигураға құю батырмасының менюінде Градиентті командасын таңдаңыз.(сурет 9).
Сурет 9. Градиентті құюды таңдау
Диаграмма элементтерін безендіру эффекттері
Элементті безендіру эффекті өз бетімен орнатуға болады.
1. Диаграмма элементін ерекшелеңіз
2.Диаграммамен жұмыс Пішім қосымшасының Фигуралар стилі тобында Фигуралар үшін эффект батырмасын шертіңіз (сурет 10).
Сурет 10. Элементті безендіру эффектін таңдау
Элемент қаріпін безендіру
Диаграмма қарпінің параметрлерін орнату үшін Диаграммалармен жұмыс Пішім қосымшасының Word Art стильі тобының элементін қолдануға болады (сурет 11.).
Сурет 11. Word Art элементін қолдану
Безендірудің параметрлерін қалпына келтіру
Элементті безендірудің барлық параметрлерінен бас тартуға болады.
1.Диаграмма элементін таңдаңыз.
2.Диаграммалармен жұмыс Пішім қосымшасының Ағымдағы бөлік тобында Стильді тиімдеуді қалпына келтіру батырмасын басыңыз.
Диаграмманы құру үшін: Қою менюдегі Диаграмма командасын таңдау
2. Стандарт аспаптар тақтасындағы Диаграмма шеберінің жұмысы төрт қадамнан тұрады, батырманы шерткеннен кейін оның
бірінші қадамы экранға шығады: Стандартты ішкі бетіндегі Тип өрісінен қажетті диаграмма типін, ал Вид(түр) өрісінен түрін таңдаймыз және оны Нәтижені көру (Просмотр результата) батырмасы басулы күйде қарауға болады. Дөңгелек диаграмма бүтін нәрсенің бөліктерге бөлінуін көрнекі көрсететін болғандықтан және әр бөлік бүтіннің қандай бөлігін құрайтыны анық көрінетіндіктен оқушылардың таңдауы бойынша осы тип алынды.
Диаграмма құрудың екінші қадамы - мәліметтер аралығын енгізу. Біздің мысалымызда мәліметтерді таңдау әрекеті оларды белгілеу арқылы орындалған еді.
Диаграмма шеберінің үшінші қадамында оған түрлі түсініктемелер (легенда) енгізіп, осьтерді белгілеуге, диаграмманың тақырыбын жазуға, мәліметтерді диаграммада көрсетіп жазып қоюға, т. б. әрекеттер орындауға болады.
Егер диаграмма дұрыс құрылған болса, оның қандай мақсатқа арналғанын анықтау оңай болады. Ол үшін оған берілген, енгізілген мәліметтер анық әрі түсінікті болуы керек.
Диаграмманың орналасуын таңдау үшін төртінші қадамды пайдаланамыз. Диаграмманы орналастырудың екі мүмкіндігі бар: біріншісі - жеке бетке орналастыру, екіншісі - кесте тұрған бетке қатар орналастыру.
Біздің мысалымызда көрнекілігі үшін қатар орналастыру мүмкіндігін таңдаймыз.
Диаграмма құру барысында Кері (Далее), соңынан Дайын (Готово) батырмасын басу арқылы жасап отырған диаграммамызды аламыз.
Дөңгелек диаграммалардан басқа диаграммалардың барлығының екі осі бар:
- Горизонталь немесе категориялар осі
- Вертикаль немесе мәндер осі
Диаграмманың негізгі элементтері:
Тақырып диаграмманың жеке элементтерін түсіндіру үшін қолданылады.
Аңыз диаграммаларда берілген деректердің қатарларын ажыратуға көмектеседі.
Дөңгелек диаграмма
Графикалық обьектілерді кірістіру:
1. Жаңа файл ашамыз.
2. Меңзерді А1 ұяшығына орналастырамыз, себебі суретті бос А бағанына кірістіреміз.
3. Ол үшін Вставка - Столбцы командасын орындап, бүкіл кестені бір бағанға оңға жылжытамыз.
4. Вставка - Рисунок - Картинки командасын орындаймыз.
5. Microsoft Clip Gallery диалогтік терезесінде Картинки қосымшасын және сурет категориясын таңдаймыз.
6. Суреттер бар терезе ашылады, ұнаған суретімізге маусты шертеміз.
7. Вставить батырмасын шертеміз, жақтаудағы сурет кестеге кірістіріледі.
8. Егер сурет көлемі ұнамаса, оны өзіміз қалауымызша үлкейтіп немесе кішірейтуімізге болады.
Тәжірибелік жұмыс №5
№1 Тәжірибе. Диаграмма шеберін пайдаланып, гистограмма құрастыр.
Информатика пәні бойынша І семестрдің қорытындысы
Тобы
5-ке оқитындар
4-ке оқитындар
3-ке оқитындар
БАРЛЫҒЫ
1МП-0911-16Б
1
10
1
12
1МП-0901-16Б
2
12
2
16
1ЭВТа-16Б
5
6
1
12
1ЭВТб-16Б
2
8
2
12
1ДПа-16Б
3
8
1
12
1ДПб-16Б
6
11
1
18
№19 Лекция
Microsoft Excel кестесін мәліметтер базасы ретінде пайдалану
Мәліметтер базасы -- қолданбалы программаларға тәуелсіз, белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтерді сақтау, сипаттау, олармен әр түрлі әрекеттер жасау принциптері қарастырылған мәліметтер жинағы.
Мыс, мәліметтер базасына кітапхана каталогін немесе қызметкерлері жайында жинақталған кез келген мекеменің кадрлар бөлімінде жатқан бумаларды, оқушылардың журналын келтіруге болады.
Мәліметтер базасы, негізінен, үлкен ақпаратты сақтауға және іздеп табуға қызмет етеді. Сол сияқты мәліметтер базасына қала дәріханаларының дәрілері жайлы, тұтынушылардың сұранысы бойынша сол дәрінің қай жерде және қандай бағаға сатылатыны жайында ғы мәліметтер жатады.
Мәліметтер базасының ең алдымен жасалатын бірінші амалы толтыру, мәліметтер өзгерісінің барлық түрлерін енгізу (мысалға алатын болсақ, жаңа дәрілердің түсуі немесе бағасының өзгеруі, т.с.с), қажет мәліметтерді іздеу және іздеуді жеңілдету үшін реттеу.
Мәліметтер базасы (МБ) - дегеніміз белгілі бір қасиеттерге ие мәліметтер жиыны жөніндегі жүйелі түрде мәлімет сақтауға мүмкіндік беретін информациялық модель.
Microsoft Excel-дің көмегімен мәліметтер базасын жасауға және редакциялауға болады. Мұндай жағдайға электронды кестеге Excel-дегі тізім немесе мәліметтер базасы және мынадай термин сөздер қолданылады:
тізімнің жолы -- мәліметтер базасының жазылуы;
тізімнің бағаны - мәліметтер базасының өрісі.
Бағанның аты бір ғана ұяшықта болуы мүмкін және ол кестемен
жұмыс барысында өріс атымен аталады.
ЕХСЕІ-де мәліметтер базасы жол және бағандармен ұқсас құрылады,
мұнда кестенің бағаны - өріс, ал әрбір жолы - жеке жазба болып табылады.
Әрбір өріс бойынша ақпарат кестенің жеке ұяшықтарына енгізіледі.
Мысал ретінде оқулық бойынша (9.1-сурет) кесте арқылы түсіндіріп
өтетін болсақ, кестенің А2:F1 аумағын мәліметтер базасы ретінде
қарастыруға болады, бұл жерде А, В, С, Д, Е, Ғ бағандары өріс, ал 3-12
жолдар жазулар деп аталады.
Мәліметтер базасының құрылымдарына шектеулер бар:
-- мәліметтердің бірінші қатарында қайталанбайтын өріс аттары болуы
керек;
-- мәліметтер базасының қалған қатарларында жазулар болуы керек;
-- өріс(баған) боынша ақпараттар біртекті, яғни тек сандар немесе тек
қана мәтін болуы керек.
Мәліметтер базасында жазбалармен орындалатын жұмыс
Мәліметтер жазбасын экранда көру үшін меңзерді мәліметтер базасының кез-
келген ұяшығына орналастырыңдар да Берілгендер -- Пішін (Данные -- Форма)
командасын орындаңдар.
Мәліметтер базасында жазба іздеу үшін Назад және Далее батырмаларын
қолдануға болады. Жазба табылғаннан кейін өзгерістер енгізуге болады.
Егер дерек базасы өте үлкен болса критерий батырмасын қолдануға болады.
Кестедегі өлшем бірліктердің қолданыуы:
-- орбита бойымен айналу периоды - Жер жылы;
-- Күннен орташа қашықтық - млн километрмен берілген;
-- орта сызықтық диаметр - мың километрмен берілген.
-- масса - 1024 кг-ға көбейтіледі.
Кесте өлшемінің үлкендігі оның мәліметтер базасы ретінде
қарастырылуының негізгі ерекшелігі болып табылады.
№2 Тәжірибе. Кестедегі мәліметтерді қолдана отырып, сақина түріндегі диаграмма құрастыр.
Тәжірибелік жұмыс №6
2015-2016 оқу жылдарындағы ҰБТ қорытындысы.
Пәндер
Сапа
Қазақ тілі
35 %
Орыс тілі
24 %
Қазақстан тарихы
10 %
Математика
10 %
Биология
20 %
№20 Лекция
Мәліметтер базасы туралы негізгі түсінік
ЭЕМ (электронды есептегіш машиналардың) маңызды ерекшеліктерінің бірі ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және графикалық құжаттар (суреттер, сызулар, фотосуретгер, географиялық карталар) ғана емес, жаһандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер мәліметтер базасының көмегімен іске асады.
Мәліметтер базасы (МБ) - белгілі бір арнаулы ауқымға қатысты мәлтеттерді баяндау, сақтау мен амал-тәсілдермен ұқсата білудің жалпы прииңиптерін қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша үйымдастырылған мәлімет-тердің жиынтыгы. Адамның қатысуы ықтимал, автоматтық құралдармен өңдеуге жарамды түрде ұсынылған ақпарат мәліметтер ретінде түсініледі. Арқаулы ауқым ретінде нақты зерттеуші үшін қызықты нақты әлемнің бөлігі түсініледі.
Қарапайым МБ мысалы ретінде телефон анықғамалығын, поездар қозғалысы кестесін, кәсіпорын қызметкерлері туралы мәліметгерді, студенттердің сессия тапсыру қорытындылары және т.б. атауға болады.
Электронды МБ-сының басты қасиеті - ақпаратты тез іздестіру мен сұрыптау (іріктеу), сондай-ақ берілген форма бойынща есепті қарапайым түрлендіру (жасау) мүмкіндігі. Мысалы, сынақ кітапшаларының нөмірлері бойынша студенттердің аты-жөндерін оңай айыруға болады немесе жазушының аты-жөні бойынша шығармаларының тізімін жасауға болады.
Мәліметтер базасын басқару теориясы дербес пән ретінде шамамен алғанда XX ғасырдың 50-жылдарының басынан бері дами бастады. Осы уақыт ішінде белгілі бір іргелі ұғымдар жүйесі калыптасты. Олардың бірқатарын келтірейік.
Объект деп мағлүматтары мәліметтер базасында сақталатын ақпараттың жүйенің элемеиттері аталады.
Атрибут - объектінің қасиеттерін ақпараттың бейнелеу. Әрбір объект атрибуттардың кейбір жиынтығымен ситатталады.
Мәлметіпердің басты элементі деп мәлметтердің баска элементтерінің мәндерін аныктауға мүмкіидік беретін осындай атрибут аталады.
Алғашқы кілт - объектінің (жазбаның) әрбір данасын біреғей түрде жағастыратын атрибут (немесе атрибуттар тобы), Екіншіреттегі кілт - бірнеше жазбалар (объект даналары) үшін мәні қайталанатын атрибут (немесе атрибуттар то-бы). Ен алдымен, екінгиі реттегі кілттер жазбаларды іздестіру операцияларында қолданылады. Мәліметгер базасы ұғымымен мәліметтер базасын басқару жүйесінің ұғымы тығыз (МББЖ) байланысты.
МББЖ - жаңа база құрылымын құруға арналған программаның құралдар кешені, оны құрамын толықтыру, құрамында барды редакқиялау және апаратпен көрсетушілік (визуализация). База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнеленетін мәліметгерді іріктеу, оларды ретгеу, сосын шығаратын құрылғыға беру немесе байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
■ кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
■ кестеден бір немесе бірнеше жазбаны жою;
■ кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
■ берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функңиясы - мәліметтерді басқару. Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді рұқсат етілмей қол жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету түсініледі.
Мәліметтер базасын жіктеу. Мәліметтер арасындағы байланыстарды орнату әдістері бойынша былайша ажыратылады: Реляциялық, иерархиялық және желілік МБ.
Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым және әдеттегі формасы болып саналады. Көптеген теориялар ішінде кестеге қатынас (relation) термині сәйкес келеді және ол МБ-ға осы атты берген. Ол үшін дамыған математикалық аппарат - біріктіру, алу, азайту, қиылысу, қосу және т.б. сияқты математикалық операциялар айқындалатын реляциялық есептеу мен реляциялық алгебра.
Осы типтегі МБ жасауға американдық ғалым Е. Кодд елеулі үлес қосты.
Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті - оны қолдаудың аспаптық құралдарының салыстырмалы қарапайымдылығы, кемшілігі - мәліметтер құрылымының қатавдығы (ерікті үзындық кестесінің жолдарын берудің мүмкін еместігі) және оның жұмысы жылдамдығының мәліметтер базасы мөлшеріне тәуелділігі. Мұндай МБ-ға белгіленген көптеген операциялар үшін барлық МБ қарау қажетті болуы мүмкін,
Иерархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ белгісі бар мәліметтер арасындағы байланыстардың бар болуын көздейді. Иерархиялық МБ-да мұндай байланыстар ағаш-сызық жол (графа) түрінде бейнеленуі мүмкін, мүнда биік үшар бастан төменгі кішілеріне қарай біржақты байланыстар ғана болуы ықтимал. Егер барлық ықтимал сүрақтар ағаш құрылымында бейнеленсе ғана, бұл қажетті ақпаратқа жетуді тездетеді. Ақпарат алудың ешқандай басқа сұрау салулары қанағаттан-дырмайды,
Аты айтылған кемшілік желілік МБ-дан алып тасталды, онда (тым болмағанда, теориялық жағынан) бәрімен барлық жағынан байланыс болуы ықтимал еді. Іс-тәжірибе жүзінде мүны іске асыру мүмкін болмағандыктан, кейбір шектеулерге жүгінуге тура келеді.
Мәліметтердің әрбір элементі құрамында кейбір басқа элементтердің сілтемесі болуы тиіс. Сол себептен ЭЕМ (электронды есептегіш машинаның) оперативті және дискілік жадындағы едәуір ресурстар талап етіледі.
Кейбір МББЖ туралы мәліметтер кестеде келтірілген.
МББЖ атауы МБ типі
MS Access Реляциялық
Clipper Реляциялық
DBase Реляциялық
FoxBase+ Желілік
FoxPro Желілік
IMSVS Иерархиялық
Oracle Реляциялық
Paradox Реляциялык
МБ жіктеу
Мәліметтер базасымен жұмыс режимі. Мәліметгер базасын басқару жүйесінің екі жұмыс режимі бар: жобалаушылық және пайдаланушылық. Бірінші режим база құрылымын құру немесе баяндауға және оның объектілерін жасауға арналған. Екінші режимде базаны толтыру немесе одан мәліметтер алу үшін бүрын дайындалған объектілер пайдаланылады.
Жобалаушы кесте құрылымдарын мәліметсіз жасайды және оны тапсырыс берушімен бірге келісіп, бір қорытындыға келеді.
Базаны құрушылар базаны нақты мәліметтермен толтырмайды (тапсырыс беруші оларды құпия деп санауына болады және бөгде адамдарға ұсынбайды). База объектілерін қалау кезеңін де үлгілік мәліметтер мен эксперименттік толтыру бүған қосылмайды.
Базаны пайдаланушы - формалардың көмегімен оны ақпаратпен толтырады, мәліметтерді сұрау салулардың көмегімен өңдейді және қорытындыны нәтижелік кестелер мен есептер түрін де алады. Жалпы жағдайда пайдаланушылардың қызметі - нақгы жұмыс парағында қарастырылғандарға тана, база құрылымын басқаруға қолы жететіндей құралдары жоқ.
MS ACCESS 2000 МББЖ-мен жұмыс істеу
MS Access 2000 жалиы сипаттамасы қазіргі уақытта Micro-soft Access-мәліметтер базасын басқарудың үстемдік (дербес) программалық жүйелері арасында ең танымалдарының бірі. Көпшілікке кең тараған танымалдық себептері мыналар:
:: әмбебаптығы мен интерфейстің ойланып істелу деңгейі жоғары, өйткені көбінесе әр түрлі біліктіліктегі пайдаланушылардың жұмысына арналған, негіз құраушы режимінен оларды тікелей пайдалану режиміне икемді және жедел көшуге мүмкіндік беретін мәліметтер базасының объектілерін басқарудың жүйесі іске асқан;
:: Microsoft Office құрамына кіретін программалық басқа өнімдермен, сондай-ақ технологиясын қолдайтын кез келген программалық өнімдермен бірігіп-кірігу (интеграция) мүмкіндіктерінің терең дамуы;
:: Жасалған жұмыста көрсеткіш құралдардың молдығы.
Мәліметтер базасы обьектілері.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл (немесе файл топтары) жасау басталған жері болып саналады. Жаңа база пайда болғаннан кейін көрінетін терезе 29-суретте көрсетілген.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты терезенің негізгі боліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар, Есептер, Парақтар, Макростар мен Модулъдер.
Терезе тақырыбы - мәліметтер базасының файл атауы.
Мәліметтер базасының негізгі объектілерге арналған қосымшасынан басқа үш бұйрықтық кнопкалары бар: Aшy, Конс-труктор, Құру. Олардың көмегімен кесте жұмысының режимі таңдалады.
Егер Таблица қосымшасы таңдалса, бұл қосымшаның терезесінде осы МБ-да бар кестелердің тізімі бейнеленеді.
Бар кестені ашу үшін оның атын бұл тізімде ерекшелеп, Ашу кнопкасын басу керек. Жаңа кестедегі МБ-ны іске қосу үшін Құру кнопкасын басу қажет.
Бар кестенің макетін түзеу үшін оның тізімдегі атауын ерекшелеп, Конструктор кнопкасын басу керек.
Кестелер - мәліметтер базасының негізгі объектілері. Біріншіден кестелерде базада бар мәліметтердің барлығы сақталады, екіншідеи, кестелер базанық құрылымын (өрістерін, олардың типтерін, қасиеттерін) да сақтайды. Сұрау салулар - кестелерден мәліметтер алу үшін және оларды пайдаланушыға қолайлы түрде ұсынуға арналған арнайы құрылымдар. Сұрау салулардың көмеғічен мәлімет-терді іріктеу, оларды сүрыптау мен сүзгіден өткізу сияқты операңғіялар атқарылады. Сонымен қатар берілген алгоритм бойынша мәліметтер өз-гертуге, жаңа кестелер жасауға, басқа шығу көздерінен алынған мәліметтер кестесін автоматты түрде орындауға, кестелердегі қарапайым есептеулерді және т.б. жасауға болады.
Формалар көмегімен базаға жаңа мәліметтер енгізетін немесе бары қаралатын объектічер. Формалар пайдала-нушыға толтыруға болатын әрістерді ғана толтыруға арналған құралдар ұсынады. Сонымен қатар формада бір мезгілде енгізуді автоматтандыру үшін басқарудың арнайы элементтерді (есептегіштер, ашылатын тізімдер, ауыстырып қосқыштар, жалаушалар және тағы басқаларды) орналастыруға болады. Формалардың артықшылығы толтырылған бланкілерден мәліметтер енгізу болған кезде, әсіресе, көрнекі көрінеді. Бұл жағдайда графикалық құралдарды форма бланктің ресімделуін кайталанатындай етіп жасайды - бұл терімшінің жұмысын оңайлатады, оның шаршап, қажуын азайтады және баспа қателерін болдырмайды.
Форманың көмегімен мәліметтерді енгізіп қана қоймай, бейнелеуге де болады. Сұрау салулар да мәліметтерді бейнелейді, бірақ оны нәтижелік кестелер түрінде, дайындаудың ешқандай құралдары болмай-ақ жасайды. Формалардың көмегі-мен мәліметтерді шығарған кезде дайындаудың арнайы құрал-дарын қолдануға болады:
Есептер - мәліметтер ұсынудың ерекше формасы. Әдетте, есепті қалыптастыру үшін есептелетін ерістер, топтастырулар, іріктеу шарттарымен бірге әр түрлі кестелерден мәліметтер жинайтыи сұрау салулар жасалады.
Содан кейін MS Access-тің жалпы ережелері бойынша осындай сұрау салулар негізінде есеп жобаланады, ол мыналарға жол ашады:
- оку мен тандауға қолайлы формалармен мәліметтер ұсынуға;
- қорытынды және орта мәндерді есептеп, жазбаларды топтастыру (бірнеше деңгей бойынша);
- графикалық объектілерді есепке кіргізу мен басып шығару (мысалы, диаграмма).
Парақтар - бұлар Access 2000-де мәліметтердің арнайы объектілері. Оларды майдалап айтқанда мәліметтерге қол жеткізу парақтары деп атауға болады.
Физикалық жағынан бұл Web-парақта орналастырылған жә-не клиентке сонымен бірге берілетін HTML кодында орындалған ерекше объект. Бұл объект өзінен-өзі мәліметтер базасы болып саналмайды, бірақ серверде қалатын мәліметтер базасымен бірге Web-парақта берілген байланыс атқарылатын, компонент-терді құрамында ұстайды. Web-торапқа келуші осы компоненттерді пайдалана отырып, қол жететін парақ өрісіндегі жазбалар базасын қарай алады. Осылайша, мәліметтерге жету парақтары клиентпен интерфейсті, сервер мен серверде орналасқан мәліметтер базасы арасында интерфейсті жүзеге асырады.
Макростар мен модульдер. Объектічердің бұл категориялары программалау жолымен жаңа функцияларды жасау үшін де, мәліметтер базасын басқару жүйесімен жұмыс істегенде де қайталанатын операцияларды автоматтандыруға да арналған. Макростар ~ макробүйрыңтар. Егер базамен қайсыбір операциялар ерекше көп жасалса, бірнеше бүйрықты бір макросқа топтастырып, оны пернелердің ерекшеленген белгілеудің мәні бар.
Модульдер - Visual Basic тілінде жазылған программалың рәсімдер (проңедуралар). Егер Access стандарттың құралдар тапсырыс берушінің небір гиеберлікті талап ететін шарттарын қанағаттандыруға жетпейді, программашы бұл үшін қажетті модульдер жазады.
Кестелермен жұмыс. Кесте құру.
Өріс бағанында өрістердің атауын тересіз. Егер өріс үшін Қол қасиеті белгісі берілмесе, онда өрістің Атауы бір уақытта болашақ кесте бағанының аты болып шығады. Әрбір өріске арналған тип мәліметтер типін таңдаудың ашылатын кнопка-сымен ашылған тізімнен тандалады. Бұл кнопка - басқарудың жасырын әлементі. Ол бланк өрісінде шертуден кейін ғана бейнеленеді.
Бланктің төменгі бөлігінде жоғары бөлікте ерекшеленген өріс қасиеттерінің тізімі болады. Қасиеттердің кейбірі үнсіз келісім бойынша берілген. Өрістердің қасиеттері болуы міндетті емес. Оларды қалау-тілек бойынша баптауға, тіпті қозғамауға да болады.
Енгізілген мәліметтерді жүйе қалай өңдеу керектігіи білуі үшін Ай-күнуақыт өрісі үшін пішімді міндетті түрде көрсету керек. Мысалы, егер Ай-күннің қысқаша пішімін таңдасақ, жүйе сізден нақ ай-күнді (орыс версиясында - ДД.ММ.ГГГГ) енгізуді күтеді, ал егер Уақыттың қысқаша пішімін таңдасақ, бұл өрісте СС.ММ (сағаттар мен минуттар) теруге тура келеді. Мәнге арналған шарт қасиетінің мәні ретінде верификация ережесін, яғни мәліметтерді осы өріске енгізгенде TRUE (Ақиқат) мәнін қабылдауға тиісті логикалық бейнелеуді көрсетуге болады. Мысалы, егер Балл өрісі үшін былайша жазса:
[Балл] = lAnd [Балл]= 12
немесе одан да қарапайым: = lAnd = 12, жүйе 1-12-ден басқа кез келген мәнді бұл өрісте жаңылыс енгізу деп таниды.
Келесі қасиетте жүйе бетін қате жайлы ерікті хабарды жазуға болады, мысалы: Баллдың бұл мәні болуы мүмкін емес немесе Балл дұрыс емес. Одан әрі, мысалы, егер Балл өрісіңде 14 санын енгізсеңіз, экранға осы хабар түседі.
Міндетгі epic қасиетінде Иә деп көрсетуге болады (бос мәндер болмайды).
Егер сіздің кестеңіздің алғашқы кілтіне бір өріс кірсе, Өрісті индексациялау қасиетінде ол үшін мынаны таңдайсыз: Иә, тура келу болмайды, сосын Түйінді (кілтті) анықтау (кілтті бейнелеп) кнопкасында құралдар панелінде шертіңіз.
Осылайша кестеңіздің бастапқы кілтін анықтайсыз.
№21 Лекция
Microsoft Access 2013 мәліметтер базасы құру
№22 Лекция
Microsoft Access 2013-те мәліметтерді басқару және орналастыру
№23 Лекция
Microsoft Access 2013-те мәліметтердің бейнеленуі
Access программасын iске қосқан кезде Microsoft Access терезесi және Microsoft Access диалог терезесi ашылады. Бұл терезенiң көмегiмен жаңадан мәлiмет базасын құруға немесе бұрын құрылған мәлiмет базасын ашуға болады.
Access программасының алты обьектiсi
Таблицы - мәлiмет базаның негiзгi обьектiсi. Онда мәлiмет сақталады. Реляциондық мәлiмет базасында көптеген бiр - бiрiмен байланысты кестелер бар болуы мүмкiн.
Запросы - мәлiмет базаларын өңдеу үшiн арналған арнайы сруктура. Запростың көмегiмен мәлiметтердi реттейдi, фильтрлейдi, өзгертедi, бiрiктiредi, яғни өңдейдi.
Форма - бұл обьектiнiң көмегiмен базаға жаңа мәлiметтердi енгiзедi немесе бар мәлiметтердi көруге болады.
Есеп - бұл керiсiнше формалар. Оның көмегiмен мәлiметтердi принтерге шығарады.
Макростар - бұл макрокомандалар.
Модуль - Visual Basic тiлiнде жазылған программалық процедура.
Басылымдар шебері режимінде басылымдар жасау
Басылымдар шебері (Мастер отчетов) режимі таңдап алынған өрістер негізінде шебер көмегімен жаңа басылымдар жасау үшін қолданылады, мұнда стиль таңдауға және байланысқан кестелердің өрістерін пайдалануға болады. Сондай-ақ, мәліметтерді топтастыру мүмкіндігі бар, мысалы, уақытқа байланысты ақпараттардағы күн-ай мерзімі өрісі үшін жылдар, тоқсандар, күндер, немесе басқа да уақыт аралықтары бойынша мәліметтерді топтастыра аламыз. Өрістердің сандық және қаржылық типтері үшін Толық мәні бойынша (По полному значению) немесе Аралық (Интервал) (10, 50 және т.б.) мәндер бойынша да топтастырылу жүргізіледі. Мәтіндік өрістерді толық мәні, бірінші символы немесе алғашқы бірнеше символдары бойынша топтастыруға болады. Сұрыптау жүргізіп (ең көп дегенде 4 өріс бойынша), әрбір топ үшін есептеліп шығарылатын қорытындылық нәтиже алуға (жалпы қосындысы, орташа, максимум, минимум мәндері) да мүмкіндік бар. Парақтарға альбомдық немесе кітаптық бағытта мәтіндер басып, өрістердің де қажетті енін тағайындауға болады. басылымды басқаша етіп те құруға болады. Мысалы, басылымдарға бірнеше кестелер мен сұраныстардан алынған өрістер енгізуге, топтастыру ісін жүргізбеуге, топтастыру жүргізілгенде, оның әртүрлі аралықтарын таңдауға, топ ішінде сұрыптау жүргізу үшін бір немесе бірнеше өрістерді таңдап алуға мүмкіндіктер бар. Бұларға қосымша қорытынды нәтижелер есептеу үшін бір немесе бірнеше өрістер тағайындап, сондай-ақ, тек нәтижелерден ғана тұратын басылымдар да жасауға, яғни басылымдардың түрі мен стилін таңдауға болады.
2 сурет. Басылым үшін кестелер мен өрістер таңдау
3 сурет. Жазбаларды топтастыру үшін өрістер таңдау
4 сурет. Топтастыру кезіндегі аралықтарды тағайындау
5 сурет. Сұрыптау өрісін таңдау
6 сурет. Нәтижелерді шығару тәсілін беру
7 сурет. Жоба түрін таңдау
8 сурет. Басылым стилін таңдау
9 сурет. Басылым атын енгізу
10 сурет. басылымы бейнесі
Мәліметтер қорымен танысу.
Мақсаты: MS Access мәліметтер қорының мәнін, мәліметтер қорының алғашқы жұмыс істеу тәсілдерімен танысы. Анықтама жүйесімен жұмыс істеуді үйрету.
Мәліметтер қорын басқару жүйесі мәліметтер қорын құрып, мәліметтерді өңдеу, қандай да бір шарт бойынша қордан мәліметтерді таңдау, қор негізінде әртүрлі формалардың есеп беруді жүзеге асырады.
1. Программаны іске қосу үшін: Бастау -- Программалар- MS Access (Пуск -- Программы- MS Access )
2. MS Access мәліметтер қорының алғашқы жұмыс терезесі экранға шығады.
3. Бұл терезеден Новая база данных жолын таңдап аламыз.
4. Файлға ат беріп сақтап аламыз. Мысалы Автосалон деп сақтаймыз. Автосалон: база даннық сұхбат терезесі шығады. Создание таблицы в режиме конструктора командасын таңдаймыз. Таблица1 сұхбат терезесінде Жолдардың аты мен Берілгендердің типін, Жазылуын толтырамыз. Авто атымен кестені сақтаймыз.
5. Кесте негізгі объектілерінің бірі. Кесте қосымшасын қосып кестені толтырамыз.
Тапсырмалар.
№1. "Қызметкер" кестесіндегі мәліметтер қоры мынандай өрістерден тұрады: Аты-жөні, туған күні, жынысы, білім, шені, профсоюз мүшесі. Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
№2. Поциент мәліметтер қоры мынадай өрістерден тұрады: Фамилиясы, аты, әкесінің аты, туған күні, участок номері, адрес, ауруы туралы анықтама, дәрігерге көрінген ең ақырғы күні. Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
№3. Ауа-райы мәліметтер қоры мынандай өрістерден тұрады: Күні, айы, температурасы, жауын шашын, жел.Әр өрістің типін және өлшемін анықта.
Жекелеме жұмыстар.
№1. Оқушы МҚ кестесінің құрылымын жаса.
Мынадай өрістерден тұрады: фамилиясы, аты, мектебі, класы, туған күні, салмағы.
Кестенің алғашқы кілтін анықта.
Туған күні өрісінен кейін бойы өрісін енгіз.
№2. Кітапхана МҚ кестесінің құрылымын жаса.
* Мынадай өрістерден тұрады: инвентарлық нөмірі, авторы, кітаптің аты, қай жерде шығарылғаны, бет саны, кітапхана нөмірі.
* "Қай жерде шығарылғаны" өрісінен кейін шығарған жылы өрісін енгіз.
№3. Сабақ кестесі МҚ құр.
* Мынадай өрістерден тұрады: жұманың бір күні, нешінші сабақ, сабақтың басталу уақыты, сабақтың аяқталу уақыты, сабақтың аты, мұғалімнің аты-жөні.
* Сабақтың аты өрісінен кейін кабинеттің нөмірі өрісін енгіз.
Зертханалық жұмыс №2
Кесте құру конструктор режимі
Мақсаты: Мәліметтер қорын құру және кестеде мәліметтерді енгізу, оны өңдеу, конструктор режимінде кестені жасауға және оның құрылымн өзгертуді үйрету.
Конструктор -- мәліметтер базасы объектілерінің (кестелер, мұраныстар, формалар, басылымдар, макростар, модульдер) қасиеттерін анықтау режимі.
Конструктор -- кесте өріс аттарының тізімін құрастыру және әрбір өрістің қасиеттерін беру арқылы жазылады.
1. Пуск -- Программы -- MSAccess командасын орындап. Ашылған сұхбат терезеден жаңа мәліметтер қоры опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын басамыз.
Жаңа мәліметтер қоры файлы терезесінен файл аты спорт деп теріп жазып құру (создать) батырмасын шерту.
2. Кестелер (таблицы) объектісін таңдапСоздать батырмасын басамыз. Ашылған Жаңа кесте сұхбат терезесінен Конструктор режимін таңдаймыз.
Кестені Әлем чемпионаты деп сақтаймызда ашып кестені толтырамыз.
Тапсырмалар.
1.Талапкер МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Фамилиясы, Аты, Әкесінің аты, Жынысы, Туған күні, Факультеті, Мектеп, Дайындық курсы.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Фамилиясы
текстік
15
Талапкердің фамилиясы
Аты
текстік
15
Талапкердің аты
Әкесінің аты
текстік
15
Талапкердің әкесінің аты
Жынысы
бүтін
1-еркек, 2-әйел
Туған күні
күнтізбе
Туған күні
Факультеті
текстік
15
Факультетінің аты
Мектеп
бүтін
Бітірген мектептің номері
Дайындық курсы
логикалық
Дайындық курсына қатысу (Иә, Жоқ)
2.Видеотека МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: рет саны, Кино, Елі, Уақыты, Жанр, Күні.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Рет саны
бүтін
Видеокасеталардың рет саны
Кино
текстік
30
Киноның аты
Елі
текстік
15
Киноның түсірілген жері, елі
Уақыты
бүтін
Киноның ұзақтылығы
Жанр
текстік
15
Киноның жанры
Күні
күні
Касетаны алған күні
3. Спорттық гимнастика МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Рет саны, Фамилиясы, Елі, Сырық, Шығыршық, Ат бойынша балл бересіндер.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Рет саны
бүтін
Қатысушының рет саны
Фамилиясы
текстік
30
Фамилиясы
Елі
текстік
15
Елінің аты
Сырық
нақты
Сырықтың баллы
Шығыршық
нақты
Шығыршықтың баллы
Ат
нақты
Аттың балы
4. "Әлем елдері" МҚ құр. Кесте мынандай өрістерден тұрады: Елдер, Астанасы, Дүние бөлігі, Халқы, Ауданы.
Өрістің аты
Типі
Өлшемі
Жазылуы
Елдер
текстік
25
Елдердің аты
Астанасы
текстік
15
Астана аты
Дүние бөлігі
текстік
20
Дүние бөлігінің аты
Халқы
бүтін
Халқы (мың.адам)
Ауданы
нақты
Ауданы (мың.кв.км)
Зертханалық жұмыс №3
Кестені кесте шебері көмегімен құру.
Мақсаты: Мәліметтер қорының барлық объектісі: кесте шебер режимімен жұмысын түсіндіру және жұмыс істей білуге үйрету.
Шебер (Мастер) -- белгілі мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын біртіндеп орындайтын программа. Шеберлер оны орындайтын адаммен сұхбаттасу ісін атқара отырып, қойылған мәселені шешетін керекті мәліметтерді программаға енгізуді қамтамасыз етеді. Жұмыс жасауды жеңілдету үшін шебер жұымысы бірнеше қадамдардан немесе кезеңдерден тұрады. Жұмыс барысында өткен кезеңге қайта оралуға немесе онша қажетсіз кезеңді атап кетуге болады. Программа шебер мүмкіндігін енгізу программаларды жетілдірудің бір жолы болып табылады.
1. Шебер көмегімен М.Қ. құру үшінІске қосу -- Бағдарламалар -- Microsoft Access командасын орындаймыз. Ашылған Microsoft Access сұхбат терезесінен жаңа мәліметтер қоры опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын шертеміз.
2. Жаңа мәліметтер қорына ат беріп сақтаймыз.
3. Кесте терезесінен Кесте шебері режимін таңдап аламыз да ОК басамыз
4. Кесте үлгілеріненСтудент кестесін таңдаймыз да, Өріс үлгілері бөлігінен керекті өрісті таңдап қою батырмасын шертіп жаңа өріс кестесіне өткіземіз.
5. Егер кестеге мектепті енгізгін келсе онда Өріс үлгілерінен кез келгенді таңдап аламыз да өріс атын өзгерту батырмасын басамыз.
6.Ары қарай (Далее) батырмасын шерту. Жаңа кестеге ат беріпДайын (Готово) батырмасын шерту.
Зертханалық жұмыс 7,8,9
Кестені толтыру.
Зертханалық жұмыс №7
Сұраныс.
Мақсаты: Сұраныс жасау түрлерімен жұмыс істеуді үйрету.
Сұраныс -- жұмыс істеуші адамның керекті мәліметтерді бір немесе бірнеше кестеден берілген шарттарвға байланысты таңдап алу тәсілі.
Таңдау бойынша сұраныс.
Сұраулар (запросы) қосымшасында құру батрымасын басамыз. Сонда жаңа сұрау сұхбат терезесі шығады.
Кестелерді қосу сұхбат терезесінен сұраныс жасалтын МҚ таңдап аламыз да Қою және Жабу батырмасын басамыз.
Кестенін өрістерінің атын екі рет шертеміз. Өріс сұрау бланкісіне қосылады...
Сұраныстың шарты деген жерге барып керекті өріс бағаны бойынша сұраныс жасаймыз.
Елі өрісіне Россия деп жазамыз да Сұранысты сақтаймыз.
Сұраныс терезесінде Елі атты кестені ашу арқылы тек қана Россия елінің спортсмендерін алып шыққанның көруге болады.
ПАРАМЕТРЛІК СҰРАНЫС
Таңдап алуға сұраныс беру арқылы есептелінетін өрістерден немесе басқа кестеден алынған өрістерден тұратын виртуальды кестелер құруға болады.
Өздік жұмыс.
1. Оқушы МҚ құр. Мынандай өрістерден тұрады: Фамилиясы, Аты, Бойы, Салмағы.
Бойы 180 кіші оқушыларына сұраныс құр.
Салмағы өрісі бойынша сұраныс құр.
2. Автосалон МҚ құр. Өз таңдауын бойынша сұраныс жаса.
Зертханалық жұмыс №8
Мәліметтерді електен өткізу. Сұрыптау. Іздеу.
Мақсаты: Мәліметтер қорын қандай да бір шартты қанағаттандыратын жазбаларды көруді үйрету.
Қандай да бір шартты қанағаттандыратын жазбаларды көру фильтрация немесе електен өткізу деп аталады.
1.Іске қосу-- Программалар-- MS Access командасын орындаймыз. Ашылған сұхбат терезесінен мәліметтер қорын ашу опциясын таңдаймыз да ОК батырмасын шертеміз.
2. Әр түрлі файлдар (Другие файлы) опциясын таңдап ОК батырмасын шерту, ашылған Мәліметтер қорынан өз файлынды ерекшелеп терезенің оң жағындағы Ашу батырмасын шерту.
3. Кестелер қосымшасынан Спорт кестесін ашу.
4. Жазбалар -- Фильт -- Кеңейтілген фильтр командасын таңдаймыз.
5. Тізімнен қажетті өріс атына екіі шертіп және таңдау шартын енгіземіз.
6. Фильт -- Фильтрді қолдану командаларын орындаймыз.
7. Көрсетліген шартты қанағаттандыратын мәліметтерден тұратын кестені экраннан көреміз.
Шарт А деп жазылса мысалы: Фамилияға Шарт (условие отбора) А*, онда А әрпінен басталатын фамилияларды көруге болады.
Сұрыптау І-тәсіл.
Сұрыптау -- кестедегі жазуларды алфавит, саныды өсу ретімен, кему ретімен реттеуді айтады.
1. Кез келегн форманы немесе кестені ашамыз да, Сұрыптау қажет бағанды таңдап белгілейміз.
2. Жазбалар (записи) мәзірін аламыз.
3. Сұрыптау таңдау ішкі мәзірде: өсу ретімен қажет болса (сортировка по возрастанию), кему ретімен қажет болса (сортировка по убыванию) командасын таңдаймыз.
4. Егер сұрыптауды кері қайтару үшін, Жазбалар --Фильтрді өшіру командасын таңдау керек.
Сұрыптау ІІ-тәсіл.
1. Кез келген форманы немесе кестені ашамыз.
2. Сұрыптау қажет болғанның кез келген өрісіне тышқанды шертіп.
3.АЯ пернесін басу сол уақытта өсу ретімен сұрыпталады.
4. ЯА Пернесін басу сол уақытта кему ретімен сұрыпталады.
Іздеу -- мәліметтер қорындағы мәліметтерді тез табады.
Өздік жұмыс.
1. Талапкер МҚ кестесінен мектеп өрісі бойынша електен өткіз.
2. К және И әрпінен басталатын абитуриенттердің фамилиясын електен өткізіп көрсет.
3. Талапкер МҚ формасын құрып. Осы формадан биолгия факультетіне тапсырған студенттерді електен өткізіп тап.
4. Талапкер МҚ өсу ретімен және кему ретімен сұрыпта.
5. Оқушылардың А дан басталатын аттарын іздеп тап.
Зертханалық жұмыс №9
Кестеаралық байланыстарды құру.
1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз.
Отырар кітапханасының басқармасы екі кестеге негізделген мәліметтер базасын жасауға тапсырыс берді. Бірінші кесте оқырмандарға арналған, онда кітапханадан кітап алған оқырман жайлы мәліметтер көрсетіледі. Екінші кесте кітапханадағы оқулықтарды тіркеуге арналсын.
2. Менің құжаттарыма қаптамасын таңдап файлға Отырар кітапханасы деп ат береміз.
3. Конструктор режимінде кесте құру белгісін басамыз. Бірінші кесте үшін төмендегідей өрістерді енгіземіз: оқырманның аты-жөні, кітаптың аты, кітаптың авторы, кітаптың нөмірі, кітап алған уақыты, бағасы. Кестені толтыр.
4. Оқырмандар деп ат беріп сақтаймыз.
5. Екінші кесте үшін төмендегі өрістерді енгіземіз: кітаптың аты, кітаптың авторы, баспасы, шыққан жылы, кітаптың нөмірі, көлемі, бағасы. Кестені толтыр.
6. Оқулықтар деп ат беріп сақтаймыз.
7. Аспаптар панеліненМәліметтер схемасы (Схема данных) батырмасын іздестіріңіз. Меню жолындағы команданы табыңыз: Сервис --Мәліметтер схемасы. Осы терезенің ашылуымен қатар бір уақытта Кестелерді қосу (Добавление таблицы) сұхбат терезесі ашылады, бұл қосымша кестеден аралық байланысты құратын кесте таңдауға болады.
8. Қосу (Добавить) батырмасын шерту арқылы Оқырмандар және Оқулықтар кестелерін таңдаңыз -- Мәліметтер схемасы терезесінде осы кестелердің өріс тізімдері ашылады.
9. Shift пернесін басып тұрыпОқырмандар кестесін екі өрісті ерекшелеңіз: Кітаптың аты және Кітаптың авторы.
10. Осы өрістерді Оқулықтар кестесінің өріс тізіміне әкеліңіз. Тышқан батырмасын жіберген сәтте, Байланысты өзгерту (Изменение связей) сұхбат терезесі шұғыл түрде ашылады.
11. Байланысты өзгерту ( Изменение связей) терезесінің оң жақ панелінен байланысқа қосылатын Оқырмандар кестесінен Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерін таңданыз.
12. Байланысты өзгерту ( Изменение связей) терезесін жауып, Мәліметтер схемасы терезесінен пайда болған байланысты көресіз. Байланыс сызығын тышқанның сол жақ батырмасын шертіп ерекшелеп алуға болады, ал тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы, байланысты үзуге және редакциялауға мүмкіндік беретін жанама меню ашылады. Мәліметтер схемасы терезесін жабыңыз.
VIII PowerPoint 2013 презентациясы
Тақырып 8.1 PowerPoint 2013 программасы туралы негізгі түсінік
Тақырып 8.2 PowerPoint 2013 программасы көмегімен презентациялау
Тақырып 8.3 слайдтардыбезендіру.жан бітірімді баптау.көрмелерді көрсету
Microsoft PowerPoint- көрмелерді әзірлеуге арналған Microsoft Office қолданбалы бағдарламасы. Ол дәріскерлерге дәріс оқығанда немесе баяндама жасағанда және т.б. материалдарды көрнекі материал түрінде жеткізуге мүмкіндік береді. PowerPoint-тың негізгі міндеті -- ақпаратты қабылдау және есте сақтаудың тиімділігін арттыру мақсатымен көрмелерді жоспарлау, жасау және өңдеу.
Көрме - Сіздің қандай да бір қызметіңізге байланысты материалды ұсынуға арналып, компьютерде жасалған слайдтардың көрсетілімдік жиынтығы. Слайдтар әр түрлі қызықты суреттермен, сызбалармен және эффектілермен безендірілген жобаның мазмұндық бөлігін қамтиды. Белгілі бір тақырыпқа байланысты жасалған слайдтар тізбегі презентация деп аталады. Презентация жасау процесі өте күрделі. Себебі онда қолданылатын пакеттің мүмкіндіктері, презентация құруға бағытталған объективтік факторлар мен аудиторияның физиологиялық және психологиялық ерекшеліктері ескерілетін субъективтік факторларға ерекше көңіл бөлген жөн.
2. PowerPoint терезесінің құрылымы.
PowerPoint бағдарламасын іске қосу үшін Бастау- Бағдарламалар -- Microsoft PowerPoint командасын орындаймыз. Microsoft PowerPoint терезесі мынадай негізгі элементтерден тұрады:
* Тақырып жолағы- құжаттың аты және басқару батырмалары орналасады.
* Мәзір жолағы- басқа бағдарламалардан өзгешелігі мұнда Слайдты көрсету әмірі орналасқан.
* Стандартты құралдар және Пішімдеу үстелі бұның басқа бағдаламалардан өзешелігі мұнда Жасақтама және Жаңа слайд әмірлерімен ерекшеленеді.
* Сурет салу құралдар үстелі- сызбалық нысандармен жұмыс істеуге арналған әмірлер тобын қамтиды. Бұл суреттер салуға, эмблема жасауға мәтінді әдемі етіп безендіруге мүмкіндік береді.
* Қалып күй жолы- құжат ақпаратын қамтиды, беттер санын көрсетеді.
* Жұмыс аймағы- слайдтар жасауға, мәтін, сурет, диаграмма, клип, дыбыстарды орналастыруға арналған аймақ. 6- слайд
* Тапсырмалар аймағы- ағымдағы тапсырмалар тізімін қамтиды.
PowerPoint-тың жаңа бағдарламасында өзгешеліктер:
* Тақырып жолағында Office батырмасы орналасқан. Ол құжатты ашу, жаңа құжат құру, баспаға шығару, дайындау, жариялау, жіберу, сақтау командаларын орындайды. Бұл бағдарламаның мүмкіншіліктері өте зор. Мұнда Жіберу командасын алатын болсақ, автоматты түрде Электрондық почтаға немесе Интернетке автоматты түрде жіберуге болады. Жариялау командасы арқылы кез-келген бағдарламаға презентация автоматты түрде ауыстырылады. Және де бұл бағдарламада сақтаған кезде ескі компьютерде ашылу үшін 97-2003 форматын таңдау қажет.
3. Көрме жасаудың тиімді тәсілдері.
Microsoft PowerPoint терезесін ашқаннан кейін тапсырмалар аймағында жаңа көрмені жасау үшін бірнеше нұсқалар ұсынылады:
* Жаңа презентация (Новая прзентация)
* Слайд жасақтамасы (Шаблон презентации)
* Автомазмұн шебері (Мастер автосодержания)
Автомазмұн шебері көмегімен:
* Жалпы мәселелер бойынша баяндамалар;
* Қызмет бабы бойынша баяндамалар;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz