Бірінші медициналық көмек

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды Болашақ маңызды білім беру колледжі

Реферат
Тақырыбы: Бірінші медициналық көмек.

Орындаған: Жармағанбетова Т.
Тексерген: __________________

Қарағанды 2014
Мазмұны

1. Алғашқы медициналық көмек ұғымы
2. Түрлі температураның ағзаға әсері
2.1 Күйік
2.2 Үсік
3. Жол апаты кезінде алғашқы медициналық көмек
4. Жарақаттану кезіндегі алғашқы көмек
4.1 Жарақаттар
4.2 Жарақат - тері, шырышты қабық немесе мүшенің зақымдануы.
4.3 Қан кетудіц түрлері жөне оларға сипаттама
4.4 Асептика және антисептика туралы түсінік
4.5 Артериядан, венадан және капиллярдан қан кетуді тоқтату тәсілдері мен құралдары
5. Иісті газбен улану кезінде алғашқы көмек көрсету
6. Тыныс алу жолдарындағы немесе өңештегі бөгде заттар
7. Тамақ ішу кезіндегі тұншығу
8. Жүрек қызметінің тоқтауы
9. Ыстық тию
10. Құсу, лоқсу
11. Жәндәк жыландардын шаққан кездегі медициналық көмек
11.1 Араның, сонаның, есек араның шағуы
11.2 Кененің шағуы
11.3 Жыланның шағуы
11.4 Бүйінің шағуы
12. Көздің жарақаттануы
13. Шыбын-шыркейдің құлаққа кіруі
14. Құлақтағы бөгде заттар
15. Есту жолдарындағы қабыну процесстері
16. Іш өту (диярея)
Пайдаланған әдебиет

Халықтың салауатты өмір салты мен денсаулық
сақтау мәселелері жөніндегі білімі мен
хабардарлығын арттыра беру міндет. Халық арасында
спорттың бұқаралық сипат алуына және
спортты насихаттауға ерекше ден қою керек ...
ҚР Президенті ННазарбаевтың Қазақстан халқына жолдаудан

1. Алғашқы медициналық көмек ұғымы

Алғашқы медициналықт көмек -- адам өміріне немесе денсаулығына кенеттен қауіп төнгенде оның өмірін сақтап қалу үшін немесе апаттың зиянды әсерін азайту үшін қолданылатын қарапайым шаралар. Апаттың қатарына әр түрлі жарақаттар, сынық, буынның шығуы, улану, суға бату, күю, үсу, электр тоғы соғу, т.б. жатады. Алғашқы көмектің негізгі шаралары: апатқа түскен адамды апат әсерінен құтқару (өрттен, судан шығару); апаттың зиянды әсерін тоқтату (адамды жылыту, иіс тисе таза ауа жұтқызу); қан тоқтату, жараны байлау, сынған аяқтың немесе қолдың қозғалысын тежеу; жасанды дем алдыру, жүрекке жабық массаж жасау, апатқа түскен адамды тезірек емдеу мекемесіне жеткізу немесе жедел медициналық көмек көрсететін дәрігерлер тобын шақыру.
Алғашқы медициналық көмек көрсету принциптері:
1) оқиға орнын қарау;
2) бірінші рет қарау, көмек көрсету;
3) жедел жәрдем шақыру;
4) екінші рет қарау.
Оқиға орнын қарау
* Сіз үшін қауіпті емес пе?
* Не болды?
* Зардап шеккендер қанша?
* Айналаңыздағылардың сізге көмек көрсететін жағдайы бар ма? Қарау кезінде әрбір нәрсеге назар аударыңыз. Бұл оқиғаның немесе жарақаттың бастапқы себептерін көрсетеді. Егер зардап шеккен адам ес-түссіз болса, ал куәгерлер болмаса, түбегейлі қарау өте маңызды.
Бірінші рет қарау, зардап шегушіге алғашқы көмек көрсету (бірінші кезекте, өмірлік маңызды органдарға төнген қауіпті анықтауға бағытталған) ол:
1) есін тексеру (ми жүйесі);
2) тыныс жолдарының демалысын тексеру;
3) тыныс алудың болуын тексеру (өкпе);
4) пульсін тексеру (жүректің жұмысын).
Есін тексеру
- Зардап шегушінің есінен айырылмағанын анықтаңыз.
- Егер ол қатты айқай, иығынан жұлқылау сияқты сыртқы тітіркендіргіштерді сезбесе, оны көмек көрсетуге келісті деп есептеңіз.
Сіздің келесі әрекеттеріңіз:
Тыныс жолдарының демалысын тексеру
Пульсін тексеру
Жедел жәрдем шақыру
Жедел жәрдемді келесі кез келген жағдайларда шақыру керек:
- ес-түссіз немесе ес деңгейінің өзгермелілігі;
- тыныс алудағы қиындықтар (тыныс алудың қиындауы немесе болмауы);
- үздіксіз ауру сезімі немесе кеудедегі қысымды сезіну;
- пульстің болмауы;
- көп қан кетуі;
- іштің қатты ауыруы;
- қан құсу немесе қанның бөлінулер (зәрмен, қақырықпен) шығуы;
- улану;
- сіңір тартылу, қатты ауыру немесе түсініксіз сөйлеу;
- бастың, мойынның немесе арқаның жарақаты, сүйек сыну ықтималдығы.

2. Түрлі температураның ағзаға әсері
2.1 Күйік

Бұл жоғары температураның, химиялық заттардың, электр тогының, күн сәулесінің әсер ету нәтижесінде тері және шырышты қабаттардың зақымдануы.
Тіндердің зақымдалу тереңдігіне байланысты күйікті үш дәрежеге бөледі:
І дәреже - терінің қызаруы байқалады;
ІІ дәреже - терінің күлдіреуі;
ІІІ дәреже - терінің және төмен орналасқан тіндердің қараюы. Күйік ауыру сезімімен және күйген жердің ашуымен бірге жүреді.
Алғашқы көмек:
Дереу жедел жәрдем шақырыңыз, егер күйік:
* Тыныс алуды қиындатса;
* Дененің бір бөлігін ғана алмаса;
* Бас, мойын, қол білезіктерін, табан немесе жыныс мүшелерінде болса;
* Балала немесе кәрі адамда болса.
Күйік химиялық заттардан, жарылыстан немесе электр тогының әсерінен болса.
Салқындату шағын күйіктер кезінде күлдіреудің алдын алады және қатты күйіктер кезінде тіндердің зақымдалуын азайтады.
- Бірінші және екінші дәрежелі сүйіктер кезінде жараны салқын сумен салқындатыңыз, тірақ мұзбен емес.
- Оны таза дымқыл сулықпен жабыңыз.
- Ісіну пайда болғанша, зардап шегушінің сақинасын, сағатын және басқа да заттарын шешіңіз.
Тыйым салынады:
- Күйген жерге зарарсыздандырылған немесе таза тампон- таңғыштардан басқа заттарды тигізбеңіз.
- Мақтаны пайдалануға және күйген жерге жабысқан киімді тартуға, күйік күлдіреулерді ашуға.
- Үшінші дәрежелі күйік кезінде жараны тазалауға (мүндай күйік кезінде зардап шегушіні мүмкіндігінше жылдам дәрігерге жеткізіңіз).
- қандай да бір кремдерді, мазьді, сепкіштерді, тіс пастасын жағуға.
Белгілері: І дәрежедегі күйік: дене қатты қызарып, домбығады, дуылдап аурады.
ІІ дәрежедегі күйік: қатты қызарған теріде көлкілдек бүршік пайда болады (сары сұйық жинақталады), ауру жанына қатты бата бастайды.
ІІІ дәрежедегі күйік: терінің түсі сары- қоңыр (тері жансызданады, некроз), ауруды сезіну үдейді, естен тану белгілері байқалады.
ІV дәрежедегі күйік: терінің, бұлшық еттің және сүйектің қарайып күюі, ауруды сезіну белгілері үдейді, естен тану белгілері әлдеқашан байқалған.
Сенің әрекеттерің: - Кешіктірмей күйік себебін жойыңыз (мысалы жалынды сөндіру). Денесінен тұтанған немесе ыстық май, су, химиялық зат сіңген киімді, ол теріге жабысқан жерлерін қалдырып, өзге жерлерін шеш. - Күйген жерді суық судың астында 10-15 мин (ағынды су) ұстаңыз. Егер дененің зақымдалған үлкен жерінің көлемі үлкен болса, оның үстін суық суға малынған ақжаймамен жабыңыз. Салқындатқаннан кейін құрғақ таңғыш, дәкі немесе ақжайма қолданыңыз. Егер зардап шегуші есінен айрылмаған болса, оған суық су бер.
Есіңде болсын! Күйген жерге қандай да бір май немесе крем жағуға, теріде пайда болуы мүмкін көпіршіктерді ашуға (жұқпалылардың ену қауіпі) болмайды.
Күйген алаң онша үлкен болмаса (қызарған тері, көлкілдек бүршік) жергілікті жердің травпункттіне қарал. Дененің күйген алаңы үлкен болған жағдайда "103-жедел жәрдемін" шақыр.
Ақыр соңында, барлығы біршама тынышталды. Адамдар, шамалары келгенше ас дайындап, шай әзірледі. Кешкі тамақ ішіп, жылынуға әрекет жасады. Бірақ қозғалған жүйке әлі де қалпына келер емес. Мосқал ер адам, енді кепкен печеньемен, ол бағына қарай "дабыл сумкасында" болған, шай іше бастағанда кенеттен тұншыға бастады.
Мұз салынған пакеттерді тікелей күйген жерге қоюға болмайды, өйткені бұл терінің одан бетер өлуіне әкеліп соғады.
Күйген жерді абайлап кемінде 15 минут салқындату керек.Салқынды күйіктің алғашқы минутында жергілікті қолдану күйіктің тереңдігін азайтуға мүмкіндік береді.
Дененің күйген бөлігіне қолмен тиісуге, денеге жабысқан киім қалдықтарын жұлып алуға болмайды (олардың жиектерін абайлап қайшымен қиюға болады). Дененің күйген бөлігіне зарарсыздандырған дәке басып , зардап шегушіге көбірек сұйықтық ішкізу қажет, оны жылы орап, жедел ауруханаға жеткізу қажет.
Күйік кезінде мыналарға тиым салынады:
- күлбіреулерді жаруға ( өйткені бұл жарақаттың инфекциялануына алып келуі мүмкін)
- жақпа майларды қолдануға болмайды( өйткені олар жарақаттану көлемі мен тереңдігін үлкейтеді және микробтардың өсіп өнуіне қолайлы орта болып табылады);
- бояғыш заттарды (марганцовканың сулы ерітіндісі, метиленді көк) пайдалануға; өйткені олар дәрігер қараған кезде күю тереңдігін анықтауда қиындық туғызады ;
- сондай-ақ күю тереңдігін анықтауда қиындық туғызатын йод, бриллиант көгі спирттік ерітіндісін қолдануға;
- жарақатқа ұнтақ (сода,крахмал), сондай-ақ сабын, шикі жұмыртқа тигізуге; өйткені олар күйген жерде қиын түсетін қабық пайда болуына және микроорганизмдердің өсіп өнуіне қолайлы орта болып табылады.
Егер мүмкіндік болса күйік алған зардап шегушіге тыныштандыратын және ауырсынуды басатын дәрі беру қажет.

2.2 Үсік

Үсік суық жарақатының кезек күттірмейтін түрі болып табылады және ағзаның тіндерінің қатуына әкеп соғады. Үсік, қол білезігі мен саусақсыз және аяқсыз қалдыруы мүмкін.
Алғашқы көмек:
- Егер дене температурасы 35 гр С-тан төмен болса жедел жәрдем шақыртыңыз.
- Үскен бөлікті ешқашан ысқыламаңыз.
- Үскен бөлікті қолыңызбен немесе дененің басқа бөлігімен жылытыңыз.
- Дененің үскен бөлігін, температурасы 38-42 гр С жылы суға салыңыз және қызарып, жылығанша ұстаңыз.
- Зақымдалған бөлікті құрғақ зарарсыздандырылған дәкемен ораңыз. Аяқ және қол саусақтары үскен кезде, олардың арасына дәке қойыңыз.
- Пайда болған күлдіреуді ашпаңыз.
- Зардап шегушіні мүмкіндігінше жылдам дәрігерге жеткізіңіз.

3. Жол апаты кезінде алғашқы медициналық көмек

Ең алдымен, адам қандай жарақат алғанын анықтап алуы қажет. Егер оның есі болса, онда оның өзінен сұрауына болады. Егер есі болмаса, онда оның орнын ауыстырғанша, оған қалай көмектесуді анықтау үшін ұстап көру қажет.
Егер адам жолда жатса, онда оны жолдың жиегіне немесе тротуарға басқа жолаушылармен жолда жатқан адамды байқамай қайталап соғуын болдыртпау үшін ауыстыру қажет. Зәбірленушіні көтеріп емес, сүйреп апару қажет. Оны, жасанды дем алдыру үшін кездерден басқа кезде, арқаға жатқызуға болмайды. Жараланғанның басы әрқашан да бір жаққа бұрылуы тиіс. Егер апат суық ауа райында болса, онда, зібірленушіге суық тимеу үшін жерге бірдеңе төсеуді ұмытпаңыз. Есі жоқ немесе талып қалған жарақаттанған адамды жаппайды (егер аяз бен жаңбыр болмаса), онда ол қан айналымды күшейтеді және кейбір органдардың қан айналымы зардап шегуі мүмкін.
Егер жол апатынан зардап шеккен адамды автокөліктен шығару қажет болса, онда алдымен оған жолды босатып алу қажет (есікті ашып, қажет болғанда - шыныны бұзу; қауіпсіздік бауын босау немесе кесу, аяқтарын босату қажет). Кейін ол қандай қалыпта жатыр, сондай қалыпта алып шығады (бір тұтас ретінде). Оны екеулеп жасаған дұрыс. Жедел жәрдем келгенше, жарақаттанушыны, егер ол ессіз немесе машинаның ішінде тоқтата алмайтын қан ағымы болған кезде, сондай-ақ, оның өміріне қауіп төнген кезде автокөліктен алып шығуы керек.
Жарақаттанған адамға оның есінің деңгейін анықтау үшін және сол кезде басын қозғалтпай кез-келген сұрақ қойыңыз: бас бармақтар - желкесінде, сұқ саусақтар - екі қапталда, ортаңғылар - жақтың төменгі жағында, шылдыр шүмек саусағы пульсты анықтау үшін ұйқы безінде болуы тиіс. Жол апаты кезінде көбінесе мойын жағы зақымдануына байланысты, мойын жағасын салу қажет.
Талу жағдайын анықтау үшін, пульсты есептеу қажет. Егер ауыр жарақат алған кезде пульс минутына 110-120 соққы берсе, онда жарақаттанғанды талған жағдайда деп айтуға болады. Егер адам ессіз жатса, онда көз қарашығының жарыққа реакциясын, демалысы мен жүрек қағысының болуын тексеру қажет. Есі, демалысы, жүрек қағысы болмаған және көз қарашығы үлкен болған кезде (клиникалық өлімнің белгілері) реанимациялық іс-шараларды жүргізеді.
ABC жүйесі бойынша реанимация
Жарақат алғанды тірілту бойынша әрекеттерді реанимация деп аталады және ол 3 сатыдан тұрады (ABC):
A. Жоғары демалу жолдарының өтуін тексеру.
B. Жасанды дем алдырттыру.
C. Жүрекке массаж.
Егер жарақаттанушы ессіз болса, онда оның басын артқа бұрып, мойындағы пульсын басып көру қажет. Демалу жолдары бітелген кезде (құсық массаларымен, қанмен, сілекеймен, құммен, тұнбамен) саусаққа байланған мәрлімен немесе таза шүбірекпен ауызды тазалау керек. Сол кезде басты бір жаққа бұрып қояды.
Жарақаттанушының дем алысы болмаған кезде оны арқасына жатқызып, басын артқа бұрып және ауыздан ауызға немесе ауыздан мұрынға арқылы өкпеде жел беру қажет. Жасанды демалуды автоаптечкада бар құрылғының көмегімен жүргізіледі. Демалу циклдерінің жиілігі минутына 10-14. Ауаны үрлеген кезде жарақаттанушының кеудесі көтерілуі тиіс.
Егер мойын тамырларындағы пульс басылмаса және көздің қарашығы кеңейтілген болса, бір мезгілде өкпелерді үрлеумен жүрекке тура массаж жасау қажет. Жарақаттанушыны жерге немесе тақтайға арқасымен жатқызады, көмек көрсететін тізесімен жарақаттанушының кез-келген жағына тұрады және кеуденің төменгі жартысына алақанын салады (орташа сызық бойынша кеуденің төменгі жағынан 2 см жоғары). Екінші қолдың алақаны максималды жазылған қолмен (шашыраңқы орналасқан саусақ және кеуде жағына қол тигізбейді) біріншінің үстіне салады және энергетикалық қозғалыстармен (минутына 40-60) ритмді тек қана қолдың күшін ғана емес, сондай-ақ дене салмағын қолданумен кеуденің төменгі жағынан (омыртқаға қарай) басады. Қолдар тік орналасады.
Ауаны үрлеуді және жүрекке массажды кезектесіп отыру қажет: 1 үрлеу - 5 басу. Оны екеулеп, өздігінен дем алыс пайда болғанға және жүрек жұмысы қалпына келгенге дейін үзіліссіз жасаған дұрыс. Егер көмек бір адаммен жасалса, онда 2 үрлеу - 15 басу. Қарашықтың кішіреюі, ұйқы безінде пульстың пайда болуы, тері түсінің жақсаруы, өздігінен дем алуы - осының бәрі тиімді реанимация туралы білдіреді.

4. Жарақаттану кезіндегі алғашқы көмек
4.1 Жарақаттар

Тірек-қимыл аппараты құрылымының бүтіндігінің бұзылуы.
Тірек-қимыл аппараты жарақатының 4 түрі бар:
1) Сынықтар (сүйек, сүйек үсті, шеміршектер);
2) Буынның шығуы;
3) Бұлшық еттер мен сіңірлердің созылуы;
4) Бұлшық еттер мен сіңірлердің жыртылуы.
Алғашқы көмек:
- Жарақаттанғаннан кейінгі бір сағат ішінде тыныштық, салқынмен қамтамасыз ету.
- Егер сіз зардап шегушіні емдеу мекемесіне жеткіземін деп шешсеңіз, дененің зақымданған бөлігінің қозғалмауын қамтамасыз етіңіз (иммоблизация).
- Дененің зақымданған бөлігін жоғары орналастыру керек.
Имоблизация үшін келесі құралдар пайдаланылады:
- жұмсақ (көрпе, орамал т.б.);
- қатты (картон, тақтай, кітап және т.б.);
- анатомиялық (зардап шегушінің бекітуге көмектесе алатын дене мүшесі, мысалы аяғын аяғына);
- дайын шиналар. Алғашқы көмек:
- Жедел жәрдем шақырыңыз:
- Зардап шегушінің басын тауып алған қалпыңызда екі жағынан бекітіңіз.
- Тыныс алу жолдарының өткізгіштігін бақылаңыз. Ес деңгейі мен тыныс алуды бақылаңыз. Сыртқы қан кетуін тоқтатыңыз.
- Дененің қалыпты температурасын сақтаңыз.
- Егер зардап шегушіге қорғаныс шлемі киіліп тұрса, оны шешпеңіз. Қорғаныс шлемін зардап шегуші деп алмаған жағдайда.

4.2 Жарақат - тері, шырышты қабық немесе мүшенің зақымдануы.

Алғашқы көмек көрсетуші төмендегі қағидаларды есте сақтағаны жөн:
көмек көрсету кезінде адамның қолы сабынмен таза жуылуы қажет, ондай мүмкіндік болмаған жағдайда қол саусақтарын йод тұнбасымен сүрткен дұрыс. Жарақатқа жуылмаған қолмен тиюге тыйым салынады;
жарақатты сумен немесе дәрілік заттармен шаюға, йод не болмаса спиртті құюға, ұнтақ заттар себуге, мазь жағуға және жарақатқа тікелей мақта салуға болмайды. Бұл аталғандардың бәрі терінің бетіне лас заттардың түсуіне себепкер болып, оның іріңдеп кетуіне әкеліп соғуы, осылайша жарақаттың тез жазылуына кедергі келтіруі мүмкін;
жарақаттан ұйыған қандарды, басқа да бөтен денелерді алып тастауға болмайды (бұл қан кетуге әкеліп соқтыруы мүмкін);
жарақаттың ішінен сыртқа көрініп тұрған ұлпа немесе мүшені ішке қарай басып қайта кіргізуге болмайды - олардың бетін таза дәкемен жауып қою қажет;
жарақатты изоляциялық лентамен орап тастауға болмайды;
аяқ-қолдың үлкен жарақаты кезінде оларды қозғалыссыз ұстау қажеттігі туындайды.
Жарақаттану кезінде алғашқы көмек көрсету үшін төмендегілер қажет болады:
Алғашқы көмек көрсету қобдишасындағы жеке пакетті ашу қажет (оның сыртында жазылған кеңестерге сәйкес);
Стерильден байлауға арналған материалды жарақатқа салып (жарақатқа жабылатын жағына қол тигізбей), оны бинтпен бекіту қажет;
Жеке пакет болмаған жағдайда жарақатты байлау үшін таза қол орамал немесе таза мата және т.б. пайдалануға болады;
Дезинфекция жасайтын заттар бар болса (йод тұнбасы, спирт, сутегі тотығы, бензин), оларды жарақатты жан-жағына жағып қойған дұрыс;
Жарақат алған адамға ауырсынуды басатын заттар беру қажет.
Жарақатқа топырақ түсіп кеткен жағдайда бірден дәрігерге көрсеткен жөн ( адам ағзасына сіреспе ауруына қарсы қан сарысуын енгізу қажеттігі туындайды).
Орта және ауыр жарақат алған жағдайда адамды емдеу орындарына жеткізу қажет.
Кеуде қуысының тесілуі, сынуы жағдайында адамды зембілге салып жатқан қалпында басын көтере отырып, немесе жартылай отырған қалыпта арнайы орындарға жеткізу қажеттігі туындайды.
Қарын тұсындағы тесілген жарақат кезінде адамды зембілге жатқан қалпында сала отырып тасымалдау жүзеге асырылады.

4.3 Қан кетудіц түрлері жөне оларға сипаттама

Қан кету дегеніміз -- зақымданған кан тамырынан канның қүйылуы (шығуы) цан кету деп аталады. Зақым-данған тамыр сипатына сөйкес (142-сурет): артериялык, веналык, капиллярлык жөне паренхиматозды қан кету деп бөлінеді.
Артериядан қан кету ірі артерияньщ зақымдануы кезінде пайда болады. Ол жарадан ал қызыл түсті канның шапшып ағуымен сипатталады. Ірі артериялардың (сан, иық) зақымдануы зардап шегуші өміріне кауіп төндіреді.
Венадан цан кету ірі вена тамырларының зақымдануы кезінде болады. Жарадан кою қызыл түсті қан үздіксіз жайлап ағады. Кейбір веналардың (мысалы, мойын) жаралануы кезінде олардьщ ішіне ауа кетіп қалса, зардап шегушінің өліміне өкеп соғатын ауа эмболиясы дамиды.
Капиллярдан цан кету ұсақ қан тамырларының жара-лануы салдарынан пайда болады, оның ерекшелігі -- жаранын жоғарғы бетінен кан ағады.
Паренхиматозды органдардыц (бауыр, көк бауыр) зақым-дануыкезтде байқалады жөне ол көбіне аралас болып келеді.
Қан ағу (құйылу) орньгаа байланысты кан кету: сыртқы (кан терінің жарасы мен шырышты қабыкшасы арқылы сыртқа ағады) жөне іттткі (қан тіндерге, орган немесе ішкі қуыстарға кұйылады) болып бөлінеді. Кейде олар кеуде немесе іш куысы жарапанған кезде аралас болуы мүмкін.
Байқалу уакытына сөйкес қан кету: алғашқы (жаралан-ғаннан кейін бірден кан кету) жөне екіншілей (зақым-данғаннан соң бірнеше уақыттан кейін) болып бөлінеді.
Капиллярлар мен кішкене тамырлардан кеткен қан таяу арада зақымданған тамыр маңында, егер қанның ұю дөрежесі төмен болмаса (сөуле ауруы -- гемофилия), қанның қоюлануы нөтижесінде өзі тоқтауы мүмкін (канқатпа -- қанның ұюы нөтижесінде). Қан кеп кеткен жағдайда қолма-кол өрекет жасалады.
Жарақаттану кезіндегі алғашкы медициналык жөрдем (АМЖ) көрсетудің мақсаты -- қан тоқтату (уакытша болса да), жараны ластанудан жөне оған микробтардың түсуінен сақтау, зардап шегушінің ауруын бөсеңдету. Алдымен жарақаты бар дене бөлігі жалаңаштандырылады. Киім не аяккиімді ақырын шешеді, кейде оны тігісі бойынша сөгеді. Екінші жұпка түспес үшін жараны саусакпен немесе аспаппен қарауға тыйым салынады. Асептика ережелерін қатаң сактау керек.
Қан кетуді тоқтату мен жараға микробтардың түсуін болдырмау үшін көбіне жараға стерильді (асептикалық) таңғыш кою арқылы жүзеге асады. Мұның алдына жара шетіне 2 рет йодтың спиртті ерітіндісін жағады, ал ол жок болса, шетін этиль спиртімен, аракпен немесе одеколонмен сүртеді. Жара бетіндегі киім жыртындыларын немесе басқа денелерді (бос жаткан) еппен жара бетіне тигізбей алады. Теренде жатқан баска денелерді алмау керек, өйткені ол қан кетуді күшейтіп, жұқпа түсіруі мүмкін. Жараны жууға тыйым салынады.
Жараға таңғыш коюға жеке танғыш пакеттер (ЖТП) немесе алдын ала дайындалған стерильді таңғыштар қолайлы.
ЖТП резина қысқа жөне кағаз қабьщқа оралған екі макта -- дөке жастықша мен бинт түріндегі стерильді (кейде антисептикалық зат сіңірілген) таңғыш материалдан тұрады. Жастықшаның біреуі жалпы бинт бойында қозғалады (таңғышты бекітуге арналған), ал екіншісі бинттін бос ұшына бекітілген. Пакетті пайдалану үпгін өуелі резина қабықты, ал содан кейін қағаз қабьщты ашады. Оң қолмен ораманы, ал сол қолмен бинт ұшын ұстап, жастықшаларды жазады да, жараға кояды. Оқ тесіп өткен жаралар кезінде жастықшанын бірін жараның кірер тесігіне, ал екінпгісін шығар тесікке қояды. Жастыкшаларды бинттеп, бинт ұштарын байлайды. ЖТП-ны колдану кезіндегі негізгі ереже -- таңғыштың жараға салынатын ішкі бетіне қол тигізбеу (сыртқы беті қызыл жіппен тігілген).
Жараланғандарға жөрдем көрсету кезінде асептикалық таңғыштар да қолданылуы мүмкін, олар ендірісте төмендегідей түрде шығарылады:
1) мақта-дөке жастықшалары (65 х 43 см) мен оған тігілген тұрақтандырғыш тоқыма баудан тұратын үлкен асептикалық таңғыштар;
2) мақта-дөке жастықшаларынан (56 х 29 см) жөне дөке бинтінен (14x7 см) тұратын кіші асептикалық тащыштар.
Қатты қан кету кезінде оны уақытша токтату шара-ларын жасау керек. Жұмсак тіндердщ аукымды жаралануы, сондай-ақ сүйектер мен буындар зақымдануы кезінде аяқ-колды тасымалдау үпгін орнықтырып бекіту кажет. Қатты ауырсынуды азайту үшін, зардап шегушіге промедол (морфин) салады. Егер жараланушы бойынан жарақаттық шок немесе көп кан кету салдарынан жедел қан аздық белгілері сезілсе, қажетті шаралар жасалады. АМЖЖ-дан кейін жараланған адамға сіреспеге карсы алдын ала егу жұмысын жасау, антибиотиктер салу жөне өмірлік көрсеткіштері бойынша шұғыл көмек көрсетіледі.

4.4 Асептика және антисептика туралы түсінік

Жараға жұқпаның түсуі кез келген жараның жиі кездесетін жөне кауіпті асқынуларының бірі болып табылады. Міне, сондықтан да барлық хирургиялык жұмыстардың негізгі жара жұкпасынын алдын алу (сактандыру) қағидасына тіреледі. Жараның беткі кабатына тиетін нөрсенін барлығында ауру туғызатын микробтар болмау керек, (стерильдену кажет), сондай-ақ жарага түскен микробтарды барышпа өлсірету кажет. Жара жүқпасының алдын алу жөне онымен күресу үшін қазіргі заманда хирургияда жұқпадан сақтандырудың біртұтас жүйесін кұрайтын асептика мен антисептиканың өр алуан төсілдері қолданылады.
Микробтарды жараға түскенге дейін жоюға бағытталған, сөйтіп, оны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.